Eindhoven

Plaats
Stad en gemeente
Eindhoven
Zuidoost-Brabant Kempen
Noord-Brabant

NB gemeente Eindhoven in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Eindhoven in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Eindhoven in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Eindhoven

Terug naar boven

Status

- Eindhoven is een stad en gemeente in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Kempen.

- De gemeente Eindhoven is in 1920 vergroot met de gemeenten 'Gestel en Blaarthem', Stratum, Strijp, Tongelre en Woensel.

- Onder de stad Eindhoven vallen ook de 'dorpen in de stad' Acht en Philipsdorp, en de buurtschappen Bokt (grotendeels), 't Coll (deels), Gennep, Nieuw-Acht, Riel (grotendeels), Scherpenering (deels), Sliffert en Urkhoven. In totaal dus 1 stad, 2 'dorpen in de stad' en 8 (delen van) buurtschappen.

- Wapen van de gemeente Eindhoven.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Eindhoven.

Terug naar boven

Naam

In het Brabants
Áindoove.

Oudere vermeldingen
1232 kopie 16e eeuw Endehouen, 1306 tEndouen, ca. 1320 kopie 1444 Eyndoven, 1367 Endoven, 1436 en 1450-1451 Eyndhoven, 1456 Eindhoven.

Naamsverklaring
- Samenstelling van hoven, datief meervoud van hof 'boerenerf, hofstede' en eind 'rand, uiteinde, plaats waar iets ophoudt'.(1)

- "Eenduidigheid over de vraag 'hoe de stad aan haar naam kwam' is er niet. Talloze onderzoekers hebben zich al op deze vraag gestort. Enkele mogelijke verklaringen van de naam: Sommigen dachten dat de nederzetting zo arm was, dat er slechts een bakoven werd gevonden en vandaar Een-oven en later Eindhoven zou zijn genoemd. Eyndthovia, omdat de zee vroeger tot deze plaats spoelde en daar 'het einde der dorpen en huizen' zou zijn geweest. Deze verklaringen zijn vrij onwaarschijnlijk.

Voor de volgende verklaringen is meer te zeggen: - De oorsprong van de naam Eindhoven zou in de 5e eeuw liggen. De naam zou afgeleid zijn van het riviertje de Einde of Ende dat we tegenwoordig kennen als de Gender. De naam bestaat uit twee delen: ‘ende’, wat rivier (de Gender) betekent en ‘hova’. Een hova was oorspronkelijk een stuk grond van ongeveer 10 hectaren groot, in bruikleen of pacht gegeven aan particulieren, die de gronden in stukken van een bepaalde grootte ontgonnen. Pas later kreeg hoeve de betekenis zoals we die nu kennen: gebouw met grond ten behoeve van de exploitatie. De plaatsnaam betekent in deze verklaring dan 'hoeve aan de rivier'. - In zijn eerste oorsprong is de naam mogelijk ontstaan als deel van Woensel. Afgaande op het gegeven dat het aan de stad grenzende gedeelte van Woensel lang de naam Eindje heeft gedragen - Eindje was een gehucht bij Woensel, bij de aanleg van het hoogspoor is dit echter verdwenen - mag verondersteld worden dat dit in de 11e of 12e eeuw ook het geval was voor het zuidelijkste deel van Woensel, dat in de delta van de Gender en de Dommel lag. Het woord ‘einde’ in de middeleeuwen was zeer bekend. De plaatsnaam betekent in deze verklaring de 'hoeve op het einde van Woensel'." (bron: gemeente)

Terug naar boven

Ligging

De gemeente en de stad Eindhoven liggen in het zuidoosten van Noord-Brabant, in de streek de Kempen, en grenzen in het W aan Oirschot, Wintelre, Oerle en Veldhoven, in het Z aan Waalre, Aalst en Heeze, in het O aan Geldrop, Eeneind, Nuenen en Nederwetten en in het N aan Breugel, Son en Best. In het uiterste N van de gemeente liggen het Knooppunt Batadorp (A58/A2/A50) en een deel van Knooppunt Ekkersweijer (A2/A50) en lopen, van W naar O, de gecombineerde A2/A50 en, na het Knooppunt Ekkersweijer, de A50, door het W van de gemeente loopt de A2, tussen Knooppunt Batadorp in het uiterste NW en Knooppunt De Hogt (A2/A67) in het uiterste ZW van de gemeente, en door het uiterste Z van de gemeente loopt de gecombineerde A67/A2, die in het ZO van de gemeente na Knooppunt Leenderheide (A2/A67) splitst in de A67 naar het O en de A2 naar het Z.

Terug naar boven

Statistische gegevens

- Groei van (de huidige gemeente) Eindhoven in de loop der eeuwen.

- In 1840 heeft de gemeente Eindhoven 555 huizen met 3.154 inwoners, verdeeld in de gelijknamige stad 421/2.422 en buurtschap De Twee Bergen 134/732. Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 100.000 huizen met ca. 225.000 inwoners en is daarmee de 5e stad van Nederland.

Terug naar boven

Geschiedenis

Van dorp naar stad
"Eindhoven kreeg in 1232 stadsrechten. De kleine agrarische nederzetting aan Dommel en Gender kreeg deze toegekend door Hertog Hendrik I van Brabant. Waarschijnlijk om zo het handelsverkeer te bevorderen van noord naar zuid (Den Bosch - Luik) en van oost naar west (Antwerpen - Duitsland). De toekenning van de stadsrechten had vier voordelen: - De rechtspraak kwam in handen van schout en schepenen (de voorgangers van het college van Burgemeester en Wethouders) te liggen. Beroep was in bepaalde gevallen mogelijk bij het hof van Brabant. - Aan de stad werd het marktrecht verleend. Dat betekende dat voortaan een weekmarkt gehouden mocht worden. Dit was van groot belang voor de instandhouding en bevordering van de handel én vergroting van het afzetgebied. De vrije weekmarkt was alleen voorbehouden aan de stad; bewoners uit de omtrek waren verplicht met hun handelswaar naar Eindhoven te komen en daar op de markt te verkopen. - Aan de burgers van de stad werd tolvrijheid verleend. Dit was van groot belang voor het stimuleren van het handelsverkeer. Het betekende namelijk dat Eindhovense handelaren, oostwaarts tot aan de Maas en westwaarts tot Antwerpen, bij het vervoer van hun handelswaar geen tolgeld hoefden te betalen. - Ook kregen burgers het recht om voor een eigen plaatselijke rechter te verschijnen. In 1982 is het 750-jarig bestaan van de stad uitbundig gevierd." (bron: gemeente)

Herindeling 1920
De gemeente zoals we die nu kennen bestaat pas sinds 1920. In 1920 kampten de dorpen en gemeenten Tongelre, Woensel, Strijp, Gestel, Stratum met enorme problemen op planologisch, sociaal en financieel gebied. De arbeiders in de hard groeiende Eindhovense industrie woonden in de omliggende dorpen. De dorpen beschikten niet over de financiële middelen en ruimte om deze arbeiders goed te huisvesten of te ondersteunen in geval van werkeloosheid. Vandaar dat op 1 januari 1920 de vijf omliggende gemeenten met Eindhoven werden samengevoegd. De gemeente met veruit de kleinste oppervlakte werd de naamgever van de nieuwe 'supergemeente'. Aantal hectares en inwonertallen per stadsdeel in 1920: Eindhoven 75 / 6.392; Gestel 650 / 5.630; Stratum 775 / 7.589; Strijp 940 / 7.045; Tongelre 980 / 3.207; Woensel 2.885 / 15.761. De stad met voorheen krap 6.500 inwoners, nam dus in een klap toe met bijna 40.000 inwoners. Het oppervlak nam met 6.230 hectaren toe. De groei heeft zich daarna een eeuw lang flink voortgezet: 1928 75.000 inwoners, 1934 100.000 inwoners, 1954 150.000 inwoners, 1999 200.000 inwoners, 2015 225.000 inwoners.

Philips
Wie Eindhoven zegt, denkt aan gloeilampen. De snelle ontwikkeling van een ingedommeld marktplaatsje aan het eind van de 19e eeuw tot de 5e stad van Nederland anno nu, heeft immers alles te maken met de ondernemersactiviteiten van Gerard Philips. Afkomstig uit Zaltbommel, besloot hij in 1891 in Eindhoven zijn geluk te beproeven met de fabricage van gloeilampen, een product waarvoor hij een grote toekomst zag weggelegd. De redenen waarom hij juist voor deze stad koos, waren overigens vrij toevallig; hij kon er voor weinig geld de hand leggen op een leegstaand fabrieksgebouw, maar nog belangrijker was dat goedkope arbeidskrachten, en met name meisjes, ruimschoots voorhanden waren voor het 'priegelwerk' dat een belangrijk deel uitmaakte van het vervaardigen van een lamp.

In 1891 werd de firma ‘Philips en Co' gesticht, met als doel de vervaardiging van 500 gloeilampen per dag. Succes bleef aanvankelijk uit, waarschijnlijk omdat Gerard zich niet voldoende met de verkoop bezig hield. De familie wilde het bedrijf verkopen, maar de verkoop bleef steken op een bedrag van 1000 gulden. De verkoop ging dus niet door. Dit bleek achteraf bepalend voor de toekomst van Eindhoven. Gerards 16 jaar jongere broer, ‘mijnheer Anton', werd uit Londen gehaald, waar hij werkzaam was in de effecten, en kreeg de economische leiding over het bedrijf. Anton ging succesvol de strijd aan met de Berlijnse gloeilampenfabriek AEG en deed Philips uitgroeien tot een wereldconcern. Met de groei van Philips groeide Eindhoven, tot begin 20e eeuw nog een klein Kempisch dorp, uit tot de stad en 'metropool van het zuiden' die het nu is. Veel huizen in de stad zijn oorspronkelijk gebouwd voor de werknemers van Philips. Een speciaal voor de werknemers gebouwde wijk (met 771 huizen) was Philipsdorp, waar ook het PSV-stadion ligt. Later, in 1928, verrees ook het kleinschaliger buurtje Philipswijk, met 36 twee-onder-een-kapwoningen, met per woning een halve hectare grond, bedoeld voor agrarische gezinnen, die dan aan huis konden blijven boeren, terwijl de kinderen in de fabriek werkten.

Drents Dorp
Ook Drents Dorp was speciaal bestemd voor Philips-werknemers. Deze wijk is in de jaren twintig van de 20e eeuw in eerste instantie gebouwd om Drentse gezinnen te huisvesten. Er was een tekort aan arbeidskrachten, met name jonge meisjes met kleine handen en een fijne motoriek om het speciale handwerk te verrichten in de lampenfabriek van Philips. De huizen werden aangepast op de Drentenaren die gewend waren zichzelf te voorzien in hun levensonderhoud. De huizen kregen grote tuinen voor het kweken van eigen groenten en het houden van kippen, varkens en een geit. Na de Drentse families (die speciaal werden geselecteerd op grote gezinnen met veel dochters) werden de Spanjaarden in de jaren zestig naar het Drents Dorp gehaald om voor Philips te werken. In de jaren zeventig kwamen ten slotte de Turken en Marokkanen die ook in deze wijk hun thuis vonden.

Tweede Wereldoorlog en wederopbouw
"De Tweede Wereldoorlog laat grote sporen na in de stad. De Duitse bezetters hebben de Philipsfabrieken ingenomen en die worden gebombardeerd door de geallieerden. Dit zorgt ook voor veel schade in de stad; zo wordt, tijdens het ‘Sinterklaasbombardement’ op 6 december 1942, de winkelstraat Demer volledig verwoest. Na de oorlog besluit het gemeentebestuur om ook andere vooroorlogse bebouwing in en rondom het centrum te slopen, met als doel om van Eindhoven een moderne stad te maken. Onder meer het spoor en het station worden naar het noorden verplaatst en er komen nieuwe verkeerspleinen en tunnels voor een betere verbinding met Woensel.

Na de oorlog is de wederopbouw voortvarend opgepakt, waardoor de stad op sommige plekken totaal verandert. Eindhoven wordt bovendien de snelstgroeiende stad van Nederland. Dit zorgt ervoor dat de woningnood tot recordhoogte stijgt. Onder meer de aanleg van de rondweg en woonwijken in Woensel en Gestel geven de stad een nieuw gezicht. Met name dankzij bedrijven als Philips en DAF wordt de ontwikkeling van technische kennis gestimuleerd, wat ook leidt tot de stichting van de Technische Hogeschool, nu TU/e." (bron: gemeente)

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van (de delen van de huidige gemeente) Eindhoven, kun je terecht bij de volgende sites:

- Artikelen over de geschiedenis van Eindhoven op de site van de gemeente.

- Regionaal Historisch Centrum Eindhoven (RHCe) is er natuurlijk voor de gelijknamige stad en gemeente maar ook voor de regio's Kempen en Peel(land). De gemeente Gemert-Bakel is de enige gemeente in deze regio's met een eigen gemeentearchief.

- Al in 2009 is de Canon van Eindhoven opgesteld met als doel om de historische wortels van de huidige moderne stad zichtbaar te maken. De 23 vensters uit de publicatie zijn in 2020 door student Jeroen Slomp en opleidingsdocent Vincent Hoeks van Fontys Hogeschool Kind en Educatie gekoppeld aan Canonvannederland.nl en daarmee online beschikbaar gemaakt.

- Eindhoven Encyclopedie.

- "Eindhoven Museum is in 2012 ontstaan uit een samenwerking tussen het toenmalige Historisch Openlucht Museum (nu preHistorisch Dorp) en Museum Kempenland. De collectie bestaat uit 23.000 objecten, gespecialiseerd in volkskunde, schilder- en beeldhouwkunst en religieus erfgoed uit Noord-Brabant. Het erfgoedpark verbeeldt op ware grootte het leven van de eerste 95 generaties Eindhovenaren in Eindhovense hoeven en huizen in de prehistorie en middeleeuwen. In de vorm van ‘levende geschiedenis’ nemen tijdgidsen je mee in hun wereld."

- Cultuurhistorische startpagina Zicht op Eindhoven.

- Verhalen over de geschiedenis van Eindhoven op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Een grote en duurzame stedelijke groei van het centrum en de spoorzone in de stad, onder de naam Eindhoven Internationale Knoop XL, is essentieel voor de ontwikkeling van zowel de gemeente, de brainportregio als het stedelijk netwerk van Brabant. Om die schaalsprong in goede banen te leiden, bundelen provincie en gemeente hun krachten. Dat doen zij door agenda’s en mogelijke toekomstige investeringen voor de grote ontwikkelingen die nodig zijn, te koppelen. Daarbij wordt ook actief de samenwerking gezocht met externe partners. Dit alles wordt vastgelegd in een samenwerkingsagenda. Deze is nu door het college van Gedeputeerde Staten en het college van Burgemeester en Wethouders vastgesteld.

Samenwerking provincie en gemeente. De provincie en gemeente zetten dus een langjarige samenwerking in de steigers, tenminste tot 2040, en zorgen zo dat opgaven voor Eindhoven Internationale Knoop XL zowel inhoudelijk als financieel met elkaar verbonden zijn. De samenwerking zorgt dat op grote dossiers er ook garen op de klos komt, realisatiekracht dus. En het zorgt voor een duidelijk regionale strategie richting partners, zowel in de directe omgeving als bijvoorbeeld naar het Rijk en Europa.

Bereikbaarheid en woonopgave. Brainport Eindhoven is de motor van de Brabantse economie en een van de 3 economische kerngebieden van Nederland. Om deze status te behouden en te versterken, is het nodig de aantrekkingskracht voor mensen, investeerders en bedrijven te verbeteren. Daarom werken de provincie, de regiogemeenten uit de Metropoolregio én Stichting Brainport samen met het Rijk. Dit jarenlange commitment heet de Brainport Nationale Actieagenda. Belangrijk onderdeel daarvan is de versterking van het regionale woon-, werk- en leefklimaat (inclusief mobiliteit). De Brainportregio is nationaal en internationaal in trek. Jong, oud, studenten, kenniswerkers willen hier wonen en werken. Daarmee groeit ook de urgentie en behoefte aan betaalbare woningen, in een veilige en aantrekkelijke omgeving met excellente voorzieningen, hoogwaardig groen en een goede bereikbaarheid.

Wethouder Stijn Steenbakkers: "Brainport Eindhoven staat bekend om zijn unieke samenwerking die gebaseerd is op vertrouwen en bouwen op elkaar. Dat doen we met de hele regio, met de provincie en met het Rijk. Want praten moet nu worden omgezet in daden. Daar zijn alle mensen die hier wonen en werken bij gebaat. We willen dat echt iedereen kan profiteren van onze voortvarende economie. En dat moeten we gezamenlijk en wel nu aanpakken.”
De woonopgave is een van de grote vraagstukken die gezamenlijk wordt opgepakt. “Voor heel Brabant geldt een enorme opgave, maar binnen de ring van Eindhoven ligt er een extra grote opgave”, aldus gedeputeerde Erik Ronnes. Een andere uitdaging zit ‘m in de bereikbaarheid. Deze moet toereikend zijn en voorzien in een goed functionerend openbaar vervoer, een busstation als onderdeel van een multimodaal knooppunt en een goed wegennet.

Toekomstige schaalsprong. Daarnaast heeft Eindhoven voorzieningen nodig die passen bij de toekomstige schaalsprong van de stad. Het is essentieel dat het een plek blijft waar inwoners en bezoekers prettig kunnen leven en verblijven. Daarom moet ook gekeken worden naar de invulling van de openbare ruimte, waar oog is voor groen en water. Bovendien is het nodig om duurzaamheid en de energie- en warmtetransitie in de ontwikkelingen mee te nemen. Al deze grote gezamenlijke opgaven worden al aangepakt in de eerder genoemde Brainport Nationale Actieagenda, maar ook via de Regio Deal, Brainport City, SmartwayZ.NL en de Woondeal. De samenwerkingsagenda helpt de provincie en gemeente om deze opgaven de komende jaren in goede banen te leiden." (bron: Provincie Noord-Brabant, april 2021)

"Het hele stationsgebied, een gebied van ongeveer 55 hectare, ondergaat de komende 20 jaar een gedaanteverwisseling. Dit gebeurt onder de noemer ‘Eindhoven Internationale Knoop XL’. Rijk, provincie en gemeente intensiveren hun samenwerking met de samenwerkingsagenda. Ze richten hun ogen nu nadrukkelijk op partijen in de markt. Uitvoering van de plannen kan namelijk alleen samen met ontwikkelaars en andere marktpartijen. De interesse vanuit de markt is groot. De samenwerking tussen de betrokken overheden staat nu op de rails en de overeenkomst is een nadrukkelijke uitnodiging aan marktpartijen om zich te verbinden aan deze ontwikkeling en samen vaart te maken. De overeenkomst sluit bovendien naadloos aan op de Brainport Nationale actieagenda en de Woondeal tussen het Rijk en de regio Eindhoven (27.000 nieuwe woningen voor de regio, waarvan 15.000 in de stad in de komende 5 jaar). Passend bij de lijn van Rijk, provincie en gemeente zoveel mogelijk te ‘verdichten’ rondom (OV)knooppunten met een menging van wonen en werken.

De samenwerkingsovereenkomst gaat vergezeld van een Plan van Aanpak. Beide zijn een vervolg op eerdere stappen. In november 2018 maakten de overheidspartijen al afspraken over een intercityverbinding tussen Eindhoven en Düsseldorf. Daarvoor sloten betrokken partijen in mei 2019 een contract met partners in Duitsland. Daarnaast wordt gewerkt aan een hoogwaardige openbaar vervoerverbinding naar de economische clusters in Noordwest Eindhoven en een grote ondergrondse fietsenkelder aan de zuidzijde van het NS-station. Naast gemeentelijke en provinciale middelen is daar ook een rijksbijdrage voor in het vooruitzicht gesteld.

De ambitie van het programma Eindhoven Internationale Knoop XL is om de Eindhovense identiteit van technologie, design en kennis aan het gebied te verbinden. De omgeving rond het station moet hét visitekaartje worden van Brainport Eindhoven en Brabant. Een plek waar mensen elkaar ontmoeten, waar uitwisseling plaatsvindt en waar de economische kracht van de regio zichtbaar en voelbaar is. Het gebied wordt het middelpunt tussen toplocaties in de regio en een gebied dat de regio nationaal en internationaal verbindt. De Eindhovense regio groeit als kool. Anno 2019 zijn er rond de 16.000 vacatures in de regio. Bedrijven trekken mensen en investeringen aan. Die mensen willen in en rondom de stad wonen, studeren, werken en verblijven.

Om aantrekkelijk te blijven voor de mensen die hier al zijn én om nieuw talent, bedrijven en investeerders aan te blijven trekken, is het verbeteren van het vestigingsklimaat al in de Brainport Nationale Actieagenda benoemd tot prioriteit. Net als het verbeteren van de bereikbaarheid van de stad en de regio. De ambitie is om de bereikbaarheid te verbeteren met aantrekkelijke voorzieningen voor fietsers, optimaal regionaal openbaar vervoer, goede (inter)nationale intercityverbindingen en het programma SmartwayZ.NL. Aan de zuidkant van het station verrijzen in de toekomst drie opvallende torens. Met interessante publieksfuncties en woningen voor gevarieerde doelgroepen. In een omgeving die behalve slim en duurzaam bereikbaar is, ook groen en ruimte biedt." (bron: Provincie Noord-Brabant, mei 2019)

- Onderzoek naar de (wenselijk geachte) bestuurlijke indeling van de regio rond Eindhoven (2013).

- De stad ondergaat de afgelopen jaren en komende jaren een metamorfose. Op de fundamenten van de oude industrie ontwikkelt zich in hoog tempo een succesvolle hightechregio. Wat is het geheim van 'Brabants brainport'? - Brainport Eindhoven is een regio van samenwerkende bedrijven in Zuidoost-Brabant. Het is een broedplaats voor innovatie en de thuisbasis voor bedrijven, kennis- en researchinstellingen van wereldklasse.

- High Tech Campus Eindhoven afficheert zich als 'de slimste vierkante kilometer van Nederland'. Meer dan 90 bedrijven en 8.000 onderzoekers, ontwikkelaars en ondernemers werken er samen aan de ontwikkeling van baanbrekende technologieën en producten.

- De kans is groot dat de komende jaren de A58 wordt doorgetrokken van Eindhoven naar Aarle-Rixtel, langs het Wilhelminakanaal.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Eindhoven heeft 143 rijksmonumenten.

- Eindhoven heeft 331 gemeentelijke monumenten.

- De Pastoor van Arskerk uit 1929 is in 2013 getransformeerd tot multifunctioneel centrum Elf13.

- Voor de Paterskerk en klooster Mariënhage wordt anno 2013 een herbestemming gezocht.

- Genneper Watermolen te Eindhoven-Gestel.

- Mariakapellen.

- In het DAF Museum vind je alle mogelijke historische DAF voertuigen: personenauto's, vrachtauto's, autobussen en speciale voertuigen zoals legertrucks, brandweerwagens, een betonmixer, een takelwagen, race- en rallytrucks, sportwagens en prototypes die vaak nooit in productie zijn genomen.

- Philips Museum.

- Van Abbemuseum (beeldende kunst).

- Museum Ton Smits Huis is gevestigd in de voormalige atelierwoning van Ton Smits (1921-1981). De expositie toont cartoons en sprookjesachtige schilderijen van zijn hand.

- In 1966 wordt ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van Philips in Eindhoven een wetenschap- en techniektentoonstelling geopend in het Evoluon, een uniek en futuristisch gebouw aan de Noord-Brabantlaan, in de vorm van een net gelande vliegende schotel. Het is speciaal voor deze gelegenheid gebouwd op een stuk grond op een goed gelegen locatie; een driehoekig terrein bij een kruising van drie hoofdwegen, ter beschikking gesteld door de gemeente. Het Evoluon was een idee van Frits Philips, een idealistisch man die een mooi en vooral leerzaam cadeau aan de bevolking wilde geven. Het was een museum met een boodschap. Er werd getoond hoe mechanisering en automatisering de productie hadden verhoogd en het leven makkelijker hadden gemaakt. Je kon zien hoe de moderne maatschappij zo zijn problemen had, van milieuvervuiling en uitputting van natuurlijke energiebronnen tot overbevolking, maar ook hoe de techniek hiervoor oplossingen aandroeg.

Allerlei natuurwetenschappelijke principes en hun technische toepassing waren te zien. De computer maakte al vroeg deel uit van de tentoonstelling. Heel bijzonder was dat de bezoekers overal aan mochten zitten en draaien om zelf te kunnen ondervinden hoe iets werkte. Zeer veel techniekliefhebbers zijn door deze prachtige tentoonstelling op het pad naar hun hobby en latere beroep gezet. In 1989 is het Evoluon wegens dalende bezoekersaantallen gesloten. Nadien was het een congrescentrum. Kees Stravers heeft een uitvoerige site over de geschiedenis van het Evoluon. - In februari 2018 is het Evoluon benoemd tot rijksmonument. In 2019 is het Evoluon verkocht aan de ontwikkelaars Lee Foolen, Marc Reijs en Geert Hurks. Zij gaan 7 miljoen euro investeren in de renovatie van het rijksmonument. Om dat te financieren is er wel een zekere mate van bebouwing op het terrein nodig. Hoe die eruit gaat zien, hangt sterk af van een te verrichten cultuurhistorisch onderzoek. Daarbij wordt onderzocht 'hoe de relatie van het Evoluon met zijn omgeving ooit bedoeld was’. Zo moet blijken wat er mogelijk is aan bebouwing in het park. Met de uitkomsten in de hand en na overleg met betrokken partijen, kan dan de uiteindelijke ruimtelijke visie geschreven worden.

In de plannen is opgenomen dat de Evoluon Foundation 250.000 euro startkapitaal krijgt en jaarlijks 120 dagen gratis de beschikking krijgt over het Evoluon, het auditorium, het dienstengebouw en het park. Dat park moet dan wel een fikse opknapbeurt krijgen, menen Foolen, Reijs en Hurks. Het is momentaal namelijk ontoegankelijk, want omgeven door doorgaande wegen die moeilijk over te steken zijn. Bovendien is het weinig inspirerend. Een nieuw ecologisch ontwerp én de bebouwing moeten daar verandering in brengen. Met een soort geluidswal van bebouwing wordt het een oase die minder last heeft van verkeersgeluiden, zo stellen de ontwikkelaars.

Voormalig Philips hoofdkantoor
Philips Benelux en Signify zijn in 2020 vertrokken uit het voormalige hoofdkantoor van Philips aan de Boschdijk, om hun intrek te nemen op de High Tech Campus in de stad. Het imposante pand dateert uit 1963 en heet officieel gebouw VB (Vredeoord B). Eigenaar Paribus, een belegger uit Duitsland, gaat aan de slag om een herbestemming voor de kantoorflat te vinden, met respect voor de monumentale status, destijds nog in wording. In februari 2022 is het pand namelijk benoemd tot rijksmonument. Tegelijkertijd is hiermee het aanwijzingsprogramma Wederopbouw 1940-1965 afgerond. Dit Philipsgebouw van architectenbureau Dirk Roosenburg is een icoon voor Eindhoven en heeft nu ook nationale waardering gekregen. De rijksmonumentale status is vooral toegekend vanwege de experimentele bouwtechniek. Bovendien heeft Roosenburg twee van de meest bekende multinationals van Nederland (Philips en KLM) een gezicht gegeven. In deze video van Studio 040 wordt de experimentele bouwtechniek van het Philipsgebouw toegelicht.

Designmuseum Next Nature Network (NNN)
"Nu zowel het Rijk, de gemeente Eindhoven als de provincie bijdragen, is de komst van het nieuwe designmuseum, Next Nature Network (NNN), verzekerd. NNN wordt een multidisciplinair laboratorium waar design en technologie van en voor de toekomst worden getoond, beleefd en gevoeld. Gedeputeerde Wil van Pinxteren van Vrije Tijd, Cultuur en Sport: “De vestiging van een dergelijk rijksmuseum in Brabant is belangrijk. Ten eerste om onze positie als top kennis- en innovatieregio vast te houden en sterker te maken. Ten tweede is het museum goed voor het vestigingsklimaat.Het museum is van grote betekenis voor de Brabantse vrijetijdseconomie. Het trekt namelijk bezoekers uit binnen- en buitenland. Ten slotte is dit futurelab ook belangrijk voor jongeren. Zowel om te bezoeken als in de samenwerking met scholen." Technologie & design. Next Nature Network verbeeldt technologie en design op een laagdrempelige manier en is bedoeld voor een breed publiek. Het futurelab NNN onderzoekt de impact van nieuwe technologie op onze levens en vertaalt dit in expo’s, events, educatie en publicaties die mens, natuur en technologie bijeenbrengen. Het wordt een permanent podium; dit is een waardevolle aanvulling op wat festivals en diverse culturele partijen aanbieden. Het designmuseum wordt gevestigd in het Evoluon." (bron: Provincie Noord-Brabant, april 2021)

- Gevelstenen in Eindhoven.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Park Hilaria (10 dagen in augustus) is een kermis met daarnaast ook circus, live artiesten en straattheater.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Het bekende voormalige Philips Natuurkundig Laboratorium (Natlab) van Philips is in 2013 gerestaureerd en heropend als cultureel centrum met o.a. filmhuis Plaza Futura en culturele instellingen zoals Broet, Baltan en SintLucas.

Terug naar boven

Eten en drinken

- Voedsel verbouwen in de stad is op zich niets nieuws. Wel is de term 'stadslandbouw' sinds enkele jaren een veelgehoorde term die gekoppeld wordt aan het lokaal verbouwen van voedsel. Een ontwikkeling die, mits collectief ingebed in het gedachtengoed van zowel burgers, overheid als bedrijfsleven, diverse voordelen kan opleveren voor de stad. Door het toekennen van een structureel karakter is het een logische keuze om te investeren in stadslandbouw en in bepaalde gevallen stadslandbouw te verkiezen boven andere bestemmingen die in eerste instantie met name vanuit economisch perspectief aantrekkelijker lijken, maar dat op de langere termijn niet zijn. Eindhoven kent al vele initiatieven op het gebied van stadslandbouw en steeds meer begint zich een netwerk te vormen en weet men elkaar te vinden.

De stadslandbouwinitiatieven in Eindhoven zijn ontzettend divers; van boomspiegel tot buurtmoestuin, maar ook stadsboerderijen en daadwerkelijke stadsakkers. Tegelijk hebben ze veel gemeen met elkaar en zorgen ze samen dat de stad baat heeft bij alle voordelen die stadslandbouw kan hebben. Zo wordt een bijdrage geleverd aan het vergroenen van de stad en vergroten van de biodiversiteit, zodat de natuur in evenwicht blijft. Dat is immers de basis voor schoon water, vruchtbare grond en een stabiel klimaat. In een tijd van sterke individualisering zorgen buurtmoestuinen voor een betere sociale cohesie en zijn het plekken waar mensen elkaar ontmoeten en nieuwe sociale contacten gelegd worden. En er wordt voedsel geproduceerd, soms voor de eigen gemeenschap, maar ook voor de verkoop aan derden.

Er ontstaan op deze manier steeds meer lokale en regionale samenwerkingsverbanden, gericht op het verkorten en verduurzamen van de voedselketen daar waar mogelijk. Ook wanneer voedselproductie wellicht niet het uitgangspunt is, dragen stadslandbouwinitiatieven bij aan het vergroten van het bewustzijn van mensen; het laat zien waar voedsel vandaan komt, welke energie gestoken wordt in het laten groeien van gewassen en zet daarmee mensen aan tot het maken van bewustere keuzes als het gaat om hun voedselvoorziening. Met het initiëren van nieuwe initiatieven, het versterken en verstevigen van bestaande initiatieven en het verbinden van beiden draagt Proeftuin040 als platform bij aan het versterken van dit 'stadslandbouw ecosysteem' in Eindhoven.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Eindhoven, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- De website van Stichting Eindhoven in Beeld bevat het grootste fotoalbum van deze stad. Het is bedoeld voor iedereen die deze stad een warm hart toedraagt. De site wil een beeld geven van de stad vanaf haar ontstaan. Een beeld van de stad, een beeld van wat daar te zien was en te zien is en een beeld van de Eindhovense samenleving toen en nu. Het materiaal daarvoor komt uit allerlei bronnen. Het grote succes dankt de site vooral aan het interactieve aspect; iedereen kan namelijk op vrij eenvoudige wijze zijn of haar foto's en commentaren insturen. Ze zijn ook altijd op zoek naar nieuw materiaal, dat misschien wel bij jou op zolder ligt of in een la of in een van je fotoalbums. Heb je iets geschikts, reageer dan via een e-mail aan de redactie. Heb je geen scanner of heb je problemen bij het inscannen? Zij helpen je graag.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Eindhoven (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Eindhoven.

- Nieuws: - Digitale Stad Eindhoven.

- Wijk- en buurtverenigingen / belangenorganisaties: - Wijkvereniging Blixembosch. - Buurtvereniging Grashoek. Grashoek of Grasrijk is een wijk in het W van de stad, N van Veldhoven, aan beide kanten van de Meerhovendreef, in het O grenzend aan de A2. Kenmerkend is dat alle straatnamen er met Gras- beginnen.

- Muziek: - Popkoor Sway.

- "Ben jij ook helemaal wild van drummen? Dan ben je bij Drumschool Chris van de Vijfeijke in Bladel en Eindhoven aan het juiste adres! Bij ons leer je drumritmes die jij graag wilt leren spelen op muziek die jij zelf hebt uitgekozen. Vanaf de eerste les zit je achter een drumstel en ga je letterlijk aan de slag. Om het samenspel te oefenen wordt vaak met de leerling samengespeeld op (bas)gitaar of keyboards. Ben je al een eind op weg met drummen en kun je jezelf niks meer leren? Neem dan zeker een aantal lessen; wij kunnen je weer op weg helpen met nieuwe ideeën en inzichten. Drummen is niet leeftijdgebonden; start dus ook gerust op latere leeftijd met de leukste hobby die er is. Bijkomend voordeel is dat je hersenen mooi in beweging blijven; twee handen en twee voeten samen laten werken vergt nogal wat hersenactiviteit en daarmee blijf je geestelijk lekker in conditie!"

- Zorg: - Zorgboerderij 't Wasven.

- Zorgboerderij Stal de Groof voor dagactiviteit en zorg.

- Duurzaamheid: - In 2011 is in Eindhoven een houtgestookte bio-energiecentrale gerealiseerd. Gesnoeide takken als brandstof leveren vanuit deze duurzame centrale `groene’ elektrische energie en warmte aan bijna 1.600 woningen in de wijk Meerhoven. Bovendien voorziet de centrale 20.000 m2 scholen en winkels van warmte. De jaarlijkse 9.000 ton snoeihout werd voorheen vooral naar het buitenland geëxporteerd. "Meerhoven beschikt over een eigen bio-energiecentrale en twee warmtenetten. De bio-energiecentrale, die eigendom is van de gemeente, produceert groene warmte en groene stroom op basis van schoon, onbehandeld snoeihout uit de stad en omstreken. De geproduceerde duurzame warmte wordt geleverd aan het warmtenet van de gemeente. De restwarmte wordt geleverd aan het warmtenet van Ennatuurlijk. Daarmee beschikt Meerhoven over twee warmteleveranciers; de gemeente levert warmte aan Meerrijk, Waterrijk, Landhof en Bosrijk. Grasrijk en Zandrijk krijgen warmte van Ennatuurlijk. De gemeente beschikt over een vergunning van de ACM (Autoriteit Consumenten Markt) voor de levering van warmte. De dienstverlening voldoet aan alle wettelijke eisen zoals vastgelegd in de Warmtewet. Als gebruiker ben je gegarandeerd van een duurzame en comfortabele warmtevoorziening, passend binnen de Warmtewet, waarmee je bijdraagt aan de duurzaamheidsambities zoals vastgelegd in o.a. het Klimaatakkoord van Parijs." (bron: gemeente)

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Eindhoven Doelenstraat.

Reactie toevoegen