Kiesterzijl

Plaats
Buurtschap
Waadhoeke Harlingen
Fryslân

kiesterzijl_straatnaambord.jpg

Buurtschap Kiesterzijl heeft geen plaatsnaamborden, en is daarom ter plekke alleen te herkennen aan de gelijknamige straatnaambordjes. (© Acronius van der Zweep)

Buurtschap Kiesterzijl heeft geen plaatsnaamborden, en is daarom ter plekke alleen te herkennen aan de gelijknamige straatnaambordjes. (© Acronius van der Zweep)

kiesterzijl_13_boerderij_met_plaatsnaam.jpg

Buurtschap Kiesterzijl is ook nog te herkennen aan het levensgrote opschrift op de schuur van huisnummer 13. Voor bezoekers was het zeker lastig te vinden. Nu is het niet meer te missen! (© Acronius van der Zweep)

Buurtschap Kiesterzijl is ook nog te herkennen aan het levensgrote opschrift op de schuur van huisnummer 13. Voor bezoekers was het zeker lastig te vinden. Nu is het niet meer te missen! (© Acronius van der Zweep)

kiesterzijl_buurtschapsgezicht_kopie.jpg

Buurtschap Kiesterzijl, buurtschapsgezicht

Buurtschap Kiesterzijl, buurtschapsgezicht

kiesterzijl_doodlopend_scheepvaartbedrijf_koehoorn_en_zonnedael_kopie.jpg

Buurtschap Kiesterzijl ligt aan enkele gelijknamige weggetjes die deels doodlopen. Aan een daarvan is scheepvaartbedrijf Koehoorn gevestigd, wat ze ter plekke duidelijk maken. Wat dat 'Zonnedael' hier betekent, onthult het internet ons niet...

Buurtschap Kiesterzijl ligt aan enkele gelijknamige weggetjes die deels doodlopen. Aan een daarvan is scheepvaartbedrijf Koehoorn gevestigd, wat ze ter plekke duidelijk maken. Wat dat 'Zonnedael' hier betekent, onthult het internet ons niet...

Kiesterzijl

Terug naar boven

Status

- Kiesterzijl is een buurtschap in de provincie Fryslân, in grotendeels gemeente Waadhoeke (dit gedeelte: t/m 1983 deels gemeente Franekeradeel, deels gemeente Franeker. In 1984 gaan deze beide delen over naar gemeente Franekeradeel, in 2018 over naar gemeente Waadhoeke) en voor een klein deel gemeente Harlingen (dit gedeelte: t/m 1983 gemeente Franekeradeel).

- De buurtschap Kiesterzijl valt, ook voor de postadressen, grotendeels onder de stad Franeker, deels onder het dorp Herbaijum en voor een klein deel (2 panden) onder de stad Harlingen.

- De buurtschap Kiesterzijl heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen. Én aan de schuur op huisnummer 13, waar de bewoners niet alleen het huisnummer maar ook de straatnaam en daarmee de plaatsnaam met grote witte letters op hun schuur hebben geschilderd (zie foto). Kennelijk opdat bezoekers 's avonds in het donker het pand beter kunnen vinden. Dit moet tamelijk recent zijn gebeurd, want op een opname van Google StreetView uit 2010 was dit in ieder geval nog niet het geval.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Volgens (1) en (2) Kystersyl, volgens (3) Kiestersyl.

Oudere vermeldingen
1511 Keesterzyl, 1540 Kiestersyl, 1664 Kiesterzyl, 1851-1855 Kiesterzijl.

Naamsverklaring
Betekent zijl 'uitwateringssluis' bij de buurtschap Kie. De sluis in kwestie was een - niet meer bestaande - keersluis in het Van Harinxmakanaal.(4)

Terug naar boven

Ligging

- De buurtschap Kiesterzijl ligt direct W van de stad Franeker, ZO van de dorpen Herbaijum en Wijnaldum, ONO van de stad Harlingen, OZO van het dorp Midlum, NNO van het dorp Achlum en NW van de dorpen Hitzum en Tzum.

- De buurtschap Kiesterzijl ligt rond de gelijknamige weg, vrijwel geheel aan de N oever van het Van Harinxmakanaal.

De weg met deze naam loopt nog een stukje door Z van dat kanaal. De wonderlijke situatie doet zich daar voor dat de paar honderd meter weg Z van de splitsing met de zijweg en buurtschap Kie volgens OpenStreetMap Slachtedijk heet, en volgens Google Maps Herbaijumerweg heet, terwijl de 2 panden aldaar in de bocht naar het Z als adres en dus straatnaam... Kiesterzijl met huisnrs. 58 en 58a hebben (dit betreft de enige panden van de buurtschap die onder het grondgebied van Harlingen vallen)... Het lijkt wel weer een spelletje 'Wie van de Drie?', zoals wij situaties met drie verschillende namen of spellingen weleens gekscherend noemen; wil de enige echte straatnaam van de drie nu 'opstaan'?

Wellicht zijn zij door bezoekers dus nóg lastiger te vinden dan de onder Links beschreven inwoners van deze buurtschap... Want/en ter plekke hebben wij met Google StreetView ook geen straatnaambordje aan dit deel van de weg aangetroffen. Overigens lagen er oorspronkelijk wél meer woningen en bedrijfsgebouwen van deze buurtschap aan beide oevers van het kanaal. Bij de verbetering van het kanaal in 1942 is de bocht in het kanaal op deze plek afgesneden, waardoor de buurtschap vrijwel in haar geheel - behoudens dus de 2 hiervoor reeds genoemde panden op nrs. 58 en 58a - ten noorden van het Van Harinxmakanaal is komen te liggen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Kiesterzijl omvat ca. 15 huizen en enkele bedrijfsgebouwen, met ca. 35 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Zijl
De Kiesterzijl was de grootste en belangrijkste zijl in de Slachtedijk. De sluisdeuren stonden gewoonlijk open en werden alleen gesloten in tijden van nood, zoals bij hevige storm als het gevaar bestond dat de zeewering het kon begeven en de Slachte als slaperdijk het water moest keren. Vandaar de namen keersluis of waarborgsluis voor deze zijl. De zijl sloot dan het water af van aanvankelijk de Harlinger Zijlroede (vanaf 1645 Harlingertrekvaart, vanaf 1939 Van Harinxmakanaal genoemd). Zie verder deze pagina over de geschiedenis van de zijl.

Buurtschap
De buurtschap Kiesterzijl kwam pas tot ontwikkeling toen er in 1857 een steenbakkerij werd gebouwd. Op dat moment stonden er vier huizen in de nabijheid van de zijl. Een ervan was de brugwachterswoning, in de andere huizen woonden kleine tuinders, gardeniers genoemd. Voor het personeel van de steenbakkerij werden direct al vijf huizen gebouwd waaronder dat van de meesterknecht (tasker). De uitbreiding ging verder met in 1904 een betonfabriek en omstreeks 1917 twee kalkovens. De steenbakkerij is in 1920 afgebroken.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Over het Van Harinxmakanaal in buurtschap Kiesterzijl ligt een stalen enkelbaans draaibrug. Deze smalle brug dateert uit 1920, heeft oorspronkelijk gefunctioneerd in het (Zuid-Hollandse) Merwedekanaal (de vroegere locatie van de brug in dat kanaal is ons niet bekend) en is begin jaren vijftig om financiële redenen op de huidige locatie hergebruikt (bron). Het bijbehorende oude brugwachtershuisje is in 2007 ten prooi gevallen aan vernielzucht van hangjongeren, waarop de gemeente besloot het gebouwtje af te breken, tot verdriet van de zwervers die er soms verbleven én van de omwonenden die genoten van het uitzicht op het karakteristieke huisje.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Reportage over buurtschap Kiesterzijl en inwoners Netty Vos en Patrick Psotta, die hier in 2002 naartoe zijn verhuisd vanuit Almere. Gezien de beschrijving moeten ze op nr. 55 of 56 wonen (in het Herbaijumse deel), want ze wonen aan het onverharde, doodlopende, langs het Van Harinxmakanaal lopende pad. Wat voordelen heeft in de zin van landschap en privacy, maar nadelen in de zin van voorzieningen. Over dat en meer kun je lezen in het artikel onder de link, in Noorderbreedte (2007).

- Duurzaamheid: - In 2017 zijn vier nieuwe windturbines in het Herbaijumer deel van Kiesterzijl gerealiseerd. In de jaren tachtig is hier ook reeds een windpark gerealiseerd (direct W van de huisnrs. 55 en 56), door Vereniging Collectief Bezit Windmolens Noordenwind, tegenwoordig Noordenwind, vereniging ter bevordering van duurzame energie Nederland geheten. Dit windpark is nog altijd in bedrijf - dus de molens van 2017 waren dan hetzij een uitbreiding hetzij een vervanging van bestaande molens - en ligt aan een weg die blijkens de link kennelijk War of Leane heet, maar op OpenStreetMap en op Google Maps naamloos is, hoewel er bij de molens ook nog een pand met huisnummer (3a) ligt, en alleen daarom al een straatnaamvermelding in deze kaartsystemen zou moeten hebben. Met de aanduiding War zal men doelen op de ene windmolen N van de Rijksweg aan de weg Leane nabij de (Franeker) weg War, dan zal de weg van het windpark Z van de Rijksweg ook wel Leane heten. Zou je denken. Op Google StreetView (zie de link hiervóór) meenden wij een straatnaambordje te ontwaren, maar dat bleek een bordje genaamd 'Fietspad'... Ook hier ter plekke geen straatnaambordje dus, en Leane 3a bestaat ook niet... Kortom wij komen er niet uit hoe de weg van het windpark in Herbaijum heet...

Reacties

(2)

Zie ook https://www.(...)

Dank voor de tip Hans, maar dat hadden ze van Wikipedia gekopieerd. Dat had ik al voor een groot deel samengevat, alleen het deel over de ontwikkeling van de buurtschap als zodanig nog niet. Dat heb ik nu toegevoegd.

Reactie toevoegen