Stampersgat

Plaats
Dorp
Halderberge
West-Brabant Baronie en Markiezaat
Noord-Brabant

stampersgat_meekrapdurp_plaatsnaambord_kopie.jpg

Stampersgat is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Halderberge. T/m 1996 gemeente Oud en Nieuw Gastel. Tijdens carnaval heet het dorp Meekrapdurp.

Stampersgat is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Halderberge. T/m 1996 gemeente Oud en Nieuw Gastel. Tijdens carnaval heet het dorp Meekrapdurp.

stampersgat_op_kaart_openstreetmap.jpg

Stampersgat ligt N van Roosendaal, ZO van Dinteloord, NNW van Oud Gastel, en grenst in het N aan de Dintel en in het W aan het Mark-Vlietkanaal. (© www.openstreetmap.org)

Stampersgat ligt N van Roosendaal, ZO van Dinteloord, NNW van Oud Gastel, en grenst in het N aan de Dintel en in het W aan het Mark-Vlietkanaal. (© www.openstreetmap.org)

stampersgat_dorpsgezicht.jpg

Stampersgat, dorpsgezicht

Stampersgat, dorpsgezicht

stampersgat_dorpsgezicht_met_o.a._watertoren.jpg

De watertoren van Stampersgat dateert uit 1952 en is gebouwd om de in de oorlog verwoeste watertorens van Fijnaart en Dinteloord te vervangen. Het is met zijn reservoir van 900 m3 de grootste watertoren van West- en Midden-Brabant.

De watertoren van Stampersgat dateert uit 1952 en is gebouwd om de in de oorlog verwoeste watertorens van Fijnaart en Dinteloord te vervangen. Het is met zijn reservoir van 900 m3 de grootste watertoren van West- en Midden-Brabant.

stampersgat_rm_heilige_leonardus_en_gazellenkerk.jpg

De RK kerk H.H. Martelaren van Gorcum in Stampersgat (ook bekend als 'Heilige Leonardus en Gezellen') in 2016 gekocht door vastgoedbelegger Adrie Kuijstermans. De kerk wordt in 2022 getransformeerd tot een woonzorgcomplex met 22 appartementen.

De RK kerk H.H. Martelaren van Gorcum in Stampersgat (ook bekend als 'Heilige Leonardus en Gezellen') in 2016 gekocht door vastgoedbelegger Adrie Kuijstermans. De kerk wordt in 2022 getransformeerd tot een woonzorgcomplex met 22 appartementen.

stampersgat_de_kreekrakkers_kopie.jpg

Het in 2012 opgerichte Zeemanskoor De Kreekrakkers te Stampersgat is in enkele jaren uitgegroeid tot een volwaardig zeemanskoor met een geheel eigen gezicht, met ca. 35 leden, begeleid door drie accordeonisten, een saxofonist en een slagwerker.

Het in 2012 opgerichte Zeemanskoor De Kreekrakkers te Stampersgat is in enkele jaren uitgegroeid tot een volwaardig zeemanskoor met een geheel eigen gezicht, met ca. 35 leden, begeleid door drie accordeonisten, een saxofonist en een slagwerker.

Stampersgat

Terug naar boven

Status

- Stampersgat is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Halderberge. T/m 1996 gemeente Oud en Nieuw Gastel.

- In 1993 stelt de provincie voor, in het kader van de voorbereidingen voor de gemeentelijke herindelingen van 1997, om Stampersgat bij de gemeente Steenbergen te voegen. De Samenstichting houdt een enquête onder de bevolking, die uitwijst dat men niet van Oud Gastel gescheiden wil worden en dat men een samenvoeging met Oudenbosch, dat ook geopperd wordt, ongewenst vindt*1. In 1994 stelt de provincie voor om het dorp, zonder het Suikeruniecomplex, bij Oudenbosch c.s. te voegen. De Samenstichting tekent bezwaar aan en vraagt de provincie rekening te houden met de volgende wensen van de bevolking:
een zelfstandig Oud en Nieuw Gastel, eventueel aangevuld met de kern Kruisland;
indien het voorgaande niet mogelijk zou zijn, samenvoeging met Fijnaart en Heijningen (in de toenmalige gemeente Fijnaart en Heijningen) en Willemstad;
geen splitsing tussen Oud Gastel en Willemstad;
geen splitsing van de kern over twee gemeenten;
indeling van het Suikeruniecomplex bij de gemeente waarvan Stampersgat deel zal gaan uitmaken.

Een groot deel van de bevolking werkte namelijk bij de suikerfabriek, die geografisch tegen het dorp aan ligt, maar tot en met 1996 onder de gemeente Dinteloord en Prinsenland viel, waarbij het dorp Dinteloord veel verder van de fabriek verwijderd ligt. En ook het sociale en culturele leven heeft al meer dan honderd jaar een relatie met de suiker. Het monument voor J.F. Vlekke*2 staat niet voor niets midden in het dorp. “Stampersgat behoort bij de suikerfabriek en andersom en dat moet zo blijven!”, zo stelde de Stichting. Ook de gemeenten Hoeven, Oudenbosch en 'Oud en Nieuw Gastel' schreven toen het ernaar uit zou gaan zien dat ze samengevoegd zouden gaan worden, in februari 1996 een brief aan de provincie met de uitdrukkelijke wens de suikerfabriek aan de nieuwe gemeente toe te voegen. Leden van de Kamercommissie die het complex in maart 1996 bezochten, waren dezelfde mening toegedaan of hadden vraagtekens bij het bestaande voorstel. Het heeft allemaal niet mogen baten: Dinteloord is in 1997 mét suikerfabriek overgegaan naar de gemeente Steenbergen…
*1 Zie verder bij 'Oud en Nieuw Gastel'.
*2 Zie bij Geschiedenis.

Terug naar boven

Naam

In het Brabants
Staampersgat.

Lokale naamgeving
Men woont ‘op ’t Gat’*.
* Voor een nadere toelichting op het op of in een plaats wonen, zie bij Welberg.

Oudere vermeldingen
1639 Stoutersgat, 1682 Stampersgat, ca. 1750 Stouters Gadt, Stappers Gadt, 1787 Stampers Gat, 1810 Stoutersgat.

Naamsverklaring
- Samenstelling van gat 'monding van een kreek' en de familienaam Stamper, een zogeheten beroepsnaam ter aanduiding van een arbeider die in de meekrapindustrie werkzaam was in een meestoof, waar de meekrap na droging fijngestampt werd in het zogeheten stamphuis. De vroegere dubbelnaam Stoutersgat bevat de synonieme beroepsnaam Stouter 'stoter, stamper'. Op de kaart van ca. 1750 zijn het echter twee verschillende inhammen.(1)

- Het gehele noorden en westen van de huidige gemeente Oud en Nieuw Gastel was vroeger de zelfstandige heerlijkheid Nieuw Gastel. Het gelijknamige dorpje was al lang vergaan, maar van lieverlee gingen er toch steeds meer mensen in het heringepolderde gebied wonen. Maar nu meer in het oosten bij ‘het Gat’, waar ook het veer over de Dintel lag. Het deel ‘Stampers’ is mogelijk afgeleid van een familienaam. Misschien heeft de naam nog iets te maken met de meekrapteelt, waar naast het stoven ook het ‘stampen’ een onderdeel was van de oogstverwerking” (20).

- Het huidige dorp is min of meer vanzelf ontstaan. Vermoedelijk hebben er zich enige schippers en vissers nabij de rivier gevestigd. Begin 17e eeuw wordt het Stoutersgat genoemd, naar de familie Stouters die in 1650 ter plaatse een boerderij bezat. De huidige dorpsnaam is eveneens van een familienaam afgeleid. Jan Jansz. Stamper bewoonde reeds in 1628 een hoeve in de nabijheid van het dorp. De namen Stoutersgat en Stampersgat werden ook naast elkaar gebruikt. Vanaf circa 1725 overheerst echter de laatste naam. Een nauwe samenwerking tussen de dorpen Oud Gastel en Nieuw Gastel kwam tijdens de Franse overheersing na 1795 tot stand. Beide dorpen werden omstreeks 1810 samengevoegd onder de naam Oud en Nieuw Gastel. Omdat Nieuw Gastel in feite niet meer bestond, werd deze naam door de volksmond ook voor Stampersgat gebezigd (21, 1998).

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp Meekrapdurp. De carnavalsvereniging heet dan ook De Meekrap. Stampersgat had twee ‘meestoven’, dat waren torens waarin de meekrapplant werd gedroogd. De meekrap werd geteeld omdat er een rode kleurstof uit te bereiden viel. In de middeleeuwen was het zelfs een geneeskrachtige plant. De meekrapindustrie is rond 1870 verdwenen, toen men ontdekte dat de rode verf ook uit steenkool viel te halen.

Terug naar boven

Ligging

Stampersgat ligt N van Roosendaal, ZO van Dinteloord, NNW van Oud Gastel, en grenst in het N aan de Dintel en in het W aan het Mark-Vlietkanaal.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Stampersgat 22 huizen met 134 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 500 huizen met ca. 1.300 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

In den beginne
In 1601 bewoont een zekere Jan Huijbrecht Stamper een keet aan de Visserskreek, die ook wel ’t Grote Gat werd genoemd. In 1653 wordt de sluis bij de Visserskreek ook de sluis van Stoutersgat genoemd.* Om een einde te maken aan de discussies wanneer Stampersgat nu precies is ontstaan, is in 2000 door de gemeente, na overleg met de heemkundekring, bepaald dat dat jaar op 1605, het jaar van inpoldering van de Prinslandse Polder, moet worden gesteld. Het bestuur van de heemkundekring neemt aan dat de bewoning op de plaats waar nu het dorp ligt, rond 1605 een feit was.
* Zie verder bij Naam.

Veer
“Aanvankelijk werd de verbinding tussen Oud Gastel en Stampersgat met Fijnaart en Willemstad onderhouden door een veer. Vermoedelijk dateert dat van rond 1560. In ieder geval was er al in 1711 sprake van een veer over de Dintel bij Stampersgat. In 1747 werd Bergen op Zoom door de Fransen belegerd. In dat jaar werd het veer beheerd door Peter Horsten die in het dorp woonde. Hij ontving van de commandant van Willemstad, grootmajoor C.G. van Coehoorn, een uitvoerige instructie, waarin stond dat het verboden was Franse soldaten - ook als zij beweerden deserteur te zijn - over te zetten. Hollandse soldaten daarentegen moesten zowel overdag als ’s nachts geholpen worden. De sleutel moest hij ’s nachts, uit veiligheidsoverwegingen, afgeven bij de schepen Cornelis Visser.

In 1860 werd het veer opgeheven, toen er een houten ophaalbrug werd gebouwd. Met de komst van de tram in 1897, verdween de oude brug, omdat die niet stevig genoeg was voor de tram. De brug werd vervangen door een stalen draaibrug. Deze brug werd vernield tijdens oorlogshandelingen in 1940. Gedurende de Tweede Wereldoorlog was er weer een pontveer op Stampersgat. Een door vijftig Mongoolse krijgsgevangenen aangelegde noodbrug overleefde de oorlogshandelingen in 1944 niet. Na de bevrijding hebben op dezelfde plaats nog twee zogenaamde baileybruggen gelegen, voordat er in 1949 een nieuwe brug werd geplaatst op een andere plek over de Dintel. Deze nieuwe brug vormde de verbinding tussen Oud Gastel en Fijnaart. Maar ook deze brug was geen lang leven beschoren, want in 1960 werd hij vervangen door de witte brug” (40).

Parochie
Stampersgat kreeg in 1899 een eigen parochie met een tijdelijke kerk in de Brugstraat. Dat had heel wat voeten in de aarde, want Oud Gastel, waar de parochianen tot dan toe ter kerke gingen, wilde niet meewerken aan een afsplitsing.

Meekrap
“In 1851 werd te Stampersgat een meekrapstoof gebouwd. Als bouwterrein werd gekozen voor een gedeelte van het vervallen Fort Willem, aan de oostzijde van de Gastelsedijk West, nabij het Jan Frederik Vlekkeplein. Deze stoof heeft nog een aantal jaren met goed resultaat gewerkt, doch na 1872 werd er geen dividend meer uitbetaald. In 1893 werd hij gesloopt” (40).

Suikerfabriek
“Toen tussen 1870 en 1900 de industrialisatie op stoom begon te komen, werd West-Brabant – met de Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden als achterland en veel riviertjes voor het nodige zoete water – de ‘suikerhoek’ van Nederland. Vermogende Hollanders en Belgen richtten fabrieken op. En toen was daar opeens Jan Frederik Vlekke, een man zonder kapitaal en zonder aristocratische achtergrond” (741). “Vlekke was in 1849 geboren als zoon van een schippersknecht en opgeleid tot schoolmeester. Op zijn achttiende werd hij hulponderwijzer in Oud Gastel.

Om wat bij te verdienen, werkte hij na schooltijd op het kantoor van de suikerfabriek. Dat bevond zich toen nog in het huis van de directeur, dorpsarts J.J. van Sprangh, die met zijn vermogende vrouw grootaandeelhouder was. Jan Frederik werd fulltime boekhouder en na de dood van de dokter in 1881 mocht hij plaatsnemen op de directeursstoel. In 1892 werd hij op speciaal verzoek van de Belgische aandeelhouders ook beheerder van een andere suikerfabriek, Sint Antoine bij Standdaarbuiten.” Op de fabriek werkten zo’n 600 mensen, grotendeels mannen.

Vlekke was zijn tijd ver vooruit. Hij zag de werknemer als medechristen en voelde grote verantwoordelijkheid voor diens geestelijk en stoffelijk welzijn. En handelde daar ook naar. Hij had weliswaar – voor een fabrieksdirecteur – revolutionaire ideeën, maar hield niet van de klassenstrijd zoals de linksen die voerden. Hij zocht naar een natuurlijk evenwicht en betoogde in zijn Kleine Courant, een personeelsblad van de fabriek, dat geen katholiek mocht meegaan met een sociaal-democratische organisatie, want die predikte oproer. Het geloof vond hij zo belangrijk dat hij bij de fabriek een kerk liet bouwen. Hij schoof de begintijd van de werkdag een eindje op, zodat men voor de arbeid nog even naar de kerk kon.

De lonen lagen hoger dan in de wijde omgeving. Alle werknemers boven de 25 jaar hadden stemrecht en dat kreeg je alleen als je een bepaalde inkomensgrens had bereikt. Men werkte er tien uur per dag, van zes tot zes, met pauzes. Maar voor het zwaarste werk had Vlekke in 1898 de arbeidsduur teruggebracht tot acht uur (in de herfst lagen er continu ruim honderd boten van binnenschippers aan de oever en daaruit moesten zware manden met bieten getild worden).

Het personeel kon via het loon sparen voor een pensioen-, ongevallen- en invalidieitsverzekering. Verder kende de fabriek een ziekenfonds, een weduwen- en wezenfonds en een fabrieksspaarkas met hoge rente om de slappe zomertijd door te komen. Vlekke regelde dat steenkool en graan voor huishoudelijk gebruik collectief werden aangekocht, vervolgens zorgde hij ervoor dat bij de fabriek koopwoningen werden gebouwd. Dat was een uitkomst voor de arbeiders uit Oud Gastel die elke dag een uur heen en een uur terug moesten lopen. De fabriek zette een financieringsregeling op, waardoor de arbeiders na 15 jaar eigenaar van het huis waren.

Er was een ruimte voor toneel, er was een eigen fanfare. Er was een gratis badlokaal, een fabrieksbibliotheek enzovoort. Geen wonder dat toen er in 1903 een nationale staking uitbrak, de Gastelsche Beetwortelsuikerfabriek gewoon doorwerkte. Vlekke overleed in 1903 op 54-jarige leeftijd. De fabriek sloot in 1927 en was tot 1935 buiten gebruik. In dat jaar vestigde er zich de Uitvoering Sloopwerken en Metaalhandel, de latere USM. In de jaren zestig schakelde men over op nieuw ijzer en kreeg het bedrijf de naam Staal Unie, waarvan het kantoor nog steeds in de oude suikerfabriek is gevestigd.

De derde Stampersgatse suikerfabriek is de enige die nog steeds bestaat. Geografisch ligt deze weliswaar tegen Stampersgat aan, maar in de praktijk heet de fabriek suikerfabriek Dinteloord, omdat deze vóór de herindeling van 1997 onder de gemeente Dinteloord viel*. - Artikel over in 2008 verschenen boek over de geschiedenis van de suikerfabriek.
* Zie ook bovenaan deze pagina onder het kopje Status, en de pagina van Dinteloord en op de pagina van Oud en Nieuw Gastel, kopje Status.

Tweede Wereldoorlog.
Stampersgat is in de Tweede Wereldoorlog totaal verwoest. Het dorp heeft in verband met de oorlog een vriendschapsband met het Engelse Cheltenham. Deze band dateert van 5 mei 1970, toen een delegatie van de familie van de in het dorp gesneuvelde soldaat Dennis Lee het naar hem vernoemde straatnaambordje kwam onthullen (Lee ligt begraven op het kerkhof van het dorp). Sindsdien zijn er vele formele en informele bezoekjes over en weer geweest en is er een tweejaarlijkse uitwisseling tussen het dorp en Cheltenham. In Cheltenham is het Gloucestershire Regiment gevestigd, dat het dorp op 3 november 1944 na een hevige, vijf dagen durende strijd wist te bevrijden. Tijdens deze strijd is het dorp zwaar getroffen: tal van huizen en gebouwen werden vernield of zwaar beschadigd en vele burgers lieten hierbij het leven.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de volgende instantie en literatuur:

- Heemkundekring 'Parel aan de Welen'. Contactgegevens: J. van Aken, L.P. van Mallandstraat 57, 4754 AM. E-mail hkstampersgat@gmail.com.

- In 2017 is het bijna 800 pagina's tellende boek 'Markant Stampersgat' verschenen, samengesteld door Antoon Koevoets en Ben Donkers. In zijn voorwoord stelt Donkers het jammer te vinden dat er de laatste jaren zoveel bekende Stampersgattenaren naar de 'eeuwige jachtvelden' zijn vertrokken. Na afloop van de boekpresentatie is Donkers zelf onwel geworden en overleden... Ze hebben de afgelopen jaren een kleine 50 markante inwoners geïnterviewd en verhalen laten vertellen, die ze in het boek hebben verwoord. Het betreft zowel hilarische als serieuze voorvallen. Enkele voorbeelden: Van Johan Vermolen, kastelein van café Tramstation ging het naar het krasse baasje Jan Bus, naar de beste frietbakker in de regio Din de Blaaij, naar rasverteller Peter Frijters, Jan van Steen, Toon van Kaam alias d'n Brat en Lowieke Bovée, de gebroeders Theunisse, stuntvrouw Mien Bus, Kukelen Ko en Eddy Janssen, niet alleen uiterlijk markant.

Koevoets: "De vroegste herinneringen in ons boek komen uit de oorlogstijd. De jongste generatie hebben we niet gesproken, maar wellicht vinden zij het vermakelijk hoe hun ouders of grootouders kattenkwaad uithaalden." In het voorwoord vraagt Donkers zich af of het vroeger beter was. "Beter misschien niet. Wel anders. Met een enkel tv-toestel in het dorp en zeker nog geen mobieltjes. Zonder kloppen kon je door de achterdeur bij iedereen naar binnen voor een bakske koffie. Die tijd komt nooit meer terug. Op onze manier hebben we getracht nog iets blijvends van Ut Gat te maken." Het boek is verkrijgbaar via het mailadres van auteur Antoon Koevoets: apm2001@ziggo.nl. (bron: BN/De Stem, 26-1-2017)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

Nieuwbouw
- Plan Rebus. Onderzoek heeft uitgewezen dat er in het dorp grote behoefte aan woonruimte is, vooral voor wat oudere een- en tweepersoonshuishoudens (55+). "In 2007 kocht de rechtsvoorganger van Woonkwartier, woningstichting Bernardus Wonen, de voormalige Bus locatie. Sindsdien is er gewerkt aan een passend plan. Met deze 9 appartementen waarbij 55-plussers uit Stampersgat voorrang krijgen, krijgt deze kern er een mooi complex bij." Woningcorporatie Woonkwartier ziet de alom opduikende woningnood als een groot maatschappelijk probleem, aldus directeur Ruud van de Boom. Daarom zijn bouwers, ondanks corona-problemen, stijgende bouwkosten en het risico van onrendabele verhuur, in 2021 toch in het dorp aan de slag gegaan. In 2022 is een complex met 9 huurappartementen gerealiseerd. Het project draagt de naam Rebus en is uitgevoerd op wat in de volksmond bekendstaat als Locatie Bus, bij de Brugstraat. Het is de eerste nieuwbouw in het dorp sinds 12 jaar.

- Weike van Bus. "JAWEL Bouw heeft in 2022 12 koopwoningen gerealiseerd op de locatie van de voormalige pastorietuin achter plan Rebus in Stampersgat. De woningen hebben een oppervlakte van circa 65 m2. Bij 6 woningen konden bewoners kiezen voor een opbouw waarmee de woningen circa 100 m2 groot worden. De woningen beschikken over een badkamer en slaapkamer op de begane grond. Het is een hofje in een groene omgeving met twee waterbergingsvijvers, voldoende openbare parkeerplaatsen en een wandelpad richting de Havenstraat. Het project heeft de straatnaam 'Weike van Bus' gekregen. Voor de inrichting van het openbaar gebied is een Inrichtingsplan opgesteld. Bij de tekening is een tekstuele toelichting gemaakt. Hierin staat bijvoorbeeld meer informatie over de maatregelen die zijn genomen voor het regelen van de waterhuishouding. Het inrichtingsplan is in een digitale informatiebijeenkomst aan belangstellenden toegelicht. De opgehaalde informatie van belangstellenden is verwerkt in dit verslag en was onderdeel van de verdere uitwerking van het inrichtingsplan. JAWEL Bouw heeft de locatie eind 2021 bouwrijp gemaakt en is in april 2022 gestart met de bouw." (bron: gemeente Halderberge)

- Appartementen in RK kerk. En dan zijn er in 2022 ook nog eens 22 appartementen gerealiseerd in de voormalige RK kerk. Zie daarvoor verder het hoodstuk Bezienswaardigheden.

- In Stampersgat was al jaren geen nieuwbouw meer gepleegd, terwijl daar wel behoefte aan is. Dat heeft te maken met de 'geur- en geluidscirkels' van de Suiker Unie. Sommigen hopen op mogelijke woningbouw op het voormalige Staalunie-terrein, maar die kans is nihil omdat de grond daar na ruim een eeuw bedrijvigheid zodanig vervuild is dat bodemsanering onvermijdelijk lijkt. Zo is op het terrein onder meer 4500 m3 asbesthoudende grond aanwezig. Bovendien is het terrein nog in gebruik bij een ondernemer. Wethouder Wierikx acht de kans groot dat als het terrein ooit vrij komt, dat er dan recreatiewoningen komen. De eisen i.v.m. milieucirkels zijn daarvoor namelijk lichter dan voor permanente woningen.

Sluiting horeca
"Met het sluiten van 't Pleintje is het dorp anno 2021 plots zo goed als drooggelegd", stelt journalist en inwoner Wim van den Broek, die in dit artikel in BN/De Stem d.d. 8-1-2021 beschrijft welke horecagelegenheden er in de loop der jaren in Stampersgat zijn geweest. En dat zijn er nogal wat. Wim concludeert daarom aan het eind van het artikel: "Met ook nog dijkcafeetjes van Aartje Peemen, Vissenberg, Eddy Blommers, Jan de Wit en Hugo Hollemans plus een eethuis op de driesprong leek het alsof er op enig moment meer bierkranen dan inwoners in het dorp waren."

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Rijksmonumenten
- Stampersgat heeft 2 rijksmonumenten.

Gemeentelijke monumenten
- Stampersgat heeft 9 gemeentelijke monumenten.

RK kerk
De naam van de RK kerk H.H. Martelaren van Gorcum in Stampersgat (ook bekend als 'Heilige Leonardus en Gezellen') (Dennis Leestraat 25) is gekozen ter ere van pastoor Cornelis Luyckse, die de laatste pastoor was van het in 1570 door dijkdoorbraken verzwolgen dorpje Nieuw Gastel. Hij werd pastoor in Fijnaart, maar werd twee jaar later samen met de 19 martelaren van Gorcum opgehangen in Den Briel. De kerk dateert uit 1924 en is een opvolger van de eerste (nood)kerk uit 1899 in de Brugstraat. De neogotische kerk is ontworpen door architect Wolter te Riele. Het is een driebeukige bakstenen kruisbasiliek die ontworpen is in de trant van de eveneens door Te Riele ontworpen Jacobus de Meerderekerk te Lonneker. Het exterieur van het gebouw toont een centrale toren en een traditionalistische vormgeving, terwijl het interieur veel vrijer is vormgegeven en kenmerken van het baksteenexpressionisme toont. Onder andere is met gewelfvormen en bakstenen versieringen geëxperimenteerd. De parochie heeft in 1999 het 100-jarig bestaan met diverse festiviteiten gevierd. Onder meer is er, net als vroeger, een bedevaart naar Brielle georganiseerd en is er een herdenkingsboek uitgegeven.

De zeven parochies in Oudenbosch, Stampersgat, Standdaarbuiten, Oud Gastel, Bosschenhoofd en Hoeven zijn in 2013 gefuseerd tot de H. Bernardusparochie. Alleen de basiliek in Oudenbosch en de kerk in Oud Gastel blijven nog in functie. In dat kader is de kerk H.H. Martelaren van Gorcum in 2012 aan de eredienst onttrokken en in 2016 gekocht door vastgoedbelegger Adrie Kuijstermans. Nadat hij eerst de kerk van zijn geboorte- en woonplaats Standdaarbuiten in eigendom had verkregen, tipte het kerkbestuur hem dat er in Stampersgat ook nog een kerk te koop stond. "Beide zijn mooie en degelijke gebouwen. Met het opknappen en bij de herbestemming wil ik graag deze kwaliteiten voor de toekomst behouden", aldus Kuijstemans. De kerk wordt getransformeerd tot een kleinschalig woonzorgcomplex met 22 appartementen. De oude pastorie wordt afgebroken. Aan de Havenstraat komt een nieuw appartementencomplex. Het wordt een duurzaam, mooi gebouw in de vorm van een oude pastorie, voorzien van een parkeergarage inclusief lift. Verder voorziet het plan in een door de gemeente aan te leggen weg vanaf het nieuwe complex uitkomend in de Brugstraat. Rondom de kerk wordt het open en groen. Het herbestemmingsplan is ontworpen door het in rijksmonumenten gespecialiseerde Architectenbureau TenBrasWestinga uit Amersfoort. Het is de bedoeling dat de bouwplannen medio 2021 van start gaan en medio 2022 gereed komen.

Watertoren
De watertoren dateert uit 1952 en is 41,45 meter hoog. Het is een ontwerp van de Roosendaalse architect Jac. Hurks. De toren is gebouwd om de in de oorlog verwoeste watertorens van Fijnaart en Dinteloord te vervangen. De inhoud van de watertank diende meer te zijn dan de som van beide vernielde torens. Vandaar dat die van Stampersgat met zijn reservoir van 900 m3 de grootste van West- en Midden-Brabant was. Het reservoir heeft een diameter van 9,80 meter en een hoogte van 14,80 meter. Een enkeling had een kraan die hoger zat, die moest zelf maar zorgen dat hij zijn water boven kreeg. Meestal ging het daarbij om fabrieken. Tegenwoordig zorgen drukreguleringspompen voor de doorstroming van het water. Daarom zijn de meeste watertorens inmiddels in onbruik geraakt en verkocht aan particulieren of bedrijven. De Stampersgatse toren is in 1996 buiten dienst gesteld en vervolgens door de huidige eigenaren, het gezin Derks, aangekocht. Zij bewonen het ‘pand’, na het eerst voor bewoning geschikt te hebben gemaakt. Zo is er een goederenlift geïnstalleerd, wat wel handig is bij een hoogte van 4 verdiepingen... Verder zijn er onder meer riolering, water en gas aangelegd.

Monument J.F. Vlekke
Monument voor Jan Frederik Vlekke (1849-1903) (onthuld in 1958), een sociaalvoelend werkgever die als directeur van de Gastelsche Beetwortelsuikerfabriek, in de jaren 1881-1903, zijn tijd ver vooruit was. Zie verder bij Geschiedenis.

Voormalig postkantoor
Het pand aan de Gastelsedijk West 13 is een gemeentelijk monument. Het is rond 1897 gebouwd door een heer Piskar, die toen leidinggevende was bij de Gastelse Beetwortelsuikerfabriek. Na de Tweede Wereldoorlog kwam er het postkantoor, dat er tot in de jaren zeventig was gevestigd.

Plattegrond en muurschilderingen in dorpshuis
De wanden van de biljartzaal in Dorpshuis De Steiger (Havenstraat 4), die in 1998 zijn ingericht, zijn bekleed met een levensgrote plattegrond van Stampersgat, die voorheen in het gemeentehuis in Oud Gastel hing, en met fraaie muurschilderingen van Peter Luijten.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

Carnaval
- "Carnavalsstichting CV De Meekrap bestaat al sinds 1952 en zorgt er ieder jaar voor dat er weer een leutig carnavalsfeest op het Meekrapdurp, zoals Stampersgat tijdens carnaval heet, gevierd kan worden. Onze carnavalsvereniging heeft in principe twee mascotte’s. Zo staat er nabij het watertje de Weel onze permanente mascotte de Meekrapsteker. Met carnaval en in de weken voor carnaval verschijnt onze andere mascotte op de Weel. Dit is onze heks Rubia. Elk jaar wordt op de dinsdagavond met carnaval afscheid van haar genomen en gaat ze, na een schitterend vuurwerk, de brand in… Maar niet getreurd... tot ziens tot volgend jaar, is het motto!"

Toneel
- Revuegroep Stampersgat is opgericht in 1975 en brengt nog altijd met veel plezier jaarlijks in maart een nieuwe voorstelling op de planken. Ieder jaar opnieuw is het voor hen weer een uitdaging om te zorgen dat ze 3 avonden lang mensen een leuke avond uit kunnen bezorgen. In 7 maanden tijd schrijven ze zelf de teksten van de liedjes en sketches, worden de decors door leden gebouwd en ook de danspasjes worden zelf verzonnen. Uiteindelijk komt alle voorbereiding samen in de voorstelling. "Om onze Revuegroep te beschrijven kom je al snel bij een de woorden afwisseling, verrassing en snelheid terecht. Een revue kenmerkt zich namelijk door korte afwisselende onderdelen. In hoog tempo volgen sketches, zang en dans elkaar op. Samen vormen ze een avondvullend programma waarin humor, vrolijkheid en show voorop staan. Onze Revuegroep heeft al ruim 40 jaar ervaring met het maken van deze schitterende shows. Ben je nieuwsgierig geworden noteer dan alvast de datums van onze nieuwe Revue in je agenda en kom met ons meegenieten!"

- Koningsdag.

- Ronde van Stampersgat (wielrennen) (op een zondag in mei).

- "Begin september is er de Wandeldriedaagse Stampersgat. De Wandeldriedaagsewerkgroep zet met medewerking van de KBO voor iedere dag mooie routes in elkaar gezet van 5 en 10 km rondom het dijkdorp. De Wandeldriedaagse start en finisht iedere dag bij het Dorpshuis, waar ook de eerste dag kan worden ingeschreven. Op donderdagavond en vrijdagavond kan tussen 18.00 uur en 18.30 uur gestart worden met wandelen en op zaterdagmiddag vindt de start van de 10 km plaats om 13.00 uur en de 5 km om 13.45 uur. Rond 15.00 uur worden de wandelaars terugverwacht en feestelijk binnen gehaald, waarna ze op het dorpshuisplein hun herinnering ontvangen. Deelname aan de Wandeldriedaagse is voor kinderen tot en met de basisschool gratis. Voor de overige deelnemers kost het 2,50 per persoon."

- Tijdens de Kerstmarkt (weekend voor Kerstmis) kun je onder meer een ritje maken met een paardentram.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

Waterpicknicktafels
Geen zin om te zwemmen, maar zoek je toch graag het water op? De waterpicknicktafels in Stampersgat brengen picknicken en waterplezier samen. 10 picknicktafels, ieder van een andere hoogte, staan in rivier de Mark. De laagste hangt nét boven het water, bij de hoogste raken je voeten bij laag water net het wateroppervlak. Ook voor suppers en andere watersporters zijn de waterpicknicktafels een fijne pauzeplek. Leg je supboard of kano aan de tafel vast en geniet van je lunch. Ben je met de boot, dan is de aanlegsteiger een paar meter verderop te vinden.

Vissen
Hengelsporthaven aan de Mark/Dintel.

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportage over Stampersgat, door Kees Wittenbols uit Breda.

- "Haast elke stad of dorp heeft haar eigen site waar oude/recente foto's geplaatst worden. Die van ons dorp 'zwierven' nog enigszins. Da's jammer. Om iets meer structuur aan te brengen is de Facebook-pagina 'Stampersgat: tussen witte brug en suikersilo' gemaakt. Leden van de groep kunnen foto's plaatsen van ons dorp toen en nu. Van Stampersgatse families, personen, vrolijke/minder vrolijke gebeurtenissen, evenementen, dorpsgezichten, ansichtkaarten, natuurfoto's, krantenknipsels, gadgets: kortom alles wat ons dorp aangaat. Aankondigingen van evenementen of vormen van reclame horen in principe hier niet thuis (daarvoor verwijzen we naar de FB-pagina's van de Samenstichting of Stampersgattertje). Reageren op foto's mag, graag zelfs. Doe het uiteraard met respect, zonder iemand te kwetsen. Als iemand om persoonlijke redenen een foto niet geplaatst wil zien, wordt ze verwijderd. Ik ben benieuwd wat het allemaal oplevert in deze bijzondere tijden. Wim."

Terug naar boven

Links / voorzieningen / verenigingsleven

- Nieuws: - Nieuws uit Stampersgat op Facebook.

- Belangenorganisatie: - De Samenstichting zet zich in voor de leefbaarheid van het dorp Stampersgat.

- MFA en dorpshuis: - In 2014 is de nieuwe Multifunctionele Accommodatie (MFA) gereed gekomen, waar o.a. het dorpshuis en basisschool De Steiger onderdak vinden. "De gemeente Halderberge vindt het belangrijk dat er leefbare dorpen en wijken zijn, waar het verenigingsleven bloeit en inwoners (jong en oud) elkaar kunnen ontmoeten. In dorpshuis De Steiger in Stampersgat vinden vele activiteiten plaats, maar het dorpshuis is toe aan een renovatie. De leefbaarheid in het dorp staat daarnaast extra onder druk door het vertrek van de laatste horecavoorziening, waardoor de functie van het dorpshuis nog belangrijker is geworden. In 2020 klopte het bestuur van dorpshuis De Steiger bij de gemeente aan. Zij hadden met hun gebruikers een toekomstvisie gemaakt om de leefbaarheid én het gebruik van het dorpshuis te verbeteren. In de periode daarna is onderzoek gedaan naar wat nodig is om van De Steiger een toekomstbestendig dorpshuis te maken. Er werd een klankbordgroep met gebruikers van De Steiger opgericht waarin ideeën en aandachtspunten voor een toekomstbestendige inrichting van De Steiger werden opgehaald. Op basis van het onderzoek zijn bouwkundige aanpassingen noodzakelijk, zoals het vervangen van het dak, het ventilatiesysteem en duurzaamheidsmaatregelen om het hoge energiegebruik terug te dringen.

Daarnaast liggen hier nadrukkelijke kansen om van het dorpshuis dé sfeervolle huiskamer van het dorp te maken. Dit willen we doen door onder andere het realiseren van een horecafunctie. Wij zijn van plan om het bestaande gezondheidscentrum te slopen en opnieuw te bouwen tegen het dorpshuis. Wij kijken daarbij naar de mogelijkheid voor het realiseren van enkele appartementen daar bovenop. De plannen zorgen voor een open en ruim dorpsplein met uitzicht op het water en waar een sfeervol terras een plek kan krijgen. Dit sluit aan bij de ambitie van de samenstichting voor een “dorpsplein aan het water” en het versterken van de waterrecreatie. De gemeenteraad omarmt de toekomstvisie van het bestuur en de gebruikers van dorpshuis De Steiger en heeft op 14 juli 2021 besloten om te gaan investeren in de renovatie van het dorpshuis. De komende periode gaan wij verder onderzoek doen en de informatie op een rij zetten waarmee een architect een ontwerp kan gaan maken. Over dat ontwerp blijven wij graag met de gebruikers in gesprek. We gaan aan de slag om ervoor te zorgen dat over een paar jaar gebruik gemaakt kan worden van een mooi gerenoveerd dorpshuis." (bron: gemeente Halderberge) - Bekijk hier het filmpje over de ontwikkelingen van het dorpshuis in Stampersgat anno juli 2021.

- Onderwijs en kinderopvang: - "Kindcentrum De Steiger is een voorziening voor kinderen van 0 tot 12 jaar, waar kinderen gedurende de dag terecht kunnen om te leren, spelen, ontwikkelen en ontmoeten. Het centrum is een grote stap in de ontwikkeling naar inhoudelijke en organisatorische samenwerking tussen basisonderwijs, kinderopvang en vrijetijdsbesteding. Wij bieden een totaalpakket op het gebied van educatie, opvang en ontwikkeling, waardoor activiteiten beter op elkaar aansluiten. Basisschool De Steiger vormt samen met Kinderopvang de Kajuit en de voor- en naschoolse opvang De Kajuit het kindcentrum voor kinderen van 0 tot 12 jaar. Daarbij werken we intensief samen met de omgeving van de kinderen, te weten ouders, vrijetijdsvoorziening in de buurt en instellingen in het dorp. Het fundament van het kindcentrum vormt de gezamenlijke missie en pedagogische visie op ontwikkeling en educatie van de kinderen van 0 tot 12 jaar. Het team van De Steiger is één geheel van diverse professionals met diverse expertises. Kindcentrum De Steiger is gelegen in het hart van het meer dan 400 jaar oude dorp Stampersgat en is samen met dorpshuis De Steiger gevestigd in één multifunctionele accommodatie. De Steiger heeft o.a. beschikking over een inpandig gelegen sportzaal, bibliotheek, toneelzaal en gespreksruimtes.

Bassischool. Basisschool De Steiger geeft richting aan het leren van ongeveer 100 kinderen van 4 tot 12 jaar. De kinderen hebben een eigen plek in één van de vier combinatiegroepen verdeeld over vier lokalen. Deze lokalen zijn gelegen op drie verdiepingen van het schoolgebouw. De lokalen maken gebruik van een royaal leerplein dat grenst aan het lokaal. Het onderwijs wordt georganiseerd in combinatiegroepen van twee opeenvolgende leerjaren. Tussen de groepen zijn leerinhouden afgestemd op de ontwikkeling van de kinderen en wordt het onderwijs verzorgd en gewaarborgd in doorgaande leerlijnen. De leerontwikkelingen van de kinderen volgen wij nauw met observatielijsten, methodegebonden toetsen en methode onafhankelijke toetsen als onderdeel van ons leerlingvolgsysteem.

Kinderopvang. Kinderopvang Stg. KOOG op locatie De Kajuit in Stampersgat verzorgt dagopvang voor kinderen van 0 tot 4 jaar. De dagopvang is 52 weken per jaar geopend van 07.00 tot 18.00 uur en voldoet aan alle kwaliteits- en veiligheidseisen. De pedagogisch medewerkers verzorgen de kinderen en organiseren ontwikkelingsgerichte spel-activiteiten. Kinderen ontwikkelen zich het best als ze betrokken zijn. Om de betrokkenheid van kinderen zo groot mogelijk te laten zijn, wordt gewerkt rondom thema’s. Alle activiteiten worden zoveel mogelijk rondom deze thema’s georganiseerd.

Peutergroep. In de peutergroep van het Kindcentrum zijn alle peuters vanaf twee jaar welkom in onze groep 0. Deze peutergroep is volledig geïntegreerd in de groep 0-4. Uw kind speelt er minimaal twee dagdelen per week met uitdagend speelgoed en met andere kinderen. De pedagogisch medewerkers doen diverse speelse en uitdagende activiteiten met kinderen om de ontwikkeling te stimuleren. Er wordt gewerkt met gezamenlijke thema’s. De activiteiten van de kinderopvang en de peutergroep zijn op elkaar afgestemd. Zowel de peuteropvang als de kinderopvang hanteren hetzelfde taalactiveringsprogramma ‘Uk & Puk'. De individuele ontwikkeling van alle kinderen wordt door de pedagogisch medewerkers geobserveerd, zodat gericht activiteiten en spel- en ontwikkelingsmaterialen worden aangeboden passend bij het ontwikkelingsniveau van het kind. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van ‘Konnect KVS'. De peutergroep is geopend op maandag, dinsdag- en donderdagochtend van 08.30 tot 11.45 uur en dinsdag- en donderdagmiddag van 12.45 tot 15.30 uur.

Voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is een stimuleringsmaatregel van de gemeente om preventief en actief ontwikkelingsachterstanden bij jonge kinderen van 2 tot 4 jaar te voorkomen. Een VVE-programma kent een gestructureerde en didactische aanpak en wordt 16 uur per week aangeboden. In ons kindcentrum maken wij gebruik van het VVE-programma: ‘Uk & Puk’ dat aan alle kinderen wordt aangeboden. Dit programma is onder andere gericht op de (taal)ontwikkeling van jonge kinderen. Het doel van VVE is om ervoor te zorgen dat deze kinderen zich zo goed mogelijk kunnen ontwikkelen, zodat zij op de basisschool goed mee kunnen komen in de groep. Tevens creëren wij een doorgaande ontwikkelingslijn tussen de peutergroep (groep 0) en de school (groep 1). Het VVE-programma loopt door in groep 1 van de basisschool. Zo dragen wij samen zorg voor een goede basisontwikkeling.

Voor- en naschoolse opvang. Voor schoolgaande kinderen is het mogelijk buitenschoolse opvang (BSO) af te nemen. De BSO wordt aangeboden binnen onze school. De BSO wordt verzorgd door Stichting Kinderopvang Oud Gastel."

- Muziek: - Zeemanskoor De Kreekrakkers is in 2012 ontstaan vanuit een gezelligheidskoor, ter gelegenheid van de jaarlijkse Weelfeesten in Stampersgat, waarbij een aantal mannen het idee opperde om zeemansliedjes ten gehore te brengen. Het koor is gestart met 15 leden en heeft tegenwoordig ca. 35 leden, begeleid door 3 accordeonisten, 1 saxofonist en 1 slagwerker. Zeemanskoor De Kreekrakkers is in een paar jaar tijd uitgegroeid tot een volwaardig zeemanskoor met een geheel eigen gezicht. Repeteren doen ze tweewekelijks in de oneven weken op maandagavond bij hun 'thuishaven' in zaal La Plaza. Gezelligheid onderling en plezier voor de toeschouwers staan bij hen hoog in het vaandel. Het repertoire bestaat hoofdzakelijk uit zeemansliederen, deze kunnen zowel Nederlandstalig als anderstalig zijn. "In 2022 bestaan wij 10 jaar. Graag zouden wij enkele nieuwe leden willen verwelkomen. Lijkt het je gewoon leuk en gezellig om met ons mee te zingen en ons jubileum mee te vieren, meld je dan aan d.m.v. een persoonlijk bericht op Facebook of kom eens kijken op een repetitie avond."

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. De Schutters.

- Tennisvereniging Stampersgat (TVS) is opgericht in 1969 en heeft dus in 2019 het 50-jarig bestaan gevierd. Het clubhuis en de drie gravelbanen zijn te vinden op het Andriesportpark, naast goede buur voetbalvereniging de Schutters. Het paviljoen met bar, keuken, toiletten, doucheruimte en een ruim opgezet terras is door de leden zelf gebouwd. De kantine heeft een moderne uitstraling, waarbij het gebruikte steigerhout direct opvalt en een warme sfeer geeft. De beide verenigingen werken op veel gebieden samen. Zo kopen ze veel samen in en helpen ze elkaar met flesjes of kratjes als ze die op enig moment tekort komen. Ze zijn mooi complementair aan elkaar, de tennisvereniging meer in de zomermaanden actief is bij de voetbalvereniging de nadruk op de andere jaargetijden ligt. Vele vrijwilligers houden de vereniging draaiende. Zo worden alle senioren leden aan het begin van het seizoen ingedeeld om bardienst te draaien. Wie niet kan dient daarbij zelf voor vervanging te zorgen en dat werkt goed.

- Dartvereniging La Plaza heeft 6 teams die competitie gooien. Ze hebben 18 vaste dartbanen. Om de week op maandag is er een trainingstoernooi. 1x in de maand hebben ze een zaterdagavond Ranking, genaamd La Plaza Masters. Ook hebben ze jaarlijks terugkerende toernooien, zoals Open Stampersgat, Open ’t Pleintje, Dartsdrive en Kick off Toernooi. - Facebookpagina DC La Plaza 3.

- Veiligheid: - Inwoner en BN/De Stem-verslaggever Wim van den Broek beschrijft in BN/De Stem d.d. 25-11-2018 dat de buurtpreventie-app van het dorp goed werkt: lieden met verkeerde bedoelingen hielden zich op bij een fabriek met de intentie daarvandaan spullen mee te nemen zonder te betalen, maar via de hashtag #blijfvanstampersgat werden in no time troepen uit het dorp gemobiliseerd om de snodaards in te sluiten en aan de politie over te dragen. Daar heeft het dorp geen geavanceerde bewakingssystemen voor nodig, aldus Van den Broek in zijn column, als reactie op een dergelijke aanbieding van een verzekeraar.

- "EHBO Vereniging Stampersgat is opgericht in 1950, toen de Gastelse dokter Van Susante begon met het geven van eerste hulp lessen. Als hulpverlener wil je je kennis up-to-date houden. Ook de eerste hulpverlening is aan verandering onderhevig. Telkens wordt er van alles verbeterd in de theorie, de praktische aanpak of benadering van het slachtoffer. Onze vereniging kan jou op de hoogte houden van deze veranderingen. Verder wordt tijdens de herhalinglessen aandacht besteed aan herhaling van de theorie en de praktische vaardigheden. Hierbij worden de ingeslopen slordigheidjes aangestipt en zo 'de puntjes weer op de i gezet'. Ervaren kaderinstructeurs delen ervaringen uit de praktijk en onze LOTUS slachtoffers helpen je, vooral tijdens de herhaling van de praktische vaardigheden, de routine te kweken die je in de praktijk nodig hebt om snel en kordaat te handelen. Het volgen van herhalingslessen is tevens belangrijk om je certificaat geldig te houden. Als je dit gedurende 2 jaar doet dan wordt je diploma weer verlengd."

Reacties

(2)

Als aanvulling hebben we sinds 1 jaar op Fb de pagina Stampersgat: tussen witte brug en suikersilo.
Groet, Wim vd Broek

Dank voor de tip Wim!, ik heb hem toegevoegd. Tevens heb ik de pagina hier en daar nog wat aangevuld. Tip: het is uiteraard aan jou als beheerder hoe je het inricht, maar de meeste van dit soort pagina's zijn zo ingericht dat een bezoeker wel berichten en reacties kan zien (zodat men ook ziet wat de pagina te bieden heeft, wat stimuleert om lid te worden), en als iemand reacties wil plaatsen en/of zelf berichten wil plaatsen, dat ie dan lid moet worden van de groep. Nu ziet een bezoeker niets, en dat is wel érg besloten, alsof niet-leden niet mogen weten wat jullie aan het doen zijn, terwijl je er toch juist ook je dorp mee wilt promoten lijkt me.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen