Heikant (Tilburg)

Plaats
Buurtschap
Tilburg
Hart van Brabant
Noord-Brabant

klein_tilburg_op_kaart_ca._1980.jpg

Situatie vóór 1997: buurtschap Klein Tilburg lag in het uiterste W van de gemeente Tilburg (de gele lijn is de gemeentegrens). W ervan was gemeente Gilze en Rijen, met de dan nog Gilzer buurtschap Berkeind en de dan nog Hultense buurtschap Heikant.

Situatie vóór 1997: buurtschap Klein Tilburg lag in het uiterste W van de gemeente Tilburg (de gele lijn is de gemeentegrens). W ervan was gemeente Gilze en Rijen, met de dan nog Gilzer buurtschap Berkeind en de dan nog Hultense buurtschap Heikant.

berkeind_heikant_hulten_klein_tilburg_op_kaart_ca._1900.jpg

Tot begin 20e eeuw liggen de buurtschappen Berkeind, Heikant, Hulten en Klein Tilburg nog als een 'nestje' bij elkaar. Door en na de bouw van de kerk in Hulten in 1914 is die kern naar het NW, rond de Rijksweg, verplaatst. (© www.kadaster.nl)

Tot begin 20e eeuw liggen de buurtschappen Berkeind, Heikant, Hulten en Klein Tilburg nog als een 'nestje' bij elkaar. Door en na de bouw van de kerk in Hulten in 1914 is die kern naar het NW, rond de Rijksweg, verplaatst. (© www.kadaster.nl)

heikant_tilburg_stadsbos013_kopie.jpg

Het 1.400 hectare grote groene buitengebied in het ZW van Tilburg, met daarin o.a. de buurtschap Heikant, staat sinds 2014 bekend als Stadsbos013. Inwoners worden uitgenodigd om mee te denken over een creatieve invulling van het gebied.

Het 1.400 hectare grote groene buitengebied in het ZW van Tilburg, met daarin o.a. de buurtschap Heikant, staat sinds 2014 bekend als Stadsbos013. Inwoners worden uitgenodigd om mee te denken over een creatieve invulling van het gebied.

heikant_tilburg_landgoed_de_groene_kamer.jpg

Een van de vele ontwikkelingen in Stadbos013 in het ZW buitengebied van Tillburg is het in ontwikkeling zijnde 30 ha grote Landgoed De Groene Kamer in buurtschap Heikant, waar een scala aan (o.a. recreatieve) activiteiten wordt ontwikkeld.

Een van de vele ontwikkelingen in Stadbos013 in het ZW buitengebied van Tillburg is het in ontwikkeling zijnde 30 ha grote Landgoed De Groene Kamer in buurtschap Heikant, waar een scala aan (o.a. recreatieve) activiteiten wordt ontwikkeld.

heikant_tilburg_protest_kopie.jpg

Buurtschap Heikant (Tilburg), protest-poster tegen het in/bij deze buurtschap beoogde bedrijventerrein Wijkevoort. Voor nadere informatie zie de hoofdstukken Recente ontwikkelingen en Links. (© Martijn de Rooij)

Buurtschap Heikant (Tilburg), protest-poster tegen het in/bij deze buurtschap beoogde bedrijventerrein Wijkevoort. Voor nadere informatie zie de hoofdstukken Recente ontwikkelingen en Links. (© Martijn de Rooij)

Heikant (Tilburg)

Terug naar boven

Status

- Heikant is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio Hart van Brabant, gemeente Tilburg. T/m 1996 gemeente Gilze en Rijen.

- Bij de gemeentelijke herindelingen van 1997 in de provincie Noord-Brabant is de gemeente Gilze en Rijen wel zelfstandig gebleven, maar zij heeft door middel van een grenscorrectie wel een stuk grondgebied moeten afstaan aan buurgemeente Tilburg. Het ging om een gebied O van de dorpen Gilze en Hulten. De grens N van de Bredaseweg is iets naar het W verlegd. In dat geannexeerde gebied liggen nu een deel van de wijk Reeshof, de wijk Koolhoven en de N260 (Burgemeester Letschertweg).

Z van de Bredaseweg, in het huidige buitengebied in het ZW van Tilburg, NO van Gilze, ging het om een gebied dat begrensd wordt door de Bredaseweg in het N, de N260 (Burgemeester Letschertweg) in het W, de A58 in het Z en uiteraard de oude gemeentegrens in het O (die N-Z liep, enigszins kronkelend, direct W langs buurtschap Klein Tilburg). Voor een visualisering hiervan zie het kaartje van de situatie vóór 1997 elders op deze pagina. In dit gebied liggen de buurtschappen Berkeind (die vooheen onder het dorp Gilze viel) en Heikant (die voorheen onder het dorp Hulten viel), met in het W uiteinde daarvan een huizengroepje rond de Hultenseweg, dat onder het buitengebied van het dorp Hulten viel (en volgens oude kaarten zelfs de kern Hulten wás, toen die plaats nog geen kerk had. De kern van dat dorp is dus naar het NW opgeschoven). Het betrof in totaal een gebied van 522 ha - waarvan ca. 400 ha Z van de Bredaseweg en ca. 100 ha N ervan - met 60 huizen en 204 inwoners.

- Niet te verwarren met de vanouds reeds Tilburgse wijk Heikant in Tilburg-Noord.

- De buurtschap Heikant valt, ook voor de postadressen, onder de stad Tilburg.

- De buurtschap Heikant heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.

Terug naar boven

Naam

Naamsverklaring
Het Nieuwnederlandse heikant betekent 'rand, zoom van de heide', samengesteld uit hei = heide 'onontgonnen veld, vlakte' en kant 'rand, zoom, zijde', naar de ligging aan de rand van de nog onontgonnen gronden, die meestal in gemeenschappelijk gebruik waren. Vergelijkbare, eveneens typisch jonge namen zijn Heieind en Heistraat.(1)

Terug naar boven

Ligging

De plaatsnaam Heikant staat op kaarten door de jaren heen alleen vermeld rond de weg Keizersakker. Het lijkt ons aannemelijk om ook de bebouwing aan de omliggende wegen tot deze buurtschap te rekenen. In dat geval valt de bebouwing aan de wegen Van Diedeghemstraat, Burgemeester Letschertweg (de N260; het gedeelte van deze weg tussen het kruispunt met de Hultenseweg en ter hoogte van de weg Prinsenhoef, huisnummer 2; O zijde), Prinsenhoef, Hultenseweg (het gedeelte van deze weg ZO van de Burgemeester Letschertweg, tot huisnummer 35), Bleukweg, Nieuwe Lijn en Oudelijn ook nog tot de buurtschap te rekenen. De buurtschap ligt in het uiterste W van het stads- en gemeentegebied van Tilburg, O van Vliegbasis Gilze-Rijen, N van de A58, NO van het dorp Gilze, ZO van de dorpen Hulten en Rijen en NW van de dorpen Riel en Goirle.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat buurtschap Heikant 8 huizen met 65 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap ca. 40 huizen met ca. 100 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "In de ZW uithoek van het stads- en gemeentegebied van Tilburg, ZW van buurtschap Heikant, grenzend aan de A58 en de Burgemeester Letschertweg, wil de gemeente bedrijventerrein Wijkevoort - genoemd naar en gelegen rond o.a. de gelijknamige weg in dit gebied - ontwikkelen. Waarom wordt Wijkevoort ontwikkeld? Tilburg is samen met Waalwijk een logistieke topregio in Nederland en Europa. Op dit moment is er in Tilburg/Waalwijk veel vraag naar grote kavels van 5 hectare of meer, terwijl het concrete aanbod beperkt is. Regionaal is afgesproken om in Tilburg op de locatie Wijkevoort ruimte te bieden aan grootschalige (logistieke) activiteiten waardoor bestaande en nieuwe bedrijven betere ontwikkel- en groeimogelijkheden krijgen. Het doel hiervan is versterking van de Tilburgse en regionale economie, een impuls voor innovaties in deze sectoren en meer werkgelegenheid. De ontwikkeling zorgt voor 2800 tot 4000 nieuwe banen. Toekomstbestendige werklocatie. In maart 2020 heeft het college de 'Nota toekomstbestendige werklocaties' vastgesteld. In dit beleid wordt richting gegeven aan meerdere onderwerpen met betrekking tot werken in Tilburg. Ook Wijkevoort wordt in deze nota aangewezen als toekomstbestendige werklocatie.

Hoe groot wordt Wijkevoort? En hoeveel daarvan wordt daadwerkelijk gebruikt voor bedrijfskavels? Het plangebied heeft een omvang van 194 ha, deze grootte is vergelijkbaar met de Blaak. Van het totale plangebied wordt ongeveer 80 ha gebruikt voor bedrijfskavels. In het verleden is een totale omvang van 110 ha genoemd. Na onderzoek (2017) wijzigde de ambitie voor het plangebied. Naast bedrijfskavels wil de gemeente de ecologische waarden van het gebied (verbindingszones, beekdalen etc.) versterken. Om deze ambities te kunnen realiseren is het plangebied vergroot.

Masterplan. Het Masterplan Wijkevoort is in januari 2018 door de gemeenteraad vastgesteld. Met de vaststelling van het Masterplan koos het college en de gemeenteraad in 2018 voor de huisvesting van slimme en duurzame logistiek en bedrijvigheid in dit gebied. Wethouder Berend de Vries (economie en ruimtelijke ordening): "Hiermee willen we laten zien dat we een zorgvuldige ruimtelijke afweging maken tussen verschillende belangen. Met Wijkevoort gaan we voor de best mogelijke oplossing. Hier is plaats voor slimme logistieke bedrijven en industrie, die energieneutraal gaan ondernemen. Door ze te clusteren, goed in te passen in het landschap en aan te laten sluiten op de bestaande infrastructuur is de impact op de omgeving minder groot. Dat is ook in lijn met het advies van het onafhankelijke college voor rijksadviseurs. We gaan niet per sé voor meer, maar wel voor ontwikkelingen die de economische positie van Tilburg en de regio versterken. En dat alles op de best mogelijke plaats." In het masterplan staan de ambities voor de ontwikkeling. Deze ambities zijn de basis voor het bestemmingsplan en het inspiratieboek.

Bestemmingsplan. De gemeente is anno 2020 bezig met de voorbereiding van het bestemmingsplan Wijkevoort. Er is ook een planteam gevormd waarin vertegenwoordigers van omwonenden, bedrijven, de Uilenwerkgroep en wijkraad Reeshof om advies wordt gevraagd over diverse onderdelen van Wijkevoort. Ook wordt met de provincie, gemeente Gilze en Rijen en het waterschap gesproken over het voornemen om Wijkevoort als bedrijventerrein te ontwikkelen. Naar verwachting zal na het doorlopen van alle voorbereidingen en procedures het bestemmingsplan medio 2021 worden vastgesteld. Wat voor bedrijven komen er op Wijkevoort? Bij Wijkevoort wordt ingezet op een combinatie van slimme logistiek en slimme industrie. Een toegevoegde waarde voor de economische positie van Tilburg, werkgelegenheid, innovatie en welzijn en duurzaamheid staat hierbij centraal. Om deze toegevoegde waarde vast te stellen werkt de gemeente met een onafhankelijke adviescommissie. Zij beoordeelt of en in welke mate het bedrijf in haar aanvraag aantoont te voldoen aan de omschreven economische en maatschappelijke waarden van Wijkevoort. De adviescommissie adviseert vervolgens aan het college, dat hierover een besluit neemt.

Hoe wordt Wijkevoort ingepast in het landschap? De basis van de landschappelijke inpassing wordt gevormd door het Groen-blauwe raamwerk Wijkevoort. Aanvullend daarop gaat de gemeente werken met een uitgifteteam met een ontwikkelleidraad om zo samen met toekomstige bedrijven te kijken op welke manier we de waarden van Wijkevoort op het gebied van o.a. ruimtelijke inpassing, klimaat, ecologie, energie, verkeer en duurzaamheid behouden. Wat gebeurt er concreet op het gebied van duurzaamheid en hoe wordt dit geborgd? Uit onderzoek blijkt dat een energieneutrale ontwikkeling mogelijk is. Daar zet de gemeente dan ook op in. Tegelijkertijd onderzoekt de gemeente of Wijkevoort energieleverend kan zijn. De gemeente heeft de ambitie om klimaatadaptief te bouwen. Op dit moment is de gemeente bezig met het bepalen van de duurzaamheidseisen die worden opgenomen in het bestemmingsplan en de ontwikkelleidraad. Het college zet een optie op grondverkoop niet over tot daadwerkelijk grondverkoop in het geval dat een partij niet voldoet aan de opgestelde voorwaarden (over bijvoorbeeld duurzaamheid). Op het terrein is plek voor zo'n 200.000 zonnepanelen. Om de bedrijfsgebouwen zo goed mogelijk in de groene omgeving in te passen worden er rondom de geclusterde bedrijfskavels groene zones aangelegd. Deze zones en het gebied rondom het Wijckermeer zijn ook geschikt voor recreatie, zoals wandelen en fietsen." (bron: gemeente Tilburg, 2020)

Omwonenden, zowel in de direct aan het beoogde gebied grenzende buurtschappen Heikant en Klein Tilburg als in de N hiervan gelegen wijk Reeshof, denken er anders over en zitten niet te wachten op 'verstening' of 'verdozing' van dit nu nog groene en weidse landschap. Zij zouden dit liever - net als de rest van het aangrenzende Stadsbos013, waarvoor zie het hoofdstuk Landschap etc. - ontwikkeld zien worden tot een natuur- en recreatiegebied. Zie daarvoor verder het hoofdstuk Links > Belangenorganisatie.

Volgens provincie en gemeente echter is óf het terrein er komt al een gepasseerd station en kan het alleen nog gaan over het hoe (verantwoorde inpassing in het landschap). Het gebied is namelijk juist door de gunstige ligging in provinciaal overleg al jaren geleden aangewezen als nieuw te ontwikkelen bedrijventerrein voor logistiek. Maar de bedrijven moeten wel iets te bieden hebben en meer zijn dan alleen dozenverschuivers in megahallen. Gedeputeerde Erik van Merrienboer: "Locaties in de etalage zetten voor de Ali Baba's en de Bol.coms van deze wereld, dat moeten we niet meer willen." En ook wethouder Berend De Vries vindt dat er een eind moet komen aan die vreselijke, fantasieloze dozen: "Je kunt je niet voorstellen dat daar architecten geld aan hebben verdiend. En dan vaak nog op een zichtlocatie, want dat bracht meer geld op." De Vries bestrijdt dat er sprake is van 'persoonlijke ambitie', wat een tegenstander van het project had geopperd: Hij wijst erop dat de geschiedenis van Wijkevoort 20 jaar teruggaat en de gemeenteraad al in 2009 - een jaar voor hij wethouder werd - een besluit nam over nut en noodzaak van het terrein. "Van persoonlijke ambitie is dus geen sprake."

Wijkevoort moet als voorbeeld gaan dienen van hoe het anders kan. Landschapsarchitect Mariëlle Kok van bureau KruitKok liet in 2019 tijdens een bijeenkomst in het Tilburgse Milieucafé op het podium van Paradox zien wat we ons daarbij voor moeten stellen. Ze schetste een coulisselandschap met droge en natte plekken. Ze toonde hoe de natuurwaarden van de nu verdroogde beekdalen van de aanwezige Hultense en Groote Leij straks stevig worden opgekrikt. Kort samengevat: straks "zien we door de bomen de distributiecentra niet meer". Het gebied Wijkevoort is volgens Kok zoals elk landschap: een spiegel van de maatschappij: "Het verandert voortdurend. Nu is het gebied ingericht op landbouw, met als gevolg dat de beekdalen zijn uitgesleten, het water snel wordt afgevoerd en de biodiversiteit gering is. Met een brede rand van water en groen rond de bedrijfskavels houden we straks het water langer vast en kan de natuur zich ontwikkelen." De gemeenteraad heeft op 15 november 2021 het bestemmingsplan Werklandschap Wijkevoort, het exploitatieplan en de ontwikkelleidraad Wijkevoort vastgesteld. Alle relevante stukken die hiermee verband houden, vind je onder de link.

- Sinds 2016 is Landgoed De Groene Kamer van initiatiefnemer en Intratuinondernemer Gerard Berkelmans in ontwikkeling (de eerste ideeën hiervoor dateren overigens al uit 2000). In 2016 heeft Berkelmans zijn twee Intratuin-zaken - in Rosmalen en in Tilburg - verkocht, opdat hij zich volledig kan richten op de ontwikkeling van Landgoed De Groene Kamer in Tilburg, een landgoed waar duurzaam ondernemen en verantwoorde ontsluiting van de omliggende natuur hand in hand gaan. Het 30 ha grote landgoed wordt gerealiseerd in de zuidwestrand van Tilburg, in buurtschap Heikant, tegenover Stalhouderij Bien Venue aan de zuidzijde van de Bredaseweg. Het wordt een landgoed waar duurzaamheid wordt gecombineerd met belevenissen voor alle zintuigen in een omgeving van natuurlijk leven en genieten. In De Groene Kamer komen recreatie, retail, horeca en educatie samen.

Van de totale oppervlakte wordt 10 hectare voor groen bestemd, 10 hectare voor parklandschap en 10 hectare voor infrastructuur en gebouwen. Alles wordt zorgvuldig met elkaar verweven en landschappelijk ingepast. Naar verwachting gaat het landgoed jaarlijks ruim 1 miljoen bezoekers trekken. Het plan, waar een investering van 45 miljoen euro mee is gemoeid, levert 300 directe en 100 indirecte banen op. Zie ook het filmpje waarin initiatiefnemer Gerard Berkelmans zijn plannen voor Landgoed De Groene Kamer toelicht.

Helaas heeft Berkelmans - wiens visionairschap en verdiensten voor de de tuinbranche in 2017 nog zijn erkend met een landelijke Award. "Berkelmans heeft echt groene longen en een groen hart", aldus de jury - in maart 2018 moeten besluiten het plan voorlopig 'in de ijskast' te zetten. Hij stelde "vast te zitten in een moeras", vanwege een volgens hem "desastreuze koppeling van bestemmingsplannen" en "omdat de ambtenaren van de afdeling Economische Zaken geen boodschap hebben aan deze ontwikkeling. Deze crossover met natuur, sport en voedsel past niet in hun koker. Wijkevoort, de 'buurman', wel. Terwijl dat bedrijventerrein alleen maar zorgt voor verdere verblokkendozering van Tilburg, met slechts wat 'schaamgroen'."

Afgesproken is dat de Intratuin aan de Stappegoorweg, Berkelmans' vroegere zaak, met de huidige huurder naar De Groene Kamer in buurtschap Heikant verhuist. Maar de gemeente wil daar alleen een bestemmingsplanwijziging voor in gang zetten als Berkelmans een nieuwe bestemming voor de Intratuinlocatie garandeert: "Ze willen absolute zekerheid. Maar ik kan die niet geven. Want de grond is van iemand anders. Die wacht rustig een voorstel af." Helaas hebben wij er - anno voorjaar 2020 - in de media nog geen recentere berichten over gevonden.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- In buurtschap Heikant zijn diverse monumentale boerderijen te bewonderen. De historisch gezien belangrijkste is de voorganger van de huidige boerderij Prinsenhoef (Prinsenhoef 2). Die pachthoeve was in de 14e eeuw namelijk de kern van de heerlijkheid Hulten, wat in die tijd een leen was van de abdij van Thorn. In 1368 verkocht de Heer van Hulten, Wouter van Diedeghem (waar de Van Diedeghemstraat - een O zijweggetje van de weg Prinsenhoef - naar is genoemd) zijn leen aan Jan II van Polanen, Heer van Breda. Door het huwelijk van Johanna van Polanen met Engelbert I, graaf van Nassau-Dillenburg - waar de Graaf Engelbertstraat naar is genoemd - in 1403, kwam de pachthoeve in het bezit van het geslacht Nassau-Breda. Toen vanaf 1530 de leden van het geslacht Nassau-Breda de titel prins mochten voeren, kwam voor de boerderij de naam Prinsenhoef in zwang. (bron) Overigens staat op 19e-eeuwse kaarten de naam De Hoef. Pas sinds ca. 1900 wordt daar de naam Prinsenhoef vermeld. De rietgedekte schuren van de boerderij zijn oud. De boerderij zelf moest helaas na de Tweede Wereldoorog worden vernieuwd. Wellicht wegens oorlogsschade?

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- ZW van buurtschap Heikant ligt het Wijckermeer, ook wel Put van Reef genaamd. Dit is een zandafgravingsplas, vermoedelijk ontstaan t.b.v. de aanleg van de A58. Het is een recreatiegebied geweest met strand, waar je ook kon zwemmen. Rond 1998 is het strand afgegraven en is de plas voor publiek gesloten. Het gebied is omheind met hekken. Het Wijckermeer is tegenwoordig een vogelreservaat. Er gaan stemmen op om de plas weer open te stellen, bijvoorbeeld voor windsurfing. Kennelijk is de plas nog wel in functie als duikstek. - Nog een duikfilmpje van het Wijckermeer. - En nog een duikfilmpje van het Wijckermeer.

- Buurtschap Heikant is, hoewel het in het 'open gebied' ligt, onderdeel van het gebied 'Stadsbos013'* in het ZW van de gemeente Tilburg, "het grootste stadsbos van Nederland. Groter dan het Amsterdamse Bos en het Bois de Boulogne in Parijs. Een onontdekte schat waar stad en natuur samenkomen", aldus de gemeente. Het gebied wordt begrensd door de nieuwbouwwijk Reeshof in het N, de stadskern van Tilburg in het O, de A58 in het Z en de Burgemeester Letschertweg (N260) in het W. De gemeente Tilburg is in 2014 het initiatief Stadsbos013 gestart, met als doel van het 1400 hectare grote gebied "een natuur- en recreatiegebied in de hoofden en harten van alle Tilburgers" te maken. De gemeente Tilburg vervult een faciliterende rol, maar de invulling van het bos, daar mogen de inwoners allemaal over meebeslissen.
* Alle details over verleden, heden en wenselijk geachte nabije toekomst voor dit gebied vind je in het rapport 'Ruimtelijk Raamwerk Stadsbosbeeldtaal - Een ontwikkelingsstrategie voor Stadsbos013' (140 pag., 2019).

Daartoe is de website Stadsbos013 opgezet, als platform waar co-creatie voor en door Tilburgers wordt gestimuleerd. Inwoners komen op het platform met elkaar in verbinding en worden gestimuleerd om creatieve ideeën aan te dragen en deze (samen) te organiseren. Zie bijvoorbeeld deze plannen van 4 vrouwen om kinderen te laten leren en recreëren in de vrije natuur van Stadbos013. In het gebied is ook vanouds al heel veel te zien en te doen. Zie daarvoor de promovideo Stadsbos013. Onderdeel van het gebied is o.a. de Oude Warande, een sterrenbos uit het begin van de 18e eeuw. Daaromheen liggen nog andere delen met veel vermaak voor kinderen, zoals het Wandelbos, De Zeven Geitjes en een Speelbos. In de rustige delen liggen nog restanten van de heide van vroeger. - Nieuws van en over Stadsbos013 op Facebook. - Reportage over de beoogde toekomst van Stadsbos013 en de uitdagingen die daarbij spelen, op Tilburgers.nl (2019).

Terug naar boven

Links

- Belangenorganisatie: - "Actiegroep 'Reeshof aan zet voor Wijkevoort' ijvert voor een groene en recreatieve invulling van het plangebied Wijkevoort Z van de Reeshof, in plaats van zware industrie." In dat kader hebben zij onder meer in 2019 de volgende petitie opgesteld op Petities.nl: "Petitie tegen distributiecentra en industrie bij Wijkevoort in waardevol Brabants landschap. Dit is een initiatief van bewoners van de Reeshof, buitengebied Zuidwest Tilburg (waaronder buurtschap Heikant), Gilze en Hulten. Wij zijn tegen de komst van grootschalige distributiecentra en industrie bij 'Wijkevoort' in de 'achtertuin' van de Reeshof. Deze 'verdozing' geeft onherstelbare aantasting van het Brabantse landschap! Wij, allen die tegen de komst zijn van grote distributiecentra en industrie naast een groot woongebied, constateren: dat er grote distributiecentra en industrie gepland is naast de Reeshof, ten koste van waardevol agrarisch landschap; dat dit overlast zal geven van geluid, stank, licht, verkeer, fijnstof en stikstof voor mens, plant, dier en milieu; het verlies van het leefgebied van uilen, vleermuizen, reeën, en weidevogels; het verlies van historisch landschap en agrarisch erfgoed; de opmars van grote logistieke blokkendozen die gestopt moet worden.

En verzoeken: de gemeente Tilburg, als eigenaar van de meeste gronden, dat er een nieuw plan komt voor een toekomstbestendig buitengebied waar iedere (Til)burger uit de omtrek van mag en kan genieten; dat dit plan met agrarisch / recreatieve invulling met veel meer respect voor bewoners, natuur, landbouw en landschap wordt gedragen door omwonenden in buurtschap Heikant en omgeving én mensen uit de Reeshof; de gemeente Tilburg om ecologische belangen en belangen van bewoners boven economische belangen en winstbejag van ontwikkelaars te stellen; de gemeente Tilburg om de openheid van het landschap 'Wijkevoort' te omarmen, te koesteren, samen met ons nog beter te verzorgen en niet achteloos op te offeren aan economische groei door de bouw van deze grote logistieke blokkendozen."

Reacties

(29)

Wat zou de reden zijn dat Klein Tilburg (zie onder het kopje Ligging) niet (meer) als buurtschap wordt gezien? Al tientallen jaren lijkt ze niet meer voor te komen op plattegronden. Maar in het Aardrijkskundig Woordenboek van Noord-Braband uit 1832 - nog wel te vinden op internet - wordt Klein Tilburg expliciet een gehucht genoemd. Ook op de site van Topotijdreis is op oudere kaarten heel duidelijk te zien dat het echt een plaatsnaam/buurtschap is. Zelfs vandaag de dag - ik fiets er geregeld doorheen - is Klein Tilburg een zuiver voorbeeld van een apart buurtschap. Een van de boerderijen draagt ook de naam 'Klein Tilburg'.

Een echte reden is daar niet voor denk ik. Van der Aa's aardrijkskundig woordenboek noemt het bij het deel T in 1848 ook nog een gehucht, met 3 huizen, als onderdeel van de Tilburgse wijk Berkdijk. Tegenwoordig liggen er nog 4 huizen aan de gelijknamige weg. Op Topotijdreis is mooi te zien hoe plaatsnamen soms 'zomaar' opkomen en weer verdwijnen, zonder duidelijke reden. Dit is er één van. Begin 20e eeuw verdwijnt de plaatsnaam, later keert hij weer terug, en in de afgelopen decennia is hij weer verdwenen. Dus vooralsnog beschouwen wij die paar huizen maar als onderdeel van de buurtschap Heikant. Maar het blijft arbitrair. Als men zich ter plekke beschouwt als buurtschap Klein Tilburg, dan sluiten wij ons daarbij aan. Maar vooralsnog kunnen wij op het internet geen aanwijzing vinden dat iets of iemand dit nog een buurtschap vindt.

Maar wij zien de ratio er ook niet van waarom de naam zomaar uit de atlassen is verdwenen. De kaartenmakers hebben die neiging helaas vaker (gehad) in de loop van de 20e eeuw, om plaatsnamen zomaar uit te gummen zonder dat daar geografisch en maatschappelijk gezien een reden voor was (omdat de plaats in kwestie in beide opzichten dus nog gewoon bestaat). Voor een aantal voorbeelden daarvan zie hier: https://www.plaatsengids.nl/kennisbank/plaatsnamen-onterecht-niet-de-atl...

Onderdeel van de Berkdijk, dat had ik niet verwacht. Interessant! Een oud kasseienstraatje - een deel van de huidige Friezenlaan - wordt nog als een restant van de Berkdijk gezien. Maar dat straatje ligt ca. 5 km oostelijker. Zou de naam van de (nabij Klein Tilburg gelegen) buurtschap Berkeind - naast de al bestaande verklaring - ook iets te maken kunnen hebben met de Berkdijk? Die dan mogelijk tot daar doorliep?
Het is inderdaad soms moeilijk te verklaren. Op de zogenaamde Kaart van Zijnen uit 1760 - de oudst bekende kaart van Tilburg en ook op internet terug te vinden - wordt Klein Tilburg ook weer nadrukkelijk vermeld en is van de Heikant (nog?) geen spoor te bekennen.

Voor de duidelijkheid: Van der Aa 1848 stelt niet dat Klein Tilburg onderdeel was van de Berkdijk maar van de wijk Berkdijk, wat vermoedelijk het hele ZW gebied van de gemeente beslagen zal hebben. Het zou inderdaad kunnen dat de naam Berkeind verwijst naar het uiteind van de 'wijk' Berkdijk, welk gebiedje dan weliswaar net over de grens in gem. Gilze en Rijen lag.

Heikant is de meest voorkomende plaatsnaam in ons land, d.w.z. het kwam ca. 30 keer voor, allemaal in Brabant (naast verder alleen nog het gelijknamige Zeeuwse dorp). Daarvan is nu nog ca. de helft over, als buurtschappen althans (te vinden via onze zoekfunctie), omdat vele inmiddels in de bebouwing van uitbreidende steden en dorpen zijn opgegaan. Die Heikanten zullen oorspronkelijk 'woeste grond' zijn geweest, waar na de eerste bebouwing gezegd zal zijn dat die en die 'op de Heikant' woont, en daarmee tot plaatsnamen geworden. Vaak zal dat pas in de loop van de 19e eeuw voor het eerst zijn gebeurd, omdat veel van dat soort gebieden toen pas zijn ontgonnen, dus in die zin verklaarbaar dat het Tilburgse Heikant nog niet voorkomt op de kaart van 1760.

Interessante materie. Overigens ligt de Heikant in een aantrekkelijke omgeving die de komende jaren alleen nog maar aantrekkelijker zal worden. Hier wordt namelijk de Groene Kamer ontwikkeld; een ruim 30 hectare groot landschapspark met bijpassende winkels, horeca en recreatie. Nu al ligt er in het gebied een drukbezochte manege en ook een struisvogelfarm.
En dan heb ik het nog niet eens over wat hier 'Stadsbos013' wordt genoemd. Hoewel de Heikant in het gedeelte 'open landschap' ligt, valt ze binnen de grenzen van dit bosgebied dat de komende jaren verder zal worden ontwikkeld. Onderdeel van het gebied is oa de Oude Warande, een sterrenbos uit het begin van de 18e eeuw. Daaromheen liggen nog andere delen met veel vermaak voor kinderen, zoals het Wandelbos, De Zeven Geitjes en een speelbos. In de rustige delen liggen nog restanten van de heide van vroeger.

Dank voor deze aanvullingen Martijn! Ik probeer actuele recreatieve ontwikkelingen in het hele land zo goed mogelijk bij te houden, middels abonnementen op een reeks aan nieuwsbrieven, maar had nog niet van deze initiatieven vernomen. Ik heb ze er hierboven bij gezet.

En mocht er toch nog ooit een discussie ontstaan en/of een afweging worden gemaakt of Klein Tilburg een apart buurtschap is, is de volgende informatie wellicht interessant. Uit de 'Straten van Tilburg' van auteur Ronald Peeters:

Oorspronkelijk de naam van een groep boerderijen en de daarbij behorende landerijen, dicht bij de grens met de gemeente Gilze en Rijen. Klein Tilburg wordt in 1591 reeds vermeld: op Cleyn Tilborch by Holten. In 1654 is er een lant by Cleyn Tilborch onder Tilborch en Gilse en in 1690 lant op Cleyn Tilborg. Op de kaart van D. Zijnen uit 1760 staat aangegeven Klein Tilborg.

Dank voor de aanvulling Martijn! Dan liggen deze gegevens hier in ieder geval alvast vast. Ik ga vast nog weleens verder duiken in de casus Klein Tilburg, want hoe klein ook, het is toch een intrigerende naam en gebiedje, dat destijds niet zomaar uit de lucht is komen vallen, dus het wanneer en waarom van zulke nederzettinkjes zit vaak toch een interessant verhaal aan, maar op korte termijn duik ik er even niet in, omdat we eerst nog 'even' nog veel al wél bestaande pagina's af moeten maken. Dus potentiële nieuwe plaatspagina's begin ik even niet aan tenzij ik er een goed verhaal van heb, en dat heb ik van Klein Tilburg nog niet kunnen vinden.

Edit 6-6-2020: inmiddels de nodige gegevens boven water gehaald over buurtschap Klein Tilburg en er een pagina van aangemaakt op https://www.plaatsengids.nl/klein-tilburg.

Als Tilburg niet de Gilzer schrijfwijze had overgenomen, spraken we nu nog over 'Wijkevoord'. Met een d, dus. Ik vond deze info via de volgende link: https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/prinsenhoef

Dank voor de tip Martijn! Helaas zit de auteur er naast; voor 1997 behoorde immers het hele gebied direct W van de weg Klein Tilburg tot gemeente Gilze en Rijen, en dus ook de hele weg Wijkevoort. Dat was dus geen grensweg tussen deze gemeenten, zoals hij stelt. Mijn conclusie is dat de gemeente Gilze en Rijzen de weg dus zelf op twee manieren spelde (als de straatnaambordjes althans van voor 1997 zijn, wat wel aannemelijk is). Zie mijn reactie op de BHIC-pagina.

Googlend of ik nog iets over boerderij Prinsenhoef aan de Bredaseweg zou kunnen vinden, n.a.v. een vraag van een mevrouw op die pagina, vond ik nog wel een leuk stukje over de 'Heikantse Prinsenhoef', nl. dat die als pachthoeve in de 14e eeuw het centrum was van de heerlijkheid Hulten! Hierboven nu e.e.a. vermeld onder het kopje Bezienswaardigheden. P.S.: ideaal dat je met OpenStreetMap (zoals ook met Google Maps) kunt deeplinken naar een specifieke locatie. Wat ik in het stukje hierboven in Bezienswaardigheden 2x heb gedaan, zodat men met een klik direct ziet waar die boerderij en dat straatje liggen. Dat scheelt de lezer weer zoekwerk. Dat kan met www.topotijdreis.nl helaas niet.

Dat was me nog niet eens opgevallen, Frank, dat Spapens (toch niet de minste in deze streek) er naast zat wat betreft de situatie van voor de herindeling ;)

Overigens kan ik mij herinneren dat er wel straatnaamborden bestonden met ‘WijkevoorD’ erop. Nog rond 2007/2008, volgens mij. Ik had daar nog een foto van, maar die heb ik later helaas verwijderd door een ‘opruiming’. Dat had ik achteraf gezien niet moeten doen, want toen ik een paar jaar later die foto opnieuw wilde maken, hingen er alleen nog maar borden met een ‘t’.

Ja, ik ben ook fan van OpenStreetMap, veel meer nog dan Google Maps.

Ik kende de man nog niet. Hij blijkt een oude rot in het cultuurhistorische vak, met meer dan 200 artikelen op BHIC, zo te zien als columns verschenen in BD, en 111 boeken op zijn naam. Tja, ik zeg als perfectionist weleens gekscherend: "Nobody's perfect, zelfs ik niet" :-) , als men mij op enigerlei fout betrapt. Kennelijk geldt dat ook voor dhr. Spapens.

Ja, jammer dat je de spelling Wijkevoord niet meer hebt als curiositeit. Dat moet toch altijd al een 'drukfout' zijn geweest, zou je denken; want als de naam van 'voorde' kwam (doorwaadbare plaats) komt het in plaatsnamen toch meestal als -foort terecht (zoals bij mijn geboorteplaats Amersfoort), of het blijft voluit zoals bij Duistervoorde. Maar -voord als legitieme spelling van een plaatsnaam lijkt me niet plausibel.

Een van de voordelen van OpenStreetMap is dat deze wél de kadastergrenzen hanteert van plaatsen en gemeenten, waardoor die op de m2 nauwkeurig zijn, wat soms relevant kan zijn, want Google Maps doet dat niet, en daar zijn we situaties tegengekomen dat ze er wel een paar honderd meter naast zaten. Dat viel me deze week weer op, in dit geval Z van Moerenburg, waar Google Maps de gemeentegrens gemakshalve langs de A58 trekt, terwijl er in werkelijkheid nog een slurfje Z daarvan Tilburgs is, met daarin o.a. de weg Torentjeshoeve.
P.S.: Ik heb op https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/prinsenhoef een reactie geschreven op de reactie van het BHIC.

Ik denk dat sowieso geen enkel boek helemaal foutloos is. Dat geldt ook voor sites, of voor historici/journalisten zoals Paul Spapens. Hij zet zich voortreffelijk in voor verschillende zaken, maar ik heb hem ook al een keer betrapt op een fout toen hij, vlak na een fatale brand, zei dat de Tilburgse reuzen binnenkort voor de eerste keer aan het publiek zouden worden gepresenteerd. Dat was in 2007, maar een jaar eerder had ik deze reuzen al gefotografeerd op een ánder evenement.

Ja, -voord als spelling lijkt mij ook ongebruikelijk. Wat Google Maps betreft, in het noordwesten van Tilburg ligt het Leikeven. Google heeft daar de grens met De Moer ook fout ingetekend. De grens loopt dwars door het ven heen, wat op OpenStreetMap inderdaad wél helemaal klopt. Ook fijn dat deze laatste een (betaalde) app beschikbaar heeft.

- Inderdaad, met kleine 'rammeltjes' moeten we leren leven, in die zin dat ze zich altijd voordoen. In mijn geval blijf ik wel alert op inhoudelijke, tik-, taal- en stijlfoutjes, met de intentie dat het ooit een keer 100 procent wordt. Tegelijkertijd staat in mijn toenmalige plan voor dit project dat ik figuurlijk voor een 9 ga (en dat ik dat ook van mijn samenwerkingspartners verlang), omdat ik enerzijds significant betere (en meer) inhoud wil leveren dan de vele 6'jes en 7'tjes die er op dit gebied op p- en e-gebied zijn (onder het motto: "Dit kan zoveel beter, laat ík dat dan maar doen"), en tegelijkertijd besef dat de laatste paar procent werk op weg naar de 10 buitensporig veel tijd en/of geld en/of energie kost, en/of het anders nooit af komt.

Soms is iets 'goed genoeg' en moet ik daar tevreden mee zijn en een streep trekken (bijvoorbeeld dat ZW hoekje van Tilburg met die grensperikelen vond ik leuk om uit te zoeken en als het eenmaal gereed is, ligt het ook voor altijd vast en is er daarna geen werk meer aan, maar als ik bij alle 4.000 buurtschappen op boerderijniveau grenscorrecties ga uitzoeken komt het project nooit af, want ik ben er per casus uiteindelijk toch al snel een 'mandag' zoet mee). Gelukkig zit er op een site t.o.v. een boek dat eenmaal gedrukt is, wél een edit-knop, zodat het, na de eerste publicatie van een onderwerp, toch steeds stukje bij beetje kan worden verbeterd. Wat dat betreft moet ik de rest van mijn leven aan blijven kijken tegen de 'rammeltjes' in mijn boeken. Het zij zo. :-)

- Ik zie het ja, in Tilburg-Noord. Het is mij echt een raadsel waarom een A-merk en gigant als Google geen gebruik maakt van de Kadasterdata, wat kennelijk wél kan getuige OpenStreetMap, maar kennelijk zelf met de hand en soms een beetje uit de losse pols zelf grenslijnen gaat zitten trekken.

Vandaar dus dat OpenStreetMap zo nauwkeurig is qua grenzen. Ik stond er niet eens bij stil dat dat komt omdat ze gebruik maken van het kadaster. Weer iets geleerd ;)

Topotijdreis is inderdaad ook al zo’n mooie site. Tot mijn vreugde gebruiken ze daar tot op de dag van vandaag de oude spelling met ‘sch’ voor veldnamen. Bijvoorbeeld de Loonsche Heide i.p.v. Loonse Heide voor dat gebied in Tilburg-Noord. Ik merk bij mijzelf dat ik, als ik op een infobord van Natuurmonumenten ‘Loonse Heide’ zie staan, de naam dan wat minder vind uitstralen. Voor veldnamen gebruik ik dan ook het liefst de oude spelling. Wat is jouw mening daarover?

Wat de Heikant betreft; grappig dat in het bijbehorende bosgebied op het bordje ‘Baronie Hoogschoor’ staat aangegeven. Dat moet wel met de Baronie van Breda te maken hebben, die volgens mij ten westen van de Oude Leij/Donge ligt. Een stukje van Tilburg ligt in dat geval dus in de Baronie van Breda ;)

- Ik had ook geen idee daarvan, maar iemand die zich voor mijn project o.a. in grensgevallen verdiepte, viel het op dat OpenStreetMap voor de grenzen gebruik maakt van de PDOK-services van het Kadaster: https://www.pdok.nl/over-pdok. Dat is vrij beschikbaar voor iedereen met 'twee rechterhanden' die daar iets nuttigs mee kan, dus des te vreemder dat Google Maps dat niet gebruikt.

- Spellingen: tja, heet hangijzer en ligt gevoelig voor wie aan de oude spellingen is gehecht. Echter o.a. in 1883 (De Vries en te Winkel) en 1936 (KNAG, pil met ca. 40.000 geografische namen inclusief polders, waterlopen e.d., die ik in mijn bibliotheek heb) zijn reeds werken uitgebracht met geadviseerde logischer spellingen, o.a. meer conform de uitspraak, zoals Gorkum, Oorschot, Oosterwijk, Akkooi. Helaas zijn die niet of slechts kort in gebruik geweest en moeten we het vandaag de dag nog steeds doen met de oude spellingen.

In of rond 1947 is er een spellingsvereenvoudiging van het Nederlands geweest, waardoor o.a. de dubbele oo en de 'sch' zijn afgeschaft. Dat gold echter niet voor plaats- e.a. geografische namen. Een adviesrapport in dat kader is in 1971 door een wetenschappelijke commissie naar 'de minister' gestuurd, waar het nog altijd onderin een la ligt. Ook dat rapport beoogde vereenvoudigingen zoal hiervoor vermeld. In het kader van die spellingswijzingen van 1947 heeft het Rijk in 1949 een voorstel aan provincie Brabant gestuurd voor wijziging van Brabantse plaatsnamen. Blijkens een mijner afbeeldingen op de pagina van Brabant bleek men kennelijk toch te zeer gehecht aan de oude spellingen, want de provincie was er niet voor te porren. Tegenwoordig zijn de gemeenten verantwoordelijk voor naamgeving en spelling van hun gemeentenaam, plaatsnamen en andere namen binnen hun gebied en verantwoordelijkheid.

Ik zit in een adviescommissie m.b.t. aardrijkskundige namen (met diverse geografen en ik als formeel amateur), die nogal op de achtergrond acteert, en o.a. - indien daartoe aangezocht - adviseert over de naam van een nieuwe gemeente bij herindelingen. Daar zit ook een jongen van het Kadaster in, en die meldde ons dat ze de komende jaren gefaseerd, als ze bepaalde deelkaarten herzien, de spellingen aanpassen naar het huidige Nederlands, zoals qua oo en sch. Met name bij polders, waterlopen en natuurgebieden. En ik kan me daar wel in vinden. Op mijn site haal ik die sch ook weg uit bijv. natuurgebied- en waterloopnamen, tenzij de variant mét erg ingeburgerd is. Maar ik heb het altijd curieus en zelfs een beetje irritant gevonden dat bijv. iedereen het al vele jaren over het Mastbos bij Breda heeft, terwijl daar tot voor kort nog Mastbosch op de kaarten stond, omdat er nu eenmaal nooit een formeel spellingswijzigingsbesluit is geweest voor niet-plaatsnamen, zoals polders, natuurgebieden, waterlopen en dergelijke. Dus ging de Topografische Dienst, tegenwoordig Kadaster, dat niet op eigen houtje doen. Vandaar nog al die oude spellingen op de kaarten.

- Inderdaad, dat kun je zo stellen. Voorheen was dat immers gebied van Gilze en Rijen, en dat is een O uithoek van de Baronie (zoals ook, vergelijkbaar met jouw casus, iemand mij erop attendeerde dat een klein stukje van de Betuwe in Zuid-Holland ligt. Oh? Zei me niets. Wat bleek: bij de herindelingen van 1986 is het Betuwse en Gelderse dorp Dalem naar de Zuid-Hollandse gemeente Gorinchem gegaan...). Overigens is een van de voorgangers van de site de door mij geschreven pil van nét geen 1.000 pagina's (achteraf enigszins uit de hand gelopen, had bondiger gekund en gemoeten) 'Op ontdekkingstocht door West-Brabant: Baronie en Markiezaat' (2001). Ken je die? Is voor een prikje nog verkrijgbaar via https://partner.bol.com/click/click?p=2&t=url&s=769&f=TXL&url=https%3A%2... (als je hem via die link bestelt, krijg ik er ook nog 1 euro commissie van, wat mijn megaverlies op dat project niet goedmaakt, maar alle beetjes helpen... :-) ).

Ja, ik wist dat je ook auteur bent van boeken. 'Op ontdekkingstocht...' klinkt zeer interessant, avontuurlijk zelfs. Ik ben er zeer benieuwd naar en heb het boek ook besteld. Echter, ik worstel wel een beetje met het fenomeen boeken. Zeker in de tijd van het digitale tijdperk is het een lastige vraag: blijf je ze kopen of ga je voor de digitale variant? Mocht die laatste er zijn, want dat is natuurlijk lang niet altijd het geval. Ik heb al jaren nauwelijks nog een boek gekocht, want ik weet niet zo goed wat ik ermee aan moet. Mijn boekenplank is ook nagenoeg vol, al kunnen er heus nog wel tien bij. De ruimte die het in beslag neemt is natuurlijk óók wel een dingetje. Maar de diverse boeken over Tilburg doe ik niet zomaar weg. Want er staat altijd wel informatie in die niet op het internet te vinden is en die ik (later) goed kan gebruiken.

Er blijven boeken over Tilburg verschijnen. Dat is aan de ene kant heel mooi, maar aan de andere kant voor mij een lastige kwestie. Al is er laatst weer zó'n mooie atlas verschenen dat ik die eigenlijk nog een keer moet kopen ;)

En wat die (waarschijnlijk zeldzame) 'rammeltjes' in je boeken betreft, daar kun je inderdaad maar het beste mee leren leven. Een boek is en blijft een mooi eindproduct waar geen site of Word-bestand tegenop kan.

Bedankt verder voor je uitleg over de oude spelling. Nu begrijp ik hoe het een en ander in elkaar zit. Dat ze de spelling op kaarten langzaam gaan aanpassen aan het huidige Nederlands is ergens wel te begrijpen. Voor mij als liefhebber van de oude spelling dan weer jammer, maar oude kaarten kunnen te allen tijde nog geraadpleegd worden als het zover is. Overigens worden de Loonse en Drunense Duinen al in de huidige spellingsvorm aangegeven. Misschien omdat het een nationaal park is?

Dat was de bedoeling ook, dat de titel zowel toeristen als streekbewoners nieuwsgierig zou maken. :-) Want beide gremia kunnen er iets van opsteken.
Wat ook éigenlijk niet in je boekenkast mag ontbreken, als je landelijk in plaatsbijzonderheden bent geïnteresseerd, is 'De topografische gids van Nederland', met 15.000 huidige en verdwenen namen, door mij vervaardigd in 1998 en de voorloper van de 3 streekboeken die ik daarna heb gemaakt. Via https://www.plaatsengids.nl/over-ons#waarom-zijn-jullie-met-plaatsengids... is die eveneens voor een prikje - 1/3 van de toenmalige nieuwprijs - te bestellen. Mensen klampen mij nog regelmatig aan op beurzen of een vereniging waar ik lid van ben, en melden me dan dat ze hem nog altijd binnen handbereik hebben staan, en vragen dan doorgaans of er nog een 2e editie komt, waarop ik dan uitleg dat de site de 2e editie is ("Ja maar ik vind een boek toch wel handig om door te bladeren", zegt men dan vaak). Ik kan me voorstellen dat naarmate je meer boeken hebt, dat je dan kritischer wordt met kopen, ook gezien de grenzen aan ruimte en budget, wat bij mij ook het geval is, maar dat het door jou genoemde recent verschenen boek wel bij de rest van je collectie hoort, omdat het daar vermoedelijk synergetisch op aanvult.

Ik heb geen boekenkast maar een boekenwánd, nu nog boekenwandje, sinds we in 2012 o.a. ons grote vrijstaande huis moesten verkopen om het i.v.m. dit project nog even uit te kunnen zingen. Daar had ik 5.000 boeken, ca. 10 strekkende meter, Lundia wand van 2.88 hoog, mét trapje :-) (waar ik als tiener al van droomde, kijkend naar die Engelse doktersseries, waar de dokters ook zo'n wand hadden), met alleen naslagwerken t.b.v. de schrijverij. Beoogd door te groeien naar ca. 10.000 boeken. Door verhuizing naar de huidige, beduidend kleinere woning, moest ik de collectie inkrimpen naar 2.000 stuks. Het zij zo. Eens komt een dergelijk huis weer terug en ga ik de collectie weer opbouwen. Die 'rammeltjes' betreffen met name verschillende spellingen of namen van plaatsen door de tijd heen in de Topografische gids, waarvan ik toen nog niet in de gaten had dat het synoniemen waren, en ze daarom als lemma zijn opgenomen in plaats van als 'zie'-verwijzing. Het zij zo.

Qua spelling is het zo dat zoals bij de instelling van een Nationaal Park men op dat moment een naam moet kiezen inclusief de spelling en dan zal aanhaken bij de op dat moment meest gangbare spelling. Dan wel op dat moment zal kiezen voor modernisering, wellicht als koploper, wetende dat de naam nog vele jaren mee moet. Maar er is altijd een overgangsperiode dat beide ongeveer even vaak worden gebruikt. Zoals Hollands(ch)e IJssel en Ho(o)geland. En instanties die een oude spelling blijven hanteren want te zuinig zijn om de naam te veranderen zijn er ook, want dan moeten ze statuten aanpassen en dat kost centjes. Terwijl men ook de nieuwe spelling als werknaam kan hanteren lijkt me. Zo is er nog altijd een sportclub in ik meen Damwâld die nog Damwoude in de naam heeft. Dan wel een soortgelijke -wâld voorheen -woude plaats. Etc. Bij het recent gerenoveerde winkelcentrum aldaar vind ik het wél irritant dat men de oude spelling nog prominent in koeienletters op de gevel heeft staan en in haar naam hanteert. Die kijken kennelijk nooit op de plaatsnaamborden als ze hun plaats binnenkomen, want de oude spelling staat daar al 10 jaar niet meer op... Ik kan dan ook niet laten dat even subtiel te melden op https://www.plaatsengids.nl/damw%C3%A2ld#natuur-en-recreatie en op https://www.facebook.com/Winkelcentrum-Damwoude-742697512495281/reviews/

Wel leuk om dergelijke ontwikkelingen te volgen, los van wat je ervan vindt. En ook al is het dan in een volstrekt andere streek.

De topografische gids heb ik óók maar meteen besteld ;) Ik probeer me - in dit serieuze ruimtegebrek - uitsluitend te richten op reeksen van bepaalde auteurs of uitgevers en daar wil ik dan ook meteen alles van hebben. Maar ja, dan zul je altijd zien dat die 'Historische Atlas van Tilburg' van een van mij onbekende uitgever afkomstig is ;) En als deze laatste er dan reeds tien heeft uitgegeven... Al weet ik niet of dat ook echt zo is. Maar ik maak me er verder niet druk over; de boeken staan niet in de weg.

Ik richt me op het zélf schrijven van verhalen naar aanleiding van mijn foto's waaraan ik ooit (uit enthousiasme) ben begonnen. Later kwam er structuur in en moest ik erg veel gaan corrigeren, tot op de dag van vandaag. Als ik vanaf het begin een duidelijke lijn had gekozen zoals jij wél hebt met de langzame opbouw van boek naar site, had ik de foto van het incorrecte naambord 'WijkevoorD' nog gehad ;)

- Inderdaad.

- Een zekere afbakening kiezen is altijd handig/nuttig/nodig. Want alleen een stapel boeken maakt nog geen (huis)bibliotheek. :-) Ik wil uiteindelijk per plaats (tot op buurtschapniveau) 1 naslagwerk (ik heb zelfs het recent verschenen naslagwerk van 600 pagina's A4 over buurtschap Loosdorp), en per streek, provincie en thema enkele representatieve naslaswerken. Zo heb ik inmiddels ook boeken over kerken, boerderijen, watertorens, vuurtorens, grenspalen, veerpontjes etc.

- Tja een format groeit helaas vaak pas in de loop der jaren. En denk je inderdaad net als ik: "Had ik dat maar vanaf het begin zo gedaan." Zo heb ik vanaf de start van de site in 2008 ook de inhoudelijke en formatstrategie (m.b.t. bijv. indeling en manier van formuleren) en beeldstrategie enkele keren gewijzigd, waardoor het qua hoeveelheid tekst in de loop der jaren wellicht wel een keer geheel is herschreven. Dus destijds gelijk in dit format indelen en beschrijven had de helft aan tikwerk gescheeld (en had ik nu geen rsi-handen gehad. Nee hoor, nog steeds geen last van). :-) Het zij zo.

Ken je ook het boek 'Ons Heerlijk Vaderland' van Hendrik Blink? Het dateert uit het begin van de vorige eeuw en is ook online te lezen, maar volgens mij alleen deel 2 (van de in totaal vier delen): http://www.gutenberg.org/files/24512/24512-h/24512-h.htm

Van mij hadden ze het (noord)westelijk deel van Heikant trouwens gerust 'Oud-Hulten' mogen noemen ;)

Prachtige boeken om te lezen en te bekijken. In de beginjaren van mijn deskresearch (1993-ca. 1998) heb ik dozenvol met dit soort boeken bij antiquariaten vandaan gesleept, om een beginnetje te hebben met het bronnenmateriaal. Maar gaandeweg bleek dat het niet efficiënt is als je in zo kort mogelijke tijd zoveel mogelijk nuttige feiten wilt 'absorberen' om die vervolgens te kunnen samenvatten; het is lyrische taal die lekker wegleest, maar daardoor is het feitengehalte voor mij althans te laag om er efficiënt mee te kunnen werken. Toen ik door de verhuizing naar het huidige kleinere huis de huisbibliotheek moest inkrimpen van 5.000 naar 2.000 boeken, zijn deze regionale overzichtswerken er dan ook als eerste uit gegaan. Het zij zo.

Ja, dat zou eigenlijk best een toepasselijke naam zijn! Een stukje van het oorspronkelijke Hulten in Tilburg, dat vermoedelijk nog altijd 'leeft' bij de bewoners. Het is te ingewikkeld om dat nu nog te formaliseren, met postcodeboek en BAG (dat had men dan in 1997 moeten doen, zoals dat bijv. ook met een stukje Zevenbergschen Hoek is gedaan en nog een paar grenscorrectietjes in of rond die tijd), maar ik zou dat dan als burgerinitiatief of gemeente oplossen met een wit plaatsnaambordje Oud-Hulten en een informatiepaneel ter plekke, dat in tekst en beeld de verschuiving van de kern Hulten toelicht. Hmm, best een goed plan!

Ja, wat zou dat mooi zijn! Dromen mag. Ik ben echter bang dat industriële borden een stuk realistischer zijn ;)

Een op veel leest een lokale ingewijde een van mijn hints in dit kader én doet er ook iets mee (zoals bij Boschoord https://www.plaatsengids.nl/boschoord). Dus ik blijf hopen. Bordje voor bordje, dan komt het ooit allemaal een keer goed met de buurtschapsbebordingen. :-)

Dat is mooi! Jaren geleden zijn ook in de buurtschap Aarle - dat onder Best valt - plaatsnaamborden geplaatst. Ik kan dat bericht zo even niet meer vinden. Maar toen ik dat een keer wilde aanschouwen, waren ze blijkbaar alweer verdwenen... Harry Fluks heeft het bord óók niet, zie ik. Overigens wel een prachtig buurtschap, maar ‘het dorp’ hijgt steeds meer in haar nek, als ik het bericht op de desbetreffende pagina lees...

Dank voor de tip weer. Ik heb een bord-alinea toegevoegd aan https://www.plaatsengids.nl/aarle. En de nieuwbouwwijk-ontwikkelingen aldaar geactualiseerd. Medio 2021 gaat de spa de grond in. Ik heb de tekeningen gezien en de buurtschap wordt gelukkig niet platgewalsd of ingesloten. De fysieke bebouwing blijft gehandhaafd. Het uitzicht verandert uiteraard wel, maar de nieuwbouw komt alleen in het open gebied O van de Aarleseweg. En het aantal is van het aanvankelijke 3.400 teruggeschroefd naar 880, waardoor men inderdaad ruim in het groen kan wonen. Dat heeft de gemeente wel een paar miljoen aan afschrijving gekost, maar als die 3.400 wél door waren gegaan, en de gemeente had de gronden níet aangekocht maar overgelaten aan projectontwikkelaars, had zij ook de wind van voren gekregen. Dus de gemeente is altijd de Kop van Jut...

Ja, gelukkig dat er nog enige afstand zal zijn, zeker tussen het deel rond de kapel en de nieuwbouwwijk. Overigens kan ik het bericht over het plaatsnaambord écht nergens meer vinden. Zelfs op internet blijven kennelijk niet alle berichten voor eeuwig bestaan. Maar volgens mij was dat toen óók een lokaal initiatief.

Veel artikelen blijven tot in de eeuwen der eeuwen (zoals de pastoor vroeger zei) op het internet staan. Maar helaas hebben sommige personen en instanties de onhebbelijke eigenschap om hun site op te heffen, waarmee ook de inhoud van de site in kwestie van het internet verdwijnt. Soms tuigt men een nieuwe site op, op een ander www-adres, waarbij men de boel artikel voor artikel opnieuw opbouwt, en daarbij niet altijd alle artikelen van de oude site overneemt. Dat neem ik bijvoorbeeld nog weleens waar bij dorps(raads)sites. Of een vereniging heft haar site op, uit in mijn optiek verkeerde zuinigheid, en gaat alleen nog verder op Facebook, omdat dat gratis is. Waarmee men wel de naslag- én pr-functie van de site met het badwater heeft weggegooid. Of krantensites en provinciesites die artikelen ouder dan X weggooien, omdat men meent dat het geen naslagwaarde meer heeft. Hoe dan ook, sommige artikelen verdwijnen helaas van het internet, waardoor bepaalde rapporten niet meer online te lezen zijn, en niet meer met een werkende link kan worden aangetoond dat een bepaalde gebeurtenis op een bepaald moment heeft plaatsgevonden. Jammer dat de sitebeheerders in kwestie zich daar niet altijd van bewust zijn.

Jammer dat daarom ook niet meer terug te vinden is wanneer (en wellicht ook waarom, door initiatief van wie) een bordje Aarle is geplaatst, of bordjes zijn geplaatst. En wanneer en waarom ze zijn verdwenen. Soms verdwijnen ze 'gemakshalve' omdat ze in de weg staan bij wegwerkzaamheden, zoals bij buurtschap Gemaal https://www.plaatsengids.nl/gemaal en buurtschap Kievitswaard https://www.plaatsengids.nl/kievitswaard is gebeurd, en verzuimen de wegwerkers ze na afloop terug te plaatsen en zijn ze kennelijk met het bouwafval mee in de containers verdwenen. De cultuurbarbaren. Bij eerstgenoemde zijn op verzoek van de inwoners andere bordjes teruggeplaatst. De inwoners van laatstgenoemde vinden het kennelijk wel best zo.

Ik zie op de site van Harry Fluks dat de gemeente Altena nog wel zo goed bezig was met het ‘beborden’ van haar buurtschappen. Weliswaar niet allemaal, maar goed. Dan is het inderdaad jammer dat met Kievitswaard er weer eentje is verdwenen.

Ja, bij krantensites zie je dat wel vaker, dat oudere artikelen op een gegeven moment niet meer te raadplegen zijn.

Reactie toevoegen