Barlaque

Plaats
Buurtschap
Moerdijk
West-Brabant Baronie en Markiezaat
Noord-Brabant

Barlaque

Terug naar boven

Status

- Barlaque is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Moerdijk. T/m 1996 grotendeels gemeente Fijnaart en Heijningen, deels gemeente Standdaarbuiten.

- De buurtschap Barlaque valt voor de postadressen grotendeels onder het dorp Fijnaart, deels onder het dorp Standdaarbuiten.

- De buurtschap Barlaque heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Blaecke, Blaak, 1278 Berlake, 1294 Baerlake, 1639 Barlake.

Naamsverklaring
Oude waternaam, het 1e deel waarschijnlijk baer ‘woest, kaal’, dat wil zeggen zonder begroeiing op de oevers. Het grondwoord houdt verband met de waternaam lake dat voortkomt uit het Germaanse laku ‘natuurlijke afwatering in moerassig terrein’, in Brabant ook ‘afwateringsgracht, turfvaart’ (vergelijk Attelaken bij Etten-Leur).(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Barlaque ligt 2 km ZO van het dorp Fijnaart, NW van het dorp Standdaarbuiten, rond de Blaaksedijk op grondgebied van Fijnaart en, in het O verlengde daarvan, op grondgebied van Standdaarbuiten, waar de straatnaam verandert in Barlaaksedijk. De buurtschap ligt verder O van het dorp Stampersgat, NO van het dorp Oud Gastel, ZW van het dorp Noordhoek en de stad Klundert en ZO van het dorp Heijningen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Barlaque heeft ca. 20 huizen met ca. 50 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Fort Barlaque
Vroeger lag te Barlaque een gelijknamig fort, dat ook Blaakschans werd genoemd. Het is tot heden nog niet duidelijk wat de vorm van dit vóór 1604 aangelegde fort is geweest. Misschien was het een vierhoekig gebastioneerde schans met natte gracht, zoals het op enkele landkaarten wordt weergegeven of, zoals op andere kaarten te zien is, een vierkant fort zonder uitspringende werken. Het lag daar waar de Mooye Keene in de Dintel uitmondde. Dit rivierdeel tussen Mark en Dintel heette vroeger Blaak, Barlake, Barlaecke. Het fort diende tot dekking van de zuidoosthoek van het Eiland. Binnen het fort stond het huis van de majoor. In 1754 werd een begin gemaakt met de sloop. In 1756 leverde timmerman Nijs van Draalst hout voor het maken van buizen voor het doen springen van de muur van het fort. Het heeft dus kennelijk een of meer dikke stenen muren gehad, waarschijnlijk aan het waterfront. De stenen zijn naar Willemstad vervoerd ter ophoging van het havenhoofd en contrescarp. (bron: Heemkundekring De Willemstad).

Veer
Vermoedelijk al kort na de inpoldering van de polder Heer Jansland (aan de Oud Gastelse kant van de huidige Dintel) kwam er een veer, het Barlakeveer of Barlaqueveer tussen Oud Gastel en Fijnaart over de toen nog Barlake geheten waterloop. In Barlaque was ook sprake van een veerhuis. Het veer is in de loop van de 19e eeuw opgeheven (wanneer precies is ons nog niet bekend).

Watermolen en stoomgemaal
In Barlaque stond ook een watermolen, die rond 1890 is vervangen door een stoomgemaal, dat tot 1958 heeft gefunctioneerd. Het stoomgemaal is gebouwd door het van 1886 tot 1958 bestaan hebbende Waterschap De Mooie Keene, dat speciaal was opgericht omdat de voorgangers het niet eens konden worden over de bouw van het gemaal. Het waterschap omvatte de polders Oude Fijnaart (= W van de Boerendijk), de Mancia Winterpolder of Nieuwland van Standdaarbuiten (= de strook W van de buurtschap Kreek) en de tussen beide polders gelegen gorzen langs de voormalige rivier de Keene. Het waterschap had als taak het beheer en onderhoud van de dijkage van de Mooie Keene, de Keense watering, de bemaling en al wat tot die werken betrekking had. Een uitvoerige beschrijving van de vroegere bestuurlijke en waterschapelijke situatie in het gebied vindt u onder de link.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De Keenesluis (Barlaaksedijk, bij nr. 4) is een voormalige schutsluis met aflaatkanaal. De sluis is een onderdeel van de afdamming van de Mooie Keene uit 1765. Ter plaatse van de sluis stroomde de Barlake, die de Mark met de Dintel verbond. Smalle schepen met voornamelijk vlas aan boord werden bij de Keenesluis geschut. Het aflaatkanaal is later aangelegd. De bijbehorende sluiswachterswoning bestaat niet meer. Ineke Peters woont naast de sluis en zet zich in voor behoud en restauratie ervan.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- De 6.000 m2 grote bloementuin De Barlaque van Ineke Peters is van april t/m oktober voor groepen op afspraak te bezoeken.

Reactie toevoegen