Status

- Volkel is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de streek Noordoost-Brabant, gemeente Maashorst. T/m 2021 gemeente Uden.

- Onder het dorp Volkel vallen ook de buurtschappen Biesthoek (deels), Heikant, Lagenheuvel, Lankes (grotendeels), Maatsehei, Niemeskant, Oosterens, Schadron, Strepen, Vloet en Weeg (deels). Dit zijn 11 buurtschappen in totaal. Van ca 1930 tot medio jaren tachtig staat er ook nog een plaatsnaam dus kennelijke buurtschap Volkelstraat op de kaarten (zie deze kaart, en ga dan met het jaartalschuifje naar de genoemde periode terug), voor de bebouwing aan de Leeuwstraat tussen de Schoolstraat in het N en de Kloosterstraat in het Z (voorheen viel dat gebied blijkens de kaarten onder buurtschap Schadron). Vanouds was dat ook een apart buurtje ZW van de dorpskern. In de jaren zeventig is het echter door de dorpsuitbreidingen onderdeel geworden van de dorpskern en daarmee geen buurtschap meer. Op het hele internet is ook niets te vinden over dat er een buurtschap Volkelstraat zou zijn geweest, behalve een terloopse verwijzing in dit rapport (pag. 42).

Naam

In het lokale dialect
Volker.

Oudere vemeldingen
1186 (?) Uolclo, 1573 Volkel.

Naamsverklaring
Wel verklaard als een samenstelling van lo 'licht, open bos' en de persoonsnaam Fulco. Het eerste deel is ook verbonden met het Middelnederlandse volic, volc, vulc 'jonge hengst'. De oudste vorm Uolclo is niet met zekerheid geïdentificeerd: ligging onbekend, in de omgeving van Kempen (Dld)?(1)

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet Volkel Piepergat. De inwoners zijn dan piepers (aardappels) en pieperinnekes.

Ligging

Volkel ligt direct ZO van Uden.

Statistische gegevens

In 1840 heeft Volkel 280 huizen met 1.301 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.500 huizen met ca. 3.600 inwoners.

Geschiedenis

Vliegbasis
In eerste instantie gebruikt de Luftwaffe het in 1940 door hen aangelegde vliegveld Volkel als uitwijkveld voor nachtelijke operaties vanaf de bases Gilze-Rijen en Eindhoven. De locatie werd uitgekozen omdat er een stuk heideland lag met een spoorlijn ernaast. Vanaf augustus 1943 gebruiken de Duitsers het vliegveld permanent. Op 17 september 1944 barst Operatie Market Garden in alle hevigheid los. Als aanloop voeren de geallieerden zware bombardementen uit op onder meer vliegveld Volkel. Na vertrek van de Luftwaffe is het vliegveld door de geallieerden (RAF en RCAF) overgenomen en tot september 1945 gebruikt.

Na 1945 is van een vliegbasis aanvankelijk nog geen sprake. Geallieerde luchtmachten hebben de basis verlaten en de natuur heeft haar intrek genomen. Eind 1946 wordt het terrein ingericht als opleidingskamp voor het Korps Mariniers. In 1951 wordt Vliegbasis Volkel aangewezen als 'Eerste Tactische Vliegbasis' in Nederland. Van 1952 tot 1962 wordt er gevlogen met de F84 Thunderjet, de T33 T-Bird, de F84F Thunderstreak en de RF84 Thunderflash. In 1965 komt er de F104G Starfighter, de eerste straaljager die sneller kan vliegen dan het geluid. Deze wordt in 1982 opgevolgd door de F16 Fighting Falcon. Beveiliging van vliegvelden en materieel wordt steeds belangrijker. Begin jaren zeventig verrijzen er daarom verharde vliegtuigshelters en commandobunkers op de vliegbasis. Vanwege de geluidsoverlast van de straaljagers mag er al ca. 20 jaar niet worden gebouwd in het dorp. Het lijkt niet aannemelijk dat de bouwstop op korte termijn wordt opgeheven, zeker als de nieuwe Joint Strike Fighter (JSF), die nog meer lawaai maakt, hier naartoe komt. Nadelen van de lange bouwstop zijn dat de jeugd wegtrekt, de vergrijzing toeneemt en de leefbaarheid in het dorp afneemt.

Op Vliegbasis Volkel staan sinds 2010 (voorheen Leeuwarden) o.a. dag en nacht twee F-16-jachtvliegtuigen paraat om het Nederlandse luchtruim te beschermen. Dit is de zogeheten Quick Reaction Alert (QRA). De Koninklijke Luchtmacht voert de QRA-taak uit in nauwe samenwerking met het Air Operations Control Station (AOCS) in Nieuw Milligen. Wanneer de gevechtsleiding van het AOCS opmerkt dat een onbekend vliegtuig het Nederlandse luchtruim binnenvliegt zonder radiocontact te maken, worden de F16’s van de QRA gealarmeerd. De jachtvliegtuigen gaan op het toestel af om het te identificeren en om contact te maken met de bemanning.

Traditiekamer Typhoon* heeft een permanente tentoonstelling over het ontstaan en gebruik van de vliegbasis. Originele documenten, uniformen, militaire uitrusting, vliegtuigonderdelen en videomateriaal geven een goed beeld van de vliegbasis vanaf de aanleg in 1940 tot heden. en het gebruik door de Duitse bezetter tot september 1944. In de Traditiekamer zijn vliegtuigmodellen, foto's, squadronemblemen, schietstoelen en de vliegtuigbewapening te zien van vliegtuigen als de Meteor, Thunderjet, T33, Thunderstreak en Starfighter. Ook is er aandacht voor het huidige gevechtsvliegtuig van de Koninklijke Luchtmacht: de F16 Fighting Falcon. Documentatiegroep Volkel (DGV) onderzoekt en beschrijft de geschiedenis van de vliegbasis en andere (vroegere) militiare vliegvelden in de regio. Ze hebben in de loop der jaren al diverse boeken gepubliceerd. De groep 'Historische Vliegtuigen Volkel' (HVV) zet zich in voor behoud en restauratie van op de basis in gebruik geweest zijnde militaire vliegtuigen. Zo werkt de HVV sinds 2015 samen met de Dutch Starfighter Foundation (DSF) aan de restauratie van een oude Lockheed F-104G Starfighter.
* Het museum is vernoemd naar de Hawker Typhoon, een vliegtuigtype van de geallieerden, dat direct na het verdrijven van de bezetter op de vliegbasis was gestationeerd.

En tot slot is er nog de Spotting Group Volkel (SGV), met ruim 400 leden een van de grootste spottersverenigingen in Nederland. Van oorsprong komt het gros van de leden uit de omgeving van de vliegbasis, maar de laatste jaren zijn ook veel mensen van buiten de regio lid geworden. Daarnaast kent SGV ook een aantal buitenlandse/in het buitenland wonende leden. Redenen om lid te zijn van SGV zijn heel divers. De een kijkt uit naar de bezoekjes die regelmatig op de vliegbasis worden georganiseerd, terwijl de ander het houdt op de basisbezoeken die SGV op andere velden organiseert. Ook het kwartaalmagazine AIM is voor velen een reden om lid te zijn van SGV. Met de lidmaatschapsinkomsten worden ook het forum en de website mogelijk gemaakt.

Recente ontwikkelingen

- De komende jaren wordt de provinciale weg N605 (die loopt van Gemert naar de N264 O van Volkel) als rondweg om de dorpskern van Boekel heen geleid. Die weg loopt nu nog door die dorpskern. Als gevolg hiervan moet deze weg ter hoogte van Volkel kennelijk ook worden heringericht dan wel verlegd. Anno voorjaar 2020 liggen hier namelijk vier varianten voor op tafel. De gemeente Uden tekent daarbij aan dat het dilemma is dat geen van de varianten voor iedereen ideaalis; iedere variant levert voor een bepaalde groep inwoners verbetering op en voor een andere groep verslechtering (zo is er de kans dat in een bepaalde variant enkele huizen voor de weg moeten wijken). Voor nadere informatie zie het artikel onder de link. Na de zomervakantie van 2020 wordt een besluit genomen over welke variant verder wordt uitgewerkt.

- "Aan de Marterstraat worden binnenkort 9 nieuwe woningen gerealiseerd. Deze worden gebouwd door bouwbedrijf Grobouw uit Odiliapeel. Grobouw heeft voor deze woningen als doel om de jeugd van Volkel ook een kans te geven om in hun dorp te kunnen blijven wonen. Anno voorjaar 2020 is reeds begonnen met de sloop van de bestaande gebouwen op deze locatie. De start van de bouw van deze woningen staat gepland medio juli 2020 en de bouw zal, als alles volgens planning verloopt, medio 2021 gereed zijn."

- Volkel in de Wolken was een vliegshow die van 1988 tot 2017 jaarlijks door de gelijknamig stichting werd georganiseerd. Het was destijds een initiatief van de lokale ondernemersvereniging. Door de medewerking van vele vrijwilligers en de goede relatie met de vliegbasis is dit evenement drie decennia lang mogelijk gebleken. In oktober 2017 besliste het organiserend comité echter om te stoppen met de vliegshow door de dalende bezoekersaantallen, de stijgende kosten en de toegenomen regelgeving. Om diezelfde reden had de organisatie in 2016 de vliegshow al eens moeten annuleren. In 2017 vond toch nog een vliegshow plaats, maar het nieuwe concept bleek te weinig volk te trekken om rendabel te kunnen zijn. Voor een indruk van wat er zoal te zien en te doen was, zie de Aftermovie Vliegshow.

Bezienswaardigheden

- Volkel heeft 3 rijksmonumenten.

- Volkel heeft 13 gemeentelijke monumenten.

- In 1455 verrijst in Volkel de eerste kapel, gewijd aan Antonius Abt en Barbara van Nicomedië. Dit wordt mogelijk gemaakt door een nalatenschap. Begin 19e is werd de kapel vervangen door een grotere kerk. Deze is in 1836 ingewijd door de pastoor van Herpen en wordt in 1855 een eigen parochie, door zich af te scheiden van Uden. Door de groei van de bevolking en het vele onderhoud aan de oude kerk wordt in 1938 een nieuwe RK Antonius Abtkerk (Kloosterstraat 2) gebouwd, naar ontwerp van Johannes van Halteren. Van Halteren heeft een driebeukige kruiskerk ontworpen met elementen uit de gotische en traditionalistische bouwstijl. Aan de westzijde staat een brede bakstenen kerktoren, bestaande uit vier geledingen. In de toren is een grote spitsboognis aangebracht. De toren wordt bekroond met een geknikt tentdak. Het schip met zadeldak sluit aan op het hogere priesterkoor, dat in verbinding staat met het transept, dat is voorzien van een lessenaarsdak. De apsis is lager, voorzien van een kooromgang en kent een 5/8e sluiting met hoge spitsboogramen. Zowel het schip als de zijbeuken zijn voorzien van steunberen.

De kerk valt tegenwoordig onder de Parochie Sint Petrus, die naast dit dorp ook de kernen Uden, Boekel, Odiliapeel, Venhorst en Zeeland omvat. Door oplopende kosten, teruglopende opbrengsten (door o.a. minder kerkbezoekenden) en steeds moeilijker wordende bemensing van kerkelijke functies en vrijwilligers, zullen niet alle kerken de komende jaren open kunnen blijven. Alle kernen hebben daarom een inventarisatie gemaakt van hoe zij de komende jaren voor zich zien, en hebben eventuele mogelijkheden van herbestemming geïnventariseerd. Dit alles wordt verwoord in de Kerkenvisie Parochie Sint Petrus (2019). Een citaat hieruit: "De Klankbordwerkgroep Volkel kwam na uitvragen naar behoeften bij de inwoners en andere onderzoeken tot de volgende voorstellen voor herbestemming: Woon-zorgfunctie: Er werden ideeën aangedragen t.a.v. appartementen, een hospice-functie, een huisartsenpost, apothekersfunctie, prikpost, e.d. Maatschappelijke en culturele functie: Er werd gedacht aan recepties, evenementen, concerten, toneeluitvoeringen, bedrijfsfeesten, grote uitvaarten/huwelijksfeesten waarbij de horeca gebruikt kan worden. Permanente/tijdelijke
tentoonstellingen waar (Volkelse) kunstenaars hun exposities kunnen houden. Ook werden kinderopvang en bibliotheek genoemd. Kerkelijke functie: Veel inwoners vonden dat de dagkapel (zijbeuken) en priesterkoor voor een religieuze functie behouden moeten blijven.

Al deze plannen zijn ingebracht bij de Petrusparochie, die er een serieus haalbaarheidsonderzoek op heeft losgelaten. Uit het haalbaarheidsonderzoek bleek de woonfunctie al heel snel af te vallen, omdat er m.b.t. het daglicht dan flink ingegrepen moest worden in het monumentale karakter van de kerk. Omdat de kerk van Volkel een rijksmonument is, mag dat niet. Het onderzoek zag wel mogelijkheden voor een multifunctioneel gebruik van het gebouw; dagkapel, bibliotheek, koffiecorner met speelhoek, enkele kantoren en serviceruimte. Het gebouw dient hiervoor wel aangepast te worden met flinke investeringskosten als gevolg. Om deze kosten te dekken, zo stelt het onderzoek, moet er naarstig op zoek worden gegaan naar inkomsten, zoals subsidies. De gemeente zal hier een belangrijke gesprekspartner zijn.

Gaandeweg het proces is het duidelijk geworden dat het vinden van een passende oplossing voor het kerkgebouw van Volkel erg complex is. Uit het haalbaarheidsonderzoek is duidelijk geworden dat het gebouw in zichzelf beperkingen kent om makkelijk van functie te veranderen (anders dan bijvoorbeeld het kerkgebouw van Venhorst). Denk bijvoorbeeld aan daglicht toetreding. De kerk is gebouwd om te dienen als gebouw van de eredienst. Dat is een specifieke functie. Een wisseling naar een andere functie (voor een deel) van het gebouw is daarmee altijd lastig. De architect van Halsteren heeft naar beste vermogen een gebouw ontworpen passend in de tijdsgeest toen en toegerust op de functie die het moest vervullen. Hij heeft het niet ontworpen om ooit van functie te veranderen. Daarbij is het dorp t.a.v. zijn multifunctionele accommodaties redelijk voorzien en zijn die op de korte termijn niet aan vervanging toe. Het dorp wordt verder beperkt in haar groeimogelijkheden omdat het ligt binnen de geluidscontouren van Vliegbasis Volkel. Kortom, het vinden van een passende oplossing voor het kerkgebouw is extra lastig. Misschien is de ‘mottenballen variant’ op enig moment nog de beste variant, d.w.z. dat we de situatie de komende jaren zo laten. Misschien zelfs een aantal jaren leeg laten staan, totdat er aan monumentale regelgeving iets verandert, of dat er tussentijds toch een bestemming wordt gevonden. De klankbordgroep heeft hiermee haar opdracht volbracht. De Sint Petrusparochie, als eindverantwoordelijke, zal zich verder over de toekomst van het gebouw buigen. Wij wensen het bestuur veel succes en blijven als vraagbaak beschikbaar." Zie ook het hoofdstuk Links > Belangenorganisaties.

- Molen De Neije Kreiter (Brabantstraat 20) is een gesloten standerdmolen. Ze doet dienst als korenmolen. Oorspronkelijk stond de voorganger van deze molen sinds 1753 op een molenberg aan het Kerkhofpad. In 1905 is hij herbouwd op de huidige locatie. In de nabijheid van de oorspronkelijke locatie was in 1900 een stellingmolen gebouwd en de standerdmolen was daar niet meer nodig. De stellingmolen is in 1949 afgebrand. In 1935 is De Neije Kreiter zwaar door brand getroffen. Daarna is hij herbouwd met onderdelen van een veel kleinere molen, waardoor de molen er wat ongewoon uitzag met een naar verhouding te grote standaard. In 1983 sloeg de molen op hol tijdens een storm en is toen vrijwel volledig uitgebrand. De huidige molen is geen exacte kopie van de molen, maar een normaal geproportioneerde standerdmolen. Er wordt tegenwoordig nog op vrijwillige basis graan gemalen. De molen is op zaterdagen van 9:00-14:00 te bezoeken.

- Op 29 april 2007 trekt een lange stoet genodigden, begeleid door Drumband en Harmonie St. Caecilia, vrijwilligers en andere belangstellenden naar de Antoniusstraat, waar de inzegening van de nieuwe Mariakapel plaatsvindt. Het Mariabeeld krijgt bij de inzegening de titel mee 'Maria, Onze Lieve Vrouw van de Goede weg'. Cor van Dijk, lid van de Raad van Toezicht, sprak van een 'uniek meesterwerk'. Een groep enthousiaste vrijwilligers heeft het kapelletje gerestaureerd met materiaal dat al eerder dienst heeft gedaan. Zo is het altaar afkomstig uit de voormalige Tivolikerk in Eindhoven en zijn de stenen van de muren van een gesloopt Volkels pand. De bouw is mogelijk gemaakt door Stichting Volkel in de Wolken, die de opbrengst van deze show jaarlijks ten goede liet komen aan een lokaal goed doel. Die is in genoemd jaar dus bestemd voor de toen nog te bouwen Mariakapel.

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - Carnavalsvereniging De Piepers.

- De Koninklijke Luchtmacht presenteert zich om de paar jaar tijdens de Luchtmachtdagen (weekend in juni). In 2019 waren de Luchtmachtdagen op Vliegbasis Volkel. In 2021 is het op Vliegbasis Gilze-Rijen. Tijdens de Luchtmachtdagen zijn onder meer demonstraties te zien met Nederlandse en buitenlandse vliegtuigen. Maar ook op de grond is er genoeg te zien en te beleven. Voor een indruk van dit evenement zie de Aftermovie Luchtmachtdagen 2019.

- In 2008 viert de Volkelse band BZB (voorheen Band Zonder Banaan) haar 15-jarig jubileum middels een nieuw festival in Volkel: Festyland. Dat is kennelijk zo goed aangeslagen dat het een jaarlijks festival is geworden (weekend in oktober). Het is inmiddels uitgegroeid tot een megafestatie met ca. 100 artiesten en acts, op 10 podia. Het festival met o.a. pop, rock, dance en theater, vindt plaats op Recreatiepark Hemelrijk, profileert zich als dé afsluiting van het festivalseizoen en trekt ca. 25.000 bezoekers. Voor een indruk van dit evenement zie de Festyland Aftermovie 2015.

Natuur en recreatie

- De educatieve functie van Dierenpark Zie-ZOO is erg belangrijk en gaat veel verder dan alleen maar het tentoonstellen van de verschillende diersoorten. Het park wil een verhaal vertellen met als “rode draad” het centrale thema: 7 werelddelen met de daarbij behorende biodiversiteit. Bij de dieren van het park wordt op verschillende manieren informatie getoond over hun ecologische en biologische context.

- Pieter en Carla Jacobs hebben op hun terrein op Houtvennen 1a* Bezoekerscentrum Steltenberg gerealiseerd, in een recent gebouwde hooiberg en Vlaamse schuur. Een mooi startpunt om het gebied van het Duits Lijntje e.o. te verkennen. Deze voormalige spoorlijn Boxtel - Wesel (D) is in 1873 gerealiseerd door de Noord-Brabantsch-Duitse Spoorweg Maatschappij (NBDS) als onderdeel van de internationale verbinding tussen Londen en Berlijn en verder oostwaarts richting Vladivostok, en heeft op diverse momenten in de geschiedenis een belangrijke en interessante rol gespeeld. De spoorlijn is afgebroken maar nog wel herkenbaar in het landschap. Vandaag de dag kun je er goed wandelen, fietsen en van de natuur genieten.
* Gelegen NO van en vallend onder Volkel, N van de Vliegbasis, direct Z van de Trentse Bossen, tegen de grens met de N hiervan gelegen buurtschappen Oventje en Trent en dorp Zeeland.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Volkel, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Volkel (online te bestellen).

Links

- Algemeen: - Site van en over Volkel.

- Nieuws: - Het maandelijkse dorpsblad 'Volkel op de mat' is via de link ook online te lezen (ook oudere nummers). - Nieuws uit het dorp op Facebook.

- Belangenorganisaties: - "Dorpsraad Volkel heeft als doelstelling de leefbaarheid en samenleving van de Volkelse gemeenschap te bevorderen en in stand te houden met alle beschikbare hulpmiddelen. Deze missie beoogt te worden bereikt door: samenwerking met buurtschappen, wijken en verenigingen; het ontplooien van eigen initiatieven; het bevorderen en coördineren van onderlinge samenwerking van bovengenoemde organisaties en instellingen, met in achtneming van hun zelfstandigheid; het behulpzaam zijn van deze organisaties en instellingen op allerlei gebied wat de samenleving en leefbaarheid van het dorp ten goede komt; het nakomen van het ondertekende convenant tussen de wijk- en dorpsraden en gemeente Uden."

- "De dorpsraad en enkele inwoners zijn anno voorjaar 2020 doende met de voorbereidingen voor de oprichting van de coöperatie VOLK, met als doel een stevige ruimtelijke ontwikkeling van de Volkelse dorpskern. Aanleiding is de wens om het kerkgebouw te behouden voor de Volkelse inwoners door herbestemming en het achterblijvende aanbod van betaalbare woningen voor jongeren. De herbestemming van de kerk voor diverse maatschappelijke voorzieningen zoals bibliotheek, jeugdhuis, medische voorzieningen en aula van de school is kostbaar. Maar: hoe groter de schaal van de ingreep, hoe groter de haalbaarheid om deze maatschappelijke voorzieningen te herhuisvesten in de kerk. De tijd lijkt rijp te zijn voor deze ingreep. Niet alleen vanuit een toekomstperspectief voor het kerkgebouw of het nijpende woningentekort voor jongeren, maar ook doordat veel maatschappelijke voorzieningen zijn gehuisvest in afgeschreven gebouwen. Het is tijd dat er een nieuw perspectief komt voor de leefbaarheid van het dorp door de dorpskern eens goed en planmatig aan te pakken. Daarom hebben de dorpsraad en enkele inwoners het initiatief genomen om met de direct belanghebbenden zoals grondeigenaren, gebruikers en inwoners van een groot aantal percelen in de kern het gesprek aan te gaan (zie het kaartje elders op deze pagina). Dit is met groot enthousiasme ontvangen.

Tijd voor de volgende stap; het komen tot een haalbaar plan voor een aantrekkelijke dorpskern met veel woningbouw en waarin de kerk succesvol is herbestemd. Daarvoor is de coöperatie VOLK ('Volkel Ontwikkelt Leefbare Kern') in oprichting. Een coöperatie voor en met de Volkelse inwoners. In deze coöperatie zullen ook de belangrijkste stakeholders vertegenwoordigd zijn zoals de gemeente Uden, Area, BrabantZorg (incl. Wonen), parochiebestuur, Stichting Jeugd Volkel i.o. en Stichting Jeugdbelangen. De initiatiefnemers zijn erg blij met de intensieve en goede samenwerking met deze stakeholders en vooral met de gemeente Uden en Area. De volgende stap is het werken aan een door de inwoners gedragen beeld op de gewenste dorpskern. Voor nadere informatie kan men terecht bij Rini Verwegen, voorzitter Dorpsraad."

- Buurtverenigingen: - Het dorp Volkel heeft 12 buurtverenigingen.

- Jongeren: - "Stichting Jeugd Volkel bestaat uit zeven in het dorp geboren en getogen enthousiaste jongeren. In januari 2019 zijn wij bij elkaar gekomen omdat wij vonden dat de jongeren in ons dorp elkaar te weinig zagen en dat er daarom iets moest gebeuren. Ons doel is om jaarlijks samen met en voor het dorp events te organiseren om de saamhorigheid in het dorp te bevorderen, met name die van de jeugd."

- Muziek: - Blaaskapel De Peelknijnen is gevestigd op Vliegbasis Volkel en is opgericht in 1978 met als doel om desgevraagd bij gelegenheden op de Vliegbasis of daarbuiten muzikale ondersteuning te verlenen. Als een van de oudste kapellen uit de regio is men tot op de dag van vandaag steeds hard aan de weg aan het timmeren en druk in de weer om meer dan alleen maar Carnavalsmuziek ten gehore te brengen. Waar de Blaaskapel vroeger alleen tijdens de Carnaval te horen was, spelen zij nu het hele jaar door op evenementen, feesten en partijen. Mede door het moderne repertoire is de Blaaskapel een graag geziene gast om mee te helpen een evenement tot een succes te maken.

- Sport: - Volleybalvereniging Terraveen Forzato Combinatie speelt in sporthallen in Odiliapeel, Venhorst en Volkel.

- Woonzorg: - "Kiezen voor Sint Antonius doe je als je behoefte hebt aan extra zorg in een veilige omgeving. Ons huis in het hart van Volkel ondersteunt mensen bij het ouder worden. Dat doen we in een Brabants gezellige sfeer. Niet voor niets werd Sint Antonius ooit uitgeroepen tot het gezelligste verzorgingshuis van Nederland. Veel bewoners kennen elkaar van vroeger, dus gemoedelijkheid is hier troef, net zoals ‘ons kent ons’. Levendigheid. Sint Antonius is een klein huis. De bewoners gaan dan ook moeiteloos op in het dorp, als ze dat willen. Sint Antonius vervult daarmee de behoefte die veel mensen hebben aan de levendigheid en de sociale trekken van een woonkern. Maar ook in huis zijn er tal van voorzieningen, zoals een kapsalon en een winkel voor kleine dagelijkse benodigdheden. We leveren ook thuiszorg. Daarbij mogen ook de bewoners van de aanleunwoningen op ons rekenen. Eén grote familie. Sint Antonius is één grote familie. Iedereen eet in het restaurant en ’s morgens schuiven we allemaal aan bij het ontbijt. Omdat eten ook ‘beleven’ is, doen we aan frontcooking: je ziet de kok aan het werk. Het hoort bij de gedachte dat eten alles te maken heeft met gezond genieten. We nemen er de tijd voor en het past bij de gezelligheid en gemoedelijkheid die ons typeren. Diezelfde warmte stralen ook onze medewerkers uit. De meesten werken hier al vele jaren.

Actief en bedrijvig. Omdat ieder mens uniek is, stemmen we onze zorg zoveel mogelijk af op de individuele behoefte. Alles is bespreekbaar. Sint Antonius is een erg actief en bedrijvig huis. We laten de bewoners zelf bepalen hoe ze hun dag door willen brengen. Onze medewerkers leggen de nadruk op wat mensen wél kunnen: dat houdt vaardigheden in stand, vertraagt achteruitgang en geeft meer woongenot. Leven zoals je thuis leefde, willen we graag bevorderen. Aandacht en respect zijn daarbij belangrijk. Een klein gebaar of oprechte belangstelling? We doen het elke dag weer! Vertrouwd. Sint Antonius is een volwaardig onderdeel van het Volkelse leven. Wonen in het dorpshart biedt de mogelijkheid voor vertrouwde bezigheden, zoals het wandelingetje naar de markt, de bibliotheek of het winkelcentrum dat op de hoek ligt. Op zondag gaan veel bewoners naar de kerk.

Van alles te doen. Sint Antonius mag rekenen op 75 betrokken vrijwilligers. Samen met de medewerkers maken zij een breed scala aan activiteiten mogelijk, zoals creatieve activiteiten en bewegen voor ouderen. We houden ook quizzen, geheugensteunoefeningen en van tijd tot tijd treden hier lokale artiesten op. We hadden de mannen van BZB al eens binnen, een doorslaand succes. Evenementen als Volkel in de Wolken? Daar doen we zelf ook aan mee! Een warm welkom. Een rustmoment vinden bewoners in onze tuin, onder de oude beuk, bij de Mariagrot of in de door de vrijwilligers gebouwde kiosk. In ons restaurant en ontmoetingsruimte De Gasterij zijn ook ouderen van buiten welkom, ook voor de warme maaltijd. Sint Antonius is gastvrij: in het jaarlijkse nationale onderzoek naar gastvrijheid in de zorg scoorden we vier sterren." Zie ook deze videoreportage van Sint Antonius, waarin een bewoonster, personeel en vrijwilligers vertellen over wat het huis te bieden heeft.

- "In het hart van het dorp, bij de kerk, staat het monumentale pand De Pastorie. Een statig vooroorlogs huis van drie verdiepingen hoog dat omgeven is door een prachtige, ruim opgezette tuin. De Pastorie biedt daarmee een veilig en vertrouwd onderkomen aan elf dementerende bewoners. Zij leven in een kleine groep, veilig en vertrouwd. Aan de ambiance is veel aandacht besteed. Door de kleinschaligheid is De Pastorie echt ‘van’ de bewoners. Waardigheid en rust. Mogen we De Pastorie het mooiste gebouw van Volkel noemen? Wij geloven van wel. Dit dient echter ook meteen een doel: met de hoge plafonds en een statige trap straalt De Pastorie waardigheid en rust uit. In deze huiselijke en beschermde omgeving kunnen de bewoners zichzelf zijn en zoveel als mogelijk hun vertrouwde leven voortzetten. Dat betekent bijvoorbeeld samen eten in de keuken die van alle gemakken is voorzien of een kopje koffie drinken in de gezamenlijke huiskamer of de serre.

Samen. De Pastorie beschikt over een lift en heeft op elke verdieping een badkamer. Iedere bewoner heeft een eigen (slaap)kamer. Voor sommigen is het een plek waar je je af en toe terug kunt trekken. Maar verder doen we zoveel mogelijk samen. Er heerst in De Pastorie een typische familiesfeer. De bewoners gaan mee naar de winkel om spullen te kopen. Vooraf kiezen ze wat ze graag willen eten. Natuurlijk helpen de bewoners ook zoveel mogelijk bij het koken. Een klein gebaar. De medewerkers noemen De Pastorie een ‘pareltje’. En: ‘puur’. Een warm huis waarin steeds wordt gekeken naar wat er leeft onder de bewoners. Ieder mens is uniek met een eigen levensverhaal, dus is onze zorg afgestemd op behoefte. Daarbij letten we ook sterk op wat er wél mogelijk is. Dat maakt leven immers een stuk aangenamer. Natuurlijk zijn daarbij aandacht, respect en warmte belangrijk. Dat is niet moeilijk: het zit hem vaak in een klein gebaar of een oprecht belangstellend gesprekje.

Deel van de samenleving. Met het winkelcentrum om de hoek maakt De Pastorie volop deel uit van het maatschappelijk leven in Volkel. De Pastorie is een echt ‘dorps’ huis, onderdeel van de Volkelse samenleving. Logisch dat hier mooie, spontane contacten ontstaan. 'De huiskamer van Volkel’, zo noemen we De Pastorie ook wel. Iedereen kent het gebouw. Ook de bewoners zélf herinneren het zich vaak nog. Ze krijgen hier bovendien alles ‘mee’: als de klokken luiden, krijgen sommigen weer de prikkel om naar de kerk te gaan. Natuurlijk doen we dat. En we doen meer, zoals een bezoek brengen aan een boerderij. Dat is zichtbaar genieten. Gastvrij. De Pastorie is een schoolvoorbeeld van hoe je een gebouw leefbaar maakt! En door het gebouw zélf te handhaven werd het geheel méér dan de som der delen. Op een fraaie plek wordt kleinschalig wonen in al z’n facetten doorgevoerd. In een gastvrije omgeving, want De Pastorie haalde in het jaarlijkse nationale onderzoek naar gastvrijheid in de zorg maar liefst vijf sterren en werd zelfs tweede van Nederland!" Zie ook deze videoreportage van De Pastorie, waarin een bewoonster, personeel en vrijwilligers vertellen over wat het huis te bieden heeft.

- Bedrijfsleven/ondernemen: - "Ondernemersvereniging Volkel (OVV) is ontstaan in 1987 en heeft als doel ondersteuning te geven aan Volkelse ondernemers en bedrijven en daardoor mede te zorgen voor een goed en prettig ondernemersklimaat in het dorp. Daarbij willen we graag een bijdrage leveren aan de leefbaarheid van ons dorp. Bewoners en ondernemers kunnen namelijk niet zonder elkaar. Samen maken wij Volkel! Maar liefst ruim 140 bedrijven/ondernemers zijn aangesloten bij de OVV en daarmee is het een van de grootste netwerkorganisaties in deze regio. We betrekken onze leden bij actuele zaken die ons dorp aangaan en trachten daar waar mogelijk te ondersteunen bij activiteiten van de Volkelse ondernemers.

Door het organiseren van netwerkbijeenkomsten, een ondernemerscafé en een kerstbrunch voor de ondernemer en zijn/haar partner, zijn er voor alle leden voldoende gelegenheden om elkaar op informele wijze te ontmoeten en kennis te maken met ieders ondernemerschap in Volkel en omgeving. Alle ondernemers welkom, ongeacht de bedrijfsvoering. Juist een grote mate van verscheidenheid kenmerkt onze vereniging in positieve zin. Op sociaal gebied draagt de OVV zeker haar steentje bij aan de leefbaarheid in het dorp. Zo organiseert de OVV onder andere de jaarlijkse Kermis in het dorp, worden er middagen voor ouderen verzorgd, ondersteunen we financieel verschillende Volkelse initiatieven en heeft de OVV zorggedragen voor het ontstaan van Stichting Volkel in de Wolken, die van 1988 tot 2017 jaarlijks een prachtig vliegevenement in ons dorp organiseerde (waarvoor zie het hoofdstuk Recent ontwikkelingen, red.)."

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)