Westerwolde

Gemeente en streek
Westerwolde
Groningen

westerwolde_ca._1791_kopie.jpg

Kaart van Westerwolde anno ca. 1791

Kaart van Westerwolde anno ca. 1791

Westerwolde

Terug naar boven

Status

- Westerwolde is een streek in de provincie Groningen.

- In 2018 is ook de gemeente Westerwolde ontstaan, uit samenvoeging van de gemeenten Vlagtwedde en Bellingwedde. De streek omvat verder op hoofdlijnen het landelijk gebied van de gemeente Stadskanaal. Zoals veel streken is ook deze streek niet hard af te bakenen, omdat door de eeuwen heen de omvang van deze streek aan wijzigingen onderhevig is geweest, en ook vandaag de dag er geen eenduidigheid is over wie welke delen (van de gemeente Stadskanaal) tot deze streek vindt horen. Bestuurlijk en qua samenwerkingsverbanden wordt die (hele) gemeente tot de Kanaalstreek en tot de Veenkoloniën gerekend.

- De gemeente Westerwolde omvat de dorpen Bellingwolde, Blijham, Bourtange, Jipsingboertange, Oudeschans, Sellingen, Ter Apel, Ter Apelkanaal, Veelerveen, Vlagtwedde, Vriescheloo, Wedde en Zandberg (grotendeels) en de buurtschappen Abeltjeshuis, Agodorp, Barnflair, Borgertange, Borgerveld, Bovenstreek, Burgemeester Beinsdorp, De Bouwte, De Bruil, De Bult, De Heemen, De Kuilen, De Lethe, De Maten, De Oerde, De Vennen, Den Ham, Ellersinghuizen, Hanetange (deels), Harpel, Hebrecht, Hoorn, Hoornderveen, Jipsingboermussel, Jipsinghuizen, Kielhuppen, Klein-Ulsda, Klontjebuurt, Koudehoek, Lammerweg, Laude, Lauderbeetse, Laudermarke, Lauderzwarteveen, Leemdobben, Lutje Ham, Lutjeloo, Lyskemeer, Morige, Munnekemoer, Ossenmarke, Oud Veele, Over de Dijk, Overdiep, Pallert, Plaggenborg, Poldert, Renneborg, Rhederbrug, Rhederveld, Rijsdam, Roelage, 't Schot, Sellingerbeetse, Sellingerzwarteveen, Slegge, Stakenborg, Stobben, Ter Borg, Ter Haar, Ter Walslage, Ter Wisch, Tjabbesoord, Veele, Veerste Veldhuis, Vlagtwedder-Barlage, Vlagtwedder-Veldhuis, Vogelzang, Voorwold, Wedderheide, Wedderveer, Weende, Weenderveld, Weite, Wessingtange, Westeind, Winschoter Hoogebrug (grotendeels), Winschoterzijl (deels), Wollingboermarke, Wollinghuizen, Zandstroom en Zuidveld. Dit zijn 13 dorpen en 82 buurtschappen in totaal.

- Inwoners van het landelijk buitengebied van de gemeente Stadskanaal, o.a. uit de kernen Onstwedde en Alteveer, hebben er aandacht voor gevraagd dat hun kernen wellicht ook beter zouden kunnen opgaan in de nieuwe gemeente Westerwolde, omdat zij zich meer bij die historische en geografische regio vinden horen, dan bij de beoogde 'veenkolonie-gemeente' van Stadskanaal met Veendam en Pekela. Ook historicus Luuk Houwing stelt: "Westerwolde is een gebied op zich, het lag ook (laagveen en hoogveen) geïsoleerd. Eigenlijk kon je er alleen bij Roswinkel aan de ene kant en Pekela aan de andere uit. Je zou kunnen zeggen dat nu de herindeling op stapel staat, de historische fout uit 1969, door deze streek uit elkaar te trekken, eindelijk kan worden hersteld." De procedures (het herindelingsontwerp e.d.) waren echter al in een te ver gevorderd stadium om dit nog te kunnen meenemen. Daarnaast was het gemeentebestuur van Stadskanaal er ook geen voorstander van.

- Sinds december 2018 is Jaap Velema burgemeester van deze gemeente. Voorheen was hij wethouder in de gemeente Veendam.

- De gemeente Westerwolde wil (anno eind 2018) het gemeentehuis in Sellingen verbouwen en daar alle ambtenaren huisvesten. Het gemeentehuis in Wedde wordt dan gesloten en verkocht dan wel langjarig verhuurd. De panden voldeden niet aan actuele eisen op het gebied van duurzaamheid en zouden daarom sowieso verbouwd moeten worden. Het gemeentehuis in Sellingen heeft een minder grote uitbreiding nodig dan het gemeentehuis in Wedde, als dat als enige gemeentehuis gekozen zou zijn. Ook hoeft er minder aan gerenoveerd te worden. Sellingen is ook de meest duurzame optie: de benodigde aanbouw in Sellingen kan bijna energieneutraal worden gebouwd. Daarnaast ligt Sellingen qua inwoneraantal centraler in de gemeente dan Wedde. Om dienstverlening naar de inwoners bereikbaar te houden, overweegt de gemeente die in ver van het gemeentehuis gelegen kernen aan te bieden in bijvoorbeeld bibliotheken, buurthuizen en multifunctionele accomodaties.

- Overzicht van plaatsnaamborden in de gemeente Westerwolde.

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Westerwolde ligt in het ZO van de provincie Groningen, en grenst in het O aan Duitsland, in het Z en ZW aan de provincie Drenthe (respectievelijk gemeenten Emmen en Borger-Odoorn), in het W aan de gemeente Stadskanaal, in het NW aan de gemeente Pekela, en in het N aan de gemeente Oldambt. De hoofdplaatsen Wedde en Sellingen liggen respectievelijk NW en ZO in de gemeente.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De gemeente Westerwolde is in 2018 ontstaan en is bij haar oprichting als volgt samengesteld:
van de gemeente Bellingwedde: ca. 3.600 huizen met ca. 9.000 inwoners op een oppervlakte van ca. 110 km2;
van de gemeente Vlagtwedde: ca. 6.400 huizen met ca. 16.000 inwoners op een oppervlakte van ca. 170 km2.
In totaal dus ca. 10.000 huizen met ca. 25.000 inwoners op een oppervlakte van ca. 280 km2.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van de streek Westerwolde, kun je terecht bij de volgende instanties, publicatie en sites:

- "Historische Vereniging Westerwolde (van 1980-2011 Vereniging voor Genealogie en Historie geheten) stelt zich ten doel de belangstelling voor de historie en familiegeschiedenissen betreffende deze streek te bevorderen en daarop stimulerend te werken. Zij bestaat uit leden die in alle delen van het land en zelfs het buitenland wonen, maar die hun gemeenschappelijke belangstelling voor dit gebied door geboorte, herkomst of familiebanden voor het gebied delen. De vereniging komt 4x per jaar bijeen en heeft als thuisbasis het gebouw De Ekkelkaamp, het verenigingsgebouw van de hervormde kerk in Onstwedde. Het archief en de bibliotheek van de verenging zijn gevestigd in het Streekhistorisch Centrum in Stadskanaal.

De vereniging bleek direct een schot in de roos. De leden stroomden toe, aangemoedigd door de belangstelling voor de eigen regionale historie. Dat was in die tijd overal in Nederland bezig een trend te worden. Inmiddels heeft de belangstelling voor de regionale geschiedenis zich een duidelijke plaats veroverd binnen het totale historisch gebeuren in Nederland. Overal in het land bestaan - inmiddels bijna 1.000 - bloeiende historische verenigingen. De vereniging geeft 1x per kwartaal een tijdschrift uit vol met artikelen over de historie van de streek, familiegeschiedenissen en genealogieën. In de loop van het bestaan van de vereniging hebben allerlei regionale leden/onderzoekers tal van interessante feiten over het gebied boven water weten te krijgen. Zij brachten hun bevindingen in de regel naar buiten via een of meer artikelen in het verenigingsblad. Soms resulteerde hun onderzoek zelfs in een boek. Zonder enige overdrijving kan worden gezegd dat de oprichting van Historische Vereniging Westerwolde in sterke mate de geschiedschrijving over dit Groninger gebiedsdeel heeft gestimuleerd."

- De masterscriptie Landschapsgeschiedenis van Geert Volders uit Onstwedde, Het enige en afdoende middel tot bloei en welvaart. Mens en landschap tijdens de lange weg naar een gekanaliseerd Westerwolde, 1880-1920 (RUG, 2014) (via de link ook online te lezen) heeft weliswaar de achtergronden van de kanalisaties in deze streek als hoofdonderwerp, maar behandelt ook de geschiedenis en het landschap van de streek in bredere zin.

- In 2011 koopt de gemeente Vlagtwedde een vervallen pandje in het hart van het dorp Sellingen aan om het te behoeden voor verder verval en met als doel er een expositieruimte over de historie van de streek van te maken. Het gaat om de zogeheten Oude Stelmakerij op Dorpsstraat 32, dat na de Hervormde kerk weleens het oudste nog bestaande gebouw van het dorp kan zijn; bouwhistorisch onderzoek wees uit dat de gebinten dateren uit 1697. Het Streekhistorisch Centrum te Stadskanaal werd verzocht de inrichting en exploitatie van dit bezoekerscentrum op zich te nemen. Daarbij werd ook samenwerking gezocht met het Toeristisch Informatiepunt Westerwolde. In 2013 zijn de restauratie en Streekhistorisch Centrum De Oude Stelmakerij gereed gekomen.

In september 2017 is de permanente presentatie in De Oude Stelmakerij gerealiseerd. Deze tentoonstelling vertelt het verhaal van de streek in vogelvlucht. Met het gereedkomen van deze expositie is de Oude Stelmakerij nu met recht een bezoekerscentrum waar men alles te weten kan komen over de geschiedenis van deze streek. Op de begane grond wordt op verschillende themapanelen in woord en beeld het verhaal verteld over o.a. de ontwikkeling van het landschap, de middelen van bestaan en de bijzondere bestuursstructuur. Op de bovenverdieping is de bibliotheek van Historische Vereniging Westerwolde gevestigd, waar iedereen die nog meer wil weten, verder kan lezen in de naslawerken over het gebied.

- In 2019 is het initiatief genomen tot het maken van de Canon van Westerwolde (een canon is een overzicht van de geschiedenis van een plaats, gemeente of streek, aan de hand van een aantal in de geschiedenis van die plaats, gemeente of streek van belang geweest zijnde gebeurtenissen, op chronologische volgorde). Erfgoeddocent Marja Kiers heeft de opdracht gekregen om een Cultureel Erfgoed Project te ontwikkelen voor de groepen 5 en 6 van basisscholen. Het project heet "Middeleeuwen in Westerwolde". Gedurende het schooljaar 2019-2020 worden verschillende vensters uit dit tijdvak op de canon gezet, waarbij steeds wordt uitgegaan van zichtbare sporen uit het verleden in de regio. Voor nadere toelichting zie ook dit artikel in DvhN, 28-2-2020.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "De fusie van de gemeenten Bellingwedde en Vlagtwedde betekent nieuwe gemeentegrenzen, een nieuw bestuur, een nieuw coalitieprogramma. Daarnaast verandert de woningmarkt, zijn er demografische veranderingen en nieuwe regionale afspraken. Tezamen vragen deze belangrijke veranderingen om één samenhangende, scherpe en actuele woonvisie voor het hele grondgebied van de gemeente. De Woonvisie Westerwolde 2019-2024 biedt een meerjarig kader voor de vernieuwing en kwaliteitsverbetering van de woningmarkt en verdere uitwerking van de woonopgaven in de gemeente. Daarnaast geeft de visie handvatten en input voor het maken van lokale prestatieafspraken voor de komende vijf jaar (2019-2024).

In het coalitieprogramma worden onder andere de wensen en ambities van de coalitie ten aanzien van het thema wonen en de Westerwoldse woningmarkt geformuleerd. Expliciet is de wens voor meer sociale woningbouw opgenomen. Er is aandacht voor het opknappen en verduurzamen van bestaande huurwoningen om de leefbaarheid te waarborgen. De wens bestaat om met woningcorporaties afspraken te maken over een ander toewijzingsbeleid, en er zou door corporaties in principe geen verkoop van sociale huurwoningen mogen plaatsvinden. Daarnaast is er in het coalitieprogramma ook aandacht voor (meer) aantrekkelijke seniorenwoningen, en ook 'op maat, kleinschalig en kwalitatief bouwen voor jong en oud'. In de provinciale omgevingsverordening is vastgelegd dat de regio moet beschikken over een regionale, door de raden vastgestelde woonvisie. In de Oost-Groninger gemeenten gelden afspraken op het gebied van wonen en leefbaarheid. Deze zijn vastgelegd in het Prestatiekader Regionaal Woon- en Leefbaarheidsplan (RWLP) Oost-Groningen 2018-2023. In het nieuwe prestatiekader is opgenomen dat binnen één jaar na ondertekening de gemeenten een nieuwe woonvisie vaststellen. Met de Woonvisie Westerwolde 2019-2024 voldoen we aan deze vereisten."

Terug naar boven

Evenementen

- Nieuws over evenementen in de gemeente Westerwolde op Facebook.

- Het doel van de Grunneger Weke (week in maart) is het onder de aandacht brengen van de Groninger taal en cultuur bij de inwoners van de gemeenten Bellingwedde en Vlagtwedde. Gedurende de week zijn er tal van toepasselijke activiteiten, waaronder het Grunneger Laidjesfestival, waarbij o.a. leerlingen van ca. 10 basisscholen liedjes in het Gronings instuderen en uitvoeren.

- De Westerwolde Bosloop (hardlopen, maart) gaat over wegen en paden en langs vennetjes in de Sellingerbossen. U kunt kiezen uit de afstanden 5 en 10 km.

- De vele buurtschappen in de gemeente Sellingen hebben Loopsport Sellingen geïnspireerd tot het organiseren van de 14-Gehuchtenloop (eind april). Een wandeltocht evenals een recreatieve hardloopwedstrijd, onderdeel van het Schutrups-loopcircuit. De afstanden bedragen 5, 10 of 21,1 km (halve marathon). De loop voert langs 14 gehuchten in de omgeving van Sellingen. Over wegen, paden, lanen, fietspaden, langs vennetjes, riviertjes en kanalen, wordt u een aantrekkelijke route voorgeschoteld. Het kleinschalige eslandschap met het meanderende riviertje Ruiten Aa dat zich kronkelend een weg zoekt richting Dollard, afgewisseld door de ruime open landschappen met korenvelden en aardappelvelden.

- Struundagen (2e weekend van april en oktober).

- 3-Etappen Marathon (mei of juni) op 3 verschillende plaatsen in Westerwolde.

- Tijdens Westerwolde rijgt (10 dagen in juni) vormen ca. 20 tuinen en bijzondere locaties elk een podium voor (regionale) kunst en cultuur. De tuinen zijn stuk voor stuk uniek door de verscheidenheid in aanleg, sfeer en grootte en inmiddels bekend om hun kwaliteit. Er zijn royaal aangelegde tuinen en intieme kleine. Strakke of juist romantisch vormgegeven tuinen, park- en landschapstuinen. Tuinen met het accent op kunst of juist op kunstig tuinieren en plantcollecties. Ook binnen de uitingen van kunst is de variatie groot. Keramiek, schilder- en glaskunst, ambachtelijke producten, maar ook muziek, dans- en dichtkunst. Iedere tuin zal daarom een verrassing zijn. De tuinen liggen dicht bij elkaar, de meeste zelfs op fietsafstand en kunnen aan elkaar geregen worden door (fiets)routes.

- Het Westerwolde Wandelweekend wordt jaarlijks gehouden in het 4e weekend van juni. Struinen door een van de mooiste wandelgebieden van Nederland. Wandelen door en langs een van de mooiste beekdalen van Europa; de Ruiten Aa en de Westerwoldse Aa. Zaterdag is de struin- en theaterdag dag met een route van 10 kilometer. De route wordt ’s avonds gelopen. Theater, muziek en verhalen in de bijzondere sfeer van de avonduren. Zondag is de wandeldag met een route van 12,5 en 25 kilometer. Lekker wandelen en genieten van de omgeving. Voor beide routes geldt dat er ongeveer halverwege een rustpunt is. Een plek waar het aangenaam verpozen is, de mogelijkheid voor een natje en droogje, toiletten, enz. Je kunt één of twee dagen komen wandelen.

- Het evenement Strandvolleybal Westerwolde (weekend begin juli) is in 1988 van start gegaan en inmiddels uitgegroeid tot hét strandvolleybal evenement van het jaar. Ieder jaar is het strand in de Wedderbergen te Wedde van vrijdagochtend tot zondagavond het decor voor meer dan 1000 enthousiaste volleyballers en volleybalsters, zowel op hoog als recreatief niveau. Het gros van de deelnemers blijft tevens overnachten en geniet van 2 nachten met muziek of andere feestelijke activiteiten.

- De Westerwolde Trail (op een zaterdag in november) is een recreatieve hardloopwedstrijd over geaccidenteerde lanen en paden van de Sellingerbossen. Dwars door natuurgebieden rondom Sellingen. Ter Breedwisch, natuurgebied De Vennekampen, door het beekdallandschap van en over maaipaden van het riviertje Ruiten Aa. Langs de oude nederzetting Laude, met oude boerderijen. Een pingo aan de Poststruikenweg. Zandzuigerij De Beeste. Jipsingboertange. Theater der Natuur. Fraaie vennetjes waar de in herfsttooi gekleurde Amerikaanse eiken zich spiegelen in het vlakke heldere water. In deze fraaie omgeving zijn routes uitgezet van 10, 22 en 32 km.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Site met ca. 30 wandelroutes in Westerwolde.

- Natuurgebieden in Westerwolde van Staatsbosbeheer.

- "In 2019 heeft de Groningse firma Hooghoudt 330 jeneverbessen (Juniperus communis) geplant in terreinen van Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en Het Groninger Landschap in Westerwolde. Tot voor kort was de struik beschermd en moest de distilleerderij zijn bessen uit Italië halen. De beschermde status is opgeheven dus de bessen kunnen nu ook van eigen bodem worden gehaald. De jeneverbes komt van oorsprong voor op arme zandgronden, voornamelijk in Drenthe. De streek is rijk aan zandgronden, maar er zijn weinig jeneverbessen meer. Daarom zijn de struiken met deze actie teruggebracht in hun oude biotoop. Vroeger werden de zaden van de jeneverbes verspreid door korhoenders. Door het zure maagsap werd het taaie besje enigszins bewerkt waardoor het makkelijker kon kiemen. De korhoenders zijn verdwenen en in hun kielzog ook de jeneverbes. Door de aanplantactie van Hooghoudt begint de struik aan zijn come-back. Over een paar jaar hopen we op een rijke oogst van de eerste Groninger jeneverbes. Deze zal dus gebruikt worden voor de jenever van Hooghoudt. In het Duits heet de struik Wacholder. Op de grote stille heide stonden her en der van deze struiken. In de schemer lijken het dan soms grote kerels die op wacht staan." (bron: Het Groninger Landschap, april 2019)

- "IVN Westerwolde-Oldambt is in 2018 ontstaan uit een fusie van de voorheen twee afdelingen (een voor elke huidige in de naam genoemde gemeente). Binnen het werkgebied van de afdeling bevinden zich verschillende natuurgebieden, elk met haar eigen geschiedenis en kermerken, waaronder: Blauwestad, De Gaast, Hondhalstermeer, De Hoorndermeden, Kemperpark, De Lethe, Loosterveen, Sellingerbos, de Ter Apelerbossen, Ter Borg, Tjamme, Veendiep, Wedderbergen en natuurlijk de Dollard! Onder deze link vind je korte beschrijvingen van een groot deel van deze gebieden. Binnen onze afdeling zijn verschillende werkgroepen actief. Wellicht zit er iets bij waar je je bij zou willen aansluiten. Neem hiervoor contact op met het secretariaat of de betreffende wergroepcoördinator."

- Site over de herinrichting van het beekdal van de Ruiten Aa.

- Inwoners van de buurtschappen Veele, Oud Veele, Wessinghuizen, Höfte, Ter Wupping, Sterenborg en Holte zijn al jaren zeer begaan met het landschap rond hun woningen. Om die reden was er al de Boermarke Essen en Aa’s opgericht. Het historisch rijke landschap wordt naast de boeren grotendeels beheerd door Staatsbosbeheer. Het is mooi en kan nog rijker aan natuur worden, zo vinden de bewoners. Oftewel ze willen de biodiversiteit nog verder versterken. Daartoe hebben ze in 2016 de Coöperatie Markebeheer opgericht. In nauwe samenwerking met Staatsbosbeheer gaan de bewoners de boswallen en bosjes aanpakken.

Dat wil zeggen stamhout wordt gezaagd en verwijderd en de takken blijven achter. Soms worden bomen enkel maar geringd om de insecten en vogels – in de langzaam afstervende boom – aan voeding en schuilplaatsen voor bijvoorbeeld spechten) te helpen. Ze gaan ook struiken en nieuwe bomen planten om het landschap te versterken. De oogst aan hout wordt onder de leden verdeeld. Volgens Kenny Tolboom, voorzitter van Markebeheer, hebben ze het beste met het het gebied voor: "In wezen is het onderhoud de taak van Staatsbosbeheer. Maar het bewustzijn en de betrokkenheid van de bewoners zijn veel groter. Het is hun eigen 'achtertuin'. Staatsbosbeheer heeft er een ander gevoel bij. Die kijken vooral technisch naar het onderhoud." (bron: RTV Noord en het Streekblad)

- De afgelopen jaren is een groot deel van de natuurgebieden in Westerwolde heringericht om betere omstandigheden te creëren voor water, flora en fauna. Een laatste grote herinrichting, een gebied van 450 ha tussen de buurtschappen Ter Walslage Z van Sellingen en Renneborg bij Vlagtwedder, beoogt medio 2018 te beginnen en medio 2020 gereed te komen. Het riviertje de Ruiten Aa gaat waar nodig weer meanderen. Aan beide zijden van de waterloop komt meer ruimte voor natuur en waterberging. Bij Jipsinghuizen krijgt de Ruiten Aa bovendien een zijtak die om de buurtschap heen gaat lopen. Ook worden oude landschapselementen zoals poeltjes hersteld.

- De gemeente Westerwolde is in 2018 een proef gestart met ecologisch bermbeheer. Negen bermen worden ingezaaid met een bloemen- en kruidenmengsel. Dat moet ervoor zorgen dat de hoeveelheid insecten toeneemt. Bijkomend voordeel is dat de bermen de komende 3 jaar slechts 1 keer per jaar hoeven te worden gemaaid. Normaal gebeurt dat 2 tot 5 keer per jaar. Volgens de gemeente zijn er behalve de plekken waar de pilot gestart wordt, nog meer bermen in de gemeente geschikt voor de proef. Mogelijk dat de proef in de toekomst wordt uitgebreid.

- In sommige gemeenten is sprake van overlast door lawaai en uitwerpselen van roeken. In de gemeente Westerwolde groeit het aantal roeken en daarmee ook het aantal klachten over overlast van deze dieren. De roek is echter een beschermde vogel. Je mag daarom bijvoorbeeld niet zomaar een nest weghalen. De gemeente moet daar een ontheffing voor aanvragen bij de provincie. En die geeft dat alleen als je als gemeente een roekenbeschermingsplan hebt waarmee men e.e.a. kan onderbouwen. De gemeente gaat daarom na zomer 2018 zo'n plan opstellen. Onderdeel van dat plan wordt het aanwijzen van een aantal voor roeken geschikte locaties. De roeken kunnen dan vanuit locaties die overlast geven door deskundigen daarheen worden verhuisd.

- Het zeer uitgestrekte en bosrijke Westerwolde heeft in 2019 veel last gehad van de eikenprocessierups. De gemeente heeft bomen langs openbare wegen en fietspaden geïnventariseerd, daar waar de rups het meeste overlast geeft. Er zijn meer dan 500 eiken met rupsen gevonden. De rupsen worden met diverse middelen bestreden. Zo heeft de gemeente in 2019 door de firma Afeer 400 mezenkastjes laten maken. De komende jaren moeten dat er uiteindelijk 1.000 worden. De kastjes worden bevestigd aan eiken waarin de rups zich heeft genesteld. De mees is een natuurlijke vijand van de eikenprocessierups.

- Een exoot is een plant, dier of ander organisme dat van nature niet in Nederland voorkomt. En als zo’n soort schadelijk is voor de inheemse natuur noemen we ze invasieve exoten. En omdat ze schadelijk zijn worden ze bestreden. Invasief-exotische planten beginnen met één plant of enkele planten op een nieuwe plek maar jaar na jaar neemt het aantal toe en de exoot vormt uiteindelijk een ‘plakkaat’ waaronder geen enkele andere (inheemse) plant meer kan groeien. Een van die invasieve exoten in Westerwolde is de Japanse duizendknoop. Deze plant kan zich snel verspreiden. De wortels groeien in een hoog tempo. De plant verdringt inheemse soorten.

Staatsbosbeheer gaat daarom in 2019, evenals in 2018, proberen via een ‘uitputtingsslag’ deze woekerplant in Westerwolde te bedwingen. De planten worden zeer regelmatig net onder de grond afgeknipt, wat ze beoogt uit te putten. Als deze methode effectief blijkt te zijn, gaat zij dit ook in andere gebieden toepassen. In buurtschap Ter Borg zijn in 2018 in een proef de planten boven de grond weggehaald. Vervolgens is op dat stuk grond een rubberen deken gelegd, in de hoop dat de duizendknoop daar niet terugkeert. Het is anno voorjaar 2019 nog niet duidelijk of die methode succesvol was. Een tweede proef, waarbij via een leiding stoom in de grond werd geblazen, heeft niet het gewenste resultaat gehad. Klepelen is ook geen oplossing, want dat staat gelijk aan duizendvoudig stekken, omdat elk stukje geklepeld duizendknoop een ‘baardje’ van wortels vormt en vervolgens ‘voor zichzelf begint’. Het met wortel en al verwijderen van de Japanse duizendknoop is ondoenlijk. Het zou wellicht effectiever zijn, maar het is praktisch niet uit te voeren.

- "Tussen de natuurgebieden in Westerwolde en de Eems in Duitsland is eind 2020 een ecologische verbinding aangelegd. Met deze verbinding kunnen dieren zich gemakkelijk van het ene naar het andere natuurgebied verplaatsen. Aan beide kanten van de grens is de natuur opnieuw ingericht. Aan de Nederlandse kant zijn in het B.L. Tijdenskanaal natuurvriendelijke oevers aangelegd en in De Lethe poelen en waterloopjes. Bij de Brualer Schloot in Duitsland zijn ook natuurvriendelijke oevers gerealiseerd. Ontbrekende schakel. De provincie Groningen heeft samen met andere overheden de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in de aanleg en de versterking van natuurgebieden rond de Ruiten Aa en de Westerwoldse Aa. Vanaf de Dollard tot aan het Bargerveen in Drenthe ligt nu een bijna ononderbroken lint natuur. Tot nu toe was de ontbrekende schakel de verbinding tussen Nederland en Duitsland.

Door de inrichting langs de oostrand van Westerwolde op een paar plekken aan te passen kunnen beschermde diersoorten, zoals de otter, de ringslang en de vleermuis zich nu verplaatsen tussen Nederland en Duitsland. Dat is goed voor de biodiversiteit. Naast de ecologische verbinding is ook een grensoverschrijdende recreatieve verbinding aangelegd. Er is een wandelpad gerealiseerd met informatieborden in het Duits en het Nederlands. Zo kunnen wandelaars het gebied beter beleven. Subsidie. Het project wordt ondersteund door het programma INTERREG V A Deutschland-Nederland, met middelen uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en nationale cofinanciering door het Niedersächsisches Ministerium für Bundes- und Europaangelegenheiten und Regionale Entwicklung en de provincie Groningen. Door de samenwerking tussen Nederland en Duitsland wordt er tussen beide landen kennis uitgewisseld. Dit kan als voorbeeld dienen voor in andere Europese grensregio's." (bron: Provincie Groningen, oktober 2020)

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Westerwolde (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Westerwolde. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter.

- Nieuws: - Nieuws uit Westerwolde.

- Muziek: - Westerwolds Volkslied.

- Welzijn: - Het voornaamste doel van Stichting Ruilwinkel Westerwolde is mensen middels een vaste locatie (en website) met elkaar in contact te brengen en elkaar te stimuleren tot het ruilen van goederen, diensten* en het uitwisselen van ideeën op gebied van duurzaamheid, leefbaarheid en betaald werk. Ongeacht iemands achtergrond gaan zij ervan uit dat iedereen één of meerdere talenten heeft. Door deze in te zetten wordt de wereld een stukje leefbaarder en wordt het individuele zelfvertrouwen en de economische zelfstandigheid vergroot.

Daarnaast is de Ruilwinkel een sociale plek waar mensen uit verschillende lagen van de bevolking en van verschillende leeftijden elkaar kunnen ontmoeten, ondersteunen, stimuleren en inspireren tot het versterken van de eigen kracht, elkaars kracht en tot (meer) participatie in de samenleving. Naast het ruilen worden er andere activiteiten georganiseerd zoals een repair-café en sociaal-culturele activiteiten. En tot slot is De Ruilwinkel een broedplaats waar men kan netwerken om de kans op betaald werk te vergroten.

* De dienstenruil in de praktijk: Piet helpt met Loes met gras maaien, Loes brengt voor Kees boeken naar de bibliotheek, Kees laat de hond uit voor Wim, Wim kookt voor Sophie en brengt Loes naar de dokter en repareert het stopcontact van Piet. Sophie zeemt de ramen voor Annette en Annette helpt met het invullen van formulieren. Iedereen (ongeacht dienst) verdient 12 punten per uur.

- Duurzaamheid: - In maart 2019 is de beleidsnotitie ‘Zonneparken en kleine windmolens’ door de gemeenteraad van Westerwolde aangenomen. In die notitie, opgesteld door burgemeester en wethouders, staat onder welke voorwaarden en waar kleine windmolens tot vijftien meter en zonneparken mogen worden neergezet en aangelegd. Een van die voorwaarden is dat er voldoende draagvlak moet zijn bij onwonenden, dat die omwonenden moeten worden ‘meegenomen’ bij de opstelling en uitvoering van de plannen.

- Openbaar vervoer: - Buurtbus Westerwolde is een kleine (8-persoons) bus, die door ca. 35 vrijwilligers wordt gereden; vriendelijke en behulpzame chauffeurs, die het gebied goed kennen. De bus rijdt tussen de plaatsen Sellingen, Jipsinghuizen, Jipsingboertange, Kopstukken, Mussel, Vledderveen en Stadskanaal. In Sellingen kun je overstappen op lijn 42 naar Ter Apel of Emmen (buiten de spits wel een overstap). In Jipsinghuizen kun je overstappen op lijn 42 naar Vlagtwedde. En in Stadskanaal op de verschillende lijnen naar Groningen, Assen en Winschoten.

Reacties

(12)

Ontbreekt bij de opsomming van dorpen niet Meulenhörn in Blijham? Er staan in de bebouwde kom langs de Hoofdweg in het centrum witte bordjes met blauwe letters en die naam erop.

Nee, die ontbreekt - hier - niet, d.w.z. dat die hier terecht niet staat. Op mijn site vermeld ik in principe alleen vandaag de dag nog bestaande plaats(nam)en, en krijgen die een pagina met wetenswaardigdheden. Het verwarrende is dat een wit plaatsnaambordje in ons land niet per se een (nog bestaande) plaatsnaam aanduidt. Het kan ook een wijk binnen een dorps- of stadskern aanduiden, of in incidentele gevallen een eigenlijk verdwenen naam, zoals hier. In dit geval heeft de heemkundekring van Bellingwedde in 2013 een bordenproject uitgevoerd, waarbij ze bij tientallen buurtschappen bordjes hebben geplaatst. Maar ook bij thans niet meer bestaande buurtschappen, kennelijk om de herinnering levend te houden.

Een buurtschap (en daarmee plaatsnaam) kán best binnen een bebouwde kom van een dorp liggen, maar moet dan toch nog wel los van een dorpskern liggen om het een buurtschap te kunnen noemen (zoals in dit geval bijv. Morige en Zandstroom Z van de dorpskern van Blijham). De vroegere buurtschap Molenhorn ligt tegenwoordig, zoals u zelf ook al aangeeft, tegenwoordig midden in de dorpskern van Blijham, en is daarmee redelijkerwijs niet meer als buurtschap (en daarmee niet meer als plaatsnaam) te beschouwen (en daarom hoort deze ook niet thuis in de opsomming hierboven). Dit is dus kennelijk gedaan om de herinnering aan de vroegere buurtschap levend te houden. Ik heb e.e.a. specifiek m.b.t. deze plaatsnaam nu toegelicht op https://www.plaatsengids.nl/bellingwedde (hoofdstuk Status, 7e alinea), waar u ook een toelichting vindt op het toenmalige plaatsnaambordjesproject van de lokale heemkundekring.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Okee. Dank voor uw reactie. Ik blijf het nog wat ingewikkeld vinden. Net nog een stukje rondgefietst en kwam ook tegen Oud Wedderveer (Wedde), Koemarke (Wedde) en Kerkhörn (Blijham), allemaal met witte plaatsnaambordjes..
Ik ben bezig met het maken van rijmericken (soort limerick) van alle (in principe bestaande) plaatsnamen in de gemeente Westerwolde. Neem maar zoveel mogelijk mee, maar uw overzicht is mijn leidraad. Zal nog even op plaatsengids Bellingwedde kijken. Is er dan ergens een overzicht met alle witte bordjes namen in Westerwolde? Ben al een heel eind. Voorbeeldje :)

Secretaresse

Een fabrieksarbeider uit Agodorp west
had aan zijn zware werk de pest.
Toen liep ie langs de deur
van de dikke directeur…
Die lag met zijn secretaresse in één nest.

Het is ook ingewikkeld. De desk en field research naar verleden en heden van alle 6.500 plaatsen in ons land, en dan vooral de buurtschappen, houdt mij al sinds 1993 van de straat, :-) Leuk dit plaatsnaamrijmpjes, goed idee! Ik heb zojuist onderaan het hoofdstuk Status een link geplaatst naar een pagina met alle plaatsnaamborden in de gemeente Westerwolde. De witte bordjes zijn degene die in die lijst bovenaan witte en gele 'bordjes' hebben. Die kun je aanhouden. Ik tel in totaal 106 plaatsnaamborden, min 18 blauwe = 88 witte bordjes. Dus je kunt even vooruit! :-)

Als die andere limericks die je nog gaat maken net zo goed zijn als die hierboven, mag je die per limerick wel plaatsen als reactie onderaan de pagina van de buurtschap in kwestie. Dat vinden mijn bezoekers vast leuk om te lezen.

'Krummels' https://idsvliegrijmt.jouwweb.nl/prijzen vind ik ook een sterk gedicht van je! En welk een toeval: vandaag vroeg mijn vrouw nog aan mij of ik ook een croissant wilde. Waarop ik zei :"Nee, dat weet je toch, want met zo'n ding kruimel je het hele huis onder en daar zie ik de gein niet van." Ik hou dus niet van 'gebruikersonvriendelijk eten" dat overal terecht komt behalve waar het terecht hoort te komen, zoals dus croissants en ook Bossche Bollen, tompoucen, lange spaghettislierten (tegenwoordig gelukkig ook te koop in hapklare korte stukjes), of mensen die met de handen vlees eten waarmee ze hun hele handen en gezicht onder het vet smeren, zoals kippenpoten en spare ribs. :-)
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Nee sorry. Oud Wedderveen is een straatnaambord. Daarachter staat het wit bord Ossemarke.

Ah, mooi. Ik dacht wellicht hebben ze daar later alsnog een plaatsnaambord geplaatst, maar niet dus. In 2009 hebben ze namelijk een soortgelijk plaatsnaamborden-plaats-project gehad in buurgemeente Vlagtwedde, en daar hebben ze ook later, in 2011, als 'nakomertje', nog een plaatsnaambordje geplaatst waar men in 2009 niet aan had gedacht (Oud Veele https://www.plaatsengids.nl/oud-veele ).

Dank weer voor de reactie. Ik moet nog zo'n 20 Westerwolde rijmericken maken en dan ben ik klaar. Nog eentje dan:

Hongerlap

Aan een hongerlap uit de Weite
was geen volkoren brood te slijte.
Geen spelt, krenten, wit
noch waar rogge of 'n stok in zit.
Hij wou echt alleen in Weite-broodjes bijte.

In ben vaak geneigd er "De/de" voor te zetten. Maar dat is, net als bij Weite, lang niet altijd zo...... Maar zo serieus zijn de rijmpjes ook weer niet.
En kijk uit met kruimelen!.

Als je specifieke vragen hebt over de al of niet aanwezigheid van een bord of zo kan ik wel even kijken. Ik woon in Wedde, Lageweg 12.

Zo, dat schiet al lekker op.

Deze is ook goed!

Dat 'De/de' klopt vaak wel hoor, maar dan alleen in de volksmond, officieel maakt het dan geen deel uit van de plaatsnaam (net als je bij een rivier bijv. ook op de Waal vaart, maar de rivier heet dan Waal). Bij buurtschappen zegt men vaak dat men "op de X" woont. Men woont 'op' een hogergelegen plaats (voor Nederlandse begrippen dan, tegenwoordig vaak niet meer te zien door ruilverkaveling, verstedelijking e.a. egalisaties in de loop der jaren), maar men woont ook 'op' een afgelegen plaats in het buitengebied (vanuit het dorp gezien), wat bij buurtschappen vaak het geval is. Zo spreekt men bij buurtschap Kladde lokaal van De Kladde https://www.plaatsengids.nl/kladde en woont men "op de Welberg": https://www.plaatsengids.nl/welberg, waar ik in het hoofdstuk Naam toelicht wanneer men 'in' of 'op' een plaats woont.

Lageweg is nog net in het dorp zelf, een klein stukje verder en je had in Wedderheide gewoond.

Ik heb nog wel een vraag over een locatie ja, ik heb er eentje niet kunnen vinden met Google Streetview: ik ben benieuwd waar de 2 bordjes Koemarke precies staan (die ik hier https://www.plaatsengids.nl/bellingwedde nu onder Status wel heb toegelicht, wat dat dan voor een ding was, een koemarke). Hier http://borden.plaatsengids.nl/pgemWesterwolde2.html#qkoemar staat er kennelijk een aan een doodlopende weg (alleen heb ik niet kunnen vinden wélke), dus dan staat er kennelijk nog een aan een andere doodlopende weg, want volgens de lijst van de lokale historische werkgroep zijn er hier 2 van geplaatst.

Er staan inderdaad twee witte bordjes langs de Molenweg met blauwe letters ter aanduiding van Koemarke. Eentje - die bij de molen/Nieuwedijk - zie je op streetview. De andere staat even voorbij de Weddermarke richting molen voor het 60 km. bord. Vreemd genoeg zie ik m de ene keer op streetview niet en als ik wat met het pijltje heen en weer ga wel. De Molenweg vanaf de Weddermarke is een doodlopende weg. Bord staat bij het plaatsnaambord Koemarke daar. Aan de andere kant (molenkant) staat ook vast ergens een bord doodlopende weg. Waarschijnlijk op de camping voor het viaduct en aan de Nieuwedijk aan het begin van het fietspad/zandlaan.

Beide gevonden, dank! En nu gelinkt op mijn pagina van Bellingwedde. Dat je het bordje bij de Weddermarke soms ziet en soms niet als je wat schuift, klopt; de Google Streetview fotograaf rijdt namelijk om de paar jaar het hele land door, en dan moeten ze ergens op een bepaald punt een vorige versie aan een huidige monteren. En dat speelt hier; als je het bordje niet ziet, zie je rechtsonderin dat het een versie uit 2020 betreft, als je dan iets schuift en je ziet het bordje wel, zie je dat je in versie 2016 terecht bent gekomen.

Er staat ook een doodlopende weg bord op de kruising Wedderbergenweg/Molenweg. Komende vanaf de Bisschopsweg (Vriescheloo) zie ik op streetview niet zo'n bord staan langs de zandlaan/fietspad.

Dit is een soortgelijk gevalletje; als je rond de ingang van de camping wat heen en weer 'rijdt', zie je dat in versie 2010 het daar nog een doorgaande weg is. Als je daar wat heen en weer schuift kom je in versie 2016, waar er 'ineens' slagbomen staan bij de ingang van de camping en het sindsdien doodloopt behalve voor fietsers.

Reactie toevoegen