Geleen

Plaats
Stad
Sittard-Geleen
Westelijke Mijnstreek
Limburg

DK_20120406_8270_Geleen_bronzen_beeld_Jonas_en_de_Walvis.jpg

Geleen, bronzen beeld Jonas en de Walvis

Geleen, bronzen beeld Jonas en de Walvis

Geleen Lutterade schuur met antiek boerengereedschap.jpg

Geleen, schuur met antiek boerengereedschap

Geleen, schuur met antiek boerengereedschap

Geleen Lindenheuvel pastorie.jpg

Geleen, Lindenheuvel, pastorie

Geleen, Lindenheuvel, pastorie

Geleen Lindenheuvel kiepkar herinnert aan de mijngeschiedenis.jpg

Geleen, Lindenheuvel, kiepkar, herinnerend aan de mijnbouwgeschiedenis

Geleen, Lindenheuvel, kiepkar, herinnerend aan de mijnbouwgeschiedenis

Geleen Lindenheuvel Chemelot industrieterrein.jpg

Geleen, Lindenheuvel, Chemelot-industrieterrein

Geleen, Lindenheuvel, Chemelot-industrieterrein

geleen_sint_janskluis.jpg

Geleen, Sint Janskluis

Geleen, Sint Janskluis

LB gemeente Geleen in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Geleen in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Geleen in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Geleen

Terug naar boven

Status

- Geleen is een stad in de provincie Limburg, in de regio Westelijke Mijnstreek, gemeente Sittard-Geleen. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2000. De genoemde steden worden in toenemende mate gezien als ‘dubbelstad’, omdat ze in de loop der jaren aan elkaar zijn gegroeid, maar beide zijn formeel nog altijd aparte woonplaatsen en hebben ook nog altijd een duidelijke eigen identiteit.

- Onder de stad Geleen vallen ook een deel van de buurtschap Abshoven en het grootste deel van de buurtschap Daniken.

- De stad omvat verder de wijken/buurten Oud-Geleen, Centrum, Lindenheuvel, -Zuid/De Kluis, Haesselderveld, Janskamppark, Dassenkuil, Landgraaf/Maastrichterbaan en Dassenkuil-Noord/Geleen-Noord, Krawinkel en Lutterade. Spaans Neerbeek is helaas verdwenen (waarvoor zie het hoofdstuk Geschiedenis).

- Wapen van de voormalige gemeente Geleen.

Terug naar boven

Naam

In het Limburgs
Gelaen.

Oudere vermeldingen
1148 vervalst? ca. 1175 Glene, 1201 Glene, 1275 in Upglene, 16e eeuw Opgeleen, 1573 en 1665 Op Geleen, 1603 Opghelen, 1803-1820 Geleen.

Naamsverklaring
Oorspronkelijk een waternaam Geleen, ontstaan uit Glani* 'glanzend'. De discussie is onbesloten of de waternaam van oorsprong Keltisch, Germaans of, gezien de verspreiding over Europa, Oudeuropees is. Zie ook Glane.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

De stad Geleen ligt NO van de stad Maastricht en ZW van de stad Sittard, en ligt verder O van de dorpen Elsloo, Meers, Stein en Urmond, ZO van de dorpen Berg aan de Maas en Obbicht, Z van de dorpen Born, Guttecoven en Einighausen, W van de dorpen Munstergeleen, Puth en Sweikhuizen, N van de dorpen Spaubeek, Genhout en Neerbeek en NO van de dorpen Beek en Geverik en Maastricht-Airport.

Terug naar boven

Statistische gegevens

- In 1840 heeft de gemeente Geleen 440 huizen met 2.093 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 131/627 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Lutterade 145/683, Krawinkel 124/568, Neerbeek (ged.) 28/136, Daniken (ged.) 7/54 en Munstergeleen (ged.) 5/25.

- In 2001 is de gemeente opgeheven en opgegaan in de gemeente Sittard-Geleen met 2.461 hectare, 15.240 huizen en 33.947 inwoners.

- Tegenwoordig heeft de stad ca. 16.000 huizen met ca. 35.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

5.000 jaar v.Chr. leven hier al mensen, de Bandkeramiekers, een stam die zijn eigen potten bakt en die voorziet van een sierband. In 1558 wordt het dorp Geleen een zelfstandige heerlijkheid, die in 1654 tot graafschap wordt verheven. Van 1713 tot 1794 staat het onder Oostenrijks bestuur, daarna tot 1815 onder dat van Frankrijk.

Tot begin 20e eeuw is er nog altijd sprake van een boerendorp (het huidige Oud-Geleen). In 1926 komt de staatsmijn Maurits in volledige exploitatie (in 1967 gesloten), waardoor het inwonertal in korte tijd sterk toeneemt. Door de (op)komst van de mijnindustrie verandert het plattelandsdorp in een dynamische, moderne, middelgrote stad met grote ambities - in een bekend carnavalsliedje te kijk gezet: “Gelaen dat weurd ‘n waereldstjad, v’r höbbe ei begin!”

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn Geleen en de mijn Maurits in de nacht van 5 op 6 oktober 1942, naar het heet ‘per vergissing’, door de geallieerden gebombardeerd. Het aantal slachtoffers bedroeg 83 doden en 22 zwaargewonden. 59 huizen werden vernield en 105 werden ernstig beschadigd. Ook de Maurits had grote materiële schade.

Na de ernstige economische terugslag tengevolge van de mijnsluitingen vanaf 1965 - de Geleense Staatsmijn Maurits, indertijd (1925) gepromoot als de modernste van Europa, werd het eerst gesloten (1967) - werden dynamiek en ambities danig gefrustreerd. De afbouw en sluiting van de mijnen zouden, zo werd bepaald, in 10 jaar voltooid zijn. Een groot gedeelte van de mijnwerkers zou worden omgeschoold en te werk gesteld in de nieuwe autofabriek van DAF in Born; beginnend met ca. 500 in 1967 tot ca. 6.000 in 1972. Aanvankelijk lukte dat niet zo best, mede tengevolge van internationale factoren (de oliecrisis en wereldwijde economische malaise).

Pas vanaf eind jaren tachtig braken betere tijden aan. De chemische tak van de staatsmijnen kon verder worden uitgebouwd: DSM (oorspronkelijk ‘Dienst der Staatsmijnen’, al sinds de jaren vijftig betitelde het bedrijf zich als ‘Dutch State Mines’) werd een chemiereus en international, gelegen op Geleens grondgebied (t/m 1981 ook nog deels op grondgebied van de gemeente Beek). DSM is voortgekomen uit de mijnindustrie: Staatsmijn Maurits, de Cokesfabriek en het SBB (StikstofBindingsBedrijf) lagen in Geleen en Beek.

Enkele cultuurhistorisch bijzondere (deels voormalige) wijken
Lindenheuvel

(in het Limburgs: blijkens de plaatsnaamborden: Lèntjheuvel). In zijn huidige vorm is het toponiem Lindenheuvel vrij recent. Het is rond 1920 officieel, als naam van een nieuwe wijk, gevormd naar de oude veldnaam Lindheuvel of Lintheuvel. Die ‘heuvel’ vormde toen ongeveer het centrum van een stuk gemeentegrond van 68 ha akkers en weiden, die waren verpacht aan de inwoners van Lutterade. De wijk heeft ca. 9.000 inwoners. De groei van de wijk Lindenheuvel loopt parallel met de ontwikkeling van de Staatsmijn Maurits. De thans drukke verkeersader die door Lindenheuvel loopt, was begin 20e eeuw nog niet meer dan een zandweg. Er lagen slechts een paar boerderijen.

In 1919 zijn tegen het terrein van de mijn aan de eerste 48 arbeiderswoningen gebouwd voor de arbeiders van de Maurits. Het complex wordt Swentibold genoemd en groeit uit tot 102 woningen. De meest intensieve bebouwing in Geleen na 1920 vindt plaats in Lindenheuvel. Door de uitbreidingen van de Maurits moet er een groot aantal woningen worden gebouwd. Voor Lindenheuvel komt een apart uitbreidingsplan - met veel groen - voor ‘Groot Lindenheuvel’. Het grootste gedeelte van de mijnindustrieën lag aan de kant van Lindenheuvel; de DSM- en SBB-terreinen omsluiten de wijk aan de zuid- en westzijde; in het oosten zorgt de spoorlijn Sittard-Maastricht voor een afscheiding van de rest van de stad. De wijk wordt ter plekke met witte plaatsnaamborden aangeduid. Wijkplatform Lindenheuvel.

Lutterade
Lutterade (in het Limburgs: Lötterao) betekent kleine rade, ‘rooiing, ontginning van bos’. De Geenstraat, die vroeger W van het spoor in ZW ri. verder liep, lijkt in een vroegere periode een weg langs de rand van het bos te zijn geweest. Men vermoedt daarom dat de ontginning, waaraan de naam Lutterade herinnert, ten NW van die weg zal zijn ontstaan. Lutterade heeft zijn identiteit nagenoeg verloren door de ingrijpende veranderingen die de aanleg van de mijn Maurits en van de Julianatunnel in de kern van het dorp teweegbrachten en door het aaneengroeien van de diverse wijken binnen de gemeente. Tevens is de spoorlijn Sittard-Maastricht dwars door de oorspronkelijke bebouwing aangelegd (ter hoogte van het station Geleen-Lutterade).

Daarentegen zijn in de jaren twintig en dertig pogingen ondernomen om de naam van de gemeente te veranderen in Lutterade. De mijn, het gemeentehuis en het drukste station lagen immers in Lutterade. En nadat het hoofdpostkantoor van Oud-Geleen naar Lutterade was verhuisd werden zelfs de telefoonnummers van de inwoners van die kern onder Lutterade vermeld. De naamswijziging heeft geen doorgang gevonden en de oude kern van Lutterade is grotendeels verdwenen. Kleine stukjes van het oude Lutterade zijn nog bewaard gebleven. O.a. langs de Geenstraat en de aansluitende straat Op de Vulling staan nog wat mooie oude pandjes en een boerderij die gerenoveerd is en gemoderniseerd met instandhouding van oude elementen. Verder staan er nog twee oude panden langs de Waterstraat, en een puthuisje. De naam Lutterade wordt nog officieel gebruikt als wijknaam voor het gedeelte tussen het spoor, de Groenstraat in het zuiden, de Rijksweg, de Laan van Algarve en de Henri Hermanslaan. Het deel W van de Hermanslaan heet Dassenkuil-Lutterade.

Spaans Neerbeek
Spaans Neerbeek werd ook Dael-Neerbeek genoemd. Het voorvoegsgel Dael of Daal had dezelfde betekenis als Neer-. Derhalve betekende Dael-Neerbeek ‘het verder stroomafwaarts gelegen gedeelte van Neerbeek’. De buurtschap lag NO van het dorp Neerbeek, N van de spoorlijn. Zie ook bij Neerbeek. 1840 28 huizen, 136 inwoners. De buurtschap liep van de spoorlijn N van Neerbeek tot aan de Lienaertsstraat en was voorzien van plaatsnaamborden ‘Spaans Neerbeek, gemeente Geleen’. De Dorpsstraat maakte deel uit van de hoofdverbinding tussen Beek en Oud-Geleen. Spaans Neerbeek is in 1966-1969 afgebroken. Hierdoor is de hechte gemeenschap die er vaak al generaties lang woonde, volledig verdwenen. Ook de vele fraaie huizen en schuren in vakwerk die er nog stonden, zijn hierdoor van de kaart geveegd. Nog slechts een enkel huis, een paar bomen en de naam Spaans Neerbeek die men aan de oude Dorpsstraat gaf, herinneren nog aan deze voormalige buurtschap. Het gebied maakt thans deel uit van de wijk Zuid.

Heemkunde
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze stad en voormalige gemeente, kun je terecht bij Heemkundevereniging Geleen (HVG). De vereniging heeft meer dan 400 leden. Het tijdschrift van de vereniging verschijnt 3x per jaar. Er zijn diverse werkgroepen actief op het gebied van o.a. geschiedenis, genealogie (stamboomonderzoek), fotodocumentatie, archeologie, volkskunde, dialect en het verzamelen van allerlei voorwerpen en geschriften die betrekking hebben op de streekgeschiedenis.

De vereniging werkt actief mee aan het beschermen van monumenten in de gemeente. Zo is een ontwerp-monumentenverordening samengesteld en een oude waterput door de leden gerestaureerd. Ze zijn betrokken bij het periodiek overleg over het monumentenbeleid in de gemeente en ze zijn vertegenwoordigd in de commissie die de jaarlijkse Open Monumentendag voorbereidt. De vereniging neemt regelmatig deel aan exposities, manifestaties en presentaties. Verder is zij o.a. vertegenwoordigd in de navolgende instanties: Cultuurfederatie Geleen, Stichting Cultuur Historische Uitgaven Geleen, de gemeentelijke Adviescommissie Naamgeving, Jeugdialek-aovond, Heemkunde zonder Grenzen, en de gemeentelijke Federatie Historische Verenigingen. Ook is er nauw contact met het gemeentelijke archief De Domijnen (voorheen EHC).

"Ook jij kunt eraan bijdragen dat ons cultureel erfgoed niet verloren gaat. Wij zijn voortdurend op zoek naar vrijwilligers, die ons helpen het bovenstaande te verwezenlijken. Meld je aan als lid of breng eens een bezoek aan onze lokaliteiten in de voormalige Augustinusschool (Jupiterstraat 35a). Daar is ook de verzameling museale voorwerpen van de vereniging ondergebracht. Openingstijden: maandagmiddag van 14.30-16.30 uur, dinsdagavond van 19.00-20.00 uur en verder op afspraak. Niet alleen ouderen, maar ook jongeren zijn van harte welkom als lid. Verder hebben wij voortdurend behoefte aan mensen die zich actief willen inzetten voor de vereniging. Dat kan op velerlei gebied zijn: bestuur, werkgroeplid, onderhoud gebouw, onderhoud museale collectie, assisteren bij het organiseren van activiteiten enzovoort." - Geschiedenis van Geleen in jaartallen op de site van de heemkundevereniging. - In het Heemkundemuseum van de vereniging zijn o.a. de rijke mijnhistorie van de stad, archeologische vondsten en allerlei zaken uit het boerenleven te zien.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Het stadshart van Geleen kampt net als veel andere Nederlandse steden, met een grote winkelleegstand. De gemeente heeft dit probleem benoemd door afscheid te nemen van het stadshart als winkelhart. Daarmee lag de vraag voor om ontwerpers ideeën te laten bedenken voor nieuw elan in het centrum. In oktober 2020 zijn de bureaus New Urban Networks en DTNP uitgekozen om hun idee uit te werken in een publieksvriendelijke maquette, beeldessay en een ontwikkelstrategie. Zij werden geselecteerd uit een stapel met maar liefst 47 ideeën. Hier vind je het verslag van de selectiecommissie. Op 26 februari 2021 presenteerden de twee teams hun plannen aan wethouders Meekels en Houtakkers en gedeputeerde Dritty: “Ik verheug me op een volgende ronde waarbij we gaan oefenen met concrete ingrepen, Als provincie blijven we meedenken. De overheid moet meedoen, ook financieel, om beweging te brengen.”

De plannen zijn bijzonder goed ontvangen, de eerste belangrijke verbindingen zijn gelegd, de dialoog is gestart. Bestuurslid Jacqueline Tellinga: “Dit is precies wat we voor ogen hadden met de oproep. Geen vuistdikke rapporten maar met de verbeeldingskracht van ontwerpers een brede dialoog starten. Een oproep voor een studielocatie waar alle ruimtelijke professionals aan kunnen meedoen. Een oproep die leidt tot concrete en ook voor niet-ingewijden begrijpelijke oplossingen“. De maquettes zijn vanaf 3 maart te zien in de etalages van de leegstaande winkels in de Gravenstraat en de Salmstraat. Zodra de Covid-19 maatregelen het toestaan worden de maquettes naar de hal van de Stadswinkel gebracht. De BNSP rondt in mei haar betrokkenheid af met een publicatie en blijft de verdere ontwikkelingen in Geleen met optimistische belangstelling volgen.

Het plan ‘Het Verspreide Paleis’ is geselecteerd vanwege zijn voorstel hoe de vele werknemers en studenten van de Brightlands Campus van Chemelot te bewegen om naar het centrum van Geleen te trekken. De inzenders zien het centrum als een paleis dat leeg is, op de hogere verdiepingen huizen nog de oudere leden van de hofhouding, maar er zijn geen jonge prinsen en prinsessen die met hun vrolijke levensenergie het bal haar glans geven. Het bijzondere aan dit idee is dat wonen hier wordt aangeboden als dienst, niet als bezit. De slagkracht van het idee is groot. Het kan er volgens de selectiecommissie zomaar toe leiden dat volgend jaar tien expats hun intrek hebben genomen in een tot woon-werkhotel omgebouwd winkelpand, waar ze in de oude etalage koffie bestellen.

Het plan 'Geleen KRAAKT Geleen' van DTNP geeft alle ruimte aan de bewoners en ondernemers. Er wordt niet gewacht op beleggers en ontwikkelaars. Het laat lokale helden zelf hun handen uit de mouwen steken. De dichtgeslibde bouwblokken en de monofunctionele winkelstraten worden opengebroken zodat, volgens de inzenders, collectieve tuinen, nieuwe woningtypen en courante bedrijfspanden kunnen ontstaan. ‘Kraak de stad, breek de boel open!’, aldus het geselecteerde Nijmeegse bureau Droogh Trommelen en Partners." (bron: Beroepsvereniging van Nederlandse Stedewbouwkundigen en Planologen BNSP, maart 2021)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Geleen heeft 26 rijksmonumenten.

- De RK Sint-Augustinuskerk in Geleen (Prins de Lignestraat 33) is de parochiekerk van de wijk Krawinkel. Reeds in 1858 bestond er in Krawinkel een noodkerk. In 1862-1863 werd een kerk gebouwd, ontworpen door Carl Weber. In 1937 is deze kerk afgebroken, nadat in 1934 een nieuwe kerk was gebouwd onder architectuur van Jos Cuypers en Pierre Cuypers jr. De kerk maakt onderdeel uit van een uitbreidingsproject van de wijk Krawinkel. Het betreft een bakstenen driebeukige basilicale kruiskerk met expressionistische en neogotische kenmerken. De zijbeuken hebben de vorm van een reeks zijkapellen, elk met topgevel en zadeldak. De voorgevel wordt geflankeerd door twee bakstenen torens, gedekt door een zadeldak. Het interieur wordt overwelfd door een spitstongewelf. Het toont deels schoon metselwerk, en deels gepleisterd muurwerk. De kerk bevat mozaïeken en glas-in-loodramen, de laatste vervaardigd door J. Postmes. Het orgel is geplaatst in 1967, maar stamt uit 1863 en is gebouwd door de firma Loret & Vermeersch voor de toenmalige St. Ignatius & Laurentiuskerk aan de Westzeedijk 90 te Rotterdam (gesloopt in 1967). De kerk is in 2005 gerestaureerd.

- De kerk aan de Bloemenmarkt (Lindenheuvel) kwam gereed in 1928. Het is een grote kerk met ongeveer 700 plaatsen. Er zijn twee oksaals, waarvan de hoogste een indrukwekkend orgel draagt. In de apsis van het priesterkoor zijn vijf glas-in-loodramen met afbeeldingen van de verhalen uit het Oude en Nieuwe Testament die betrekking hebben op de Eucharistie.

- In de wijk De Kluis staat de St. Janskluis (Spaubeeklaan), de verblijfplaats van achtereenvolgende kluizenaars, die werd gebouwd in 1699. De laatste kluizenaar-bewoenr stierf in 1912. De kluis is gesticht ter ere van de H. Lazarus door Maria Dorothea van Salm. Het is een rechthoekig gebouwtje met een kapel aan de noordzijde en aan de andere kant een kelder met een woonvertrek erboven. Het muurwerk is uitwendig geleed door speklagen, waarbij bak- en mergelsteen zijn afgewisseld.

- In 1751 bouwt drossaert Reinier Corten het Drossaerthuis (Geenstraat), dat in 1970 is gerestaureerd.

- Gevelstenen in Geleen.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - Sjtadsvastelaovesvereniging De Flaarisse Gelaen.

- Gelaender Kirmes gedurende 6 dagen (vr. t/m wo.) na Pinksteren.

- De MP Feesten (weekend in juni) is 3 dagen feest met o.a. popfestival, fanfares en harmonieën, Jaarmarkt met ca. 150 kramen en een grote brunch.

- Kermis (rond een weekend begin augustus) in Geleen-Lindenheuvel.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Natuur- en recreatiegebied Hof van Limburg, een gebied van circa 40 hectare nabij de woonwijk Lindenheuvel, omvat een aaneengesloten gordel van 14 hectare bos en 3 hectare natuurlijk grasland. Ook is in het gebied rekening gehouden met duurzaam waterbeheer, samen met recreatievoorzieningen als een uitzichtheuvel, speelterp en arboretum. Verder is er een Millenniumbos, 1,6 kilometer fietspad en 4,3 kilometer wandelpad.

- Theater Karroessel is een klein en knus theater in Geleen, gevestigd in een voormalige basisschool uit 1920. De theaterzaal met 69 stoelen is gezellig, sfeervol, intiem en staat bekend om zijn goede licht- en geluidskwaliteit. Het culturele programma van Theater Karroessel biedt voor elk wat wils. Van toneel, kleinkunst en cabaret tot popmuziek, jazz en (klassieke) luisterlezingen. Theater Karroessel is niet alleen een ontmoetingsplaats voor de liefhebbers van podiumkunsten maar ook voor de beoefenaars ervan. Het biedt onderdak aan drie huisverenigingen: Speelgroep Facet, Toneelvereniging Kraonkel en Toneelgroep Sweikhuizen. En in het gezellige ‘Kaffeeke’ kun je in de pauze en na afloop van de voorstellingen nog lekker even napraten en een glaasje drinken. Theater Karroessel wordt volledig gerund door vrijwilligers en ook dat maakt het theater uniek in zijn soort.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Geleen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Geleen (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Lokale links: - Geleen linkspagina.

- Fotokring: - "Fotokring Geleen, opgericht in 1932, is de oudste vereniging van vrijetijdsfotografen in Limburg en een van de oudste in Nederland. Tijdens de bijeenkomsten wordt minimaal 6 maal per jaar ‘eigen werk’ getoond en onderling besproken. Uitgangspunt hierbij is, dat de kritiek ‘opbouwend’ is en dat we van elkaar willen leren. Tijdens de kringavonden wordt ook informatie verstrekt over regionale activiteiten. Regelmatig nodigen wij ‘deskundigen’ uit: fotografen, kunstenaars, vormgevers en architecten. Zij geven hun persoonlijke visie op ons werk. Deze bijeenkomsten zijn doorgaans leerzaam en in elk geval interessant: een buitenstaander belicht vanuit zijn eigen achtergrond toch altijd weer nieuwe en andere aspecten. De Fotokring doet mee aan exposities en wedstrijden van de Fotobond en van de Afdeling Limburg en exposeert ook regelmatig op locaties in de regio. Enkele keren per jaar worden thema-avonden georganiseerd. Onderwerpen zijn bijvoorbeeld: zeggingskracht, compositie of digitale beeldbewerking. De Fotokring houdt haar bijeenkomsten tweewekelijks op maandagavond van 20.00-22.30 uur in 't Plenkhoes (Bachstraat 2). Hier vind je het programma voor de komende tijd."

- Duurzaamheid: - Op 23 mei 2018 zijn voor chemiepark Chemelot in Geleen de plannen en ambities ontvouwd voor de omvorming tot een klimaatneutraal bedrijventerrein in 2050. De betrokken bedrijven op het chemiepark, zoals Sabic, OCI en DSM, de Brightlands Chemelot Campus en overheden hebben samen gewerkt aan het plan, waarin de hoofdlijnen van de plannen tot 2050 zijn beschreven met de daarbij behorende randvoorwaarden. Daarnaast is er een concrete lijst van projecten opgenomen voor een mogelijke CO2-reductie van circa 50% in 2030. Er wordt ingezet op zowel grondstofvergroening als op energievergroening. Deze vergroening vindt plaats op basis van de volgende 5 programmalijnen: elektrificatie op basis van groene energie; grondstofvergroening; circulair; procesverbetering en -optimalisatie; inzet van CO2 als grondstof en CO2-opslag.

In de huidige situatie krijgt Chemelot in Geleen twee grote fossiele stromen per buisleiding binnen; aardgas en nafta. Deze worden gebruikt als grondstof en energiedrager. Door deze stromen te vergroenen en voor de energievoorziening over te schakelen op duurzame elektriciteit, zijn alle fabrieken binnen Chemelot te verduurzamen. Die grote mate van verbondenheid tussen de fabrieken biedt een kans, maar maakt ook dat de verschillende stappen uitermate gecoördineerd moeten verlopen. Er is ontwikkeling van technologie nodig via proefprojecten en demoprojecten. Met de combinatie van Campus en Industrieel Park is Chemelot bij uitstek geschikt om die technologie-ontwikkeling op te pakken, ook voor andere clusters. Tot aan 2030 zijn al een aantal stappen te zetten, op het gebied van gedeeltelijke vergroening van de twee grondstoffen en gedeeltelijke elektrificering. Daarnaast zijn er nog stappen mogelijk in energie-efficiëntie, de reductie van de emissie van stikstofoxiden, inzet van CO2 als grondstof en CO2-opslag als tijdelijke oplossing. Meer informatie is te vinden in de flyer 'Wij hebben méér dan een plan!' op de website van Chemelot. (bron: Chemelot, 23-5-2018)

- In 2018 is Zonnepark Louisegroeve gerealiseerd op de voormalige deponie Louisegroeve van DSM op het Chemelot-terrein in Geleen, waardoor deze grond duurzaam wordt benut. Het park is een initiatief van zonnepark uitbater NaGa Solar, DSM en Chemelot. NaGa Solar verzorgt de investering in het zonnepark en de infrastructuur, de bouw en het beheer van het park. DSM stelt de grond beschikbaar en daarnaast zijn de zonnepanelen uitgerust met de laatste technologische innovaties van DSM. Zonnepark Louisegroeve is vooralsnog de grootste solarinstallatie van Limburg, met een oppervlakte van 5,7 hectare en 10.573 zonnepanelen. De zonnepanelen wekken gezamenlijk jaarlijks 3200 MegaWatt-uur (MWh) aan hernieuwbare energie op die wordt teruggeleverd aan het openbare net en ca. 1000 huishoudens van duurzame elektriciteit voorziet.

De zonnepanelen zijn uitgerust met door DSM Advanced Solar ontwikkelde technologieën op het gebied van coatings en backsheets, die het rendement van de modules verhogen. De modules die gebruikt zijn voor de Louisegroeve zijn afkomstig van Tata Power Solar, een Indiase partij die in nauwe samenwerking de innovaties van DSM heeft toegepast. De komende jaren wordt deze installatie gebruikt als proefinstallatie, waarbij DSM de resultaten van toegepaste technische innovaties nauwkeurig volgt. NaGa bevestigt de modules op een speciaal daarvoor ontwikkeld ballast-systeem, zodat de ondergrond van het zonnepark, de voormalige deponie, ongewijzigd en afgesloten blijft.

“Zonnepark Louisegroeve in Geleen draagt bij aan de transitie naar hernieuwbare energie en de ambities van het Nederlandse klimaatakkoord. Onze inzet om de voormalige deponie, waar ooit bruinkool werd gewonnen, gereed te maken als locatie voor het opwekken van hernieuwbare energie en als locatie voor DSM’s nieuwe technieken, is een mooie metafoor voor innovatieve manieren om klimaatverandering tegen te gaan”, aldus Atzo Nicolaï, President DSM Nederland. Chemelot heeft de ambitie voor 2025 uit te groeien tot de meest veilige, duurzame en concurrerende chemiesite van West-Europa. Anno 2018 biedt de site werkgelegenheid aan ruim 8000 medewerkers, met meer dan 60 nationaliteiten. De directe werkgelegenheid op Chemelot zal naar verwachting groeien naar meer dan 10.000 medewerkers in 2025. De activiteiten op Chemelot genereren een omzet van meer dan 10 miljard euro per jaar. Chemelot neemt ongeveer 20% van de chemiesector in Nederland voor zijn rekening en behoort tot de top 5 chemieclusters in Nederland. (bron: DSM)

- Bedrijfsleven / ondernemen: - Sinds 2002 is er het Industriepark Chemelot aan de A2, waar o.a. DSM en SABIC zijn gevestigd. In mei 2018 heeft het het Japanse chemieconcern Mitsui Chemicals besloten zich daarbij te voegen. Belangrijke reden hiervoor is dat het automotive-cluster op Chemelot goed is vertegenwoordigd met spelers als SABIC, Arlanxeo, DSM, Sekisui, Brightlands Materials Center en Polyscope. En natuurlijk liggen VDL Nedcar en een aantal toeleveranciers in de directe omgeving. Mitsui is een belangrijke leverancier van kunststofmaterialen voor autofabrikanten. Een impuls dus voor deze sector.

Door de wereldwijde trend om de uitstoot van broeikasgassen te beperken, is er vanuit de automotivewereld sprake van een sterk toenemende vraag naar lichtgewicht oplossingen op basis van polypropeen kunststof materialen. Mitsui heeft zich in de productie van deze materialen gespecialiseerd. In eerste instantie wordt de productielocatie gerealiseerd op het Industrial Park van Chemelot. De planning is dat medio 2020 de productie van start gaat, wat een directe werkgelegenheid zal opleveren van ongeveer 100 arbeidsplaatsen. "We zijn ervan overtuigd dat onze locatie op Chemelot buitengewoon gunstig zal zijn voor het leveren van wereldwijde service en materialen van de beste kwaliteit voor onze belangrijke wereldwijde en lokale klanten", aldus de directie van Mitsui. (bron)

- "Bij Brightlands Chemelot Campus in Geleen staat alles in het teken van innovatie en groei. Of het nu gaat om de ontwikkeling van hoogwaardige materialen, duurzame processen of biomedische oplossingen; onze dynamische community werkt aan oplossingen die bijdragen aan een duurzamere wereld. Bij ons vind je het talent, de kennis en infrastructuur die jij nodig hebt om te groeien. Dat alles maakt Brightlands Chemelot Campus tot de beste plek voor jouw ontwikkeling en innovatie. Heb jij interesse in een opleiding of wil je onderzoek doen? Wil jij je carrière een impuls geven, jouw bedrijf in chemie opschalen en laten groeien? Heb je financiering nodig? Of ben je op zoek naar kantoorruimte of een inspirerende locatie voor jouw hoofdkantoor of R&D-afdeling? Kom naar Brightlands Chemelot Campus: dé plek voor materials science en innovatie."

Een van de innovatieve bedrijven op de Brightlands Chemelot Campus in Geleen is de firma Vertoro, die er in een proeffabriek test met het omzetten van houtresten, landbouwproducten en papierafval in lignine. Deze vloeistof kan dienen als vervanger van vervuilende diesel in scheepsmotoren en als grondstof voor naftakrakers in plaats van fossiele olie. “De maritieme sector is verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de CO2-uitstoot. Als we de diesel vervangen door lignine zal die uitstoot dus sterk dalen én we hoeven geen olie meer op te pompen", aldus Panos Kouris van Vertoro, die hier de Marc Cornelissen Brightlands Award 2021 mee won. "Ik ben heel blij met de prijs. Met het geld kunnen we wetenschap nog dichter bij de maatschappij brengen.”

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Geleen Bachstraat, - idem Banninglaan en - idem Parallelweg.

Reactie toevoegen