Uitermeer

Plaats
Buurtschap
Weesp
Gooi en Vechtstreek
Noord-Holland

Uitermeer

Terug naar boven

Status

- Uitermeer is een buurtschap in de provincie Noord-Holland, in de regio Gooi en Vechtstreek, gemeente Weesp. T/m 31-7-1966 gemeente Weesperkarspel.

- De buurtschap Uitermeer valt, ook voor de postadressen, onder de stad Weesp.

- Vreemd genoeg is de plaatsnaam Uitermeer verdwenen uit een recente editie van de Topografische atlas Noord-Holland(1). De huizen staan er immers nog gewoon, dus de buurtschap bestaat wat ons betreft ook nog steeds.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
918-948 kopie 11e eeuw Uteromeri, 10e eeuw Utermeri, 1308 Utermere.

Naamsverklaring
Eigenlijk de oude naam van het Naardermeer, samengesteld uit meri* 'meer' en het Oudnederlandse uter* 'buitenwaarts'. Zie ook Oterleek, Overmeer.(2)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Uitermeer ligt ZO van Weesp, langs de oostelijke oever van de rivier de Vecht, rond de Dammerweg (N523).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Uitermeer 8 huizen met 74 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 20 huizen met ca. 50 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Uitermeerse Dam
"In de tweede helft van de 14e eeuw werd bij Uitermeer een dam over de Kleine en Grote Drecht tussen de Vecht en het Naardermeer gelegd. Deze werd de Uitermeerse Dam, Uitermeerse Vechtdijk of Dwarse Vechtdijk genoemd. Dit gebeurde omdat de Zuiderzee via de benedenloop van de Vecht in open verbinding stond met het Naardermeer, waardoor het zeewater bij een zeewind het meer kon binnendringen. Er hadden dan ook verscheidene overstromingen en dijkbreuken plaatsgevonden. Binnen de Keverdijk en Broekdijk, die respectievelijk ten noorden en ten zuiden van het meer lagen, waren vrij wat walen (kolkgaten) ontstaan bij dijkdoorbraken. Eb en vloed waren in het Naardermeer duidelijk merkbaar.

Toestemming voor de aanleg. Hertog Albrecht van Beieren had toestemming verleend voor de bouw van de dam bij Uitermeer en ook voor de aanleg van twee sluizen, die in 1383 en 1389 over de beide Drechten werden gelegd. Ze hadden alleen een functie als ontwateringssluizen. Dit bleek uit het feit dat de kapittels van de Dom en Oudmunster, die eigenaars waren van het Naardermeer, geen tol hebben geheven. Wanneer ze ook voor de scheepvaart waren gebruikt, zou dit wel het geval zijn, zoals bij de Nieuwendam over de Purmeraa nabij Monnickendam." (bron en voor nadere informatie zie Wikipedia)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Fort Uitermeer ligt N van de Gooilandseweg, O van en direct grenzend aan de rivier de Vecht. Het fort beschermde ooit een sluis in de ’s-Gravelandse Vaart en is onderdeel van UNESCO Werelderfgoed Stelling van Amsterdam. De resterende gebouwen van het fort bieden ’s winters onderdak aan baardvleermuis en watervleermuis. Naast Fort bij Vijfhuizen is dit fort 1 van de 2 forten die eigendom is van de provincie Noord-Holland. De provincie is dan ook eerstverantwoordelijke voor dit werelderfgoed.

De Provincie is na een openbare aanbesteding in 2006 voor herbestemming in zee gegaan met de instantie die volgens de aanbestedingen het beste plan had: Stichting Uiteraard Uitermeer mocht aan de slag om het fort met omgeving aantrekkelijk te maken voor de geïnteresseerde eco-toerist. Een belangrijke stap was de opening van Paviljoen Uit & Meer. Vele bezoekers genoten daarna van het prachtige uitzicht op de Vecht. Hierna kwam het project in een versnelling. Er kwam een steiger, een sloepenhaven en een minitheater. Op het fort worden nu de verhalen verteld over het schone water van de Vechtplassen, de verdediging van onze welvaart d.m.v. de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam en van de strijd van Natuurmonumenten voor het behoud van natuur tegen de oprukkende verstedelijking.

Het fort is in 2010 door de provincie Noord Holland gerestaureerd en zowel vanaf de weg als de Vecht weer goed zichtbaar gemaakt. Het fort is na de restauratie en herbestemming weer het baken aan de Vecht, gelegen tussen Amsterdam en het Gooi, dat ons laat zien dat de verdediging van onze welvaart en de strijd voor schoon water en voor de natuur samengaan. Het fort is weer een aangename plek, een oase van rust, om op deze thema’s te reflecteren. Nadere informatie over de actuele ontwikkelingen rond het fort vind je op de site Uiteraard Uitermeer van de initatiefgroep voor herinrichting van het fort.

- Na een restauratie is de oude keerkom op het fortterrein van Fort Uitermeer op 5 april 2019 officieel geopend door gedeputeerde Joke Geldhof. De keerkom is tijdens de werkzaamheden uitgegraven en de oude schutsluis Uitermeerse Sluis (Kreugerlaan bij nr. 1) is hersteld. Door de aanleg van een parkeerplaats buiten het fortterein kwam in 2016 ruimte vrij op het fortterrein voor het terugbrengen en restaureren van een keerkom. De sluis en de keerkom zijn onderdeel van het sluisjescomplex van de ’s-Gravelandsevaart. Deze vaart is aangelegd om de buitenplaatsen in ’s-Graveland te kunnen bouwen. Hiervoor was een goede vaarverbinding met Amsterdam nodig. Als onderdeel daarvan werd hier een schutsluis gebouwd. Deze sluis verbond de Vecht met de ’s-Gravelandsevaart. Veel schepen en met name trekschuiten waren niet zeewaardig. Daarom werd de lading van deze schepen hier overgedragen op schepen die wel zeewaardig waren. De schepen en trekschuiten konden vervolgens in de keerkom keren. Het terugbrengen van de keerkom heeft niet alleen cultuurhistorische waarde, maar is ook belangrijk voor de waterberging. Dit was nodig in verband met de reconstructie van de N236.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- "Het Summer Fortival zit boordevol leuke activiteiten voor jong en oud! Ontdek Fort Uitermeer op een leuke manier samen met je familie. De deuren gaan open om 09:45 uur of 14:30 uur, afhankelijk van welk tijdsblok je kiest. Bij ontvangst krijgen jullie van ons een polsbandje, zodat jullie alle activiteiten kunnen doen. Vervolgens kunnen jullie op ontdekkingstocht over het terrein van het fort. Naast allemaal leuke activiteiten is er natuurlijk ook wat te drinken en eten te krijgen en kun je genieten van een festival-achtige ambiance. Uiteraard houden wij rekening met ieders veiligheid. Het Summer Fortival organiseren wij elke woensdag en zondag in de zomervakantie van begin juli tot half augustus. Wij zijn dan geopend van 14:30-18:00 uur. Mocht er voor een bepaalde datum veel vraag zijn, openen we ook tussen 10:00-13:30 uur. Kinderen t/m 4 jaar hebben gratis entree. Het Summer Fortival gaat altijd door, behalve bij slecht weer of indien we minder dan 20 online tickets hebben verkocht. Degenen die dan al een kaartje hebben, kunnen dat dan kosteloos verplaatsen naar een andere datum."

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Natuurmonumenten beheert enkele terreinen rond Fort Uitermeer (niet het fort zelf) en enkele rietlanden langs de Vecht. De gebouwen van het fort bieden ’s winters onderdak aan vleermuizen, zoals de baardvleermuis en de watervleermuis. In het voorjaar zijn de rietlanden naast het fort geel van de bloeiende dotterbloemen. Hier groeit ook het zeldzame zomerklokje. Deze bloemen vind je vooral langs rivieren waar de rietgebieden regelmatig onderstromen. Natuurmonumenten maait dit rietveld altijd extra vroeg (begin januari) om deze bloemen een optimale kans te geven. Broedvogels in het gebied zijn kleine karekiet en rietzanger. De blauwe reiger vindt er voedsel.

- Je komt onder meer langs het fort tijdens de Wandelroute Naardermeer (18,5 km).

Terug naar boven

Beeld

- Foto's van (herstelwerkzaamheden aan) Fort Uitermeer e.o., door Hans Otten.

- Video 1 van Fort Uitermeer e.o., - video 2 van het fort e.o., beide door Hans Otten.

Reactie toevoegen