Klein Tilburg

Plaats
Buurtschap
Tilburg
Hart van Brabant
Noord-Brabant

klein_tilburg_straatnaambord.jpg

Klein Tilburg is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, gem. Tilburg. De buurtschap valt onder de stad Tilburg. De buurtschap heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

Klein Tilburg is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, gem. Tilburg. De buurtschap valt onder de stad Tilburg. De buurtschap heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

klein_tilburg_op_kaart_ca._1980.jpg

Situatie vóór 1997: buurtschap Klein Tilburg lag in het uiterste W van de gemeente Tilburg (de gele lijn is de gemeentegrens). W ervan was gemeente Gilze en Rijen, met de dan nog Gilzer buurtschap Berkeind en de dan nog Hultense buurtschap Heikant.

Situatie vóór 1997: buurtschap Klein Tilburg lag in het uiterste W van de gemeente Tilburg (de gele lijn is de gemeentegrens). W ervan was gemeente Gilze en Rijen, met de dan nog Gilzer buurtschap Berkeind en de dan nog Hultense buurtschap Heikant.

berkeind_heikant_hulten_klein_tilburg_op_kaart_ca._1900.jpg

Tot begin 20e eeuw liggen de buurtschappen Berkeind, Heikant, Hulten en Klein Tilburg nog als een 'nestje' bij elkaar. Door en na de bouw van de kerk in Hulten in 1914 is die kern naar het NW, rond de Rijksweg, verplaatst. (© www.kadaster.nl)

Tot begin 20e eeuw liggen de buurtschappen Berkeind, Heikant, Hulten en Klein Tilburg nog als een 'nestje' bij elkaar. Door en na de bouw van de kerk in Hulten in 1914 is die kern naar het NW, rond de Rijksweg, verplaatst. (© www.kadaster.nl)

klein_tilburg_stop_de_verdozing_kopie.jpg

Anno 2020 zijn plannen in ontwikkeling voor bedrijventerrein Wijkevoort, direct Z en W van Klein Tilburg. De inwoners laten met spandoeken weten dat ze daar niet blij mee zijn. Voor informatie over deze plannen zie www.plaatsengids.nl/heikant-tilburg

Anno 2020 zijn plannen in ontwikkeling voor bedrijventerrein Wijkevoort, direct Z en W van Klein Tilburg. De inwoners laten met spandoeken weten dat ze daar niet blij mee zijn. Voor informatie over deze plannen zie www.plaatsengids.nl/heikant-tilburg

Klein Tilburg

Terug naar boven

Status

- Klein Tilburg is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio Hart van Brabant, gemeente Tilburg.

- 's Kaartenmakers wegen zijn soms ondoorgrondelijk; de plaatsnaam Klein Tilburg verdwijnt rond 1920 zomaar van de kaarten, zonder legitieme reden. Immers de bebouwing is er nog gewoon en ook niet opgeslokt door een buurkern. Eind jaren dertig ontdekt de maker van een volgende editie van de kaart van deze omgeving deze vergissing en plaatst de plaatsnaam weer op de kaart. Eind jaren tachtig herhaalt de geschiedenis zich, en besluit een kaartenmaker wederom deze plaatsnaam zonder legitieme reden van de kaart 'uit te gummen', welke vergissing tot heden niet is hersteld...

- De buurtschap Klein Tilburg ligt voor de postadressen 'in' Tilburg, maar gezien de ligging van het gebied voelen de inwoners zich ook verbonden met buurdorp Gilze.

- De buurtschap heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen, én aan het opschrift op de stal van het pand op huisnr. 3. Dat luidt namelijk 'Klein Tilburg 1928'.

Terug naar boven

Naam

Spelling
Sommigen spellen deze plaaysnaam als Klein-Tilburg. Volgens de huidige taalkundige richtlijnen horen dergelijke plaatsnamen eigenlijk ook met koppelteken te worden gespeld (zie 6.E onder deze link). Maar: er zijn geen plaatsnaamborden waaruit een officiële dan wel voorkeursspelling blijkt, op kaarten heeft de plaatsnaam altijd zonder koppelteken gestaan, de straatnaambordjes zijn zonder koppelteken, en ook in adresbestanden van postcodeboek en gemeente is de straatnaam zonder koppelteken, dus conformeren wij ons daar maar aan.

Oudere vermeldingen
1591 op Cleyn Tilborch by Holten, 1654 lant by Cleyn Tilborch onder Tilborch en Gilse, 1690 lant op Cleyn Tilborg, 1760 (kaart D. Zijnen) Klein Tilborg. (bron: Ronald Peeters, 'Straten van Tilburg', 1987) In 'Tilburgse toponiemen in de 16e eeuw - Een tentatieve reconstructie en naamsverklaring' (J.R.O. Trommelen en M.P.E. Trommelen, 1994) staat vermeld dat Klein Tilburg in de 16e eeuw wordt vermeld als 'Hulten parochie Tilburg'. Dat is curieus, want deze buurtschap viel altijd al onder de gemeente Tilburg, en Hulten was en is gemeente Gilze en Rijen. De Hultenaren kregen pas in 1914 een eigen kerk en zullen voordien in Gilze naar de kerk zijn gegaan. Omdat Klein Tilburg in de gemeente Tilburg lag, viel die buurtschap vermoedelijk daarom onder de parochie Tilburg - en niet onder die van Gilze - en zullen de inwoners daarom vermoedelijk iedere zondag helemaal naar de kerk in Tilburg v.v. hebben moeten lopen, hoewel de kerk in Gilze veel dichterbij was (dus wat de band van de buurtschap met Hulten dan was, is ons niet duidelijk, want zowel kerkelijk als gemeentelijk was er dus geen formele band). Overigens gold hetzelfde principe soms ook voor scholen.

Terug naar boven

Ligging

Buurtschap Klein Tilburg ligt rond de gelijknamige weg (= een N zijweg van de Gilzerbaan), WZW van de stadskern van Tilburg. Oorspronkelijk lag de buurtschap in de uiterste ZW hoek van de stad en gemeente Tilburg, tegen de grens met de gemeente Gilze en Rijen. Bij de gemeentelijke herindelingen van 1997 in Noord-Brabant is door middel van een grenscorrectie een O stuk buitengebied van de gemeente Gilze en Rijen overgegaan naar de gemeente Tilburg, met daarin de buurtschappen Heikant, Berkeind, de oude kern van Hulten (toen die plaats nog geen kerk had, dus voor 1914; met name de bebouwing aan de Hultenseweg betreffende) en het gebied Wijkevoort. Daardoor ligt er sindsdien nog 1,5 km Tilburgs grondgebied W van de buurtschap. Voor de details van die grenscorrectie de pagina Heikant of Berkeind, kopje Status.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Hoewel de buurtschap in 1840 blijkens de vermeldingen onder Naam dus al 'een tijdje' bestond, vond de gemeente Tilburg haar kennelijk te klein om apart te vermelden in de Volkstelling van dat jaar.(1) Vermoedelijk heeft de buurtschap nooit meer dan een handvol huizen omvat. Tegenwoordig liggen aan de weg Klein Tilburg 4 huizen en zal de buurtschap derhalve ca. 10 inwoners hebben. Op kaarten is door de jaren heen deze plaatsnaam altijd alleen aan de gelijknamige weg vermeld geweest. Op het adres Oudelijn 5, direct NW aansluitend aan de weg Klein Tilburg, is echter camping 'Petit 013' gevestigd. En dat betekent... inderdaad. Dus kennelijk vinden zij hun pand ook nog onder de buurtschap vallen.

Een curieus geval in dit kader is het pand N hiervan op Keizersakker 7. Daar is Edelhertenboerderij De Zonhoeve gevestigd. Op hun site beschrijven ze zich als "gelegen in het prachtige gebied Klein Tilburg". Maar de bebouwing aan de weg Keizersakker heeft op kaarten altijd gestaan als buurtschap Heikant. Vóór de onder Ligging beschreven grenscorrectie was dat een buurtschap van het dorp Hulten, en de bebouwing aan de naastgelegen Hultenseweg is de oude kern van Hulten (toen die plaats nog geen kerk had, dus voor 1914). Kennelijk voelen de inwoners daar zich nog altijd Hultenaar, want sinds de grenscorrectie ligt dit buurtje voor de postadressen weliswaar 'in' Tilburg, maar De Zonhoeve vermeld als plaatsnaam in haar adres 'Tilburg/Hulten'.

Kortom: afhankelijk van met welke bril je ernaar kijkt, kun je voor dit pand dus maar liefst vier verschillende plaatsnamen hanteren! Als wij stuiten op een object dat onder drie - of zoals in dit geval zelfs vier - plaatsnamen kan vallen, of een plaatsnaam die op drie manieren gespeld wordtd, doet ons dat altijd denken aan het vroegere tv-spel "Wie van de Drie": "Wil de enige echte plaatsnaam van deze plaats / dit object nu opstaan?"... ;-) Op deze pagina over 100 jaar dorp Hulten (= 2013) is te lezen dat oorspronkelijk, d.w.z. toen Hulten nog geen kerk had, Hulten, Heikant en Klein Tilburg als min of meer gelijkwaardige/gelijksoortige, bij elkaar horende buurtschappen werden beschouwd. Waarbij, nog even samenvattend, dát deel van Hulten plus buurtschap Heikant in 1997 van gemeente Gilze en Rijen naar gemeente Tilburg zijn overgegaan, en laatstgenoemde buurtschap altijd al onder gemeente Tilburg heeft gevallen.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Bij een stalbrand in april 2018 bij een geitenhouderij in Klein Tilburg zijn ca. 50 van de ca. 400 geiten omgekomen. Ca. 350 geiten zijn dus gered, mede door de grote inzet van veel in allerijl opgetrommelde politieagenten, die veel geiten naar buiten hebben gedragen.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie / eten en drinken

- "Eind 2015 zijn wij, Jan en Els de Bont, begonnen met de aanleg van een voedselbos op een halve hectare maïsakker tegenover Klein Tilburg 1. Een voedselbos is een door mensen gecreëerde plantengemeenschap met een hoog aantal eetbare soorten voor mens en dier. Het Bont Voedselbos is opgezet volgens de principes van de permacultuur, een methode voor het ontwerp van een eetbare omgeving die smakelijk en nuttig is. Zowel voor jezelf als voor vele andere dieren. Anders dan andere tuinen. In het voedselbos is alles anders. Hier mag alles groeien wat wil groeien. Hier heet onkruid gewenst kruid en is het ‘gratis biomassa’. Hier wordt niet geploegd, niet jaarlijks opnieuw gezaaid noch gemest en helemaal niet gespoten. Het hele jaar door kan worden geoogst. Sinds 2017 houden we ook honingbijen in het Voedselbos. Bijen vliegen in een straal van drie kilometer om stuifmeel en nectar te halen. Het bijenvolk is gezond en groeit. Dat betekent dat in het gebied waar de bijen leven en eten een gezonde diversiteit aanwezig is." Voor nadere informatie zie deze reportage en deze reportage over het Bont Voedselbos (tip voor de laatste reportage: kopieer deze en plak hem in een afbeeldingenbewerkingsprogramma (zoals Paint), daar kun je het uitvegroten ('inzoomen') om het beter leesbaar te maken).

- "Hoe kunnen we de leefomstandigheden voor de bestuivende insecten zoals bijen en vlinders in Klein Tilburg structureel en duurzaam verbeteren? In dat kader heeft Brouwers Groenaannemers uit De Moer, in opdracht van gemeente Tilburg, in 2017 een 4 km lange berm ingezaaid met een bloemenmengsel. Naast het creëren van een bloemrijke uitstraling van de buitenruimte, wordt middels het bloemenmengsel een kwaliteitsimpuls voor (solitaire) bijen, zweefvliegen en dagvlinders gegeven. Het bloemenmengsel dat bij het zaaienis gebruikt, bestaat uit inheemse ´bij-vriendelijke´meerjarige planten. Het initiatief komt voort uit de subsidieregeling ´kwaliteitsimpuls bijen regio Hart van Brabant´, waarvan Stichting Food4Bees initiatiefnemer is." (bron: Brouwers Groenaannemers) Het Voedselbos is deelnemer aan de jaarlijkse Open Tuinendag Gilze (op een zondag begin juni).

Terug naar boven

Beeld

- Video van de edelerten op Edelhertenboerderij De Zonhoeve in Klein Tilburg.

- Op de pagina onder deze link vind je onder de nrs. 380 en 397 kaarten uit 2e helft 18e eeuw met daarop o.a. Klein Tilburg (zo te zien identieke kaarten, alleen is de een in zwart/wit en de ander in kleur).

- Fotoreportages van een fotogeniek aspergeveld bij de Gilzerbaan in Klein Tilburg anno 2006/2007, althans aldus Harrie Baken en Marja van der Pasch (1961-2008), die er regelmatig gingen kijken en telkens weer nieuwe dingen ontdekten, zowel qua visuele effecten van het aspergeveld als qua bijzondere flora eromheen. De pagina is onderdeel van een website als eerbetoon van Harrie aan zijn vriendin Marja, die in 2008 op 47-jarige leeftijd aan kanker is overleden.

Terug naar boven

Klein Tilburg 3

Dankzij het feit dat dit pand in 2020 te koop heeft gestaan, kunnen wij de beschrijving van de makelaar samenvatten, om een indruk van dit kavel te geven: "Op een fraai perceel en landelijk gelegen deze ruime vrijstaande (bedrijf) woonboerderij met inpandige studio, royale paardenhal, open kaploods en rijbaan. Deze in ca. 1956 degelijk gebouwde woonboerderij is in 2002 volledig gerenoveerd en voorzien van een 'stroomterugwinsysteem' met 36 zonnepanelen. De woning bevindt zich op een royaal perceel van ca. 7220 m2. Dit object is uitermate geschikt voor natuur- en paardenliefhebbers en biedt vele mogelijkheden voor diverse (zakelijke) doeleinden, zoals zorgboerderij en mantelzorg. Vanuit de bijkeuken bereik je via de hoofdingang het overdekte terras, waar je geniet van een groen uitzicht. Het terras biedt tevens de mogelijkheid om de woning verder uit te breiden. De inpandige multifunctionele ruimte is te bereiken via de bijkeuken en is gelegen aan de achterzijde van de woning. Deze ruimte biedt diverse mogelijkheden om hier diverse invulling aan te geven zoals kantoorruimte, atelier, praktijkruimte of voor mantelzorg.

De paardenhal heeft een afmeting van ca.14 mtr x 21,50 mtr en aan de voor- en achterzijde in/uitgangen die ruim genoeg zijn om met een voertuig (bijv. tractor) de hal binnen te rijden. In de paardenhal bevinden zich de boxen en een zolder geschikt voor o.a. opslag van hooi. Aan de linker voorzijde van dit object bevindt zich de rijbaan met een afmeting van 40 mtr x 20 mtr die rondom is voorzien van een afrastering, met vier lichtmasten die voor een goede maar ook prettige verlichting zorgen tijdens de donkere avonden. Je kunt hier dus het gehele jaar door paardrijden! Aan de achterzijde van dit object bevindt zich de open kaploods. De loods heeft een afmeting van 36 mtr x 13 mtr en is aan de voorzijde volledig open. In de open kaploods is tevens een kleinere overdekte rij-/longeerbaan. Voor ondernemers die behoefte hebben aan opslag biedt deze loods vele mogelijkheden. Ook ideaal om je koets, paardentrailer of paardentruck te stallen. Het betreft een bedrijfswoning. Bestemming is 'agrarisch'. Glasvezel aanwezig!" De vraagprijs voor dit paradijs op loopafstand van de stad Tilburg was 650.000 euro.

Reactie toevoegen