Raerd

Plaats
Dorp
Súdwest-Fryslân
Fryslân

raerd_praet_fan_taart_100_nummers.jpg

De inwoners van Raerd worden al vele jaren maandelijks verwend met de inhoudelijk en visueel fraai uitgevoerde dorpskrant De Praet fan Raerd. T.g.v. het 100-ste nummer, in 2014, hebben de inwoners de redactie eens verwend, met een lekkere taart.

De inwoners van Raerd worden al vele jaren maandelijks verwend met de inhoudelijk en visueel fraai uitgevoerde dorpskrant De Praet fan Raerd. T.g.v. het 100-ste nummer, in 2014, hebben de inwoners de redactie eens verwend, met een lekkere taart.

raerd_collage_jan_dijkstra.jpg

Raerd, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Raerd, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

De Buorren in Raerd.JPG

De Buorren in Raerd

De Buorren in Raerd

Dorpsgezicht van Raerd..JPG

Middenin het mooie dorp Raerd

Middenin het mooie dorp Raerd

raerd_laurentiuskerk.jpg

Raerd, Laurentiuskerk

Raerd, Laurentiuskerk

raerd_laurentiuskerk_interieur.jpg

Raerd, interieur Laurentiuskerk

Raerd, interieur Laurentiuskerk

Raerd Stinspoort 1603 toegang tot het Raerder Bosk waar in het voorjaar veel stinzenplanten groeien JD [640x480].jpg

Raerd, de Stinspoort uit 1603 is de toegang tot het Raerder Bosk, waar in het voorjaar veel stinsenplanten groeien

Raerd, de Stinspoort uit 1603 is de toegang tot het Raerder Bosk, waar in het voorjaar veel stinsenplanten groeien

raerd_stinzenflora_in_het_raerder_bosk_1.jpg

Raerd, stinsenflora (in dit geval sneeuwklokjes) in het Raerder Bosk

Raerd, stinsenflora (in dit geval sneeuwklokjes) in het Raerder Bosk

Raerd

Terug naar boven

Status

- Raerd is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 1983 gemeente Rauwerderhem, waar het de hoofdplaats van was. Een gemeente met de naam Rauwerd heeft bestaan van 1812 t/m 30-9-1816. Dat was een naamswijziging van de gemeente Rauwerderhem. Die oude naam is per 1-10-1816 dus weer hersteld. In 1984 over naar gemeente Boarnsterhim, in 2014 over naar gemeente Súdwest-Fryslân.

- Onder het dorp Raerd vallen ook de buurtschappen Barnsterbuorren en Flânsum.

Terug naar boven

Naam

In het Nederlands
Rauwerd. Overigens is de plaatsnaam sinds 1989 officieel Friestalig.

Bijnaam inwoners
Raerder Roeken, vanwege het grote aantal roekennesten op het terrein van park Jongema State.

Oudere vermeldingen
13e eeuw (gebied) Rawertham, 1329 Rawerd, 1427 kopie Rauwert, 1476 Raerd, 1505 Rauwerd.

Naamsverklaring
Betekenis onzeker. Is wel verklaard als met hriad-* 'riet' begroeide werd 'terp, bewoonde hoogte' en als readwerd* 'rode wierde'.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Niet te verwarren met
het dorp Raard in de gemeente Dongeradeel.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Raerd ligt NO van de stad Sneek en WNW van het dorp Grou.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Raerd 89 huizen met 549 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 250 huizen met ca. 650 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Bij de bedijking van de Rauwerderhem (11e, 12e eeuw) werd terpdorp Rauwerd opgenomen in de noordelijke Hemdijk langs de rivier de Moezel.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "De provinciale weg N354 tussen de aansluiting met de A32 en Sneek is een drukke 80 km/uur-weg. Gemiddeld rijden er 11.000 voertuigen per dag overheen. Tijdens de drukte is het lastig om de weg op te rijden of over te steken. Helaas gebeuren er vaak ongelukken. De provincie wil de weg graag veiliger maken en tegelijkertijd rekening houden met de doorstroom van het verkeer. Naast een aantal algemene inrichtingsmaatregelen, richt de provincie haar aandacht met name op de aansluitingen met Raerd en Easterwierrum en de huisaansluitingen van een aantal particulieren. Om het zicht en veiligheid op de kruisingen bij de genoemde dorpen te verbeteren, zijn diverse mogelijkheden onderzocht. Voor beide kruisingen gaat de voorkeur uit naar een ovonde (= een ovale rotonde). De voorrang op een ovonde is duidelijker dan op een kruising, aangezien het verkeer op de ovonde voorrang heeft. En op een ovonde kan alleen rechtsaf worden geslagen, waardoor er geen kruisend verkeer is. Hierdoor hoeft er met minder verkeer rekening te worden houden. In dit geval is ook gekozen voor de aanleg van ovondes omdat het ontwerp beter binnen de beschikbare ruimte past dan een rotonde." (bron: Provincie Fryslân) Voor nadere informatie zie het bestemmingsplan onder de link.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Raerd heeft 9 rijksmonumenten.

- Bij de restauratie van de Laurentiuskerk in 2010 is een bronzen ornament gevonden dat mogelijk teruggaat tot de 8e eeuw. Het meest bijzondere aan de detectorvondst is dat er een afbeelding van Christus op te zien is. Het betreft een bronzen schijfje van een krappe 3 centimeter in doorsnee. Tufstenen in de bodem binnen de kerkmuren van Raerd wezen al wel op het bestaan van een eerdere kerk op deze plaats, ruwweg rond 1100. Met het ornament - mogelijk de sierkop op een gesp of mantelspeld - wordt aan dat christelijke verleden van het dorp ineens een eeuw of drie toegevoegd. Het is zelfs niet uitgesloten dat het stukje metaal van vóór het jaar 800 stamt, en gedragen is door een van de eerste bekeerlingen in Friesland.

Tijdens de opgravingen in verband met de restauratie zijn nog meer bijzondere zaken gevonden, zoals een middeleeuwse olielamp. Het is een halve kloostermop met een uitsparing voor een metalen kommetje. Uit Winschoten is wel een fragment van zoiets bekend, maar daarvan was altijd onzeker wat het doel was. De roetsporen op het exemplaar in Raerd laten geen twijfel: het was een olielamp. Verder zijn tijdens de restauratie gewelfschilderingen aangetroffen die waarschijnlijk dateren uit het bouwjaar van de kerk (1815). Ze kwamen tevoorschijn tijdens het schuren van het tongewelf boven het orgel.

Beschrijving van de bijzonderheden in het interieur van de Laurentiuskerk, in tekst en beeld. In het kader van Tsjerkepaad is de kerk de hele zomer op zaterdagmiddag van 13.30-17.00 uur geopend voor bezichtiging. Buiten deze tijden kun je na afspraak ook in de kerk terecht. Daarvoor kun je contact opnemen via tel. 0515-521261 of e-mail laurentiuskerk@planet.nl.

Sinds de restauratie van de kerk in 2012 bevinden zich weer twee klokken in de kerktoren; een grote en een kleine. De grote klok heeft een diepe, donkere toon en de kleine klok heeft een lichte, hogere toon. Deze worden respectievelijk de mannenklok en de vrouwenklok genoemd. Als er kerkdienst is op zondagmorgen worden beide klokken geluid, een kwartier voor de dienst begint. Soms is dat om half tien, soms om elf uur. Ook als er iets bijzonders is (Kerstmarkt, concert, lezing, trouwerij, begravenis e.d.) worden de klokken geluid. Als er in Raerd een kindje geboren is, worden ’s morgens om 9.00 uur de klokken geluid. Bij een meisje begint de lichte, hoge klok en valt later de donkere klok in. Bij de geboorte van een jongetje is dit andersom. Als er iemand overlijdt in het het dorp worden ’s middags om 17.00 uur de klokken geluid. Betreft het een man, dan horen we eerst de donkere, diepe klok en valt de lichte klok in, betreft het een vrouw dan begint de lichte, hoge klok en valt de donker in. Wellicht dat het ooit gerealiseerd kan worden dat in Raerd om 12.00 uur en om 18.00 uur de klok klinkt, zoals dat ook in de omringende dorpen gewoon is.

De Laurentiuskerk valt tegenwoordig onder de Protestantse Gemeente Ingwert, die in augustus 2012 is ontstaan uit een fusie tussen de Hervormde Gemeente Jirnsum en de Hervormde Gemeente Raerd - Poppenwier. Beide gemeenten hadden een liberaal (‘vrijzinnig’) karakter. Ook de nieuwe protestantse gemeente beoogt een open en ruimdenkende geloofsgemeenschap te zijn. De naam van de gemeente is ontleend aan het voormalige Franciscaanse klooster Ingwert bij Poppenwier. Kerkdiensten van deze gemeente worden tweemaal per maand gehouden in de Laurentiuskerk van Raerd. Elke 2e zondag van de maand is er een viering om 9.30 uur. Na de dienst drinken ze koffie. Elke 4e zondag van de maand houden ze een viering met brood en wijn in het koor. Ze beginnen dan om 11.00 uur. In deze dienst streven ze bewust naar het gebruik van nieuwe teksten en liederen.

Terug naar boven

Voorzieningen

- Winkels zijn er niet meer in het dorp. Maar ook daar hebben ze iets op gevonden; groenteboer Abma & Dijkstra uit Tersoal komt iedere vrijdag in Raerd. En bakker Jaring Ypma van Bakker Kuiper uit Sneek komt iedere dag in het dorp.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Merke Raerd (eind augustus).

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Het schitterende park aan de noordkant van Raerd, dat het Raerder Bosk wordt genoemd, vormt met de oude stinspoort uit 1603 het restant van de Jongema State. De stins is in de 15e eeuw gebouwd op een wier, maar helaas is het historische pand in 1912 afgebroken. Alleen de tuin met de dubbele gracht en de poort van kloostermoppen zijn gespaard gebleven. Dit rijke stinzenlandgoed bevat sneeuwklokje, winterakoniet, lenteklokje, voorjaarshelmbloem, holwortel, bostulp, Italiaanse aronskelk en gevlekt longkruid. Ook staan er een paar keizerskronen die het al heel lang volhouden. Het park van Jongema State is in bezit van It Fryske Gea. Tijdens het broedseizoen is de tuin beperkt toegankelijk. Tijdens de bloei van de stinzenplanten kun je overal terecht.

- Raerd heeft een jachthaven.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Raerd, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportage van een wandeling door Raerd door Marja Hoefsmit.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Raerd (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Raerd.

- Nieuws: - De maandelijkse dorpskrant De Praet van Raerd is via de link ook online te lezen. - Nieuws uit Raerd op Facebook.

- Belangenvereniging: - Nieuws van Plaatselijk Belang Raerd.

- Dorpshuis: - De in 2000 opgerichte Stichting Dorpshuis Raerd kan in 2001 namens het dorp het toenmalige café kopen. Daarna wordt architect Rein Hofstra ingeschakeld en samen met de plaatselijke aannemer en vooral de inzet van een heel leger vrijwilligers wordt in anderhalf jaar tijd een prachtig dorpshuis neergezet. Het uiteindelijke resultaat krijgt tot ver over de dorpsgrenzen grote waardering. Zowel de inzet van al die vrijwilligers als de uitstraling van een 'Grand Café' oogsten veel lof. Vanaf het begin is ernaar gestreefd om het dorpshuis multifunctioneel te maken, wat onder meer betekent dat de peuteropvang, de arts en de fysiotherapeut er onderdak hebben en dat alle verenigingen in het dorp er terecht kunnen. Dat zijn er nogal wat: variërend van de toneelvereniging tot maar liefst 3 biljartclubs. Daarnaast is Dorpshuis De Trijesprong natuurlijk ook gewoon dorpscafé.

Een groot voordeel is dat de ruimte door middel van een verplaatsbare geluidsdichte wand flexibel is in te delen. Hierdoor is het altijd mogelijk dat meerdere verenigingen of clubs tegelijk in het Dorpshuis bezig zijn. De praktijk laat dan ook zien dat het zo druk is met allerlei activiteiten dat het vaak een heel gepuzzel is om iedereen een plekje te geven. Om een voorbeeld te geven: op een willekeurige dinsdagavond kan het zomaar zijn dat zowel een biljartclub, de zangvereniging, het yogaclubje en een vergadering allemaal bezig zijn zonder dat ze last hebben van elkaar. Het dorpshuis is ook te huur voor je eigen feest of evenement.

De Activiteitencommissie van Dorpshuis De Trijesprong organiseert activiteiten en evenementen. Een enthousiaste groep vrijwilligers bedenkt een afwisselend aanbod aan activiteiten voor alle leeftijden. Daarnaast is het Dorpshuis de spil van Raerd op hoogtijdagen, zoals de Merke en de Slachtemarathon. Een overzicht van de activiteiten voor de komende maanden vind je in de Agenda.

- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool It Raerderhiem is een dorpsschool met bijna 80 leerlingen in het centrum van Raerd. De school werkt intensief samen met plaatselijke instellingen en organisaties. Respect en begrip voor verschillende geloofs- en levensbeschouwingen is erg belangrijk in hun onderwijs. Door het aanbieden van Atelieronderwijs streven ze ernaar dat leerlingen meer op een manier gaan leren die bij ze past. Bijna alle kinderen op it Raerderhiem groeien op met hun ‘memme-taal’ Fries. Vanaf de geboorte wordt het Fries als voertaal gebruikt bij het overgrote deel van de kinderen die It Raerderhiem bezoeken. Uiteraard wordt hier door de school op ingespeeld. De school wil zich nadrukkelijker op het Fries richten en wil dit verder ontwikkelen binnen school in samenwerking met Cedin, het educatieve dienstencentrum in Fryslân dat zich richt op meertalig taalbeleid.

Bij scholenkoepel Odyssee, waar It Raerderhiem onder valt, staat het kind centraal. Daarom zijn al hun scholen een educatief kindcentrum. Kinderen kunnen hier 5 dagen per week van 07.00 tot 18.30 uur terecht voor onderwijs, opvang en activiteiten. Ze werken samen met onder meer kinderopvang, sportclubs en culturele organisaties. Er is continu aandacht voor hoe kinderen leren en zich ontwikkelen. Het onderwijs sluit aan bij hun behoeften, er is soepele afstemming tussen onderwijs en opvang én snelle hulp of extra uitdaging als dat nodig is. Prettig idee! Zo ontstaat een doorgaande leerlijn voor ieder kind.

- Kinderopvang Inky Pinky.

- Sport: - Bij Gymnastiekvereniging O.S.O. kunt je natuurlijk terecht voor gymnastiek, maar ook voor Streetdance, Dance Fitness en Pilates.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Raerd.

Reactie toevoegen