Midlum

Plaats
Dorp
Harlingen
Fryslân

Mullem..JPG

Midlum is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Harlingen. Vóór een grenscorrectie per 1-7-1971 viel het dorp onder de gemeente Franekeradeel.

Midlum is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Harlingen. Vóór een grenscorrectie per 1-7-1971 viel het dorp onder de gemeente Franekeradeel.

midlum_kaart_openstreetmap.jpg

Het dorp Midlum (binnen de oranje lijn) ligt direct NO van de stad Harlingen, direct aan afslag 19 van de A31, en grenst in het N aan het dorp Wijnaldum en in het O aan het dorp Herbaijum. (© www.openstreetmap.org)

Het dorp Midlum (binnen de oranje lijn) ligt direct NO van de stad Harlingen, direct aan afslag 19 van de A31, en grenst in het N aan het dorp Wijnaldum en in het O aan het dorp Herbaijum. (© www.openstreetmap.org)

midlum_collage.jpg

Midlum, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Midlum, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Mullem. (2).JPG

Dorpsgezicht Midlum

Dorpsgezicht Midlum

Mullem.JPG

De Nicolaaskerk uit ca. 1200 op een terp in Midlum

De Nicolaaskerk uit ca. 1200 op een terp in Midlum

Mullem (2).JPG

Als je als toerist even niet meer weet in welk dorp je ook alweer bent aangekomen, en je kijkt op de kerkklok, is dat gelijk weer duidelijk: Midlum dus! Er is ons maar 1 ander dorp bekend waar de plaatsnaam ook op de kerkklok staat (Dongjum).

Als je als toerist even niet meer weet in welk dorp je ook alweer bent aangekomen, en je kijkt op de kerkklok, is dat gelijk weer duidelijk: Midlum dus! Er is ons maar 1 ander dorp bekend waar de plaatsnaam ook op de kerkklok staat (Dongjum).

Midlum

Terug naar boven

Status

- Midlum is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Harlingen. Vóór een grenscorrectie per 1-7-1971 viel het dorp onder de gemeente Franekeradeel.

- Het dorp heeft grotendeels postcode 8872, maar heeft ook nog postcode 8871, waar de panden Rijksweg 1-7 en 2-6 onder vallen. Dit O uithoekje van het dorpsgebied van Midlum is na de grenscorrectie van 1971 aanvankelijk onder de gemeente Franekeradeel blijven vallen, en moest daarom bij de introductie van het postcodesysteem in 1978 een eigen postcode krijgen (omdat een postcode altijd maar onder één gemeente mag vallen). Bij de herindelingen van 1984 is dit deel alsnog naar de gemeente Harlingen gegaan (tegelijkertijd met o.a. een stuk buitengebied W van Achlum).

- Onder het dorp Midlum vallen ook de buurtschappen De Blijnse en Saltryp.

Vroeger viel ook buurtschap Koningsbuurt onder het dorp Midlum. Na de hierboven vemelde grenscorrectie in 1971 is dit Z van het dorp en Z van de N31 gelegen gebied geleidelijk in het gelijknamige, na de oorlog ontwikkelde bedrijventerrein komen te liggen, en daarmee onderdeel geworden van het stadsgebied van Harlingen.

De buurtschap Ungabuurt lag ZO van Midlum, viel deels onder dat dorp en deels onder buurdorp Herbaijum, en is in de afgelopen decennia geleidelijk grotendeels afgebroken, met name t.b.v. de aanleg van de A31/N31 en bedrijventerrein Oostpoort. De enkele panden die nog van de buurtschap resteren, zijn opgegaan in het Harlinger bedrijventerrein Oostpoort en zijn niet meer als buurtschap te beschouwen.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Mullum.

Oudere vermeldingen
1319 Midelum, 1357 Myddelum, 1400 Mydlim, 1406 Midlum.

Naamsverklaring
Samenstelling van middel ´in het midden gelegen, middelste´ en um, dat ontstaan is uit heem ´woonplaats´.(1)

Terug naar boven

Ligging

Midlum ligt direct N van Harlingen, W van Franeker.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft het dorp Midlum 61 huizen met 439 inwoners onder de gemeente Franekeradeel, met daarbij onder het dorpsgebied vallend nog de buurtschappen Ungabuurt (deels) 2/17 (= huizen/inwoners) (het andere deel van Ungabuurt, met eveneens 2/17, viel onder het dorp Herbaijum), Koningsbuurt 29/103 en Klooster Ludingakerk 7/53. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 300 huizen met ca. 700 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

"T/m 30-6-1971 maakte het dorp, net als de nabijgelegen Koningsbuurt, deel uit van de gemeente Franekeradeel. Per 1-7-1971 zijn beide door een grenscorrectie overgegaan naar de gemeente Harlingen. Voor de bewoners van de Koningsbuurt (oorspronkelijk een arbeidersbuurt) gold Midlum als notabelen-dorp. Aan het begin van de 19e eeuw bestond de kleine kern van het dorp alleen uit de kerk en pastorie, een rijtje huizen aan de noordkant, twee boerderijen en een lint van steenfabrieken en woningen langs de trekvaart. Deze oorspronkelijke bebouwing is aan de voet van de kerk gesitueerd. Vanaf het moment dat de Rijksweg werd geopend kwam het dorp in de vooruitgang, maar vormde deze weg ook de eerste ruimtelijke begrenzing van het dorp. De eerste uitbreiding van het dorp vond plaats langs de uitvalwegen, daarna kwam de direct naoorlogse planmatige uitbreiding aan de randen maar ook vooral ten zuiden van de Harlingerstraatweg en als laatste de individueel gerichte bebouwing uit recente jaren." (bron: dorpssite)

Buitenplaats Middelstein lag in de buurtschap Saltryp ten westen van Midlum. Het is niet bekend wanneer het huis is gebouwd. De parkaanleg dateerde van 1831. De buitenplaats is in ieder geval vóór 1919 verdwenen, want in dat jaar is de terp afgegraven waar de Sibada stins en Middelstein hebben gestaan. Er is niets van de buitenplaats terug te vinden. De terp is afgegraven en het terrein is nu weiland.

Station
Van 1903-1935 was er de spoorlijn Harlingen-Stiens, met o.a. een station (formeel 'halte') genaamd Midlum-Herbaijum, omdat het tussen beide dorpen in lag. Vanwege die - destijds - grote afstand van beide dorpen tot de halte, is het nooit druk 'beklant' geweest. De meeste mensen beschikten in die tijd immers over niet meer dan de 'benenwagen'. Het station was van het Standaardtype NFLS, dat voornamelijk werd gebruikt voor verschillende spoorwegstations in Friesland. Dit station viel binnen het type NFLS halte 3e klasse. Het pand bestaat nog en is nu een woonhuis (Rijksweg 3). Bouwkundig bijzonder/misleidend is dat dat de uitbouw een typisch stationskenmerk lijkt, maar het in dit geval toch niet is; de uitbouw is er namelijk pas gekomen toen het spoor al lang weg was...

Archeologische vondsten in 2016
"Het archeologisch onderzoek dat in april en mei 2016 bij Midlum-Zuid is uitgevoerd, heeft een grote hoeveelheid vondsten en sporen opgeleverd. De opgraving was nodig vanwege de aanleg van de nieuwe N31 bij Harlingen. Het tracé van de nieuwe weg raakt de flank van een middeleeuwse terp en zou de archeologische resten vernietigen. Daarom heeft Ballast Nedam voorafgaand aan de werkzaamheden voor de aanleg van de nieuwe N31 archeologisch onderzoek laten uitvoeren. De opgraving, uitgevoerd door RAAP, was een vervolg op een eerder booronderzoek en proefsleuvenonderzoek. De opgraving leverde een grote hoeveelheid vondsten en sporen op. Er zijn sloten, paalkuilen en kuilen gevonden die verband houden met de bewoning op de terp. Op basis van een voorlopige datering van het aardewerk en de metaalvondsten dateren de sporen uit de vroege middeleeuwen (vanaf de 8e eeuw) tot met de 12e eeuw. Tot de vondsten behoren vooral veel aardewerkscherven, met name van middeleeuwse kookpotten, maar er zijn ook enkele scherven uit de IJzertijd/Romeinse tijd gevonden. Ook zijn er veel dierenbotten gevonden afkomstig van slachtafval. Een fraaie vondst was een fluitje gemaakt uit een schapenbot. Bijzondere metaalvondsten zijn enkele middeleeuwse munten en 15 mantelspelden (fibula’s) van brons, waarvan twee waren ingelegd met een rode glaspasta.

Bijzonder was de vondst van zeven skeletten uit de vroege middeleeuwen. Bij de skeletten zijn grafgiften gevonden, waaronder gekleurde glazen kralen, een dierentand en een spinklos. Mogelijk horen de skeletresten bij een klein grafveld waar leden van een familie begraven zijn. Het is de bedoeling dat monsters van de schedels worden genomen voor strontium- en zuurstofisotopenonderzoek. Dit isotopenonderzoek levert gegevens op over de herkomst van de aangetroffen personen. Ondanks het geringe aantal menselijke skeletresten kan het isotopenonderzoek, beter inzicht geven in de ontwikkeling van lokale gemeenschappen in de vroege middeleeuwen. De vroege middeleeuwen was een periode van migratie, waarbij volken van buitenaf kwamen. Het onderzoek van de skeletresten uit Midlum kan duidelijk maken of de overledenen van elders kwamen of tot een lokale groep horen, en of er sprake is van onderlinge verwantschap. Door een eerder uitgevoerd isotopenonderzoek voor een vroegmiddeleeuwse grafveld in Oosterbeintum zijn de resultaten van het onderzoek bovendien ook in een bredere context te plaatsen. Het kan meer licht werpen op de rol van migratie in het vroegmiddeleeuwse Frisia. Dit timelapse-filmpje geeft een goede impressie van de werkzaamheden op de opgraving." (bron: RAAP)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In Wijnaldum zijn begin 2020 15 woningen aan de Ploegstrjitte en Andreasstrjitte gesloopt. In Midlum zijn begin 2020 14 huizen aan de Frittemastraat en Fonteinstraat gesloopt. De woningen waren verouderd en toe aan vervanging. De Bouwvereniging realiseert op de genoemde locaties levensloopbestendige woningen. Dit zijn woningen met een slaapkamer en badkamer op de begane grond. Een tweede slaapkamer komt op de verdieping. Naast nieuwbouw wordt ook de woonomgeving verbeterd. De Bouwvereniging heeft de plannen samen met de gemeente Harlingen, de huurdersvereniging en Dorpsbelangen gemaakt. Onder leiding van een stedenbouwkundige is samen met bewoners en omwonenden gekeken naar de woningen en de inrichting van de openbare ruimte. De bouw van de nieuwe woningen door Bouwgroep Friso is in het voorjaar van 2020 van start gegaan. De woningen zijn ontworpen door Alynia architecten uit Harlingen en beogen eind 2020 of begin 2021 gereed te komen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Midlum heeft 5 rijksmonumenten, waaronder de hervormde Nicolaaskerk, die oorspronkelijk uit ca. 1200 dateert. Uiteraard hebben er later de nodige verbouwingen aan plaatsgevonden. Bijzonder is dat op de klok van de kerktoren de plaatsnaam staat. Dat hebben wij nog nergens anders gezien.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Toneelgezelschap Midlum brengt jaarlijks in een weekend in februari of maart een nieuw stuk op de planken.

- "Het Dorpsfeest wordt ieder jaar op een vrijdag, zaterdag en zondag georganiseerd aan het eind van de maand juni of begin juli. De Dorpsfeestcommissie weet altijd weer een gezellig feest te organiseren met een gevarieerd programma voor jong en ouder. Het dorpsfeest heeft als doel de inwoners van Midlum de kans te geven elkaar beter te leren kennen. In de weken voor het dorpsfeest komen vrijwilligers langs de deur om te vragen of je een financiële bijdrage wilt leveren. Een aantal inmiddels bekende onderdelen zijn: playbackshow, zeskamp, skeelerwedstrijd, kaatsen, tentkerkdienst, kindervoorstelling en –spelletjes, eieren gooien en natuurlijk feestmuziek. Een feestelijke aankleding van het dorp wordt zeer op prijs gesteld."

- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je schaatsen op de ijsbaan van IJsclub Midlum, die in 1922 is opgericht, en nog altijd een bloeiende vereniging is met ca. 130 leden. In winters waarin er niet geschaatst kan worden op natuurijs, gaan ze met de jeugd naar een kunstijsbaan. Verder organiseert de vereniging tijdens het jaarlijkse Dorpsfeest een skeeler-elfstedenprestatietocht. Over een uitgezet parcours moeten de deelnemers klunen en andere obstakels nemen. Ook de koek en zopie ontbreekt niet tijdens deze tocht.

Terug naar boven

Beeld

- Video van een rondje Midlum met de auto (door GPTV, 2009).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Midlum.

- Belangenvereniging: - Vereniging Dorpsbelang Midlum (VDM) zet zich in voor het sociale en culturele leven van de bewoners van het dorp en bestaat uit een groep enthousiaste vrijwilligers. Het bestuur van de vereniging houdt zich voornamelijk bezig met het algemene belang van de vereniging en het dorp, de contacten naar de gemeente Harlingen, woningstichting De Bouwvereniging en andere instanties. Zij brengen wensen van dorpsbewoners bij de overheid onder de aandacht en beogen dit gerealiseerd te krijgen. Recente voorbeelden zijn het speelveld aan de Finne, de geplaatste verlichting langs het fietspad en de aanpassingen aan de N31.

- Dorpshuis: - Iedere zaterdag vanaf 16.00 uur is Dorpshuis De Spil in Midlum geopend voor een drankje, een potje biljarten en een praatje. Verder is het mogelijk De Spil af te huren voor o.a. vergaderingen, verjaardags- en huwelijksfeesten, workshops, begrafenissen en thema-avonden.

- Onderwijs: - Basisschool Middelstein in Midlum is tegenwoordig onderdeel van Integraal Kindcentrum (IKC) Middelstein. Als voorbereiding op de basisschool kunnen kinderen vanaf 2 jaar naar de voorschool (peuteropvang), voorheen peuterspeelzaal. Op de voorschool ontmoeten peuters elkaar en spelen en leren ze in een veilige en vertrouwde omgeving. Voorschool Middelstein is gevestigd in IKC Middelstein, waar onderwijs, opvang en ontwikkelingsstimulering op elkaar zijn afgestemd. De voorschool is gehuisvest in een nieuwe, ruime aanbouw, vlak naast de kleutergroep waarmee veel wordt samengewerkt.

- Sport: - Africhtingsclub De Oostpoort is in 2009 opgericht door een 5-tal enthousiaste hondenliefhebbers, die reeds vele jaren actief zijn in de hondensport en daardoor de nodige kennis hebben vergaard. Wie kan bij ons terecht: van puppies, vanaf 10 weken (indien ze de 2e inenting hebben gehad), tot volwassen honden, de meeste rassen zijn bij hen welkom. Wat doen wij: zij geven les in gedrag en gehoorzaamheid, op zo'n manier dat baas en hond er veel plezier in hebben. Dit alles gebeurt puur op basis van beloning (wat lekkers of een speeltje) en op stem. Waarom doen zij dit: zij willen de liefde voor de hondensport graag delen met anderen, om zo hond en baas tot een eenheid te maken en het plezier in de hondensport te vergroten. Maar vooral de gezelligheid en het "met elkaar" bezig zijn staat bij hen hoog in het vaandel. Waar doen zij dit: in samenwerking met de kaatsvereniging op een schitterende locatie in Midlum.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Midlum (kerk).

Reacties

(2)

Hallo Frank,
Buurtschap Koningsbuurt vermeld je prima. Kan je dat ook doen voor Almenum en Ungabuurt. Dat zijn volgens Wikipedia nog steeds buurtschappen, maar dat kan natuurlijk niet nu ze in de bebouwde kom liggen.

Dank voor je opmerkzaamheid Hans! Deze beide horen inderdaad ook op enigerlei wijze te worden beschreven. Aan Ungabuurt heb ik nu hierboven onder Status ook een alinea gewijd. Qua Almenum blijkt men de lintbebouwing W van de dorpskern van Midlum tegenwoordig als zodanig te beschouwen. Daar was ik mij nog niet van bewust (omdat de plaatsnaam aldaar in de jaren negentig van de kaarten is verdwenen). Ik heb daarom een pagina aangemaakt primair voor de huidige kennelijke buurtschap, overigens zowel bord- als komloos, met uiteraard ook het e.e.a. over het vroegere dorp. Ik heb hem nu onder Status hierboven vermeld, en gelinkt naar de zojuist door mij aangemaakte pagina.

Reactie toevoegen