Terug naar boven

Status

- Brunssum is een stad* en gemeente in de provincie Limburg, in de regio Parkstad.

* Brunssum is, zoals inmiddels tientallen andere steden in ons land, nooit formeel tot stad benoemd, zoals dat tot begin 19e eeuw nog de gang van zaken was, maar heeft zich in de loop van de 20e eeuw van dorp tot stad ontwikkeld.

- De gemeente omvat naast de gelijknamige stad sinds een grenscorrectie van 1982 ook nog het grootste deel van buurtschap De Kling (voorheen was dat maar een klein deel). Bouwberg is vanouds een buurtschap, maar tegenwoordig deels een bedrijventerrein. Vroeger werden ook Rumpen en Treebeek (tot de grenscorrectie van 1982 grotendeels gelegen in de gemeente Heerlen, deels in de gemeente Brunssum en deels in de gemeente Amstenrade; in 1982 in zijn geheel over naar gemeente Brunssum) nog als aparte dorpen beschouwd. Verder valt één boerderijcomplex van het dorp Merkelbeek (zijnde de Bovenste Hof) sinds de herindeling van 1982 onder deze gemeente.

- Deze gemeente is als een van de weinige gemeenten in de regio nooit gefuseerd met andere gemeenten. Wel hebben in 1982 en 1990 grenscorrecties plaatsgevonden. Door de grenscorrecties van 1982 kwam de wijk, voorheen mijnwerkerskolonie Treebeek dus in zijn geheel onder de gemeente Brunssum te vallen.

- Wapen van de gemeente Brunssum.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Brunssum.

- Brunssum omvat de volgende wijken en buurten (met erachter de afgeronde inwonertallen): Amstenraderveld (350), Bexdelle (450), Centrum (600), Egge (2.000), Emma (500), Op den Haan (1.100), Haansberg (650), Hemelder (1.450), Heufke (750), Op gen Hoes (300), Hofpoel (900), Kerkeveld (650), De Kleikoelen (250), De Kling (ged. wijk, ged. buurtschap) (850), Klingbemden (600), Klingelsberg (650), Kruisberg (1.250), Langenberg (1.900), Lemmender (1.450), Merkelbeekerdal (500), Oeloven (1.300), Achter de Put (900), Rozengaard (1.650), Rumpener Beemden (700), Schuttersveld (1.250), De Streek (1.100), De Struiken (1.250), Treebeek (3.700), Op de Vaard (550) en Op de Vos (1.500).

- Wilma van der Rijt-van der Kruis is sinds februari 2020 de burgemeester van de gemeente Brunssum. Voorheen was zij wethouder in de gemeente Best. Ze heeft het stokje overgenomen van Gerd Leers, die begin 2018 aan de slag ging als waarnemend burgemeester met een bijzondere taak: hij moest de verstoorde verhoudingen in de Brunssumse gemeenteraad herstellen.

Terug naar boven

Naam

In het Limburgs
Volgens het plaatsnaambord Broenssem, volgens Veldeke Broensem.

Oudere vermeldingen
Ca. 1170-1180 Brunsham, 13e eeuw Brunshamme, 1282 Waals: Brunshaim, 1386 Bruijnshem, 1485 Bruynssem, 1574 Bruijnsem, Brunsum, 1603 Brumsem, 1669 Bronssem, 1840 Brunssum of Bronzen.

Naamsverklaring
Samenstelling van het Oudnederlandse ham ‘aangeslibd land gelegen in een bocht van een waterloop' en de persoonsnaam Brun.(1)

Terug naar boven

Ligging

De stad en gemeente Brunssum ligt N van de stad Heerlen, in het O grenzend aan Duitsland, tegenover natuurreservaat Teverener Heide bij Grothenrath. Verder liggen stad en gemeente NO van het 'dorp in de stad' Hoensbroek en het dorp Vaesrade, O van de dorpen Amstenrade, Oirsbeek en Merkelbeek, ZO van het dorp Bingelrade, Z van het dorp Schinveld en de plaats Gangelt in Duitsland, W van de plaatsen Neuteveren, Teveren en Grothenrath in Duitsland en NW van de stad Landgraaf.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Volkstelling Brunssum 1796. In 1840 heeft de gemeente 228 huizen met 1.025 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 154/713 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Rumpen 57/236, Kling 11/51 en Bouwberg 6/25. Tegenwoordig heeft de stad en gemeente ca. 12.000 huizen met ruim 28.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Lang voor onze jaartelling, tussen 10.000-4.000 v. Chr., woonden hier al mensen. De eerste bewoners - in het stenen tijdperk - waren waarschijnlijk afkomstig uit het gebied van het huidige Oostenrijk en Hongarije. Ze moeten gewoond hebben op de Brunssumerheide: open heide, omringd door moerassen, die een natuurlijke bescherming vormden. Er waren heldere bronnen die drinkwater leverden. Door de Romeinen, die ontdekten dat men van de klei van de Brunssumerhei keramische producten kon maken, is een keramische industrie in gang gezet die tot in de middeleeuwen heeft bestaan. De producten die hier werden gemaakt, vonden hun weg tot diep in Duitsland en Frankrijk. Brunssum kreeg in de 18e eeuw internationale bekendheid door de lokale smeedkunst, waarvan de producten in heel Europa werden afgezet.

Mijnbouw
De snelle groei van Brunssum zette pas in na de opening in 1914 van staatsmijn Hendrik. Enkele bijzonderheden uit de mijnbouwperiode: De buurt Egge, een oude mijnwerkersbuurt uit de jaren dertig van de 20e eeuw, is genoemd naar het vrijgezellenhuis De Egge, dat zoals in enkele andere ‘mijnwerkerssteden’ (in Hoensbroek: De Dem, in Heerlen: Ons Huis) werd gebouwd om de ongetrouwde mijnwerkers te huisvesten. Indien zij als kostgangers in de gezinnen zouden worden opgenomen, zouden ze namelijk een te grote bedreiging vormen voor de zedelijkheid en de huwelijken: “Vrijgezellen hoorden thuis in gezellenhuizen en niet in de mijnwerkerswoningen, waar zij de vrouwen van de koempels in de verleiding konden brengen."

Treebeek is een voormalig mijnwerkersdorp zuidoostelijk van Amstenrade, thans verdeeld in de buurten Treebeek-Noord en Treebeek-Zuid (voorheen Treebeek 1 en 2). T/m 1981 gedeeltelijk (grootste delen) gemeenten Heerlen en Brunssum, gedeeltelijk (enkele straten) gemeenten Amstenrade. - Site van en over Treebeek. - De wijk Emma is gebouwd op het terrein van de voormalige Staatsmijn Emma (1913-1973). In Rumpen lag staatsmijn Hendrik. Met de aanleg hiervan is begonnen in 1910. Op 1 januari 1918 is de mijn officieel in gebruik genomen, in 1967 is ze gesloten.

Allied Joint Force Command (JFC)
Tegenwoordig is deze stad vooral bekend als vestigingsplaats van het Allied Joint Force Command (JFC) Brunssum (voorheen AFCENT = Allied Forces Central Europe), een van de drie NAVO-hoofdkwartieren. Het is sinds 1967 gevestigd in gebouwen van de voormalige steenkolenmijn Hendrik, als een van de compensatiemaatregelen voor het sluiten van de mijnen. Mede als gevolg hiervan wonen er circa 30 nationaliteiten in deze stad (wat natuurlijk al begon met de komst van de mijnarbeiders uit heel Europa in de eerste helft van de vorige eeuw).

De NAVO heeft overwogen dit hoofdkwartier te sluiten, maar heeft in juni 2011 besloten de vestiging te handhaven. Dit tot vreugde van heel Parkstad. Het hoofdkwartier biedt namelijk werkgelegenheid aan 650 personen en dat gaat door genoemd besluit, waardoor het hoofdkwartier extra taken krijgt toebedeeld, waarschijnlijk nog met enkele honderden personen groeien. Dat betekent ook meer woningen voor extra personeel, investeringen in het gebouw en meer werk voor beveiligingsbedrijven. De jaarlijkse directe besteding rond het Joint Force Command bedraagt 150 miljoen euro.

Heemkunde
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze stad, kun je terecht bij Heemkundevereniging Brunssum. "Heemkunde staat voor kennis van het gehucht, het dorp, de streek of de regio waarin we wonen, waar we geboren zijn of daar waar we ons thuis voelen. Wanneer het je interesseert waarom er vlak bij je huis een wegkruis staat, waarom je straat naar een reeds lang overleden pastoor is genoemd of je verdiept in de geschiedenis van de kerk waartoe je behoort, dan doe je al aan heemkunde. Heemkunde betreft dus alles wat er leeft of gebeurt en wat karakteristiek is voor het 'heem'. Dat kan het dialect zijn, de cultuur, de geschiedenis, de natuur of de onderlinge verwantschappen. Dat alles kan zich zowel nu als in het verleden afspelen. Voor ieder mens is er in elk 'heem' zo ontzaglijk veel waar te nemen over al deze aspecten, dat we gerust mogen spreken van een onuitputtelijke bron.

Heemkundevereniging Brunssum houdt zich bezig met de bestudering van dat 'heem' in al zijn aspecten van heden en verleden. De vereniging geeft 4x per jaar verenigingsblad De Heemkunde Bron uit, met daarin foto’s en verhalen van vroeger. Via de links onderaan de homepage van de site van de vereniging is een aantal oudere nummers van dit tijdschrift ook online te lezen. Verder heeft de heemkundevereniging een aantal werkgroepen. De Werkgroep Dialect beijvert zich in het vastleggen van specifiek woordgebruik in en rond het Brunssumse. Zij publiceert verhalen en gedichten van eigen hand in dag- en weekbladen. Zij biedt derden ondersteuning bij schrijven en spreken in het dialect, bijv. bij dialectmissen. De Werkgroep Wegkruisen houdt zich bezig met het onderhoud, de reparatie en het (her)plaatsen van wegkruisen. Zo is de gemeente in de periode 1998 tot nu 15 kruisen rijker geworden. In totaal telt de gemeente nu 34 kruisen.

De Werkgroep Foto’s verzamelt oude foto’s, prentbriefkaarten en filmmateriaal. Regelmatig presenteert zij - ook op verzoek - haar verzameling aan de Brunssumse bevolking. Het archief van de werkgroep heeft zich ontwikkeld tot een omvangrijke verzameling van zeer goede kwaliteit. Het analoge fotoarchief bestaat uit ‘oude’ foto’s, prentbriefkaarten, glasplaten en dia’s. Daarnaast is er ook een zeer groot digitaal fotoarchief. Een klein gedeelte van dit ‘fotoarchief’ is te zien op de website en de Facebookpagina van de heemkundevereniging. De Werkgroep Heemkunde organiseert activiteiten zoals Open Monumentendag, tentoonstellingen en excursies. Zij regelt en voert de ‘dagelijkse’ activiteiten uit van de heemkundevereniging. Daarnaast levert de vereniging vaak een bijdrage aan cultureel-historische activiteiten in Brunssum, o.a. aan de Herdenking Mijnramp Staatsmijn Hendrik, terugplaatsing stenen van Staatsmijn Emma bij Emmastaete, bijzondere H. Missen enz.

De Werkgroep Genealogie verzamelt genealogische informatie, zoals bidprentjes, overlijdensberichten en andere publicaties over personen met een relatie met Brunssum. De bidprentjes worden geïnventariseerd. Deze inventarisatie is op de website van de vereniging te bekijken. Alle genealogische informatie is opgeslagen in het archief van de vereniging, dat zich bevindt in het verenigingslokaal. Het archief is te raadplegen na het maken van een afspraak met de archiefbeheerder. Op verzoek ondersteunen we ook genealogisch onderzoek van derden.

Tot slot is er nog de Werkgroep Mijnmuseum. Mijnmuseum Brunssum heeft als doel het mijnverleden van de stad te bewaren en door te geven aan de generaties die na ons komen. Het museum heeft een uitgebreide verzameling foto’s en materialen, die laten zien onder welke omstandigheden en met welk gereedschap de steenkool moest worden gedolven. Het museum is gevestigd in een lokaal van de voormalige basisschool op Prins Hendriklaan 382 en is iedere maandag en woensdag (uitgezonderd feestdagen) van 14.00-16.00 uur geopend. Het museum is gratis te bezichtigen. Het is tevens een plek waar oud-mijnwerkers en geïnteresseerden onder het genot van een kopje koffie/thee elkaar kunnen ontmoeten. Het Mijnmuseum organiseert ook lezingen (ook op locatie) met betrekking tot het mijnverleden."

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Brunssum heeft 32 rijksmonumenten.

- In 1923 werd architect Peutz verzocht een nieuwe kerk met klooster te bouwen in Rumpen. Hiermee zouden twee houten noodkerken in de nabijheid van de mijnen Emma en Hendrik worden vervangen. De stijl waarin de bouwmeester wenste te werken was door hem zelf te bepalen. Het programma van eisen voor de St. Vincentius à Paulo - zoals de architect hem zelf op zijn tekeningen betitelde - (Prins Hendriklaan 378) was echter wel strikt gegeven door de opdrachtverlenende pater Vester. Deze verlangde een kerk met tenminste 500 zitplaatsen, een verhoogd, niet te klein priesterkoor, twee zijkapellen, een ruim zangkoor, royale toe- en ingangen met tochtpuien, aangebouwde sacristie en bijsacristie. Van het klooster waren de te bouwen vertrekken gespecificeerd.

Dat het gebouw volgens het Program solide moest zijn, lijkt een gemeenplaats, maar het heeft Peutz erg beziggehouden: beducht voor en op de hoogte van de werking van de aardkorst door mijnbouw hield hij er in zijn ontwerp veel rekening mee (zoals we ook kunnen lezen in zijn bewaard gebleven aantekeningen). De constructie van gewapend beton, de wijze van funderen en het gegeven dat zowel de toren als het koor als de structuur los staan van schip en zijbeuken, zijn hiervan onder andere de resultaten.

In eerste instantie is de van baksteen en beton gebouwde kerk van Rumpen vooral een functioneel gebouw, dat voldoet aan de uiteenlopende gestelde gebruikseisen. Het complex heeft daarbij ook nog esthetische kwaliteiten. Zo werden de kapellen als een laag transept geplaatst tegen de meest westelijke travee van het schip - dus nabij de toren en niet zoals meer gebruikelijk aan de oostzijde. Dit geeft de plattegrond een beetje een vreemd ‘gevoel’ mee, maar ter plekke blijkt dit slim gedaan, omdat het kloosterblok ten zuiden van het koor ermee in balans wordt gebracht. Binnen is het vooral de ruimtewerking van het met een tongewelf gedekte schip en de opmerkelijke arcade die de zijbeuken met dat schip verbindt, waardoor Peutz lof verdient. (2)

- De geschiedenis van de Rozenkransparochie (Treebeek) begint in de vroege jaren vijftig van de 20e eeuw. Het idee voor deze kerkgemeenschap, zo wil het verhaal, is geboren uit standsverschillen. Dat de mijnbeambten en mijnwerkers samen kerkten, ging wel, maar liever hadden de beambten hun eigen stek. Daarom bedacht men dat er als aanvulling op de bestaande Barbarakerk een nieuwe kerk moest komen. Het bisdom stemde toe en de Rozenkransparochie startte in 1953 in een houten noodgebouw - overgekocht van de Staatsmijnen voor 250 gulden.

Zo snel mogelijk wilde men gaan bouwen en Frits Peutz werd gevraagd met ontwerpen te komen. Het werd een echte ‘Peutz-kerk’, aansluitend bij de stijl van de mijnbouw met typische kerk-trekjes in de detaillering. Veel mocht dat allemaal alleen niet kosten. De bouwmaterialen zijn nogal experimenteel; steenbergafval vermengd met zaagmeel en klei. Qua warmteisolatie doen die materialen prima hun werk, maar effectief vochtwerend zijn ze niet. Gevolg is, dat de Rozenkranskerk al vijftig jaar met vochtproblemen kampt. (3)

- Het gemeentehuis heet in Brunssum Bestuurscentrum (Lindeplein). Het is een markant gebouw uit 1974 met daarop een carillon. Het Bestuurscentrum biedt onderdak aan het gemeentebestuur en een groot deel van het ambtelijk apparaat.

- Heilige Familiekerk.

- Fatimakerk.

- Kapel Sterre der Zee (Dorpstraat).

- Brunssumer Molen.

- Mariakapel te Treebeek.

- "In Brunssum is de Tweede Wereldoorlog nog op vele plaatsen aanwezig. Soms in de herinneringen en de verhalen. Of in de oorlogsmonumenten. Soms in bijeenkomsten en concerten die in het teken staan van de Tweede Wereldoorlog. Soms is die aanwezigheid in de vorm van littekens, zoals het British War Cemetery, waar 328 Britse soldaten liggen begraven. De soldaten die hier rusten, hebben een hoge prijs betaald voor de strijd die ze in 1944 en 1945 voerden. Maar hun erfenis is ook enorm. Zij vielen voor onze vrijheid. Zij vielen voor een rechtvaardige samenleving. Zij vielen voor onze voorouders, voor ons, en voor onze kinderen. Op ons rust de plicht om die erfenis te koesteren in de geest van hun offer. Democratie, vrijheid, onafhankelijkheid, het mogen nooit loze kreten worden. Omdat onze bodem doordrenkt is met het bloed en de tranen van hen die ervoor stierven.

Een paar jaar geleden is onderzoek gedaan onder de Nederlanders over de waardering en beleving van de Tweede Wereldoorlog. Belangrijkste conclusie van dat onderzoek is dat de Tweede Wereldoorlog nog steeds sterk leeft, óók onder jongeren. Niet als een geschiedenisles, maar als een onlosmakelijk onderdeel van ons heden. Dat is een krachtig gegeven, want dit betekent dat huidige én toekomstige generaties bereid zijn om de lessen van de Tweede Wereldoorlog te vertalen naar onze eigen omgeving, ons eigen leven, ons eigen handelen. Wat er gebeurd is in de Tweede Wereldoorlog, is langzamerhand tot een ijkpunt uitgegroeid. Die oorlog heeft ons bewuster gemaakt van menselijke waardigheid, menselijke verantwoordelijkheid, menselijke normen en waarden - en van het belang om al die zaken te verdedigen, in gebaar, gedrag, denken, doen. De Tweede Wereldoorlog is geen geschiedenis. Het is ons heden. En onze toekomst.

Op Brunssum War Cemetery liggen 328 mannen die het fundament hebben gebouwd van onze samenleving. Hun offer is lang geleden gebracht. Maar het is niet vergeten. En hun erfenis is er niet minder om. Wij zijn vrij. Wij zijn bevoorrecht. En wij zijn, boven alles, dankbaar. Dat is ook de reden waarom we de monumenten uit de oorlogstijd koesteren. Een koestering waarmee we tot uitdrukking willen brengen: we halen moed en inspiratie uit de offers die jullie hebben gebracht. Clemens Brocken, burgemeester (2003-2012)."

- Sinds 2017 is er in Brunssum het Limburgs Bus Museum.

- Gevelstenen in Brunssum.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- De Parelloop (zondag begin april) is een van de 7 Top (sport) Events in Limburg.

- Muziekevenement Brunssum Parkstad Festival (weekend begin mei).

- De Wereldfestival Parade Brunssum (week in juli) zet eens in de vier jaar de stad op zijn kop (de eerstvolgende keer is in 2020). Het is het grootste folklorefestival van Europa en behoort zelfs tot de wereldtop. Uit de hele wereld komen folkloregroepen hier naartoe om zich van hun beste kant te laten zien.

- Zomerfeesten SV Langeberg (weekend in augustus).

- De Parelmarkt (op een zaterdag eind augustus) is een grote braderie in Winkelcentrum Brunssum.

- Braderie Treebeek (op een zondag eind september) in het winkelcentrum aan de Wijenweg / Schildstraat.

- Najaarskermis (vijf dagen begin oktober) in het centrum / Koutenveld.

- Muziekfestival Brunssumse Oktoberfeesten (laatste weekend van oktober).

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- De Brunssummerheide is een sterk heuvelachtig heide- en bosgebied. Het gebied is met 200 hectare aan heide het belangrijkste leefgebied van heidevogels in de wijde omgeving. Bezoekerscentrum Brunssummerheide ligt op de top van een heuvel waarvandaan een deel van het natuurgebied Brunssummerheide (2.000 ha) goed is te overzien. De glooiende heide is in augustus en september knalpaars. In de herfst trekken Amerikaanse eiken een vurig kleed aan en in de winter is de Brunssummerheide als het meezit wit van de sneeuw. Naast de open heide is er de geslotenheid van het bos. Er is zelfs een zandvlakte, ontstaan door zandwinning. De Brunssummerheide ligt gedeeltelijk op grondgebied van de gemeente Brunssum, gedeeltelijk op Heerlens grondgebied. Het Heerlense gedeelte heet de Schrieversheide.

"De faunapassages onder en over de Buitenring Parkstad Limburg worden al veelvuldig door dieren gebruikt om de nieuwe weg op een veilige manier over te steken. Dat is eind 2018 gebleken uit onderzoek dat in opdracht van de provincie Limburg is uitgevoerd door bureau Natuurbalans-Limes Divergens. Het monitoringsonderzoek heeft plaatsgevonden gedurende 2 jaar (2017 en 2018) en gaat daarna nog 2 jaar door. De onderzoekers concluderen onder meer dat Natuurbrug Feldbiss over de Buitenring Parkstad Limburg bij de Brunssummerheide op de juiste manier is aangelegd, wat zich vertaalt in het gebruik door de fauna. Reptielen vormen de belangrijkste doelgroep voor dit ecoduct. Zo is boven verwachting snel al een levendbarende hagedis op het ecoduct gespot en is de bijzondere blauwvleugelsprinkhaan gezien. Ook soorten als ree, das, konijn, haas en bunzing hebben hun weg over deze 50 meter brede faunapassage gevonden." (bron: Provincie Limburg, 18-12-2018)

- "Bij de sluiting van de mijnen hadden veel oud-mijnwerkers toch de behoefte om hun handen uit de mouwen te blijven steken. Er werd besloten om onder de vlag van IVN Brunssum een Heemtuin aan te leggen op de locatie waar de Venbeek ontspringt. Een vakwerkhuis uit 1750 werd in de tuin gedeeltelijk opnieuw opgebouwd. In 1976 is dit vakwerkhuis feestelijk in gebruik genomen. Ook is een put gegraven om water naar boven te kunnen halen. De oude pomp met handzwengel voldoet nog uitstekend. 10 Jaar later, in 1986, is een nieuw infogebouw gerealiseerd. Het geld voor dit gebouw is voor een belangrijk deel te danken aan zuster Virginie, die stad en land afreisde om donaties op te halen. Een bord met “Virginiepaden” herinnert aan haar.

De Heemtuin is bijna 300 meter lang en ca 70 meter breed. In een grote vijver ontspringt de Venbeek. Deze beek vervolgt haar weg door de Heemtuin en mondt enkele honderden meters verderop uit in de Rode Beek. Behalve de beekloop heeft de Heemtuin 2 grote vijvers, een moerasvijver en een siervijvertje. In het voorjaar domineert in de heemtuin de voorjaarsflora: Slanke sleutelbloem, Witte bosanemoon, Daslook, Salomonszegel, Boshyacinth, Aronskelk, Hondstand. Uiteraard groeien en bloeien deze onder de vele bomen die mede het beeld van de tuin bepalen. In het hart van deze botanische tuin wordt biologisch getuinierd in een moes- en kruidentuin. De IJsvogel wordt regelmatig gezien, want de beeklopen en de moerasvijver worden bevolkt door Driedoornige Stekelbaarsjes en zogeheten Vetjes. Boomklever, Bonte Vliegenvanger, Specht, Boekvink, Pimpelmees, Koolmees, Merel, Winterkoninkje, Groenling en de Eekhoorn zijn hier medebewoners. Langs en in de vijvers en de beeklopen groeit o.a. Dotterbloem, Lisdodde, Kattenstaart, Gele Lis, Egelskop en Moerasaardbei. Vele meters lange hagen bepalen mede het beeld. Knotwilgen flankeren het water.

De Slootjesdagen en Imkerdagen van IVN Brunssum worden doorgaans goed bezocht. De bijenkasten staan opgesteld in een klein gebouwtje in de Heemtuin. Regelmatig worden deze ook door de imker vervoerd naar andere locaties in Zuid-Limburg. Tijdens de imkerdagen vertelt de imker over het bijenleven en de productie van honing en was. Bezoekers worden in de gelegenheid gesteld om zelf honing te slingeren. Ook kunnen kaarsen worden gerold. Uiteraard is de honing te koop. Na het broedseizoen worden de hagen gesnoeid. Een tijdrovende klus. De beeklopen moeten regelmatig worden ontdaan van overmatige begroeiing, waarbij telkens ook goed moet worden gekeken dat zeldzame waterflora zoveel mogelijk wordt gespaard. Te zeer opdringerige begroeiing van Pseudo-Acacia (Robinia), Braamstruik en Amerikaanse Vogelkers wordt zoveel mogelijk teruggedrongen. Een hele klus, gezien de lengte van het hele perceel, deels ook nog in een steile helling.

Ook de bij het vakwerkhuis aangelegde “Omatuin” met veel bloeiende planten, de kruidentuin en de biologische moestuin vragen veel onderhoud. Het spreekt welhaast vanzelf dat ook het onderhoud van de gebouwen en de materialen ook de nodige tijd vergt. Er zijn zelfs vrijwilligers die zich nagenoeg uitsluitend hiermee bezig houden. Ook worden nestkasten gemaakt voor vogels, vleermuizen en eekhoorns. Heemtuin "In de Struiken” van IVN Brunssum (Nicolaes Maesstraat 2), die beslist een grotere bekendheid verdient, is elke dinsdag- en donderdagmorgen van 09.00-13:00 uur gratis te bezoeken. In de zomerperiode is de tuin ook elke maandagochtend open van 09:00-13:00 uur en op de 1e de 3e zondagmiddag van de maand, van 14.00-17:00 uur. Het staat iedereen vrij om een vrijwillige bijdrage te doneren."

- In Brunssum-Oost is de Rode Beek, die begin 20e eeuw in een tunnel werd ´weggemoffeld´, weer opengelegd. Daarmee is een groene corridor hersteld. Het gaat om het gedeelte dat onder mijnsteenberg Hendrik heeft gelopen. Het project, dat in 2015 is afgerond, zorgt voor een natuurlijke corridor in het landschap die de natuurgebieden Brunssummerheide, Schutterspark, Schinveldse Bossen en Teverenerheide met elkaar verbindt.

- Zwembad De Bronspot.

- "In BloteVoetenPark Brunssum ligt het grootste blotevoetenpad van de Benelux. Trek je schoenen en sokken uit en beleef de natuur tot in je tenen! Het BloteVoetenPark daagt uit, ontspant en laat je het bos met al jouw zintuigen ervaren! 100% natuurlijk én gezond. Durf jij het aan?: spannende hindernisbanen over de vijver; watertrap en scharrelpoel; doolhof; schuilhutten. Plezier en hilariteit. Op blote voeten lopen was nog nooit zo leuk!: vrolijke voetenspelletjes en speelcirkel; zacht zand en structuren; modderpoelen. Laat jij de natuur je voeten masseren?: weldadige modderbaden; structuren en ondergronden die je voeten stimuleren; Kneipp-effect door warme en koude ondergronden. Ontspannend en filosofisch. Kom jij ook tot rust en bezinning?: Spreukenlaan; Wensboom en liefdeslaantje; Keltische boomhoroscoop; Keltisch labyrinth, triade, oneindige cirkel en onthaastingscirkel. Actief dagje uit voor jong en oud. Het blotevoetenpad (4 km) is geschikt voor iedereen die goed ter been is. Kinderen vanaf 3 jaar kunnen de hele route al lopen. Neem het pad langs een hindernis als je deze liever niet neemt. Niks moet, ervaren mag!"

- In de wijk Schuttersveld ligt het Schutterspark met uitzichttoren. Tijdens het Ommetje Schutterspark (wandeling van ca. 1,5 uur, op verzoek voor groepen van 5-8 personen) laat landschapsgids Fon Habets je kennismaken met diverse cultuurhistorische aspecten van het park: de parkgeschiedenis met zijn dubbelfunctie, het landschap en de archeologie.

- Op het Lindeplein (bij het gemeentehuis) wordt elke zaterdag de weekmarkt gehouden, die vanuit de verre omtrek vele bezoekers trekt.

- "In juli 2019 vond Bas Waanders een Kirby’s langsteelgraafwesp (Prionyx kirbii) in het gebied Prins Hendrik bij Brunssum. Dit was de eerste waarneming van deze wespensoort in Nederland. In de rest van 2019 werd niks meer gevonden, maar in de zomer van 2020 bleek de soort weer op dezelfde plek aanwezig. Er zijn in 2020 maximaal zeven exemplaren gezien en doorgegeven via waarneming.nl; er is toen ook een nest gevonden. Daarmee zijn we in Nederland een nieuwe voorplantende langsteelgraafwesp rijker."

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Brunssum, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Bekijk Brunssum van boven met deze drone-film van L1.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Brunssum (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Brunssum. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter.

- Algemeen: - De website 'Ons Brunssum' informeert je over wonen, werken, genieten, de groene stad, verenigingen, spelen en beleven in de gemeente.

- Lokale links: - Brunssum linkspagina.

- Media / nieuws: - "ZO-NWS is de streekomroep voor de gemeenten Beekdaelen en Brunssum. De uitzendingen zijn in een groot deel van Zuid-Limburg te zien op het digitale kanaal 41 van Ziggo, analoog op 22+ in de genoemde gtemeenten, en wereldwijd via internetstream." - Nieuws uit deze stad op Facebook.

- Muziek: - Koor New Generation. - Zangkoor Jokola.

- Werkgelegenheid: - In 2016 heeft de gemeenteraad van de gemeente Brunssum 500.000 euro beschikbaar gesteld om tot een nieuwe aanpak te komen om mensen aan werk te helpen. De gemeente benoemde vervolgens vier doelgroepen: jongeren met een arbeidsbeperking - de vroegere ‘wajong’ers’ - 50+’ers, inburgeraars en alleenstaande ouders met kinderen. “Bij al deze mensen hebben we gekozen voor een persoonlijke aanpak”, legt wethouder Hugo Janssen uit. “Er is gekeken naar iemands mogelijkheden, naar diens achtergrond en naar zijn of haar motivatie. Zo’n benadering kost tijd en geld, maar uiteindelijk betaalt deze investering zich terug.” Want het aantal mensen in de bijstand is door deze aanpak gedaald. Enkele tientallen inwoners die voorheen 'langs de kant stonden', hebben weer een baan. “Mensen krijgen het gevoel dat ze weer meetellen. Iemand zei: ‘Ik ben van het donker naar het licht gegaan.’ Dat perspectief is enorm belangrijk”, vindt Janssen.

Natuurlijk leidt dit tot kostenbesparing. Maar het belangrijkste is dat tientallen inwoners en hun gezinnen weer een positief perspectief op het leven hebben gevonden. "Voordat iemand werknemer kan worden, moet hij of zij vaak eerst nog een ontwikkeling doormaken”, stelt de wethouder. “Veel inwoners die langs de kant staan, hebben bijvoorbeeld te maken sociale problematiek, gezondheidsproblemen of schulden. Daarvoor helpen we ze eerst, via ons ‘mensontwikkelbedrijf’ Betere Buren, om aan die problemen te werken. Bovendien krijgt men daar geleerd wat erbij komt kijken, als je een waardevolle werknemer wilt worden.” Belangrijkste les die de gemeente uit deze aanpak trekt, is dat “iedereen wat kan”, zoals Janssen het omschrijft. “Je moet denken in mogelijkheden, niet in beperkingen. Iedere inwoner heeft kwaliteiten. En mochten die niet tot uiting komen bij een werkgever, dan proberen we zo iemand via de participatiewet aan vrijwilligerswerk te helpen. Het gaat erom dat mensen een doel in hun leven hebben.” De gemeenteraad van Brunssum heeft in 2018 nog eens 250.000 euro vrijgemaakt om de aanpak voort te zetten. (bron: Zuidlimburg.nl, 21-9-2018)

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Brunssum Schildstraat en - idem Tolenhof.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)
  
• 2. Veerman Bouwhistorie,
  Veerman, John
  , (2015)
  
• 3. Veerman Bouwhistorie,
  Veerman, John
  , (2015)