Status

- Ureterp is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Opsterland.

- Onder het dorp vallen ook de buurtschappen Selmien en Ureterp aan de Vaart.

Naam

In het Fries
Oerterp.

Oudere vermeldingen
1315 Urathorp, 1472 Wraterp, 1505 Wreeterp, 1518 Uredorp, 1543 Vredorp, 1899 Ureterp.

Naamsverklaring
Betekent het Oudfriese ûr 'over, hoger' en dorp 'hoeve, (dochter)nederzetting', later aangeleund aan terp 'wierde, kunstmatige hoogte' (maar hier is dus geen sprake van een terp). Ter onderscheiding van Olterterp. Het onderscheid tussen over en uiter zien we ook bij Overmeer naast Uitermeer, Oterleek naast Overleek en zie ook Kortezwaag en Langezwaag.(1)

Ligging

Ureterp ligt O van Drachten. Het dorpsgebied grenst in het N aan de A7, in het W aan het Verbindingskanaal, in het Z aan het Alddjip, en in het O aan de dorpen Siegerswoude en Frieschepalen.

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Ureterp 236 huizen met 1.512 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.900 huizen met ca. 4.800 inwoners.

Recente ontwikkelingen

- "De Dorpsvisie Ureterp 2011-2016 is geschreven door Plaatselijk Belang (PBU), na een zo breed mogelijk overleg met alle geledingen in het dorp. Het is een vervolg op de visie 2005-2010. Het doel van deze visie is meerledig. Het kan en mag worden gelezen als een kennismaking met het dorp, voor de geïnteresseerde bezoeker of voor iemand die overweegt zich er te vestigen. Ook voor de bewoners zijn er veel wetenswaardigheden in te vinden. Het kan ook worden gezien als een inventarisatie, een overzicht, een vaststelling van de situatie en stand van zaken van het dorp anno 2011. Voor Plaatselijk Belang is het meer dan dat. Plaatselijk Belang, opgericht in 1900, zet zich al ruim 110 jaar in voor de belangen van het dorp in de breedste zin. Vaak gebeurt dit in samenspraak met de gemeente Opsterland, want de gemeente is onze belangrijkste gesprekspartner.

Uit de vorige Dorpsvisie Ureterp zijn verschillende zaken gerealiseerd: 2008 V.d. Bent stichting op de plaats van de oude molen en het voormalige bankgebouw. 2009 Nieuw parkeerterrein bij De Lijte (50 plaatsen). 2010 Weibuorren/Lijteplein (riolering en herinrichting). 2010 Nieuwe sportvelden (nieuwe locatie en uitbreiding). 2010 Lijtehiem (verpleeghuis). Andere zaken die in de periode 2005-2010 zijn gerealiseerd en waar Plaatselijk Belang in meer of mindere mate bij betrokken is geweest, zijn: 2006 Riolering Tumpstrjitte en Foareker (deels) vervangen en nieuwe bestrating. 2007 Afbraak en opbouw woningen aan de Mouneleane. 2009 Oerterp Fernijt (ongeveer 100 woningen afbraak/opbouw en renovatie). 2010 Oerterp Fernijt (gescheiden rioleringssysteem en nieuwe bestrating). 2010 10 extra parkeerplaatsen bij De Wier. 2010 “Kiss en Go” zone bij OBS de Twirre. 2010 Nieuw schoolgebouw De Opdracht. 2010 Aanleg nieuw terrein voor woningbouw.

Ureterp is een groeikern in Opsterland. In de nota Vitaal Opsterland van 2010 is het dorp aangewezen als Centrumdorp (centrum ook voor de omringende dorpen Bakkeveen, Frieschepalen, Siegerswoude en Wijnjewoude). Door zijn ligging heeft het goede mogelijkheden voor doorgroei en ontwikkeling. Het zou jammer zijn als dit ten koste zou gaan van het dorpse karakter, de gemoedelijke omgang tussen de dorpsbewoners en van de sociale cohesie. Op het snijvlak van enerzijds ontwikkelen en anderzijds behouden presenteert Plaatselijk Belang hier haar visie op het dorp op weg naar de toekomst, waarin leefbaarheid en kwaliteit van wonen, werken en recreëren hand in hand moeten gaan met de doorgaande ontwikkeling, groei en nieuwe uitdagingen."

Bezienswaardigheden

- Ureterp heeft 4 rijksmonumenten.

Jaarlijkse evenementen

- De PiterRun en PiterWalk (op een zaterdag in maart) zijn respectievelijk een hardloop- en wandelevenement tussen de Pieterkerk in Ureterp en de Piterkerk in Lippenhuizen.

- "In het hele land wordt veel aandacht geschonken aan blaasmuziek in al haar facetten. Alleen worden de festivals, concoursen en wedstrijden meestal georganiseerd voor orkesten die musiceren op hoog niveau. De amateurorkesten en 'dorpskorpsen' die niet op de hoogste niveaus spelen worden daarbij vaak vergeten. Stichting Culturele Activiteiten Opsterland (SCAO) organiseert daarom jaarlijks het Gouden Spiker Festival (april en mei) in Ureterp. Wij bieden amateurorkesten een mogelijkheid tot een prachtig optreden voor publiek. Het festival wordt georganiseerd voor brassbands en fanfares die uitkomen in de 5e, 4e en 3e divisie. Daarnaast is er op het festival plaats voor jeugdorkesten, incomplete orkesten en samenspeelgroepen. Deze muzikanten kunnen deelnemen aan de Festival Divisie."

- Festival 3-16 (mei).

- Popfestival Oerrock (weekend begin juni).

- Zomerfeest (september).

- Sinterklaas.

Landschap, natuur en recreatie

- Vogelwacht Ureterp e.o..

- Merskenheide is een natuurgebied van heide en bos, gelegen ZO van de dorpskern van Ureterp. Het wordt beheerd door Staatsbosbeheer. De ontstaansgeschiedenis van Merskenheide begint in de hoge middeleeuwen, als het beekdal van het Koningsdiep en omliggend gebied nog voornamelijk uit hoogveen bestaat. Het hoogveen is in de hoge middeleeuwen ontgonnen voor de landbouw. Maar door de ontginning kwamen de onderliggende dekzandruggen steeds meer tevoorschijn. Deze onvruchtbare dekzandruggen waren niet geschikt voor landbouw en degradeerden daarom al snel tot heidegrond.

Door de komst van kunstmest is in het begin van de 20e eeuw het grootste deel van de heide door particulieren in kavels van ongeveer 30 hectare opgekocht en ontgonnen als landbouwgrond. De Merskenheide is waarschijnlijk ontkomen aan deze ontginning door de hoge dekzandkop in het veld, waardoor het ongeschikt was om te bewerken. Dankzij deze dekzandkop heeft de Merskenheide ook de ruilverkaveling ongeschonden doorstaan. De Merskenheide is dus van oorsprong geen natuurgebied maar een gedegradeerd stukje cultuurlandschap uit de middeleeuwen. Mersken is Fries voor marschen of marsland, wat zoveel als laag en drassig land betekent. De gronden rondom het Koningsdiep worden op oude kaarten zo genoemd. De straat De Mersken, waar de Merskenheide N van ligt, is pas in de jaren zestig in het kader van de ruilverkaveling aangelegd. Onder deze link vind je foto's uit 2011 van o.a. het ven in natuurgebied Merskenheide. Elders op deze pagina staat een foto uit oktober 2018, waar het ven geheel is uitgedroogd, na de extreem warme én droge zomer van 2018.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Ureterp, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Ureterp (online te bestellen).

Links

- Algemeen: - Site van en over Ureterp.

- Onderwijs: - Basisschool Eben Haëzer.

- Muziek: - Brassband De Lofklank.

- De in 2015 opgerichte jeugdband De Oerband bestaat uit jeugdleden van Fanfare Ureterp, Brassband De Lofklank en Brassband De Bazuin.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Oerterp.

- Gezondheid: - Als huisarts Hilly ter Veer in 2017 voor haar kaderopleiding Beleid & Beheer de opdracht krijgt ‘de ultieme public health-droom’ te bedenken, hoeft ze niet lang na te denken. Wat zou het mooi zijn als de kinderen van Ureterp niet meer worden blootgesteld aan rook en rookwaren, is haar idee. Ter Veer is hier in 2014 als waarnemer neergestreken. Ze maakt een plan waarin het dorp als eerste dorp van Nederland rookvrij zal worden. Het zijn de harde cijfers die Ter Veer tot deze missie drijven: in Nederland roken nog altijd 3,6 miljoen mensen; elk jaar overlijden ruim 19.000 van hen aan de gevolgen van hun verslaving. Elke dag beginnen 75 kinderen met roken. Ter Veer: ‘Vrijheid is het grootste goed, 5 mei is voor mij de mooiste dag van het jaar. Ik ben niet van de betutteling, maar de meeste rokers beginnen op een leeftijd waarop ze de gevolgen niet kunnen overzien.’ Ter Veer wil geen verbod, maar heeft als doel plekken waar kinderen komen rookvrij te maken, zoals schoolpleinen, speeltuinen en sportclubs.

Zo heeft Voetbalvereniging Oerterp een rookvrije zaterdag ingevoerd, op de dag dat de jeugd wedstrijden speelt. Bordjes wijzen bezoekers hierop. Dat moet genoeg zijn, denkt voorzitter Jan van Dijk. "We gaan geen boetes uitdelen." In de praktijk is gebleken dat zo’n bordje ertoe leidt dat omstanders rokers sneller durven aan te spreken op hun gedrag. Zo’n bordje heeft Ter Veer overigens niet nodig. Zo tikte ze een vader op de schouder die langs de lijn stond te roken. Of hij een eindje verderop wilde gaan staan. "Hij zei: ‘Wat maakt dat nou uit? Die jongens gaan door mij toch niet roken?’ Wel dus! Jij bent hun grote, stoere voorbeeld." Pubers zijn beïnvloedbaar, legt de arts uit. Kinderen met rokende ouders hebben twee tot drie keer meer kans om te beginnen. (bron en nadere informatie: Leeuwarder Courant, 22-2-2017 en Medisch Contact, 26-5-2016)

- Zorg: - Verpleeghuis Lijtehiem in Ureterp is een nieuw, modern vormgegeven verpleeghuis dat bestaat uit zes woongroepen. Drie woongroepen zijn voor cliënten van ZuidOostZorg en drie woongroepen voor cliënten van Talant. Kleinschalig wonen is voor beide organisaties het uitgangspunt voor de zorg en ondersteuning. De woonzorgeenheden zijn bestemd voor vierentwintig mensen, die op oudere leeftijd geestelijk achteruit gaan (dementie) en voor achttien ouder wordende mensen met een verstandelijke beperking. De kleinschalige omvang en persoonlijke werkwijze stelt hen in staat rekening te houden met individuele vragen en wensen. Verpleeghuis Lijtehiem heeft het PREZO VV&T gouden keurmerk zorg intramuraal, verblijf incl. behandeling. Het keurmerk geeft aan dat Lijtehiem aantoonbare kwaliteit van zorg levert en dat de organisatie uitstekend op orde is.

- Dag Activiteiten KVT Ureterp is onderdeel van het kortverblijfhuis van de J.P. van den Bent Stichting. Alle deelnemers zijn cliënten van het kortverblijfhuis. Zij doen mee, denken mee en voeren verschillende werkzaamheden uit, waarbij zij ondersteund worden door begeleiders van de JP. Op hun Facebookpagina onder de link vind je de producten die zij gezamenlijk maken en verkopen (decoratieve items, leuke cadeautjes en hippe steigerhouten meubels op maat). Maar ook leuke foto’s en informatie van o.a. de uitjes en de overige activiteiten die zij organiseren en uitvoeren. Als je interesse hebt in de producten die zij maken ben je welkom om eens in hun winkel te komen kijken. De winkel is open van maandag t/m vrijdag van 09:00 tot 15.30 uur. Heb je zelf wensen voor een product dat zij wellicht zouden kunnen maken? Ideeën zijn altijd welkom.

- In september 2020 is in het dorp een nieuwe kleinschalige woonzorgvoorziening geopend voor mensen met een verstandelijke beperking die 24 uur per dag zorg nodig hebben. In Het Luwtehuis is plek voor 24 bewoners. Het Luwtehuis onderscheidt zich volgens initiatiefnemers Jan van der Meer uit Frieschepalen en Schelte Dirksma uit Wolvega doordat dagbesteding in en om het huis wordt aangeboden: "We werken samen met Zuidoostzorg. Onze bewoners kunnen voor dagbesteding in de tuin, keuken of horeca werken bij onze buren, verpleeghuis De Lijte. En 's avonds in hun vrije tijd aansluiten bij activiteiten." Er is bewust een locatie in Ureterp gezocht waar meer zorgaanbod in de buurt is. Alles is op loopafstand. Bewoners hoeven niet met de bus naar hun dagbesteding.

- Duurzaamheid: - "GroenLeven heeft in 2020 de eerste zonnebron in de gemeente Opsterland gerealiseerd. De zonnebron, gelegen aan de Skiepeleane in Ureterp, bestaat uit ruim 12.000 zonnepanelen, met een vermogen van 4,3 MW. De zonnebron levert voldoende groene stroom voor 1.100 huishoudens. De zonnebron levert daarmee een belangrijke bijdrage aan de duurzaamheidsambitie van de gemeente Opsterland om in 2035 energieneutraal te zijn. Door de samenwerking met verscheidene lokale partijen heeft deze zonnebron een kenmerkende lokale footprint.

Lokale footprint. Alle werkzaamheden zijn lokaal - zo mogelijk binnen de gemeente Opsterland - aanbesteed. De lokale bedrijven verzorgen onder meer de grondwerkzaamheden, hekwerken, materialen, de totale bekabeling van het park, de aansluiting en mankracht. Partijen die betrokken zijn bij het project: Bosmatechniek uit Lippenhuizen, aannemer Jonker uit Terwispel, InfraWatch en Hoogenberg Hoveniers uit Ureterp, Montage Service Friesland uit Peins, Mannen van Staal uit Leeuwarden, W2N engineers uit Drachten, Extension Hekwerken uit Sneek, Visser en Smid Hanab, Bureau Waardenburg en Liander NV. Bij de bouw en realisatie van het park is ook nagedacht over de CO2- en stikstof-footprint. Zo is van de bouwweg een permanente weg gemaakt, wat onnodig vervoer van gehuurde bouwrijplaten bespaart. Ook is voornamelijk met elektrische apparaten gewerkt om CO2-uitstoot te beperken.

Omgeving profiteert. De aangrenzende sportclubs van Ureterp profiteren ook van de komst van de zonnebron. De drie sportverenigingen zullen zoveel panelen als nodig ontvangen, waardoor zij de eerste energieneutrale sportclubs van gemeente Opsterland zijn. In totaal komen er bij VV Oerterp 70 zonnepanelen, bij KV Oerterp en TV Oerterp respectievelijk 18 en 20 zonnepanelen. Daarnaast worden er bij de bron een bankje en 3 oplaadpunten geïnstalleerd, waarvan een voor elektrische auto’s en twee voor elektrische fietsen. Statistieken: 12.000 zonnepanelen; 4,3 megawatt vermogen, staat gelijk aan groene stroom voor 1.100 huishoudens; CO2-reductie door bron: ruim 2.150 ton per jaar. Bijzonderheden: eerste zonnebron in gemeente Opsterland; lokale footprint; KV Oerterp, VV Oerterp en TV Oerterp worden samen de eerste energieneutrale sportverenigingen in gemeente Opsterland." (bron: GroenLeven) Het park wordt zo veel mogelijk aan het zicht onttrokken. De panelen komen ongeveer 2,30 meter boven het maaiveld uit, maar zijn dankzij een grote boomwal vanaf de weg niet te zien. Zie ook de video van de feestelijke aftrap van het zonnepark in februari 2020.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Ureterp kerk.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)