Vaak zijn plaatsnaamverklaringen lastig, en heel soms zijn ze makkelijk; het dorpje Krommeniedijk is natuurlijk genoemd naar de dijk bij Krommenie. Het is een klein dorp, waar wel veel te zien en te doen is. Daarover kun je alles lezen op deze pagina.
Dorp Krommeniedijk e.o., kaart uit ca. 1900. Vroeger werd de bebouwing rond het O uiteinde van de Krommeniedijk als aparte buurtschap Krommeniehorn beschouwd. In de jaren vijftig van de 20e eeuw is deze plaatsnaam van de kaart geveegd.
Krommeniedijk, houten schaalmodel (1:13) van de Hervormde kerk, vervaardigd door inwoner Pieter Koning t.b.v. de optocht t.g.v. het 700-jarig bestaan van het dorp in 1980. Lees onder het kopje Beeld het mooie verhaal over het ontstaan van dit schaalmodel.
- Krommeniedijk is een lintdorp in de provincie Noord-Holland, in de Zaanstreek, gemeente Zaanstad. T/m 1973 gemeente Krommenie.
- Het dorp Krommeniedijk heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Krommenie.
- Vroeger werd de bebouwing rond het O uiteinde van de Krommeniedijk als aparte buurtschap Krommeniehorn beschouwd. In de jaren vijftig van de 20e eeuw is deze plaatsnaam uit de atlassen verdwenen.
- De walvis in het wapen van Krommeniedijk is geen toevalligheid, maar verwijst naar de walvisvaarders die hier in vroeger eeuwen woonden, in de tijd dat het IJ en de Zuiderzee (het huidige IJsselmeer) een open zeeverbinding vormden. Om dezelfde reden is in het oude dorpskerkje een schaalmodel van een zeilschip te bewonderen, dat in het gebouw vanaf de zoldering neerhangt.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1449 Crommenier-dijck, 16e eeuw "die van Crommenie ende Crommeniërdijck", 1573 Crommenierdijck, 1575 Cromenyerdyck, 1617 Cromme Nierdyck.
Naamsverklaring
Betekent dijk 'waterkering' bij Krommenie.(1)
Krommeniedijk ligt N van Krommenie, grotendeels rond de gelijknamige dijk, met aan het O uiteinde ook nog de Traandijk en de Uitweg, en aan het W uiteinde de Krommenieweg (= de weg naar het fort) en de Westdijk.
Terug naar bovenIn 1840 heeft Krommeniedijk 35 huizen met 194 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 200 huizen (waarvan ca. 140 aan de gelijknamige dijk, ca. 40 aan de Uitweg en ca. 20 aan de Taandijk) met ca. 500 inwoners.
Terug naar bovenDe dijk
Het dorp is een zogeheten lintdorp, met aan beide zijden veenweidegebieden met melkveehouderij. Kenmerkend voor het dorp zijn de vele ‘gloppen’ tussen de huizen waardoorheen je een mooi uitzicht op de omliggende polders hebt. Het dorp kent een lange historie. De dijk zelf dateert uit het jaar 1280, en is aangelegd op last van graaf Floris de Vijfde, ‘den keerlen Gods’. De dijk is gebouwd om het achterliggend gebied richting Amsterdam te beschermen tegen het oprukkende water van het Kromme IJ, een uitloper van het IJ bij Amsterdam. Lange tijd bestond het dorp uit twee delen: Krommeniehorn en Krommeniedijk. Het dorp bestaat dus al meer dan 700 jaar. In het feestjaar 1980 is op grootse wijze het 700-jarig bestaan gevierd met een heel jaar vol evenementen, een jaar dat bij vele Krommeniedijkers als bijzondere herinnering in hun geheugen gegrift staat.
Overhaal/Woudpolder/Woudaap
Het verbindingspunt tussen de twee delen was de ‘overhaal’, een plaats waar boten over de dijk konden worden getrokken, op de plaats waar nu het meertje de Indijk ligt. De naam van Basisschool De Overhaal verwijst daarnaar, en de overhaal is ook in het logo van de school verwerkt. De naam van Dorpshuis De Horn is afgeleid van het oude dorp Krommeniehorn. Aan de andere kant van de dijk reikten het water en de moerasgebieden toen zover als het oog kon zien, zoals op oude kaarten goed zichtbaar is. De Woudpolder achter Krommeniedijk, met zijn karakteristieke watermolen De Woudaap, dateert immers pas van 1651. En voor de liefhebbers: ja, dat is dezelfde Woudaap als uit de boeken van de Kameleon-reeks van schrijver Hotze de Roos, die in Krommenie woonde.
Tol en brug
De Krommeniedijker Tol vormt vanaf de 17e eeuw de belangrijkste 'toegangspoort' vanuit de Zaanstreek naar Uitgeest en omgekeerd. Aanvankelijk moet het water 'Crommen Ye' per veerboot worden overgestoken. De veerverbinding vervalt nadat de verbindingsweg vanaf de Lagendijk naar de Krommeniedijk is aangelegd en er een brug is gebouwd. De eerste brug was een zogeheten wipbrug. Aan het eind van de 19e eeuw is die vervangen door een vaste brug. De tol is opgeheven in 1933, na het gereed komen van de primaire weg Castricum-Zaandam (thans N203). Voor het Tolhuis zie bij Bezienswaardigheden.
Doopsgezinde Vermaning
Op Krommeniedijk nr. 152 heeft een Doopsgezinde Vermaning gestaan uit 1847, die op zijn beurt een oudere voorganger verving. In 1920 is deze buiten gebruik gesteld, en later gesloopt om plaats te maken voor woningen.
Het boekje 'Krommeniedijk in oude ansichten' (door G. Visser) is via de link ook deels online te lezen. Het betreft alleen een deel van de teksten, zonder de afbeeldingen, waarin je veel informatie kunt vinden over de geschiedenis van het dorp. Het boekje is daar ook online te bestellen.
Terug naar boven- Krommeniedijk heeft 2 rijksmonumenten, zijnde een archeologisch monument; een terrein met sporen van bewoning uit de Romeinse tijd (waar bovengronds naar wij vermoeden niets van te zien is), en de Hervormde (PKN) kerk op huisnr. 182. Sinds 1989 wordt de kerk beheerd door Stichting Beheer Hervormde Kerk. De huidige kerk is in 1755 gebouwd op de restanten van oudere kerken. De kerkdiensten worden verzorgd door de Protestantse Gemeente Krommenie. De kerk wordt ook gebruikt voor niet-kerkelijke activiteiten, zoals trouwen, rouwen, vergaderen en voor exposities. De begraafplaats achter de kerk wordt beheerd door de gemeente Zaanstad.
"De kerk in Krommeniedijk is iedere 3e zondag van de maand van 13.00-16.00 uur open voor bezichtiging (behalve de zondag in december, want dan is er Kerstzangdienst). Je bent dan van harte welkom. Wandelaars en fietsers, maar ook bekenden, komen dan de kerk in om deze te bekijken of om een praatje te maken. Het is dan altijd gezellig en er komen soms verrassende zaken aan de orde. Tijdens de open middagen kunnen kinderen allerlei vragen beantwoorden aan de hand van een gratis puzzeltocht die hen door de kerk voert, waardoor ze op een speelse manier de kerk kunnen verkennen." Aldus de site van de kerk.
- Het Fort bij Krommeniedijk maakt deel uit van de Stelling van Amsterdam. Het fort ligt W van de kerk, in de Uitgeesterbroekpolder, op grondgebied van de gemeente Uitgeest. Na een voorbereiding van 10 jaar, is in april 2016 de restauratie en herbestemming van het fort gestart, en in oktober 2017 opgeleverd. Gedeputeerde Joke Geldhof stelt bij de feestelijke starthandeling: "Dit fort heeft een speciale plek in mijn hart, ook binnen de Stelling van Amsterdam. Het krijgt een bijzondere en waardevolle herbestemming, met een mooie balans tussen zorg, natuur, landschap, economische benutting en cultuur." Het fort heeft zich vele jaren in slechte staat bevonden. Zo kon door het dak bijvoorbeeld het regenwater binnendringen, wat voor verdere achteruitgang van de staat heeft gezorgd. Projectleider Paul Morel over de restauratie: "Dit project laat zien dat herbestemming van monumenten duurzaam kan zijn. De toegepaste technieken zijn ultramodern: gebruik van aardwarmte, zonnepanelen, regenwateropslag voor de toiletten en een groen dak. Het fort voorziet voor 80% in eigen energie en dan zijn er ook nog laadpalen voor elektrische auto's. De restauratie heeft plaatsgevonden met respect voor het monument, de streekidentiteit en het omliggende landschap." Een deel van het fort is herbestemd tot woontrainingscentrum van De Heeren van Zorg voor jongvolwassenen met autisme. Zie daarvoor verder het hoofdstuk Links > Zorg. (bron: Stadsherstel Amsterdam)
- Een traditionele fortwachterswoning begon zijn bestaan als directiekeet en werd bij de aanleg van een fort meteen gebouwd. De genie-officier, belast met het toezicht, woonde en werkte er. De werkruimte verviel zodra het fort voltooid was en de fortwachter zijn intrek nam. De fortwachterswoning van Fort bij Krommeniedijk is rond 1980 door de toenmalige eigenaar gesloopt. Net als veel andere fortwachterswoningen. Stadsherstel heeft topontwerper Piet Hein Eek ingehuurd om hier een nieuwe fortwachterswoning te bouwen.
Eek: "Ik heb me laten inspireren door de oorspronkelijke fortwachterswoning. Denk aan de maatvoering van de ramen, de bouwstijl en de wijze van bouwen. Ik had toevallig een heleboel balken liggen, die vormden het uitgangspunt. De fortwachterswoning moet gebouwd kunnen worden vanuit het constructieprincipe dat de genie van het leger zo’n huis zou kunnen maken. Het huis bestaat uit grote prefab panelen en een balkenconstructie die van te voren op maat wordt gemaakt. Een bouwpakket waar echt timmerwerk aan te pas komt." En: "Ik vind het grappig dat het ook echt een fortwachterswoning is. De bewoners waken over het Fort bij Krommeniedijk, het is mooi cyclisch. En het fort wordt op een prachtige manier weer in gebruik genomen. De wereld beweegt zich voort en dit komt er uit. Dat vind ik een mooie ontwikkeling." (bron: Stadsherstel Amsterdam)
- Molen De Woudaap (Woudaappad 2, gelegen NO van het dorp Krommeniedijk, op de splitsing van de Nauernase Vaart / Noordervaart met de Durgsloot) is in of kort na 1651 gebouwd voor de bemaling van de polder 't Woud, die in die tijd is aangelegd. Deze polder grensde in het zuiden aan de Krommenieër Polder. In 1948 zijn beide polders samengevoegd tot de huidige Krommenieër Woudpolder. Bekend is dat op 14 maart 1651 een vergunning is verleend voor het omdijken van het veengebied de Woudpolder, toen genoemd "de Wouden". Het gebied de Woudpolder ligt ten noorden van het lintdorp, wordt in het oosten begrenst door de Nauernase Vaart en de Markervaart, in het noorden door de Stierop en in het westen door het voormalige Cromme Y, een uitloper van het Y, die uitkwam in het Uitgeestermeer. Op de onbemalen landen liep vooral vee.
Doordat het gebied geen bemaling kende, liepen deze landerijen bij natte perioden onder water, waardoor het vee bij de huizen moest blijven. Na de omdijking van de Wouden en de bouw van Molen De Woudaap NO van Krommeniedijk kon men het overtollige water wegpompen en waren de weilanden beter te gebruiken. Wat veel mensen niet weten is dat midden in de Woudpolder een buurtschap lag met de naam Uitgeesterwoude. Het bestond uit een 10-tal huizen en vermoedelijk een oliemolen. De buurtschap is kort na 1810 geheel verdwenen.
In 1864 is De Woudaap vervijzeld. Tot dan toe werd het water d.m.v. een scheprad de polder uitgeslagen. Met het aanbrengen van een vijzel werd de capaciteit van de molen vergroot. In 1916 was deze houten vijzel op en werd hij vervangen door een ijzeren exemplaar. De Woudaap is tot 2002 beroepsmatig in bedrijf gehouden. Met het overlijden van molenaar Henk Borst in dat jaar kwam dit tot een einde. - Nieuws van Molen De Woudaap te Krommeniedijk op Facebook.
- In 2008 is ten zuiden van Molen De Woudaap een nieuw elektrisch vijzelgemaal gebouwd. Dit gemaal zorgt tegenwoordig voor de waterhuishouding van de Krommenieër Woudpolder. Molen De Woudaap te Krommeniedijk wordt tegenwoordig nog op vrijwillige basis in bedrijf gesteld. De molen is volledig bedrijfsvaardig en draagt wanneer het kan of nodig is een steentje bij in de bemaling.
- Op de hoek van de Krommeniedijk en de Krommenieweg (= de weg naar het fort) staat het voormalige Tolhuis van het dorp. Ter plekke staat een tarievenbord, dat geplaatst is ter gelegenheid van de viering van het 700-jarig bestaan van het dorp in 1980. De tarieven zijn geïndexeerd tot het prijsniveau van 1980. De tol is in 1933 opgeheven. In het Tolhuis bevond zich een café, genaamd 'Café Van Ouds Het Veerhuis'. Het is kort na de Tweede Wereldoorlog gesloten. Een aan het pand bevestigd smeedijzeren tolhek met poort beheerste vanaf ca. 1910 de 'verkeersstroom' (voorheen was er sprake van een houten hek). Het is in 1933 gesloopt. Zie verder bij Geschiedenis.
Terug naar boven- In een weekend half maart organiseert Landschap Noord-Holland een speciaal Vogelkijkweekend. Dan is het terrein van Fort bij Krommeniedijk open en kan iedereen vanaf het fort over de natte weilanden kijken. Vogelaars, natuurliefhebbers, gezinnen met kinderen: iedereen is welkom tussen 10 en 16 uur. Vogelbeschermingswacht Zaanstreek is aanwezig met verrekijkers en telescopen en de vrijwilligers van Landschap Noord-Holland ontvangen je graag. De toegang tot het fortterrein bedraagt €2,- (kinderen tot 12 jaar en Beschermers gratis). Honden kunnen helaas niet worden toegelaten. Waarom dit gebied zo bijzonder is en speciaal in deze periode extra de moeite waard is voor vogelliefhebbers, kun je hieronder lezen in het hoofdstuk Landschap etc.
- 2x per jaar (april en november) brengt Toneelvereniging Steeds Voorwaarts een voorstelling op de planken.
- De speeltuinvereniging organiseert jaarlijks in juni de Avondvierdaagse Krommeniedijk.
- De jaarlijkse Feestweek bestond al lang voor de Tweede Wereldoorlog en is een van de pijlers onder de sociale samenhang van het dorp. Tijdens de Feestweek Krommeniedijk (eind augustus/begin september) is er een hele week lang een reeks aan actviteiten. Voorbeelden zijn atelierroute, Boerenmarkt, bustocht, kinderactiviteiten, trimloop, wandeltocht, priksleewedstrijden, feestavond, en op de 2e zondag als afsluitend evenement de beruchte Polderprutrace (onder de link vind je een dronefilm van editie 2017), waar deelnemers van heinde en verre aan meedoen, en waarbij we ons kunnen voorstellen dat de een liever meedoet en een ander liever toekijkt... :-) Het programma kent zowel vaste als jaarlijks wisselende activiteiten, dus niet alle genoemde activiteiten zijn er ieder jaar. Wat kenmerkend is, is het open karakter: iedereen kan meedoen. Wat ook kenmerkend is, is de rol van het Dorpshuis, als logische plaats van samenkomst voor de vele activiteiten in de Feestweek.
- Op de zaterdagavond voor Kerst is er in Krommeniedijk de Lichtjeswinterwandeling (in 2019 voor de 4e keer). De wandeling start op de Uitweg en loopt vervolgens door het hele dorp tot aan de kerk. Bij de start is een levende kerststal. Hier kun je een bonnenboekje kopen waarmee langs de route lekkere (ook alcoholische) drankjes en hapjes zijn te krijgen, waaronder een kom winterse erwtensoep en een snee kerstbrood. Onderweg zijn er vele stops, met o.a. levende muziek en zang. Voor de kinderen zijn er onderweg allerlei spelletjes, waarbij soms kleine prijsjes te winnen zijn. In de kerk word je ontvangen met een glaasje glühwein en gezang, waarbij je naar hartelust kunt meezingen met bekende kerstliederen.
Bonnenboekjes kosten slechts € 5,- voor volwassenen en € 2,50 voor kinderen. Wie na de wandeling terugwandelt naar het beginpunt kan op de terugweg halverwege nog een hartig hapje halen in het dorpshuis en eventueel (op eigen
kosten) nog iets drinken en misschien wel een dansje maken op de klanken van Ierse muziek. Reserveren is sterk aan te raden. Alleen dan kun je ook genieten van alle hapjes en drankjes. Reserveren kan t/m 15 december via: kerkvankrommeniedijk@live.nl of door een briefje in de bus te gooien op Krommeniedijk 30. Vermeld naam, adres, telefoonnummer en het aantal volwassenen en kinderen. Dan liggen op de avond van de wandeling de bonnenboekjes voor je klaar. Er is erg weinig parkeergelegenheid in het dorp. Daarom adviseren ze je om als het enigszins mogelijk is op de fiets of lopend te komen. En om verlichting bij je te dragen. Dat is goed voor de veiligheid én ter verdere verhoging van de kerstsfeer. Voor een indruk van hoe het eraan toegaat, zie het fotoalbum Lichtjeswinterwandeling 2017.
- In oktober 2017 is de restauratie - die is uitgevoerd door Stadsherstel Amsterdam - en herbestemming van Fort bij Krommeniedijk officieel opgeleverd, en is het geheel feestelijk heropend onder de naam Fort K'IJK. Landschap Noord-Holland heeft in het fort een belevingscentrum oftewel bezoekerscentrum over ‘Natuur en Landschap binnen de Stelling van Amsterdam’ gecreëerd. Hoe werd een fort gebouwd en geheim gehouden? Ervaar de inundatie. Welke bewegingen zijn er in de natuur, onzichtbare natuur, zeldzame natuur. En wat zijn de toekomstdromen voor de Stelling? Volg de Stellinglijn als bron van alle verhalen en neem deel aan dit verhaal! De weilanden rondom het fort zijn een echte trekpleister niet alleen voor weidevogels maar ook voor vogelliefhebbers.
Belevingscentrum Fort K'IJK is openbaar toegankelijk en voor iedereen te bezoeken. Vanuit dit deel van het fort kan de Vrijwilligersgroep van Landschap Noord-Holland, die zeer goed bezochte Open Dagen organiseert, ook educatieve activiteiten aanbieden. In Belevingscentrum Fort K'IJK komen natuur en het strategische landschap in de Stelling van Amsterdam tot leven. Beleef hier hoe de Stelling eerst de mens en later het landschap beschermde. Stemmen van de boswachter en de fortwachter nemen je via de speciaal ontwikkelde audiotour (ca. 30 min.) mee op reis. Verbeelding, projecties, licht en donker laten de unieke architectuur van het fort tot zijn recht komen. Geschikt voor volwassenen en voor kinderen vanaf ca. 6 jaar. Geniet in het centrale deel van het fort (de Poterne) van een kop koffie of thee met huisgemaakte taart of landbrood.
- NW van het Fort bij Krommeniedijk bevinden zich twee hefkoepels. Deze betonnen cilinders hebben aan weerszijden trappen en halverwege een van de trappen is het banket, vanwaar achter door een soldaat geschoten kon worden. In het midden van de trommel zit een rond gat, waaruit een wapen omhoog kon worden getakeld. In de Tweede Wereldoorlog hebben de Duitsers geprobeerd om de hefkoepels te vernietigen. Dat is maar deels gelukt. Beide bouwwerken zijn daarna overwoekerd door het landschap. De noordelijke hefkoepel is door vrijwilligers uitgegraven.
Op verzoek van Landschap Noord-Holland heeft BureauVanEig uit Rotterdam in 2018 een vogeluitkijkpunt, een kijkkoepel, voor de hefkoepel ontworpen. Waar vroeger een wapen door het centrale gat omhoog kwam om de vijand onder schot te nemen, is dat nu een verrekijker om de vogels te bekijken. De vorm van deze kijkkoepel is afgeleid van oude bunkers, die monolitisch en gesloten zijn van karakter. Het is een intrigerende vorm die goed past bij Fort bij Krommeniedijk en het landschap.
BureauVanEig heeft het nieuwe uitkijkpunt centraal op de bestaande betonnen ring gezet. Daarbij bouwen ze verder op de concentrische opzet van de fundamenten. Via de rechtertrap komt de bezoeker achter het banket, waar hij onzichtbaar is voor het vogelweidegebied. Vanaf hier stapt hij de voormalige betonnen fundamenten op en betreedt het koepeltje. Het landschap is fantastisch weids en indrukwekkend. Via de roostervloer is de betonnen ring te zien, waar vroeger het wapen zat. Het bouwwerk is van cortenstaal, waarmee het zich onderscheidt in het landschap. De groene omgeving past er mooi bij. (bron: BureauVanEig)
- Sinds 2014 is het mogelijk om de weilanden rond het Fort bij Krommeniedijk middels een duiker onder water te zetten. Dit gebeurt jaarlijks in februari en trekt veel vogelsoorten zoals smient, goudplevier, grutto en nog ca. 50 soorten. En natuurlijk trekt dát weer veel vogelliefhebbers. - Landschap Noord-Holland attendeert de vogelliefhebbers op de inundatieperiode bij het fort (februari tot half maart), zodat men tijdig kan komen kijken. Rond half maart willen ze de weilanden namelijk weer droog hebben, omdat vanaf dan de grutto's, kieviten en tureluurs er hun nesten gaan bouwen.
- Speeltuinvereniging Krommeniedijk beheert uiteraard de speeltuin in het dorp, en organiseert ook nog diverse evenementen en activiteiten door het jaar heen. Voor actualiteiten zie hun Facebookpagina onder de link.
- De Krommenieër Woudpolder bestaat sinds 1948, voortgekomen uit samenvoeging van een aantal polders, en is een van de laatste stukjes veenweidegebied dat - bijna ongeschonden - is overgebleven in het gebied van de vroegere gemeente Krommenie. Na herverkaveling behoort een deel achter Krommeniedijk tot de gemeente Zaanstad en het andere deel hoort bij de gemeente Uitgeest. Het poldergebied wordt omsloten door waterwegen. De meeste daarvan zijn nog de oude waterlopen van voor het inpolderen, dat eeuwen geleden is begonnen.
Permanente bewoning in het gebied rond de polder is ongeveer 1000 jaar geleden begonnen, als vanuit Uitgeest de veengebieden worden ontwaterd. De huidige polder is ontstaan als in de 13e eeuw dijken worden aangelegd om het inklinkende land tegen de zee te beschermen (de Krommeniedijk, de Westdijk, de Indijk). In de Krommenieër Woudpolder zijn sporen gevonden van nederzettingen uit de lJzertijd, de Romeinse tijd, de Middeleeuwen en de Post-Middeleeuwen.
De lintbebouwing vanaf de Vlusch en de Haansloot t/m de Krommeniedijk behoort tot een van de oudste bebouwingen in de Zaanstreek en dateert mogelijk uit de 10e eeuw. Resten van deze oude bewoning zijn nog in de bodem aanwezig. Opgravingen hebben aangetoond dat deze overblijfselen nog in goede staat zijn. De ligging in een vrijwel onaangetast middeleeuws landschap maakt bestudering van het middeleeuwse landschap van dit soort veengebieden mogelijk. Dit maakt de Krommenieër Woudpolder van regionaal belang.
Een veenweidegebied onderscheidt zich door zijn openheid, geen bomen of andere obstakels (zoals bruggen), met de mogelijkheid voor de boeren de waterlopen te gebruiken voor het transport van hun vee, machines en hooi. Sinds de ruilverkavelingen van 1964 en begin jaren tachtig zijn de vaarboeren uit de polder verdwenen. De tegenwoordig aanwezige bruggen en dammen naar de percelen in de polder maken dat het watertransport niet meer nodig is. Er wordt in deze polder dus niet meer door de boeren gevaren, maar de polder is wel nog altijd een agrarisch gebied.
Het blijft daarom zaak om de polder zo goed mogelijk als agrarisch gebied in stand te houden en geen nieuwe bouwwerken of andere voorzieningen (zoals paden) toe te laten. De polder is ook een weidevogelbroedgebied, daarom zijn er restricties voor het betreden van de polder gedurende de broedtijd van de vogels. Maar ook buiten het broedseizoen is deze polder een ideale verblijfplaats voor verschillende soorten in de andere seizoenen. Het land in de polder is in gebruik als weidegebied. De vegetatie is echter eenzijdig vanwege het intensieve agrarische gebruik; er is nu geen bijzondere flora of fauna bekend (buiten het bijzondere als vogelgebied). Vanwege de begrenzing met de waterlopen is de polder nu niet betreedbaar door mensen die daar niets te zoeken hebben. De charme van deze polder bij Krommeniedijk kan het beste van buiten de randen worden bekeken, ongestoord en het hele jaar door.
Bron van het voorgaande betoog: de in 2015 opgerichte Stichting Krommenieër Woudpolder. Reden van de oprichting was het groeiend besef bij omwonenden van de polder - n.a.v. plannen van de gemeente Zaanstad om een deel van de polder op te offeren voor een recreatief fietspad - dat de natuurwaarden in de directe leefomgeving beschermd moet worden. "De Krommenieër Woudpolder: fungeert als groene, natuurlijke long tussen Krommenie - Krommeniedijk en achter laatstgenoemd dorp; is een Zaans historisch landschapsbeeld; trekt met z’n veenweidegebied vele weidevogels (grutto, kievit, tureluur etc.) aan; kent in de agrariërs een onmisbare partner om open en weids te blijven; heeft stille recreatie: kanoën, wandelen, fietsen, schaatsen en vissen; geeft gelegenheid tot actief meewerken in het veld i.s.m. Staatsbosbeheer en de gemeente Zaanstad." Aldus de stichting op haar site.
Terug naar boven- Bij de foto van het schaalmodel van de dorpskerk hoort het volgende mooie verhaal: "Toen bekend werd dat in de zomer van 1980, ter gelegenheid van het 700-jarig bestaan van Krommeniedijk, een optocht zou worden georganiseerd waarbij alle verenigingen van het dorp een praalwagen mochten optuigen, kon handwerkgroep Maria Boogaerdt niet achter blijven. Dus zei Jannie Spaander-Volger tegen Barbara Koning-Oortwijn: ‘Laat jouw man de kerk op een stuk karton tekenen. Dan zetten we dat op de kar en gaan wij er zelf handwerkend om heen zitten.’ Deze suggestie werd doorgegeven. Maar Pieter Koning was er de man niet naar om met fröbelwerk genoegen te nemen. Als er een praalwagen gemaakt ging worden, dan wel een waarmee gepraald kon worden.
Zo kwam het dat hij – in zijn vakantie – van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat een miniatuurkerk bouwde, een perfect schaalmodel van de kerk van Krommeniedijk. Hij maakte de kerk van hout en Jan Janszoon Rol schilderde de dakpannetjes. Heel veel dakpannetjes, waardoor hij na afloop opmerkte: ‘Nou Koning, als je ooit besluit de Sint Bavo na te maken, dan zoek je maar een andere schilder!’ Het resultaat was overigens prachtig en het schaalmodel prijkte tijdens de optocht op de praalwagen van de handwerkgroep." Tegenwoordig is het schaalmodel nog altijd te bewonderen; het staat op het orgelbordes in de kerk. (bron: website van de kerk)
- Onder deze link kun je foto's, video's, schilderijen e.d. van de kerk van Krommeniedijk bekijken.
- Ca. 150 oude foto's e.d. van Krommeniedijk op de site van Historische Vereniging Uitgeest.
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Krommeniedijk (online te bestellen).
Terug naar boven- Nieuws: - Nieuws uit Krommeniedijk op Facebook.
- Dorpshuis: - Dorpshuis De Horn is het bruisende dorpshart voor iedereen die het dorp een warm hart toedraagt. Het bestuur van het dorpshuis draagt er daarom zorg voor dat zowel medewerkers, verenigingen, bezoekers als passanten allemaal gastvrij worden ontvangen en zich hier op hun gemak voelen. "Het huidige gebouw van Dorpshuis De Horn dateert van 1986. Het eerste dorpshuis is gebouwd in 1960. Vóór die tijd was Café De Roo het punt van samenkomst in het dorp. Dat café is echter gesloten, waarna de inwoners op zoek zijn gegaan naar een alternatief. Uit die zoektocht zijn uiteindelijk het eerste gebouw van het dorpshuis en Stichting Dorpshuis De Horn voortgekomen, en de Speeltuinvereniging, en Stichting Feestcommissie Krommeniedijk (SFK), die onder andere de jaarlijkse feestweek organiseert. Ook het Spuithuis, de voormalige kazerne van de vrijwillige brandweer van het dorp, is in bezit gekomen van Stichting Dorpshuis De Horn, en daarna ook het landje dat naast het dorpshuis ligt en dat wordt gebruikt voor bijvoorbeeld het jaarlijkse Bakvoetbaltoernooi.
De bouw en vervolgens de instandhouding van het dorpshuis, de organisatie van de feestweek, de eigen speeltuin: het is allemaal tekenend voor de cultuur van Krommeniedijk. Namelijk die van zelf doen. Niet wachten tot ‘de overheid’ het voor je regelt, maar zelf de handen uit de mouwen steken en met veel vrijwilligerswerk zorgen dat gedaan wordt wat gedaan moet worden. De cultuur is daarbij open. Heb je zin om mee te doen, of je nou op het dorp woont of niet, dan ben je van harte welkom. En heb je daar geen zin in, dan is het ook goed. Vrijheid blijheid. In dat laatste geval mis je natuurlijk wel het plezier en het genoegen die het samen werken en organiseren levert. Het dorpshuis kan niet zonder de vele vrijwilligers. Vele handen maken immers licht werk!" - Nieuws van Dorpshuis De Horn op Facebook.
Het Spuithuis is het gebouw van de voormalige brandweer van Krommeniedijk. Een intieme en frisse locatie in authentieke Zaanse bouwstijl, idyllisch gelegen aan het meertje de Indijk. Het is een soort dependance van het dorpshuis, en is te huur als een ideale en rustige plek voor bijvoorbeeld cursussen, vergaderingen, exposities of voor een rustige 'heisessie'. Het gebouw heeft een capaciteit van 20 personen. Er is apparatuur zoals een koelkast en geluidsinstallatie en er zijn voorzieningen aanwezig om koffie en thee te zetten. Het Spuithuis wordt verhuurd zonder bediening, maar op aanvraag verzorgen ze graag de catering.
- Onderwijs en kinderopvang: - Het kleine dorp Krommeniedijk heeft gelukkkig nog altijd een eigen basisschool, en wel Basisschool De Overhaal, met ca. 100 leerlingen in 4 klassen. Verder zijn er een speelzaal, een modern schoolplein met een zandbak, klimtoestellen, tafeltennistafel en een voetbalkooi, waar kinderen worden uitgenodigd om te bewegen. Basisschool De Overhaal wil een bijdrage leveren aan de optimale individuele ontwikkeling van kinderen tot volwassenen die graag blijven leren en die met zelfvertrouwen en verantwoordelijkheidsbesef in de wereld staan. De weg die zij daarbij bewandelt is die van een lerende organisatie waar zorg wordt besteed aan leerling en medewerker.
In die weg zijn de tradities van de school verankerd en speelt onderwijsvernieuwing een centrale rol. Toekomstgericht onderwijs, gepersonaliseerd leren, duurzaamheid en een gezonde school zijn daarbij speerpunten. Daarbij gaan ze op de Overhaal uit van inclusiviteit en diversiteit. Inclusief wil zeggen dat alle leerlingen welkom zijn en diversiteit wil zeggen dat zij handelen vanuit het feit dat alle leerlingen verschillend zijn. Dit alles binnen een omgeving afgestemd op de behoefte van de (basis)schooljeugd, de ouders en de buurt. - Kids Krommeniedijk wordt gerund door gastouder Gerda van Marle.
- Muziek: - Als je meer wilt weten over het in 2003 opgerichte Krommeniedijker zangkoor De Dijckers*, ben je welkom op een van de oefenwoensdagavonden. Deze vinden plaats in de oneven weken van de maanden september tot en met maart. Het koor zingt dan van 20.00-22.00 uur in Dorpshuis De Horn.
* Vóór 2010 heetten ze De Schorredijckers, maar dat vonden ze bij nader inzien toch niet zo'n handige naam voor een koor...
- Sport: - Gediplomeerd yogadocent Yvonne Hageman geeft op woensdagochtend yogales in het Spuithuis in Krommeniedijk, in een fijne ruimte aan het meer de Indijk dichtbij de natuur. "Yoga is er voor iedereen: kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen. Overal op de wereld beoefent men yoga. Waarom? Omdat yoga werkt!", aldus Yvonne. En: "Mijn lessen zijn gevarieerd en laagdrempelig. Iedereen kan meedoen! Wat ik steeds wil meegeven in de les is bewustwording van jouw lichaam en geest. Met behulp van jouw ademhaling steeds meer loslaten en ontspannen. Hoe dieper je ontspant, hoe meer je bij de rust komt in jezelf. Na de les voel je je ruimer in jouw lichaam en geest."
- Overige verenigingen: - Toneelvereniging Steeds Voorwaarts uit Krommeniedijk is een gezellige Zaanse vereniging voor jong en ouder. Iedereen die interesse heeft in amateurtoneel is van harte welkom om mee te doen. Zowel jeugd, jongeren als volwassenen kunnen bij hen terecht.
- Zorg: - Een deel van het Fort bij Krommeniedijk is na de hierboven beschreven restauratie herbestemd tot woontrainingscentrum van De Heeren van Zorg voor jongvolwassenen met autisme. De bewoners runnen als training het Belevingscentrum (waarvoor zie het kopje Landschap etc.) en de Theeschenkerij. De jongvolwassenen zijn ook gaan wonen in het fort. Telly Noutsis van De Heeren van Zorg: "Fort bij Krommeniedijk is voor ons een unieke locatie waar wij begeleiding, behandeling en werk-dagbesteding kunnen bieden onder één dak. Er zijn veel mensen met autisme die niet in staat zijn om direct midden in de maatschappij te wonen. Voor hen is het fort zeer geschikt om te verblijven. Dankzij onder andere de nieuwe theeschenkerij op het fort kunnen wij de maatschappij juist naar binnen halen."
- De boerderij van Janneke en Dirk van Zorgboerderij Het Erf van Reijne, gelegen aan de Vlusch, in het landelijk gebied tussen de dorpen Krommenie en Krommeniedijk, wordt al sinds 1834 bewoond door de familie Reijne. Inmiddels loopt hier de 7e generatie van die familie rond. Ooit was het een melkveebedrijf. De koeienstallen zijn omgebouwd en zij bieden nu plek voor allerlei activiteiten voor mensen met een beperking of anderszins grote afstand tot de arbeidsmarkt. Onder deskundige begeleiding. Waarbij Janneke en Dirk overigens stellen dat de dieren de beste therapeuten zijn: "Wij, als de beste therapeuten. Die met 4 poten/benen en een vacht. Paarden, honden en katten. En vooruit, die kip mag ook meedoen."
Wat is er te doen?: Verzorging van de dieren: paarden, honden, kippen. Tuinieren: zaaien, verpotten, planten, schoffelen. Technische klussen: de bouw van een windturbine, de nieuwbouw van het kippenhok, de bouw van een overkapping. Creatieve werkzaamheden: maskers maken, karakterpoppen maken, leerbewerking, verhuurkleding maken. Hout hakken, boten restaureren, Keltische harnassen produceren en Griekse godinnenjurken maken. Stuk lopen met de honden en de paarden verzorgen. "Het maakt niet zo veel uit waardoor een en ander in de war is in het hoofd of ergens anders. Dat maakt de dieren helemaal niets uit en hun baasjes ook niet. Wat wel werkt, is dat het bezig zijn met dieren en je handen heel veel voldoening geeft. Een zelfgemaakt kostuum. Het lekker met je handen in de prut grutten. Een paard dat staat te genieten als je hem poetst. Dat geeft een goed gevoel! Gewoon ff een afspraak maken en een paar dagen proef draaien", aldus Janneke en Dirk op hun site.
Reactie toevoegen