Bellingwedde

Voormalige gemeente
Westerwolde
Westerwolde
Groningen

bellingwedde_actuele_gemeentekaart.jpg

De gemeente Bellingwedde (het roze geaccentueerde gebied op de kaart) is in 1968 ontstaan uit fusie van de gemeenten Bellingwolde en Wedde. In 2018 is de gemeente met de Z buurgemeente Vlagtwedde gefuseerd tot de nieuwe gemeente Westerwolde. (© Google)

De gemeente Bellingwedde (het roze geaccentueerde gebied op de kaart) is in 1968 ontstaan uit fusie van de gemeenten Bellingwolde en Wedde. In 2018 is de gemeente met de Z buurgemeente Vlagtwedde gefuseerd tot de nieuwe gemeente Westerwolde. (© Google)

bellingwedde_buurtschapsbordenproject.jpg

Dankzij uitvoerige voorbereidingen en fondsenwerving door Werkgroep Streekhistorie Bellingwedde, zijn in 2013 tientallen plaatsnaambordjes geplaatst bij buurtschappen en streekjes in de gemeente. Chapeau! Hopelijk doet dit goede voorbeeld goed volgen...

Dankzij uitvoerige voorbereidingen en fondsenwerving door Werkgroep Streekhistorie Bellingwedde, zijn in 2013 tientallen plaatsnaambordjes geplaatst bij buurtschappen en streekjes in de gemeente. Chapeau! Hopelijk doet dit goede voorbeeld goed volgen...

Bellingwedde

Terug naar boven

Status

- Bellingwedde is een voormalige gemeente in de provincie Groningen, in de streek Westerwolde. Het gemeentehuis bevond zich in Wedde.

- De gemeente Bellingwedde is per 1-9-1968 ontstaan uit samenvoeging van de gemeenten Bellingwolde en Wedde.

- De gemeentebesturen van Bellingwedde en Vlagtwedde hebben in 2013 de intentie uitgesproken te willen fuseren tot de nieuwe gemeente Westerwolde. - De gemeente Westerwolde is ontstaan per 1-1-2018.

- De gemeente Bellingwedde omvatte de dorpen Bellingwolde, Blijham, Oudeschans, Veelerveen, Vriescheloo en Wedde. Dit zijn 6 dorpen in totaal.

- In 2013 zijn op initiatief van de Werkgroep Streekhistorie Bellingwedde (zie de nieuwsberichten aldaar, vanaf 04-2012 en jonger) bij de volgende ca. 30 buurtschappen, streekjes e.d. in de gemeente plaatsnaamborden geplaatst: Bovenstreek, De Bouwte, De Bult, De Heemen, De Kuilen, De Oerde, De Vennen, Draaierij*, Hongerige Wolf**, Hoorn, Hoornderveen, Kerkhörn***, Kielhuppen, Klontjebuurt, Koemarke****, Lutje Ham, Lutjeloo, Lyskemeer, Meulenhörn*****, Morige, Ossenmarke, Tjabbesoord (ook wel Tjabbesstreek genaamd), Vogelzang, Voorwold, Wedderbergen (voormalige buurtschap, thans natuur- en recreatiegebied), Wedderheide, Winschoter Hoogebrug (deels in deze voormalige gemeente), Winschoterzijl (deels in deze voormalige gemeente) en Zandstroom. Ook bij 4 oude kolken, waaronder de Jeudenkolke, zijn bordjes - met toelichting - geplaatst.

* Dat bordje staat vermoedelijk hier.
** Dit bordje staat hier.
*** Dit bordje staat hier aan de O kant van het Oosteinde. - En hier aan de W kant van het Oosteinde.
**** Er staat een bordje aan de Molenweg bij de molen richting Z. - En een bordje aan de Molenweg richting N op de driesprong met de wegen Weddermarke en Spanjaardsweg. "De marken waren de gemeenschappelijke weiden van de boeren uit het dorp. De Ossemarke was/is het gebied ten oosten van Wedde en ten zuiden van wat nu de Weddermarke heet. Ten noorden van de Weddermarke ligt de Koemarke. De ossen(gecastreerde stieren) waren niet alleen voor de slacht bedoeld, ze werden ook gebruikt als trekdier. Het gebied tussen de Wedderbergenweg en de dijk langs het boezemgebied van de Westerwoldse Aa wordt/werd Richelveld genoemd. Waarschijnlijk werden hier de jonge stieren geweid." (bron: Werkgroep Streekhistorie Bellingwedde)
***** Meulenhörn stond tot ca. 1930 als Molenhorn op de kaarten. Daarna wordt de naam op zich onterecht 'uitgepoetst' (een vervelende eigenschap van de kaartenmakers...); immers de bebouwing is er nog gewoon. In werkelijkheid gaat de buurtschap pas vanaf de jaren zeventig door omringende nieuwbouw op in de uitdijende dorpskern van Blijham, en is daarom nu niet meer als buurtschap te kwalificeren. De recent geplaatste plaatsnaambordjes Meulenhörn staan aan de Hoofdweg, aan de Z kant nabij de zijweg Markeweg en aan de N kant als je vanaf de N969 de dorpskern binnenkomt.

Wat Plaatsengids.nl betreft een goed initiatief dat in de vele gemeenten in ons land waar nog geen plaatsnaamborden bij buurtschappen staan, navolging verdient! Wij vermoeden dat de heemkundekring zich hierbij heeft laten inspireren door (voormalige) buurgemeente Vlagtwedde, die in 2009 reeds plaatsnaambordjes heeft geplaatst bij al haar buurtschappen (zie aldaar onder Status, 7e alinea en verder). Wat de financiering betreft; daarvoor heeft de werkgroep bijdragen verkregen van Leader, de gemeente Bellingwedde, SNS Fonds Wildervank, en Rabobank Zuidoost-Groningen.

- De volgende buurtschappen waren al langer voorzien van plaatsnaamborden: De Lethe (zij het voorheen met foutieve lidwoordloze borden, in 2015 door de hierboven vemelde werkgroep van de goede borden voorzien), Den Ham, Klein-Ulsda, Rhederbrug, Rhederveld (grotendeels in deze voormalige gemeente) en Wedderveer. Dit zijn 6 buurtschappen in totaal.

- Verder was er in de gemeente nog sprake van de volgende buurtschappen: Koudehoek (kennelijk zijn daar na het hierboven vermelde plaatsnaambordenproject alsnog bordjes geplaatst; door ons gedetecteerd in 2016) en Westeind.

- Al met al was er in de gemeente Bellingwedde sprake van ca. 40 buurtschappen en streekjes.

- De buurtschap Nienoordstreekje bestaat niet meer (de huisjes aldaar zijn in 1958 afgebroken).

- Wapen van de voormalige gemeente Bellingwedde.

Terug naar boven

Naam

In het Gronings
Wedde-Bennewold, ook Wedde-Bennewòl.

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Bellingwedde grensde in het NW aan de stad Winschoten, de A7 en het dorp Beerta, in het N aan de dorpen Nieuw Beerta en Bad Nieuweschans, in het O aan Duitsland en de Duitse plaatsen Wymeer en Rhede, in het ZO en Z aan het dorp Vlagtwedde en in het ZW aan de dorpen Veele, Onstwedde, Alteveer en Oude Pekela, en ligt O van de dorpen Nieuwe Pekela en Veendam, ZW van de Duitse plaatsen Bunde en Weener, W van de Duitse plaats Papenburg en NO van het dorp Stadskanaal. De hoofdplaats Wedde lag ZW in de gemeente.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Vlak voor haar opheffing in 2018 heeft de gemeente Bellingwedde ca. 3.600 huizen met ca. 9.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van de kernen van deze voormalige gemeente, kun je terecht bij de volgend instantie en literatuur:

- Werkgroep Streekhistorie Bellingwedde. In 2010 heeft een aantal Bellingwedders, geïnteresseerd in de historie van hun gebied, de koppen bij elkaar gestoken en deze werkgroep gevormd. De werkgroep is tegenwoordig geïntegreerd in Historische Vereniging Westerwolde. "Wij zijn altijd geïnteresseerd in oude foto's, aanvullingen of verbeteringen. Doe je mee om onze website een nog grotere bron te laten worden van de historie van ons werkgebied? Je kunt per e-mail contact met ons opnemen." Aldus de werkgroep op hun site.

- Naast een afscheidsfeest in december 2017 ter gelegenheid van het opheffen van de gemeente per 1-1-2018 (zie hier een fotoreportage ervan en hier nog een fotoreportage ervan), hebben René Perton, Edo Edens en Frits Korvemaker een boek samengesteld met verhalen en foto’s over de gemeente Bellingwedde en haar voorgangers, de gemeenten Wedde en Bellingwolde. In eerste instantie zou het boek alleen over de eerstgenoemde gemeente gaan, maar de heren kregen van de inwoners zoveel informatie, foto’s, krantenknipsels e.d., dat ze besloten terug te gaan naar 1811, het jaar waarin de genoemde voorgangers zijn ontstaan. Het resultaat is een boekwerk van 360 bladzijden, getiteld 'Bellingwedde. Een rijke historie'. Het boek is als afscheidscadeau van de gemeente bij alle huishoudens in de toenmalige gemeente bezorgd.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Binnen de de kleinschaligheid van de streek Westerwolde en de weidsheid van de gemeente Oldambt zijn er verschillende natuurgebieden te vinden, o.a. de Gaast, de Lethe, de Hoorndermeden, de Wedderbergen, de Tjamme, het bos van Houwinga Ham, de Dollard, en ook de Westerwoldse Aa drukt een groot stempel op het landschap. Zwerf door de website van IVN afdeling Bellingwedde - die middels een werkgroep Oldambt ook de belangen van die buurstreek behartigt - en vorm je zo een beeld van wat er zich afspeelt in de natuur in deze regio. Je kunt samen met het IVN de natuur in de streek ontdekken middels excursies en lezingen.

De in 1970 opgerichte afdeling Bellingwedde groeit al snel uit tot een invloedrijke organisatie, die op tal van terreinen met succes haar stem laat horen. Zo heeft de afdeling tot aan de Raad van State geageerd tegen de aanleg van een hoogspanningsleiding die de ganzenroute van de kwelders van de Dollard naar de rustgebieden in het binnenland zou doorsnijden. In constructieve zin heeft het IVN een belangrijke stem in het kapittel gehad bij de ruilverkaveling in de gemeente. Traditionele landbouwbelangen werden voor het eerst aangevochten door ook de belangen van andere gebruikers van de groene ruimte voor het voetlicht te brengen.

Het delen van kennis over de natuurlijke omgeving en soms ook het verbale knokken dat nodig is om anderen van natuurwaarden te overtuigen heeft altijd een belangrijke plaats gehad in de vereniging. Om aan de natuur een stem te geven werden en worden er tal van tentoonstellingen georganiseerd, lezingen gehouden, discussieavonden belegd en excursies gehouden in het werkgebied en daarbuiten. Middels cursussen worden natuurgidsen opgeleid en belangstellenden 'warm gemaakt' voor de natuur.

Reactie toevoegen