Langezwaag

Plaats
Dorp
Opsterland
Fryslân

langezwaag_vogeltjesland_alde_ie_kopie.jpg

Nu er niet meer vroegtijdig wordt gemaaid, is het gebied rond het O deel van de weg Alde Ie NO van Langezwaag een prachtig stuk ‘fûgeltsjelân’ (vogeltjesland) geworden, zoals ze dat in Fryslân noemen. Hier zie je welk gebied het betreft. (© www.afanja.nl)

Nu er niet meer vroegtijdig wordt gemaaid, is het gebied rond het O deel van de weg Alde Ie NO van Langezwaag een prachtig stuk ‘fûgeltsjelân’ (vogeltjesland) geworden, zoals ze dat in Fryslân noemen. Hier zie je welk gebied het betreft. (© www.afanja.nl)

Langezwaag

Terug naar boven

Status

- Langezwaag is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Opsterland.

- Onder het dorp Langezwaag valt ook de buurtschap Nieuwe Vaart en een deel van de buurtschap Wijngaarden.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Langsweagen.

Oudere vermeldingen
1315 Utresuagh, 1496 Lange Swaech, 1504 Langeswage, 1505 Langeszwaeghe.

Naamsverklaring
In 1315 wordt Langezwaag Utrasuagh genoemd, met uiter 'buitenwaarts gelegen' en zwaag 'weiland, land waar vee gehouden wordt'. Later met lang ter onderscheiding van Kortezwaag, dat Urasuagh heette, met ura 'over, hoger gelegen'. Zie daarvoor ook de vergelijkbare situatie van Olterterp en Ureterp.(1)

Terug naar boven

Ligging

Langezwaag ligt NO van Heerenveen, ZW van Gorredijk en grenst (via het buitengebied) in het W aan de A7.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Langezwaag 151 huizen met 956 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 400 huizen met ca. 1.000 inwoners.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Het dorp heeft 1 rijksmonument, zijnde de protestantse kerk met toren. Al in 1315 bezat deze plaats een kapel. De huidige Hervormde (PKN) Mattheuskerk ('t Hou 9) is in 1781 gebouwd ter vervanging van een oudere kerk die gewijd was aan Sint-Matteüs. De zaalkerk met driezijdige koorsluiting en rondboogvensters heeft een ingebouwde toren met achtkantige spits. Het mechanisch torenuurwerk is gemaakt door Van Bergen. Klokkengieterij Eijsbouts maakte in 1948 een luidklok ter vervanging van twee klokken uit 1763 van Pieter Seest die in 1943 door de Duitse bezetter waren gevorderd. De kerk is in 1927, 1960 en 1992 gerestaureerd. Het orgel uit 1901 is gebouwd door Bakker & Timmenga en is in 1993 in de kerk geplaatst. Het orgel is afkomstig van de gereformeerde kerk in Gaast. De kerk valt tegenwoordig onder de Protestantse Gemeente Langezwaag - Luxwoude - Jonkerslân.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- De 8 van Langezwaag (op een zaterdag in februari, in 2020 voor de 32e keer) is een prestatieloop, georganiseerd door SV Friesland samen met de lokale SV, door bosgebied en over mooie landwegen, aangegeven met bordjes en pijlen. Je kunt kiezen uit de afstanden 2, 5, 10, 16.1 en 21.1 km. Deelname is bedoeld en geschikt voor iedereen die kan hardlopen. - Uitslagen en foto's van de vorige edities.

- "Toneelvereniging Nut en Genoegen is opgericht in 1866. De vereniging speelt Friese toneelstukken." Jaarlijks brengen zij in februari een nieuw stuk op de planken.

- Aan het Paradys in Langezwaag worden op Koningsdag diverse activiteiten georganiseerd. De traditionele vrijmarkt bij het dorpshuis begint om 10.00 uur. De vrijmarkt is voor zowel kinderen als volwassenen en bijna alles (behalve etenswaren en drinken) mag worden verkocht. Het dorpshuis is op die dag de hele dag open. Hier kun je gebruik maken van de toiletten en andere voorzieningen. Het dorpshuis zorgt ervoor dat er buiten hapjes, drankjes en andere versnaperingen zijn te verkrijgen. Naast de vrijmarkt staan er nog allerlei andere leuke en gezellige activiteiten gepland. Bij slecht weer wordt uitgeweken naar de sportzaal.

- Floralia Langezwaag organiseert jaarlijks het dorpsfeest in september. Van oudsher een oogstfeest, waarbij praalwagens met bloemen in een optocht voorbij kwamen. De laatste jaren is het vooral 3 of 4 dagen feest met allerlei activiteiten. Maar er is nog altijd plaats ingeruimd voor een bloemententoonstelling.

- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je schaatsen op de ijsbaan van IJsclub Langezwaag.

- Een eenmalig evenement was het volgende: in het dorpscentrum van Langezwaag is in 2018 een kopie gebouwd van de Mattheuskerk. Een houten geraamte van 6 meter breed, 15 meter lang (schip) en 12 meter hoog (toren). De buitenmuren waren bekleed met PVC-bannerdoek, waarop foto’s waren geprint van inwoners die hun haren kammen. In deze replica op schaal van de kerk stonden vijf kunstobjecten met paardenhaar, geïnspireerd op de inrichting en het gebruik van de Mattheuskerk. Op de groenstrook vanaf de ingang van de begraafplaats naar de nagebouwde kerk stonden paardjes, bewegend door zon en wind. Gemaakt door dorpskinderen met hulp van ouders, broers, zussen, grootouders etc.

'Haren in de Wind' heette deze installatie, waarin persoonlijke herinneringen aan, gevoelens over én ervaringen met de Mattheuskerk in Langezwaag werden verbeeld. In een open constructie waar de wind (van de verbeelding) doorheen kon waaien. Wietske Lycklama à Nijeholt (idee, regie en artistieke leiding) liet zich voor Haren in de Wind inspireren door inwoners te bezoeken om verhalen op te halen en te lezen over de geschiedenis van de Mattheuskerk. Haren in de Wind was een van de 32 projecten van Under de Toer. Under de Toer maakte deel uit van het hoofdprogramma van Leeuwarden-Fryslân 2018 en ging over markante verhalen ontstaan in een van de vele kerken in Fryslân. Het mooie verhaal over het wat en waarom van deze installatie kun je hier lezen. Omdat het een weliswaar eenmalig maar voor het dorp belangrijk en indrukwekkend evenement was, laten wij het hier staan, zodat je nog eens kunt terugkijken hoe het geweest is.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Een stuk voormalig boerenland aan beide zijden van de weg Alde Ie, gelegen aan het onbewoonde deel van die weg O van de Nije Feart*, is tegenwoordig in eigendom van Staatsbosbeheer. Nu er niet meer vroegtijdig wordt gemaaid, is het gebied een prachtig stuk ‘fûgeltsjelân’ (vogeltjesland), zoals ze dat in Fryslân noemen. Een plasdras landschap waar de weidevogels zich prima thuis voelen. Het gebied heeft alles te bieden wat grutto, kievit en tureluur nodig hebben. Om te beginnen krijgen verschillende grassen, kruiden en bloemen er de kans om tot bloei te komen. Dat is goed voor het insectenleven, en die insecten dienen weer als voedsel voor de kuikentjes van de weidevogels. Zodra er kuikens zijn, nemen grutto’s graag plaats op een dampaal om de omgeving in de gaten te kunnen houden en zo nodig alarm te kunnen slaan. Dergelijke palen staan er hier voldoende.
* Grotendeels vallend onder het NO buitengebied van Langezwaag. De O helft van het deel Z van de weg valt onder het dorpsgebied van Gorredijk.

En dan is er nog de plasdras; grutto’s en andere weidevogels vinden het heerlijk om af en toe even wat te badderen. Maar het water zorgt er ook voor dat de bodem zacht blijft, zodat de vogels er gemakkelijker met hun snavel naar wormen kunnen zoeken. Sinds de Alde Ie gesloten is voor doorgaand gemotoriseerd verkeer, kunnen vogels er ook rustig wandelend oversteken. Gelukkig richten langzaam maar zeker steeds meer boeren een deel van hun land speciaal voor weidevogels in. Het zijn vaak nog maar ‘kleine postzegeltjes’ in het omringende landschap, maar het is wel een begin. Dit alles aldus weblogger Afanja. Onder de link in de vorige alinea kun je 10 mooie foto's bekijken die hij van het gebied heeft gemaakt (anno juni 2018). En hier nog een fotoreportage van zijn hand van 'de grutto in zijn element' in dit gebied.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Langezwaag, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Langezwaag.

- Nieuws: - "De inwoners van Langezwaag e.o. krijgen sinds 2013 huis-aan-huis dorpskrant ’t Klaverbledtsje in de brievenbus. De inhoud is zeer divers: een agenda van activiteiten die in het dorp plaatsvinden, mededelingen van verenigingen, reportages van bedrijven, columns, sportinformatie en nog veel meer. Dat dit in een behoefte voorziet blijkt wel uit de vele waarderingen die bij de redactie binnenkomen. Dankzij de advertentie-inkomsten en de vrijwillige bijdragen van de lezers kunnen de 8 uitgaven die we jaarlijks realiseren, worden bekostigd. Een andere onmisbare schakel is de inzet van vrijwilligers die het stichtingsbestuur, de redactie en de bezorging bemensen. De inzet van al deze mensen heeft als doel om de leefbaarheid in Langezwaag e.o. te bevorderen en dan is het van essentieel belang dat we van elkaar weten wat er allemaal gebeurt in de ‘samenleving’ van ons mooie dorp. Elke schakel is daarin belangrijk en in dorpskrant ‘t Klaverbledtsje moet een ieder daar een podium in kunnen krijgen." Aldus de site van de dorpskrant. Via de link is de dorpskrant ook online te lezen (ook oudere nummers).

- Belangenorganisatie: - Al sinds 1902 is Plaatselijk Belang Langezwaag de belangenbehartiger van het dorp. Plaatselijk Belang doet dit als vereniging voor haar leden. Gelukkig zijn de meeste inwoners daarom ook lid. Plaatselijk Belang is aanspreekpunt voor individuele leden, groepen leden of verenigingen in het dorp. Als belangenbehartiger is Plaatselijk belang aanspreekpunt voor verschillende instanties. De belangrijkste daarvan is de gemeente Opsterland. Ieder jaar overlegt Plaatselijk Belang minimaal twee maal per jaar met de gemeente, over beleid en over onderhoudswerkzaamheden. Andere instanties waar Plaatselijk Belang contact mee heeft zijn bijvoorbeeld woningbouwcorporatie Elkien en de busmaatschappij. Regelmatig is er ook contact met de dorpsagent. Plaatselijk Belang neemt ook initiatieven om nieuwe zaken te ontwikkelen die de leefbaarheid in het dorp ten goede komen.

- Dorpshuis: - "Dorpshuis 't Paradyske bestaat uit een aantal verschillende zalen en zaaltjes en is uitstekend geschikt voor al je bruiloften, recepties, feestavonden, vergaderingen, verenigingswerk etc. Wij bieden ook verenigingen, bedrijven en instellingen van buiten het dorp de mogelijkheid om de zalen en voorzieningen te huren. In overleg met SV Langezwaag hebben we ook de beschikking over de sportzaal, desgewenst met podium, licht en geluid."

- Onderwijs: - De Wjukslach (Fries voor wiek-/vleugelslag) in Langezwaag is een reguliere middelgrote basisschool. Het is de enige basisschool in het dorp. De school biedt een goede en veilige sfeer en stimuleert een ieder een positief zelfbeeld te ontwikkelen. Ze bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en signaleren tijdig wanneer kinderen extra zorg nodig hebben. Voor de school gelden respect, openheid, zelfstandigheid, verantwoordelijkheid en betrokkenheid als centrale waarden. Deze waarden zijn dan ook in hun dagelijks handelen terug te vinden. Ze willen dat leerlingen zich in een uitdagende leeromgeving ontwikkelen tot kinderen met een reëel zelfbeeld met een bepaalde mate van zelfstandigheid en sociaal-emotioneel evenwicht. Op De Wjukslach werkt een team met passie voor onderwijs en ouders zijn actief betrokken bij het totale onderwijsgebeuren.

- Sport: - Sportvereniging SV Langezwaag is een omnivereniging die in 1981 is opgericht met de bestaande voetbalvereniging en de nieuwe tennisvereniging. In 1984 sluit gymnastiek- en volleybalvereniging Advendo zich bij de sportvereniging aan. De vereniging beschikt over een prachtig sportpark, 't Paradyske. Deze bestaat uit 2 voetbalvelden met automatische beregening, waarvan 1 met verlichting, 2 tennisvelden met automatische beregening en verlichting, een eigen sportzaal en een gezellige kantine. De vereniging heeft ruim 300 leden en wordt ondersteund door vele vrijwilligers en sponsoren.

- Vrouwen: - Vrouwen van Nu afd. Langezwaag organiseert door het jaar heen diverse - periodieke of eenmalige - activiteiten. Zo is er een fietsclub, een leesclub en een breicafé. De reiscommissie zorgt voor diverse uitstapjes door het hele seizoen. Dat varieert van een bezoek brengen aan een bezienswaardigheid tot een excursie, een uitstapje naar een Kerstmarkt of een bedrijf in de buurt. Eenmaal per jaar stappen ze met zijn allen op de fiets en maken ze een lange fietstocht, die wort afgesloten met een etentje.

- Zorg: - Zorgboerderij Loods 7 in Langezwaag heeft op ca. 2,5 hectare grond een ruim aanbod in leuke en leerzame dagbesteding. Hierbij kun je denken aan dierverzorging (o.a. paarden, varkens en kippen), werken in de moestuin en helpen bij het onderhoud van de boerderij. Op een boerderij van dit formaat is altijd wat te doen en per seizoen zijn er dan ook verschillende klusjes. Natuurlijk kijken ze ook naar wat jij wil en kan. Maatwerk dus. Samen sterk (of veel handen maken licht werk) is bij Loods 7 ook een belangrijk speerpunt. Door de sociale en landelijke sfeer is het een heerlijke plek om de dag door te brengen. De zorgboerderij valt onder de instelling Stadsweg Zorg Op Maat.

- "Gezinshuisboerderij 't Slothof in Langezewaag is in eerste instantie opgestart voor jeugdigen vanuit gezinshuizen zodat zij veilig en beschut 'de volgende stap' kunnen maken en oefenen met meer zelfstandigheid. In het gezinshuis wordt langzaam de overgang van 'opvoeden' naar coaching gemaakt. Binnen een raamwerk van kaders kunnen de jongeren oefenen met de vrijheid die hoort bij het zelfstandiger worden. Leren omgaan met het feit dat iets niet 'moet' van bijvoorbeeld een opvoeder, en dat er eigen keuzes gemaakt kunnen worden. Dan is het de kunst om toch de goede beslissingen te nemen. Belangrijke kaders daarbij zijn veiligheid en gezondheid."

- Gaswinning: - In 2015 is Vermilion vanuit ’t Lange Ein in Langezwaag in de gemeente Opsterland begonnen met het winnen van gas. Een groot deel van het gasveld ligt op Heerenveens grondgebied. De Raad van State heeft in juni 2019 het plan om hier nog eens een half miljard kuub gas omhoog te halen goedgekeurd. Nauwkeuriger geformuleerd: de bezwaren van de bezwaarmakers zijn gemotiveerd afgewezen. Uit onderzoek bleek dat de bodemdaling maximaal 3 centimeter zou zijn. De verwachting is zelfs dat de bodemdaling tussen de 0,6 en 1,3 centimeter zal zijn. Dat is volgens de Raad van State zo weinig dat de kans op bevingen met schade minimaal is.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Langezwaag.

Reactie toevoegen