Fijnaart en Heijningen

Voormalige gemeente
Moerdijk
West-Brabant Baronie en Markiezaat
Noord-Brabant

gemeente_fijnaart_en_heijningen_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Fijnaart en Heijningen anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Fijnaart en Heijningen anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Fijnaart en Heijningen

Terug naar boven

Status

- Fijnaart en Heijningen is een voormalige gemeente in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1996. In 1997 is de gemeente opgeheven en opgegaan in de nieuwe gemeente Moerdijk. De gemeente had overigens een voorkeur voor samengaan met de gemeenten Standdaarbuiten en Willemstad, waarvan Fijnaart dan het centrum had zullen zijn.

- Wapen van de voormalige gemeente Fijnaart en Heijningen.

Terug naar boven

Naam

Spelling
In de loop der jaren zijn voor deze gemeente ook diverse andere benamingen en spellingen in gebruik geweest, zijnde: Fijnaart en Heiningen, Fijnaart c.a., en Fijnaard.

Terug naar boven

Statistische gegevens

- In 1840 heeft de gemeente Fijnaart en Heijningen 382 huizen met 2.608 inwoners, verdeeld in dorp Fijnaart 75/570 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Kade (Fijnaartsche Kade) 53/370, Nieuwe Molen 34/188, Kwartier 45/305, Oude Molen (deels) 61/341 en Heijningen 114/834. Bevatte verder de buurtschappen Zwingelspaan, Barlaque, Driehoek en Zevenhuizen.

- In 1996, dus vlak voor de opheffing, heeft de gemeente Fijnaart en Heijningen 2.300 huizen met 6.200 inwoners op een oppervlakte van 4.530 hectare.

Terug naar boven

Geschiedenis

Het grondgebied van Fijnaart en Heijningen behoorde rond 1250 tot de Heerlijkheid van Breda. Na 1287 valt dat uiteen in het Land van Bergen op Zoom en het Land van Breda. Al in 1285 moet er in deze streek een kleine parochie zijn geweest met mogelijk een eigen kerk. In 1313 heette deze Valkenborg. Waar dit Valkenborg precies heeft gelegen, is vooralsnog niet te achterhalen. Wel is bekend dat de kreek in de Oude Heijningse polder in 1462 de Valkenborger Amer werd genoemd.

Van 1896 tot 1925 was mr. A.E.J. baron Van Voorst tot Voorst Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant. Hij bracht regelmatig werkbezoeken aan de gemeenten en deed daar nauwkeurig verslag van. Verslagen van Commissaris van de Koningin mr. A.E.J. baron Van Voorst tot Voorst van zijn bezoeken aan de gemeente Fijnaart en Heijningen 1896-1925.

Zie verder bij de kernen Fijnaart en Heijningen.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze voormalige gemeente, kun je terecht bij de volgende instantie en site:

- "Heemkundige Kring Fijnaart en Heijningen is opgericht in 1980, met de bedoeling zoveel mogelijk te bewaren van wat ons aan het verleden van onze dorpen herinnert. Sindsdien hebben we door de jaren heen een groot aantal voorwerpen verzameld, die vroeger door landbouwers en ambachtslieden in gebruik waren, evenals voorwerpen voor huishoudelijk gebruik. Vanaf de oprichting hadden we een geschikte locatie om ze allemaal te exposeren, namelijk in de voormalige melkfabriek aan de Molenstraat. Daarna hebben ze in opslag gestaan omdat het ons aan een expositieruimte ontbrak. Tegenwoordig hebben wij een keurige unit bij het Watersnoodhuis in Heijningen (Veluwestraat 2). In de expositieruimte presenteren wij tweemaal per jaar een fraaie collectie over uiteenlopende onderwerpen.

In het Watersnoodhuis hebben we ook ons Documentatiecentrum, waar duizenden foto’s te vinden zijn van straten, schoolklassen, verenigingen, families en alles wat maar betrekking heeft op deze voormalige gemeente. Verder zijn verschillende stambomen van bekende lokale families aanwezig, evenals kopieën van oude aktes uit DTB’s, een groot aantal bidprentjes en rouwbrieven. Wie vastloopt met stamboomonderzoek kan bij ons zijn licht komen opsteken. Ook de meeste boeken die zijn uitgegeven door de heemkundige kring zijn hier verkrijgbaar. De archivaris staat je graag te woord en is altijd bereid om de gewenste informatie te verstrekken. Velen gingen je al voor. Bezoekers zijn van harte welkom tijdens de openingsuren op dinsdag- en donderdagmiddag van 14.00-16.00 uur en op de eerste zaterdag van de maand van 14.00-17.00 uur."

- Verhalen over de geschiedenis van Fijnaart en Heijningen op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Fijnaart en Heijningen (online te bestellen).

Reactie toevoegen