Zaanstad

Gemeente
Zaanstad
Zaanstreek
Noord-Holland

zaanstad_plaatsnaambord_kopie.jpg

Zaanstad is een gemeente in de provincie Noord-Holland, in de regio Zaanstreek.

Zaanstad is een gemeente in de provincie Noord-Holland, in de regio Zaanstreek.

zaanstad_kaart_openstreetmap_kopie.jpg

De gemeente Zaanstad is in 1974 ontstaan uit samenvoeging van de gemeenten Assendelft, Koog aan de Zaan, Krommenie, Westzaan, Wormerveer, Zaandam en Zaandijk. De ligging van al die kernen is op deze kaart goed te zien. (© www.openstreetmap.org)

De gemeente Zaanstad is in 1974 ontstaan uit samenvoeging van de gemeenten Assendelft, Koog aan de Zaan, Krommenie, Westzaan, Wormerveer, Zaandam en Zaandijk. De ligging van al die kernen is op deze kaart goed te zien. (© www.openstreetmap.org)

Zaanstad

Terug naar boven

Status

- Zaanstad is een gemeente in de provincie Noord-Holland, in de regio Zaanstreek.

- De gemeente Zaanstad is in 1974 ontstaan uit samenvoeging van de gemeenten Assendelft, Koog aan de Zaan, Krommenie, Westzaan, Wormerveer, Zaandam en Zaandijk.

- De gemeente Zaanstad omvat de stad Zaandam, de dorpen Assendelft, Koog aan de Zaan, Krommenie, Krommeniedijk, Westknollendam, Westzaan, Wormerveer en Zaandijk, het deels bewoonde openluchtmuseum de Zaanse Schans, en de buurtschappen Busch en Dam (deels), Haaldersbroek, Hembrug, J.J. Allanstraat, Middel, Molletjesveer, Nauerna, Noordeinde, Vaartdijk, Vrouwenverdriet, Weiver, Westzaner Overtoom, Zuideinde (Assendelft) en Zuideinde (Westzaan). In totaal zijn dit onder meer 1 stad, 8 dorpen en 14 buurtschappen.

- Wapen van de gemeente Zaanstad.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Zaanstad.

Terug naar boven

Naam

Naamgeving
Wat destijds de motivaties waren voor de keuze van deze gemeentenaam is ons (nog) niet bekend. Kennelijk waren er in de jaren zeventig al ambitieuze plannen om deze ene stad en acht dorpen tot één stad aaneen te smeden? Vandaag de dag is er de wat ons betreft curieuze situatie dat de gemeente er voor heeft gekozen om alle bebouwde kommen in haar gemeente één naam te geven, namelijk de gemeentenaam Zaanstad. De blauwe plaatsnaamborden (komborden) hebben tegenwoordig dan ook allemaal die naam, met daar onder een wit bordje met daarop de werkelijke plaats die men binnenkomt. De ene stad en de acht dorpen zijn namelijk nog altijd formele woonplaatsen (bijvoorbeeld in het postcodeboek en in de gemeentelijke basisadministratie BAG), maar ook maatschappelijk vinden veel inwoners dat ze nog altijd in stad of dorp A wonen, wat ook blijkt uit lokaal nog altijd gehanteerde termen als dorpsraad, dorpshuis, dorpsfeest en dergelijke. Ondanks dat de gemeente het hele grondgebied van de gemeente kennelijk wel als 'stad' profileert (voorbeeld), is onze stellige indruk dat bij de meeste inwoners het dorpsgevoel m.b.t. hun dorp nog wel degelijk leeft. En daar lijkt ons ook niets mis mee. Integendeel. Wat ons betreft zou je als gemeente blij moeten zijn dat inwoners het dorpsgevoel koesteren en zou je dat als gemeente dan ook moeten doen.

Wat ons betreft zou het dan ook logischer zijn - om recht te doen aan de nog altijd bestaande identiteit van de kernen en die van hun inwoners - om daar ook 'bordmatig' bij aan te sluiten en de stad en de dorpen ook allemaal gewoon een eigen bebouwde kom te geven met de bijbehorende blauwe plaatsnaamborden (komborden) met de eigen plaatsnaam. Want in de huidige situatie met de witte plaatsnaamborden lijkt bijvoorbeeld het dorp Koog aan de Zaan slechts een wijk van (de kennelijke woonplaats, want blauwe plaatsnaamborden) Zaanstad (die bovendien als plaats niet eens bestaat, want immers geen plaatsnaam, maar alleen een gemeentenaam). Zie als voorbeeld de foto van Koog aan de Zaan elders op deze pagina.

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Zaanstad ligt N van Amsterdam, rond de rivier de Zaan, in de naar die rivier genoemde Zaanstreek.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De gemeente Zaanstad heeft ca. 70.000 huizen met ca. 152.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Gemeentearchief
Iedereen die meer te weten wil komen over de geschiedenis van de Zaanstreek, is bij Gemeentearchief Zaanstad aan het juiste adres. Het gemeentearchief bewaart niet alleen de archieven van de huidige gemeente en haar voorgangers, maar ook die van de gemeente Oostzaan. Daarnaast is bij het gemeentearchief een grote verzameling historische archieven van particulieren, verenigingen en kerken uit de Zaanstreek te vinden. Samen met de collectie historische foto’s, films, boeken en kranten vormen de archieven hét geheugen van de Zaanstreek. Alle documenten zijn - op enkele uitzonderingen na - openbaar en gratis in te zien op de studiezaal van het gemeentearchief. - Nieuws van het Gemeentearchief op Twitter.

Zaans Museum
In het Zaans Museum, met de Verkade Experience, bevindt zich ook het informatiecentrum Zaanse Schans. Het Zaans Museum is hét museum voor bezoekers die Zaandam, Zaanstad en de Zaanstreek willen leren kennen. De permanente tentoonstelling werpt een verrassende blik op de prachtige collectie en de verhalen over de streek toen, nu en straks. Het ‘Zaans Spektakel’ in het recentelijk vernieuwde museum brengt de presentatie tot leven en laat de bezoeker de molens, de fabrieken en het harde werken ‘voelen’. Bij de portrettengalerij en de verhalentafel maakt je kennis met de Zaankanter en tenslotte wordt in de tentoonstelling ‘Typisch Zaans’ een moderne interpretatie gegeven aan de tentoonstelling ‘Zaanlandsche Oudheden en Merkwaardigheden’, zoals die in 1874 in het stadhuis op de Burcht te zien was. De Verkade Experience, in het decor van een werkende fabriek, waar de geschiedenis van chocolade en biscuit tot leven komt en de beroemde 'meisjes van Verkade' aan het werk gingen, sluit hier naadloos op aan.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- MAAK.Zaanstad is een platform waar bestuur, professionals en inwoners met elkaar in gesprek kunnen gaan over de toekomst van de gemeente. Er is een investerings- en uitvoeringsagenda die er voor zorgt dat de gemeente ook op de lange termijn een sociaal duurzame gemeente is, waar mensen zich thuis voelen en met plezier wonen en werken. Er zijn 5 thema's waarover gesproken wordt: Arbeidsmarkt en Onderwijs / Bereikbaarheid en Verbindingen / Bouwen en Wonen / Werk, Economie en Toerisme / Zaanstad in de Metropool. De gesprekken vinden plaats via social media, op themabijeenkomsten en op locatie in de MAAK.Zaanstadbus.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Kerken(visie)
"Kerk steeds vaker culturele ontmoetingsplek. In de gemeente Zaanstad staan veel kerken die belangrijk zijn voor de Zaanse gemeenschap. Behalve een gebedshuis is een kerk vaak ook een ruimte voor maatschappelijke activiteiten. De gemeente werkt samen met betrokken partijen aan een Kerkenvisie om de waarde van deze gebouwen en het erfgoed in kaart te brengen. Een belangrijk doel van de kerkenvisie is dat betrokken partijen met elkaar in gesprek gaan. Door de ontkerkelijking dreigen steeds meer kerken leeg te komen staan. Kerkgenootschappen stellen daarom hun kerken ook open voor wijkcentra, de voedselbank, taallessen en andere initiatieven. Dat speelt in heel Nederland. Ontmoetingsplek. Wethouder Actief Burgerschap, Rita Noordzij: 'De gemeente heeft veel kerken die op verschillende manieren gebruikt worden. Het is steeds vaker een plek van niet alleen geloof beleven, maar ook van ontmoeting en verbinding. En dat is belangrijk. In de stad leven meer initiatieven om kerken open te stellen voor verschillende doelen. Zoals de Bullenkerk als cultureel centrum.'

Start visie. In de Kerkenvisie gaat het om 60 religieuze gebouwen, waaronder katholieke kerken en doopsgezinde vermaningen. Uiteindelijk benoemen we vijf verschillende kerktypen. De gegevens van alle kerken zijn gecontroleerd en er is onder meer gekeken hoe het zit met het gebruik en het onderhoud. Ook zijn gesprekken gevoerd met kerkgenootschappen, raadsleden en geïnteresseerden. Het vervolg. Zaanstad is een van de pilotgemeenten voor de landelijke Kerkenvisie. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed begeleidt de gemeente en alle kerkgemeenschappen bij de uitwerking ervan. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap stelt € 75.000,- beschikbaar voor het opstellen van de visie. Begin 2020 is er een vervolgbijeenkomst geweest voor kerken, raadsleden en direct belanghebbenden, om een goed beeld te krijgen van belangen en behoeften. De visie wordt in het derde kwartaal van 2020 voorgelegd aan de gemeenteraad. Wethouder Natasje Groothuismink neemt je in deze vlog mee langs een aantal herbestemde kerken in de gemeente. "Je ziet dat veel buurtbewoners waarde hechten aan hun kerk. Het is een ijkpunt, bijvoorbeeld om de weg te wijzen of om toeristen te trekken. Een nieuwe bestemming voor een kerk geeft een impuls aan de omliggende buurt", aldus de wethouder." (bron: gemeente, 30-12-2019)

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

Struinen in de Tuinen
Op een zondag begin juli is er in verschillende kernen van de gemeente Zaanstad het festival Struinen in de Tuinen. Hét tuinfestival waarbij tuinen in verschillende steden worden omgetoverd tot tijdelijk podium. Het gazon is het podium, de tuinstoelen de tribune. Iedereen kan genieten van verschillende optredens van lokale talenten. Van singer/songwriters tot ongekend theatertalent, alles op het gebied van podiumkunst! Elke artiest speelt drie keer een optreden van 30 minuten en alle voorstellingen zijn gratis te bezoeken. Geniet van zonnige deuntjes, zomers theater en zinderende belevingen. Beleef het karakter van jouw gemeente, de gastvrijheid van de bewoners en ontmoet talentvolle lokale artiesten als bezoeker van Struinen in de Tuinen.

"Om goed voorbereid op bezoek te kunnen bij je buren zijn er handige looproutes gemaakt. Sorteer het programma op wijk of per genre, en voeg optredens naar keuze toe in je persoonlijke programma. Onze tip? Ga struinen in je éigen buurt om je buurtgenoten te leren kennen. De speeltijden zijn zo ingedeeld dat je in totaal maximaal zeven optredens kunt zien. Dus plan goed en mis niets! Gebruik je de site via je mobiel? Geef toestemming om je locatie te zien en zie hoeveel stappen het volgende optreden van je vandaan is!" Wil jij ook een artiest in je tuin op het festival 'Struinen in de Tuinen'? Of wil je als artiest of band zélf ergens in een tuin spelen? Neem dan contact op met de organisatie.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Zaanstad (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Zaanstad. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter. - Officiële site van de gemeenteraad. - Nieuws van de gemeenteraad op Twitter.

- Welzijn: - In Zaanstad zet een indrukwekkend aantal Zaankanters zich in om via vrijwilligerswerk hun omgeving socialer, duurzamer, sterker en een beetje liever te maken. Ieder doet het op zijn of haar eigen manier en vooral op geheel eigen wijze. Op website De Zaanse Verhalen vind je verhalen over bevlogen vrijwilligers die zich inzetten voor mensen die leven in armoede, die het van groot belang vinden dat hun buurthuis in de wijk op volle toeren blijft draaien, die de natuur in hun omgeving beschermen, en die activiteiten organiseren om het leven van eenzame mensen een stukje leuker maken.

Daarnaast zijn er reportages over de vele initiatieven van handige Zaankanters die spullen repareren in een Repair Café, vrijwilliger zijn in een molen en zich inzetten voor mantelzorgers. Opvallend veel vrijwilligers zijn betrokken bij organisaties die geld inzamelen om het leven te verbeteren voor mensen die getroffen worden door kanker. Vrijwilligers die zich inzetten voor talloze culturele evenementen zijn er ook volop, evenals dierenvrienden die werken bij organisaties waar zieke dieren worden opgevangen. Ken je mensen met hart voor hun Zaanstad? Weet je van mooie dingen die ze doen? Stuur een pb met je tip of mail naar info@dezaanseverhalen.nl. De Zaanse Verhalen worden gemaakt in opdracht van de gemeente. Stadsreporter/verhalenverteller Sarah Vermoolen is verantwoordelijk voor de inhoud en keuze van onderwerpen. Ze belicht de mooie maatschappelijke initiatieven op onafhankelijke wijze.

- "Sinds 2014 vind je in iedere buurt van de gemeente Zaanstad een Sociaal Wijkteam. Je kunt zo dichtbij terecht met vragen of problemen op het gebied welzijn, zorg, werk & inkomen, wonen en gezinsrelaties. Denk hierbij aan huishoudelijke hulp, financiële problemen, mantelzorg en problemen in het sociale leven zoals eenzaamheid. Bij sommige vragen kun je wellicht zelf al tot een goede oplossing komen. Misschien is het bijvoorbeeld mogelijk dat je geholpen kunt worden door mensen uit je directe omgeving. Zaankanters maken steeds meer gebruik van de website Zaankantersvoorelkaar.nl, waar je als buurt- en stadsgenoten dingen voor elkaar kunt doen. Kom je er niet uit met een vraag of probleem of heb je professionele hulp nodig, ga dan naar het Sociaal Wijkteam in jouw buurt. Samen wordt dan gekeken hoe jouw vraag het beste kan worden beantwoord: het wijkteam helpt je op weg om zelf een oplossing te vinden, door inschakeling van mensen uit je directe omgeving of andere vrijwilligers. En als dat niet lukt, zorgt het wijkteam voor professionele ondersteuning op maat. Dat gebeurt dan samen met één contactpersoon, op basis van één plan voor jou en je familie."

- Duurzaamheid: - "De gemeente Zaanstad heeft de ambitie om uiterlijk in 2040 klimaatneutraal te zijn. Onderdeel hiervan is de energietransitie: de overgang van olie en aardgas naar lokaal opgewekte, betaalbare en schonere energie. We willen stoppen met aardgas, omdat bij de verbranding van aardgas CO2 vrijkomt. De uitstoot van CO2 zorgt voor klimaatverandering en dat willen we juist tegengaan. Daarom start de gemeente samen met Firan, ENGIE, Parteon en Rochdale met een duurzamere manier van verwarmen door middel van een warmtenet.

Een warmtenet is een netwerk van leidingen onder de grond, waardoor warm water stroomt. Dat warme water, afkomstig van een warmtebron in de buurt, kan worden gebruikt om huizen, kantoren etc. te verwarmen. De eerste warmtebron die het warmtenet in Zaandam Oost gaat voeden is een duurzame biomassacentrale vlakbij het Pascal College, die in 2019 gebouwd wordt. Daar worden houtsnippers van Nederlands snoeihout verbrand en de warmte die daarbij vrij komt verwarmt water. Dit warme water gaat via ondergrondse leidingen naar woningen. Aan het Zaanse warmtenet worden in de eerste fase ongeveer 2.200 woningen en 5 gebouwen waaronder enkele scholen en een zorginstelling aangesloten. Omdat de biomassacentrale geplaatst wordt tussen het Pascal College en het ZMC, zal het warmtenet vooral bewoners van Zaandam Oost bedienen. In deze reportage vertellen Marie-Louise Sanders (gemeente Zaanstad) en Leonie Schaart (ontwikkelaar Firan) hoe de gemeente met dit project complexiteit, onzekerheid én momentum benut."

- Veiligheid: - Nieuws van de politie in de gemeenten Zaanstad, Wormerland en Oostzaan op Twitter.

Reactie toevoegen