Status

- Terschuur is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Gelderse Vallei, gemeente Barneveld.

- Onder het dorp Terschuur vallen ook de buurtschappen Arkelbroek (grotendeels) en Kallenbroek (grotendeels).

- Terschuur heeft nauwe banden met buurdorp Zwartebroek. Gezamenlijk staan de dorpen ook wel bekend als Terbroek en in 2011 is zelfs een eigen gezamenlijk bier geïntroduceerd, het Terbroeks Bier.

Naam

Oudere vermeldingen
Ca. 1400 den teende ther schuren, 1531 ´tguedt ter Schuer.

Naamsverklaring
Betekent ´bij de schuur´.(1)

Ligging

Terschuur ligt NW van Barneveld, ZO van Zwartebroek, O van Hoevelaken en grenst in het Z aan de A1.

Statistische gegevens

Hoewel Terschuur als nederzetting al oud is en rond 1400 al wordt genoemd, wordt het in de Volkstelling van 1840 niet apart vermeld. Wellicht heeft dat te maken met het feit dat de plaats formeel pas sinds 1930 bestaat. Voordien maakte het namelijk deel uit van Zwartebroek. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 600 huizen met ca. 1.500 inwoners.

Geschiedenis

Het dorp dankt zijn ontstaan aan de oude Hessenweg die van Amsterdam via Amersfoort naar Deventer liep. Aan de tijd dat er voor het gebruik van deze weg moest worden betaald herinnert nog de boerderij De Tolboom. De tot het Batenburgse pandschap behorende Landtol van Terschuur was een felbegeerde bron van inkomsten, die graag van de hertog van Gelre werd gepacht. De pachters woonden waarschijnlijk in Huis Terschuur.

Een van de bewoners van dit Huis was Heijn van der Schuer, die in 1418 de verbondsbrieven tussen de steden en de Ridderschap van Gelre tekende. In 1421 werd het Huis door lieden uit Het Sticht in brand gestoken. Lange tijd woonde de tolgaarder in het huisje aan de Hoevelakenseweg, waarop nog steeds de afstanden naar nabijgelegen plaatsen te lezen zijn. Tot voor kort verwees ook de naam 'Voermans Welvaren' van het plaatselijke café naar het belang dat deze weg ooit had.

Station
Van 1888 tot 1931 had Terschuur een stopplaats aan de Oosterspoorweg (Amsterdam - Zutphen). Van 1942 tot 1944 was het station weer geopend, zij het alleen met betrekking tot de spoorlijn Amersfoort - Ede / Wageningen. Naast het station lag een kort aftakspoor voor het lossen van goederen (voornamelijk kolen), dat tot 1967 in gebruik bleef. Eind jaren zestig is de A1 vlak langs de spoorlijn aangelegd. Kort daarna is de overweg gesloten. Het spoorwachtershuis is in 1978 afgebroken.

Zuivelfabriek
De voormalige zuivelfabriek van het dorp is gebouwd in 1901, op grondgebied van Huis Terschuur. "Wij vinden het landelijk gelegen buitentje eene gunstige gelegenheid voor een zuivelfabriek, maar vinden het jammer dat deze heerlijkheid voor onze omgeving verloren gaat als zodanig", aldus de oprichters. Vele jaren was het een grote werkgever in het dorp. Hoewel de fabriek goed draaide en winstgevend was, is zij wegens fusie en schaalvergroting in 1980 gesloten. In het winternummer 2012 van het magazine 100% Terbroek staat een artikel over de geschiedenis van de zuivelfabriek.

Kerkelijk leven
Bijzonder voor een dorp deze omvang is dat het tot voor kort geen eigen kerk had. De hervormden en gereformeerden kerken in Zwartebroek. Sinds 2014 heeft het dorp wel een kerk: de Hersteld Hervormde Gemeente Zwartebroek - Terschuur kerkte namelijk sinds haar oprichting tijdelijk in een bedrijfspand in het dorp, en heeft in 2014 de nieuwe Sionskerk gerealiseerd.

Recente ontwikkelingen

- Het Dorpsplan Zwartebroek en Terschuur (2016) geeft inzicht in de door de dorpelingen wenselijk geachte ontwikkelingen voor deze dorpen in de komende jaren. In het filmpje dat t.b.v. het Dorpsplan Terbroek is gemaakt vertellen inwoners wat ze 10 jaar na het verschijnen van het Dorpsplan gerealiseerd zouden willen zien, of welke vraagtekens ze hebben over de toekomst van hun dorpen.

- Het Bestemmingsplan Zwartebroek / Terschuur / De Glind is in 2012 geactualiseerd.

Bezienswaardigheden

- Terschuur heeft 2 rijksmonumenten.

- Terschuur heeft 9 gemeentelijke monumenten.

- Molen Den Olden Florus of de Kallenbroeker Molen staat in de buurtschap Kallenbroek en wordt daarom aldaar beschreven.

- Naast de molen heeft het dorp nog 1 rijksmonument: boerderij ´t Tweel aan de Tweelweg 1.

- Het monument 'De voerman' (gemaakt door Gert Prins) op de hoek van de Hoevelakenseweg en de Eendrachtstraat verwijst naar het vroegere belang van de weg door Terschuur.

- Huize Terschuer.

- Boerderij De Tolboom.

- Op het voormalige tolhuis middenin het dorp staan nog steeds de afstanden naar een aantal plaatsen in de regio aangegeven.

- In 1995 heeft kaasboer Kees Bakker zijn wrongelsnijmes definitief opgeborgen. Toen zijn kaasboerderij in de Barneveldse buurtschap Wencop moest wijken voor een industriegebied, gaf hij de brui aan het boerenbedrijf om verder al zijn tijd te wijden aan zijn hobby: het verzamelen van oude gereedschappen, werktuigen en huishoudelijke artikelen met een nostalgisch tintje. Deze verzameling, ondertussen sterk uitgebreid tot ca. 150 oude ambachten-collecties, vind je heden ten dage in Terschuur in de gebouwen van een voormalige kuikenbroederij, die geheel zijn aangepast om als museum dienst te doen.

In het museum is ook een verzameling oud en antiek speelgoed ondergebracht. Het Speelgoedmuseum heeft o.a rijdende treinen, een mooie verzameling poppenhuizen en een van de grootste verzamelingen teddyberen van ons land. In het openluchtgedeelte van het Oude Ambachten & Speelgoedmuseum kun je kennismaken met de landbouwmechanisatie uit vroeger tijden. Door paarden getrokken landbouwmachines, antieke boerenkarren, een antieke brandspuit, oude bakkerijmachines, draadnagelmachines en zelfs een industriële boterkarn van 3 meter hoog zijn slechts een greep uit de verzameling.

Evenementen en activiteiten

- "De naam van Stichting Terbroek is ontstaan door een combinatie van delen van de plaatsnamen Terschuur en Zwartebroek. Ten grondslag aan de stichting ligt het Millenniumfeest 2000. De enorme opkomst en steun die wij ontvingen, gaven ons de impuls om hier mee verder te gaan. Daarom is in 2001 Stichting Terbroek opgericht. Binnen onze dorpen bestonden tot die tijd diverse comités en samenwerkingen die verschillende activiteiten organiseerden. Die zijn allemaal in de stichting samengevoegd, zodat er sindsdien een aanspreekpunt is. Het logo bestaat uit de beelden die in de dorpen staan: De Turfsteker in Zwartebroek en de Voerman met zijn paard uit Terschuur. De stichting werft middelen om alle activiteiten tegen een zo laag mogelijke drempel aan te bieden. O.a. met de glossy 100% Terbroek, waarin de plaatselijke middenstand ons zeer trouw ondersteunt met advertenties. Maar ook de inwoners hebben ons overweldigend gesteund door massaal donateur te worden. De stichting organiseert alle activiteiten samen met een groep van in totaal ca. 50 vrijwilligers. Wij denken dat onze dorpen trots op deze stichting kunnen zijn!"

Landschap, natuur en recreatie

- Ontdek het mooie buitengebied van Terschuur en Zwartebroek met het Terbroeksepad (11 km). Wandelen langs water, elzenbroekbos, oude veengaten, door weilanden en via oude stegen. Beleef het bijzondere slagenlandschap. Klompen aan, rugzak op en gaan!

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Terschuur, met laagsteprijsgarantie!

Links

- Belangenvereniging: - "Al sinds 1925 is Plaatselijk Belang een begrip in onze dorpen. Voor die tijd was er de Rijwielpadvereniging. Deze had als doelstelling: het onderhoud van rijwiel- en voetpaden. Op verschillende plaatsen werd met een zekere regelmaat een hoeveelheid grint en leem gestort om de ontstane gaten te dichten. Dit werk werd gedaan door de leden van de vereniging. In 1925 is Plaatselijk Belang Zwartebroek-Terschuur opgericht. In 1945 vond er een samenvoeging plaats met de Wegenvereniging. In de loop der jaren is Plaatselijk Belang breed georiënteerd geraakt in vele zaken die voor onze dorpen van belang zijn. De vereniging heeft als doel het optimaliseren van het leefklimaat in onze dorpen, zodat er voor jong en ouder goede mogelijkheden zijn om op een zo prettig mogelijke manier te kunnen leven en werken.

In 2003 zijn in de gemeente Barneveld wijkplatforms opgericht. Aangezien er in onze dorpen al een Plaatselijk Belang bestond dat de belangen van de bewoners behartigt, is het wijkplatform hieraan toegevoegd. De lijnen met de gemeente zijn hierdoor korter geworden. Het wijkplatform bestaat uit de leden van Plaatselijk Belang, met daaraan toegevoegd iemand van de gemeente plus de wijkagent."

- Nieuws: - Het 3x per jaar verschijnende glossy magazine 100% Terbroek (= Terschuur en Zwartebroek) is via de link ook online te lezen. Ziet er zeer professioneel uit, prachtig vormgegeven en ook inhoudelijk zeer de moeite waard. Dit is een van de meest professionele 'dorpskranten' van ons land (wij hebben er al heel wat gezien), zeker als je de grootte of beter gezegd kleinte van de dorpen in ogenschouw neemt (alleen het magazine van Gelderse dorp Laren is vergelijkbaar). Dus petje af!

- Onderwijs: - Basisschool De Zaaier.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Terschuurse Boys heeft ca. 400 leden, wat erg veel is voor zo'n klein dorp. De leden komen dan ook niet alleen uit het dorp zelf maar ook uit buurdorp Zwartebroek, buurtschap Appel en omgeving. Op hun website schrijven ze dat het een "dorpse, maar ambitieuze club" is. Dat blijkt ook wel uit de slogan "Hoe voetbal ooit bedoeld is".

- Korfbalvereniging Revival.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Terschuur.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)