Berkeind

Plaats
Buurtschap
Tilburg
Hart van Brabant
Noord-Brabant

klein_tilburg_op_kaart_ca._1980.jpg

Situatie vóór 1997: buurtschap Klein Tilburg lag in het uiterste W van de gemeente Tilburg (de gele lijn is de gemeentegrens). W ervan was gemeente Gilze en Rijen, met de dan nog Gilzer buurtschap Berkeind en de dan nog Hultense buurtschap Heikant.

Situatie vóór 1997: buurtschap Klein Tilburg lag in het uiterste W van de gemeente Tilburg (de gele lijn is de gemeentegrens). W ervan was gemeente Gilze en Rijen, met de dan nog Gilzer buurtschap Berkeind en de dan nog Hultense buurtschap Heikant.

berkeind_heikant_hulten_klein_tilburg_op_kaart_ca._1900.jpg

Tot begin 20e eeuw liggen de buurtschappen Berkeind, Heikant, Hulten en Klein Tilburg nog als een 'nestje' bij elkaar. Door en na de bouw van de kerk in Hulten in 1914 is die kern naar het NW, rond de Rijksweg, verplaatst. (© www.kadaster.nl)

Tot begin 20e eeuw liggen de buurtschappen Berkeind, Heikant, Hulten en Klein Tilburg nog als een 'nestje' bij elkaar. Door en na de bouw van de kerk in Hulten in 1914 is die kern naar het NW, rond de Rijksweg, verplaatst. (© www.kadaster.nl)

berkeind_straatnaambordje_schoorweg_kopie.jpg

Buurtschap Berkeind ligt rond de doodlopende Schoorweg, die aan het eind overgaat in een onverhard deel en uitkomt bij het Wijckermeer. (© Google)

Buurtschap Berkeind ligt rond de doodlopende Schoorweg, die aan het eind overgaat in een onverhard deel en uitkomt bij het Wijckermeer. (© Google)

berkeind_in_2016_afgebroken_boerderij_2_kopie.jpg

Een van de oude boerderijen in de buurtschap Berkeind die in 2016 is afgebroken om ruimte te maken voor het beoogde bedrijventerrein Wijkevoort. (© Martijn de Rooij)

Een van de oude boerderijen in de buurtschap Berkeind die in 2016 is afgebroken om ruimte te maken voor het beoogde bedrijventerrein Wijkevoort. (© Martijn de Rooij)

berkeind_in_2016_afgebroken_boerderij_1_kopie.jpg

Detail van een van de oude boerderijen in de buurtschap Berkeind die in 2016 is afgebroken om ruimte te maken voor bedrijventerrein Wijkevoort. Dit was de tweede boerderij aan de Schoorweg aan de rechterkant. (© Martijn de Rooij)

Detail van een van de oude boerderijen in de buurtschap Berkeind die in 2016 is afgebroken om ruimte te maken voor bedrijventerrein Wijkevoort. Dit was de tweede boerderij aan de Schoorweg aan de rechterkant. (© Martijn de Rooij)

berkeind_alleen_de_linkerboerderij_bestaat_nog_anno_2017_kopie.jpg

Anno 2017 is in buurtschap Berkeind aan de Schoorweg alleen de boerderij links op de foto nog overgebleven. Verder staan er nog twee boerderijen aan de Vosheining. (© Martijn de Rooij)

Anno 2017 is in buurtschap Berkeind aan de Schoorweg alleen de boerderij links op de foto nog overgebleven. Verder staan er nog twee boerderijen aan de Vosheining. (© Martijn de Rooij)

Berkeind

Terug naar boven

Status

- Berkeind is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio Hart van Brabant, gemeente Tilburg. T/m 1996 gemeente Gilze en Rijen.

- Bij de gemeentelijke herindelingen van 1997 in de provincie Noord-Brabant is de gemeente Gilze en Rijen wel zelfstandig gebleven, maar zij heeft door middel van een grenscorrectie wel een stuk grondgebied moeten afstaan aan buurgemeente Tilburg. Het ging om een gebied O van de dorpen Gilze en Hulten. De grens N van de Bredaseweg is iets naar het W verlegd. In dat geannexeerde gebied liggen nu een deel van de wijk Reeshof, de wijk Koolhoven en de N260 (Burgemeester Letschertweg).

Z van de Bredaseweg, in het huidige buitengebied in het ZW van Tilburg, NO van Gilze, ging het om een gebied dat begrensd wordt door de Bredaseweg in het N, de N260 (Burgemeester Letschertweg) in het W, de A58 in het Z en uiteraard de oude gemeentegrens in het O (die N-Z liep, enigszins kronkelend, direct W langs buurtschap Klein Tilburg). Voor een visualisering hiervan zie het kaartje van de situatie vóór 1997 elders op deze pagina. In dit gebied liggen de buurtschappen Berkeind (die vooheen onder het dorp Gilze viel) en Heikant (die voorheen onder het dorp Hulten viel), met in het W uiteinde daarvan een huizengroepje rond de Hultenseweg, dat onder het buitengebied van het dorp Hulten viel (en volgens oude kaarten zelfs de kern Hulten wás, toen die plaats nog geen kerk had. De kern van dat dorp is dus naar het NW opgeschoven). Het betrof in totaal een gebied van 522 ha - waarvan ca. 400 ha Z van de Bredaseweg en ca. 100 ha N ervan - met 60 huizen en 204 inwoners.

- De buurtschap Berkeind valt, ook voor de postadressen, onder de stad Tilburg.

- De buurtschap Berkeind heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1837-1841 Het Berkeind. Aangezien deze naam dan al met die spelling voorkomt, nemen wij aan dat de spelling Borkeind, die op kaarten van ca. 1850 tot ca. 1900 voorkomt (zie de kaart elders op deze pagina), een 'schrijffout' van de kaartenmakers is.

Naamsverklaring
Samenstelling van de boomnaam berk en eind, waarvoor zie bij Nederweert-Eind.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Berkeind ligt rond de doodlopende Schoorweg en de weg Vosheining. De buurtschap ligt direct N van de A58, NO van het dorp Gilze, Z en W de stad Tilburg, NW van de dorpen Riel en Goirle, ZO van de dorpen Hulten en Rijen en NNO van het dorp Alphen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In de Volkstelling van 1840(2) wordt de buurtschap Berkeind niet apart vermeld. Tegenwoordig omvat de buurtschap nog slechts een handvol huizen, met ca. 15 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2016 is vrijwel de gehele huizengroep van buurtschap Berkeind aan de Schoorweg gesloopt. Er resteert nu nog één huis aan de Schoorweg en twee aan de Vosheining, zodat deze oude buurtschap vandaag de dag figuurlijk en letterlijk grotendeels van de kaart is verdwenen. Op schetsen van het nieuw aan te leggen Tilburgse bedrijventerrein Wijkevoort staat de Schoorweg e.o. ook ingetekend, dus kennelijk moesten de afgebroken boerderijen daarvoor wijken. Voor nadere informatie over het beoogde bedrijventerrein Wijkevoort zie de pagina van buur-buurtschap Heikant.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Overzicht van waargenomen planten- en diersoorten in buurtschap Berkeind en omgeving (als je onder de tab 'Waarnemingen' weinig of niets ziet, moet je de datum 'van' een stuk, bijv. een jaar, terugzetten).

Reacties

(4)

Vorig jaar is vrijwel de gehele huizengroep aan de Schoorweg gesloopt. Meteen ook de oorspronkelijke kern van het Berkeind, volgens een kaart uit 1850. Er resteert nu nog één huis aan de Schoorweg en twee aan de Vosheining, zodat het erop lijkt dat deze (eeuwenoude?) buurtschap vrijwel geheel verdwenen is. Op schetsen van het nieuw aan te leggen Tilburgse bedrijventerrein Wijkevoort staat de Schoorweg e.o. ook ingetekend.

Dank voor uw aanvulling! Ik heb e.e.a. hierboven verwerkt, met gelijk nog enkele andere aanvullingen m.b.t. deze buurtschap.

Het Wijckermeer is inderdaad een zandafgraving/zandwinplas. Het ontstaan van een andere plas - bij Goirle - heeft in ieder geval een rechtstreekse link met de aanleg van de A58, dus dat kan inderdaad ook heel goed het geval zijn geweest bij de Put van Reef.

Maar zwemmen kun je nu niet meer in het Wijckermeer. In de tijd dat de plas nog onder Gilze en Rijen viel, werd er nog wel gezwommen; zowel gekleed als ongekleed. Dit laatste werd gedoogd. Er was ook overlast en rond 1998 is het strand afgegraven, de plas gesloten en die is tot op de dag van vandaag omheind met hekken. Het Wijckermeer is nu een vogelreservaat.

Er gaan wel stemmen op om de plas weer open te stellen, bijvoorbeeld voor windsurfing. Ik vraag mij echter af of dat in een industriële omgeving nog gaat gebeuren.

Dank weer Martijn voor de aanvullingen! Ik heb het verwerkt.

Reactie toevoegen