Gilze

Plaats
Dorp
Gilze en Rijen
Hart van Brabant
Noord-Brabant

gilze_plaatsnaambord_kopie.jpg

Gilze is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Hart van Brabant, gemeente Gilze en Rijen.

Gilze is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Hart van Brabant, gemeente Gilze en Rijen.

Gilze landgoed Valkenberg [640x480].jpg

Gilze heeft 79 rijksmonumenten, waarvan er maar liefst 11 betrekking hebben op Landgoed Valkenberg, waaronder uiteraard het imposante hoofdgebouw. Het is een prachtig gebied om eens te gaan wandelen.

Gilze heeft 79 rijksmonumenten, waarvan er maar liefst 11 betrekking hebben op Landgoed Valkenberg, waaronder uiteraard het imposante hoofdgebouw. Het is een prachtig gebied om eens te gaan wandelen.

Gilze landgoed Valkenberg laan [640x480].jpg

Gilze, een van de monumentale en prijswinnende (zie bij Landschap, natuur en recreatie) lanen op Landgoed Valkenberg

Gilze, een van de monumentale en prijswinnende (zie bij Landschap, natuur en recreatie) lanen op Landgoed Valkenberg

Gilze

Terug naar boven

Status

- Gilze is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Hart van Brabant, gemeente Gilze en Rijen.

- Onder het dorp Gilze vallen ook de buurtschappen Biestraat, Bolberg, Horst, Langereit, Nerhoven, Raakeind, Verhoven, Vijfhuizen (deels, twee panden), Vossenberg en Weilenseind. Dit zijn 10 buurtschappen in totaal.

Terug naar boven

Naam

In het dialect
Gils.

Oudere vermeldingen
1012-1018 Gilisa, midden 13e eeuw Gilissa, 1213 kopie 14e eeuw Gilsen, 1234 Gilse, 1261 Ghilse, 1838-1857 Gilzen.

Naamsverklaring
Misschien een oude waternaam, afgeleid van gil 'scheur' (vergelijk het Oudnoorse gil 'kloof', het Nieuwnederlandse giel 'geopende bek', verwant met het Nieuwnederlandse geul) met het suffix -isa, waarmee stromend water werd aangeduid. Een andere verklaring voert de naam terug op *Gisle, ontstaan uit Gîslo, een samenstelling van lo 'licht, open bos' en gîsil* 'loot, twijg', maar er zijn geen oude vormen bekend die dit ondersteunen.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp Dringersgat.

Terug naar boven

Ligging

Gilze ligt ZO van Breda, ZW van Tilburg, in het N grenzend aan de A58.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Gilze 52 huizen met 306 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 3.000 huizen met ca. 8.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

“Gilze zou mogelijk al in de Karolingische periode zijn ontstaan als een domeinstructuur. Vast staat dat Hilsondis, de gravin van Strijen, een domein met de naam Gillesa, met alles wat erbij hoorde, in het jaar 992 geschonken heeft aan de abdij van Thorn*” (14). In de volgende eeuwen was het de hoofdplaats van de uitgestrekte bezittingen die dat vorstelijke stift in de Baronie van Breda bezat. In 1764 is een groot deel van het dorp afgebrand.
* Zie ook bij de buurtschap Verhoven.

“Het toponiem Kerkhof, de naam voor het centrum van Gilze en Alphen, kan wijzen op uitbreiding van het begrip kerkhof (= dodenakker) tot het hele centrum. Maar werden de begravingen in de late Middeleeuwen niet in de kerk zelf gedaan? Nadat vanaf de Merovingische tijd de gewoonte om in de kerk begraven te worden opkwam, eerst voor de elite, later ook meer voor het gewone volk, moeten er talloze begravingen in de kerken hebben plaatsgevonden. In de 19e eeuw werd het begraven in de kerken weer afgeschaft wegens de stankoverlast. Ook werden de kerken te klein voor de grote aantallen overledenen. Bij de naam Kerkhof moeten wij wellicht denken aan Hof = grote boerderij bij de kerk?” (89).

De watertoren van Gilze dateerde uit 1932, was 35,40 meter hoog, had twee betonnen vlakbodemreservoirs met een inhoud van 125 en 50 m³ en is verwoest op 10 oktober 1944.

Kamp Prinsenbosch
Samen met de houtvester bezochten enkele officieren van het Luftgaukommando Holland in de herfst van 1940 het Prinsenbosch tussen Gilze en Chaam. Ze oriënteerden zich uitvoerig in het honderden hectaren grote bosgebied. Ze lieten hun oog vallen op een gebied ter grootte van ruim 30 hectare. Over de plannen die de Luftwaffe met dit stuk bos had, lieten ze weinig los. In het voorjaar van 1941 werd duidelijk welke bedoelingen de Duitsers met het Prinsenbosch hadden. Ze begonnen met de voorbereidingen van een kennelijk heel groot bouwproject: Kamp Prinsenbosch. Ze paalden de omtrekken af van enkele grote en heel veel kleinere gebouwen. Na de bomen te hebben gerooid groeven ze de afgepaalde stukken af.

Ook aan de overkant van de Nieuwe Maastrichtsebaan groeven de Duitsers sleuven voor de funderingen van enkele gebouwen. Ze onteigenden hier op korte termijn de nodige akkers en weiden van Gilse boeren. Toen de lente vorderde, draaiden de bouwactiviteiten al snel op volle toeren. Ze werkten met een grote voortvarenheid en in ijltempo. Ook legden ze de beddingen voor de wegen bloot, vulden die met zand en bestraatten ze met klinkers. De Hoogstraat, tot dan toe een zandweg vanaf het Prinsenbosch naar de Bavelseweg, kreeg ook zo’n verharding. De buurtbewoners hadden er in ieder geval nog enig profijt van. De bestrating verbeterde de bereikbaarheid. Ook legden de Duitsers waterleiding en electriciteit aan, vanaf Gilze-dorp, langs de Chaamseweg. Nederlandse aannemers en onderaannemers voerden nagenoeg het hele bouwproject uit; inwoners uit het dorp en omgeving vonden er goed betaald tijdelijk werk. Ondanks de snelle voortgang werd alles opvallend degelijk en zwaar uitgevoerd. Er was geen twijfel aan dat dit een permanente bebouwing werd.

Ook de bestemming van de gebouwen begon zich nu duidelijker af te tekenen: woon- en slaapgebouwen voor Luftwaffepersoneel. In de eerste plaats voor vliegtuigbemanningen. Dat viel af te leiden uit de ongewone luxe en het royale comfort waarmee de huizen werden ingericht. Dat de vliegers en andere bemanningsleden in de watten werden gelegd, had te maken met de zware lichamelijke en psychische belastingen waaronder ze moesten werken. Ook konden vanuit Prinsenbosch bij een aanval de noodzakelijke bureaus en apparatuur blijven functioneren, net als belangrijke verzorgende onderdelen als keukens en voedselopslag en dergelijke. Een aanval was immers in de meeste gevallen gericht op uitschakelen van het vliegveld, dus was dat vooral doelwit.

Vriendelijk dorp
De Duitsers bouwden het kamp zo, dat het er van bovenaf uitzag als een vriendelijk dorp, als 'vermomming' voor de geallieerden. Die strategie heeft gewerkt, want geallieerde vliegtuigen hebben het kamp nooit aangevallen. Mocht een Engelse piloot het al kunnen vinden en vooral als Duits kampement herkennen, dan waren daar de ruim 60 centimeter dikke, uit Hollandse baksteen opgetrokken muren en hoge ramen met stalen luiken. Die boden redelijk bescherming tegen een afgeworpen bom. Door ruim 15 centimeter dikke betonnen plafonds te gebruiken, waren de Duitsers ook op fosforbrandbommen voorbereid. Die konden wel door de dofgrijze dakpannen vallen, maar het dikke plafond hield de staafbrandbommen tegen, terwijl de temperatuur naar beneden weinig of geen invloed had. In elk geval hadden bewoners redelijk de tijd om het gebouw in geval van brand veilig te verlaten.

Er werd van alles aan gedaan om het verblijf op Prinsenbosch zo aangenaam mogelijk te maken. De gebouwen hadden allemaal een kolengestookte verwarming en gezellig en praktisch ingerichte woon- en leefvertrekken. Ook aan de sanitaire voorzieningen was grote aandacht besteed. Meubilair, vloerbedekking en vitrage waren met zorg gekozen en moesten de sfeer vervolmaken. In twee grote gebouwen (het huidige 45 en 11) waren moderne keukens en eetzalen ondergebracht, en film-, instructie- en recreatieruimten. Onder de vloer van het keukengebouw diende de enorme kelder als opslagplaats voor levensmiddelen, drank en eetgerei. Na de bevrijding nam de Engelse R.A.F. het kamp in gebruik; in 1946 het Nederlandse leger. In 1953 werd het tijdelijk gebruikt voor de opvang van slachtoffers van de watersnoodramp. Sinds eind 1993 vangt het COA er asielzoekers op, waarvoor zie het hoofdstuk Links > AZC. (bron: Heemkring Molenheide) Het complex omvat maar liefst 60 rijksmonumenten (vermoedelijk betreft dit het gehele complex), die je beschreven vindt in de rijksmonumentenlijst in het hoofdstuk Bezienswaardigheden.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij Heemkring Molenheide.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Gilze heeft 79 rijksmonumenten, waarvan er 60 betrekking hebben op het voormalige Kamp Prinsenbosch (vermoedelijk betreft dat het gehele complex, waarvoor zie verder het hoofdstuk Geschiedenis) en 11 op Landgoed Valkenberg (waarvoor zie het hoofdstuk Landschap etc.).

- Gilze heeft 13 gemeentelijke monumenten.

- Omstreeks 1500 is op de plaats van de huidige Sint-Petrus' Bandenkerk in Gilze (Kerkstraat 116) een eenbeukige kruiskerk gebouwd. In 1880-1882 is de kerk uitgebreid naar ontwerp van architect Jan Jurien van Langelaar. In 1931-1932 krijgt de kerk aan ten oosten van het toen bestaande transept een extra beuk en de kerk krijgt zijbeuken. In 1944 blaast men tijdens de Tweede Wereldoorlog de toren op en verwoest daarbij ook een deel van het schip. In 1950-1952 is de kerk herbouwd naar ontwerp van architect W. Bunnik. Daarbij is de kerk aan de westzijde verlengd, waartegen een nieuwe toren is gebouwd. Door de uitbreidingen van de oude kerk in 1932 en 1952 ontstond een hallenkerk van het Haagse type. Het georiënteerde kerkgebouw bestaat uit een uitgebouwde westtoren, driebeukig schip met drie traveeën in pseudobasilicale opstand en een vijfzijdig gesloten koor met twee traveeën. De toren heeft een rechthoekig grondplan en wordt gedekt door een terugliggende schildkap. De zijbeuken hebben elk drie topgevels met een noklijn op gelijke hoogte als die van het middenschip. De kerk heeft geornamenteerde houten tongewelven die voor een klein deel nog 16e-eeuws zijn.

- Klokkenstoel op de begraafplaats.

- Mariakapellen.

- Aan de Z dorpsrand staat de rijksmonumentale Vlaamse schuur (Kerkstraat 33) van de "oude pastorie", blijkens het jaartal in de gevel daterend uit 1647. Rieten wolfdak, wanden deels van baksteen, deels van hout. De schuur is gerestaureerd en verkeert in prima staat.

- De molenromp aan de Molenstraat was een ronde stenen stellingkorenmolen en dateert uit 1903. De molen is onttakeld in 1935 en doet tegenwoordig dienst als woonhuis.

- In 1994 is in Gilze een middeleeuwse waterput opgegraven. Deze is nu te zien op het Bisschop de Vetplein.

- "Museum Dè Wascht en Strèkt in Gilze is een uit het huis gegroeide hobby van conservator en verzamelaar Joke Timmermans-Bogaarts. Het museum omvat een collectie strijkgereedschap van ongeveer 850 verschillende voorwerpen, waaronder mangels, persen, plooitangen en zelfs een strijkglas uit de 17e eeuw. Daarbij zijn ook verschillende wasborden, wringers, wasstampers, wasmachines, wasstekken en allerlei soorten zeep te bewonderen. In 2005 is het museum uitgebreid met de strijkkamer. Vroeger was het wassen en strijken een groot karwei. Men was hier bijna een hele week mee bezig. Dat kunnen we ons nu niet meer voorstellen, maar toch was het zo. Eerst in het treksop, dan koken, wassen, bleken, spoelen en wat dacht je van drogen over de heg. Daarna weer invochten en ten slotte strijken." Behalve was- en strijkgereedschap kun je tevens een collectie benzinepompen, oliekannen en bijbehorende geëmailleerde borden bekijken.

- Gevelstenen in Gilze.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - Carnavalsstichting CS De Leuttappers. - Carnaval in sporthal In d'n Dringer.

- "Gils Kwist (in najaar 2020 voor de 3e keer) is een grote, gezellige en hilarische doe en denk kwis in, door en (deels) over het dorp. Gils Kwist zorgt voor een uitdagende kwisavond. Deze speelt zich grotendeels af in je eigen huiskamer maar er zijn ook opdrachten waarvoor je naar buiten moet. Doordat er gekozen wordt voor een aantal bijzondere locaties bij deze buitenopdrachten wordt er ook zeker een historisch/cultureel tintje gegeven aan deze dorpskwis. Beantwoord jij met je team als beste de vragen en voltooi je de opdrachten, dan winnen jullie misschien wel de Gils Kwist bokaal en mag je jezelf een jaar lang het slimste team van Gilze noemen!

Hoe werkt het?: Je schrijft je in als team. De samenstelling van het team mag je helemaal zelf bepalen, maar 15 personen lijkt wel het absolute minimum. Je kunt bijvoorbeeld meedoen met je familie, vriendengroep, buurtgenoten, sportclubje of (carnavals)vereniging. Het kwisboek bevat zo'n 100 vragen en opdrachten die jij samen met je team zo goed mogelijk moet beantwoorden. Thema's lopen uiteen van bijvoorbeeld van 'Jong en wild' tot 'Ken je dorp' en 'Sport en Spel'. Daarnaast zullen diverse teamleden zich ook op verschillende momenten ergens moeten melden voor een 'opdracht'. Je ontmoet tijdens deze avond dus ook andere kwisdeelnemers. Een week later worden de winnaars bekend gemaakt tijdens de prijsuitreiking in de grote tent achter The Banner."

- Op een zaterdagavond in mei zetten ze jaarlijks Sporthal Achter De Tuintjes op z'n kop tijdens muziekfestival Gilze op z'n Hollands.

- "Op de jaarlijkse Open Tuinendag Gilze van Tuinclub Geurig en Kleurig (waarvoor zie het hoofdstuk Links, red.) (op een zondag in juni, in 2021 voor de 16e keer) zijn alle ca. 15 deelnemende tuinen van 10.00-17.00 uur geopend. De entree is overal gratis. Elke tuineigenaar is trots op zijn/haar tuin en laat je graag meegenieten van al het moois. Uiteraard is het niet toegestaan om iets te plukken of mee te nemen. Honden en fietsen mogen niet in de tuinen. Houd a.u.b. toezicht op je (kleine) kinderen zodat ze in hun spel geen schade aanrichten. Volg eventuele instructies in de tuinen op. Bezoek aan de tuinen is op eigen risico. In een aantal tuinen zijn er extra (informatieve en sfeervolle) activiteiten, kun je gebruik maken van het toilet en wordt er (al dan niet tegen een kleine vergoeding) een drankje of hapje aangeboden. Geniet je van deze editie van de Open Tuinendag? Laat dan je blijk van waardering achter in een gastenboek, op Facebook of in een van de groene donatiepotten die in elke deelnemende tuin staan. Je geldelijke bijdrage komt ten goede aan onze vereniging. Bedankt!"

- "Het Mollebosfist is een uniek feest op een unieke locatie (park Mollebos te Gilze), dat altijd plaatsvindt in het Pinksterweekend." Drie dagen lang muziek en theater.

- Het Global-e RunX Hardloop Gala Gilze vindt jaarlijks plaats op een woensdag in juni (in 2020 voor de 14e keer). Inschrijven is mogelijk tot een half uur voor aanvang van de wedstrijd. Er is een Family run: 1, 2 of 3 rondjes van 500 meter, voor de hele familie! En een 5 km wedstrijd- & trimloop, in alle categorieën. Voor de nummers 1, 2 en 3 van de 5 km is er per categorie een mooie prijs beschikbaar. Alle deelnemers krijgen een medaille.

- KPJ Gilze Feestweekend (3e weekend van augustus).

- Stichting Aangespannen Dag organiseert in een weekend eind augustus (in 2020 voor de 26e keer) de Aangespannen Dag Gilze. Een uniek tweedaags paardensportevenement, met aan de ene kant de spectaculaire mensport vol actie, spanning en sportiviteit en aan de andere kant een sfeervolle, veelzijdige en gezellige outdoor-fair met een kinderdorp. De kinderen kunnen zich gratis vermaken met onder andere springkussen, zandbak, knutselen en uiteraard ontbreekt de kinderboerderij niet. Paardensportliefhebber of niet, op het terrein aan de Altenaweg (kruispunt Alphensebaan / Nieuwe Maastrichtsebaan) is er voor jong en ouder weer van alles te zien, te doen en te beleven. De Aangespannen Dag en de Altenafair zijn gratis toegankelijk en ook het parkeren is kosteloos.

Op zaterdag wordt de “marathon onder de man” verreden. In de ochtend, voordat de menners van start gaan, is er de gelegenheid voor ruiters en amazones om te paard de uitdaging aan te gaan om het vaardigheidsparcours en de drie hindernissen van de zaterdagwedstrijd te rijden. Daarna is het de beurt aan de beginnende wedstrijdmenners en recreanten, met een aparte kinder-/jeugdrubriek. De oefenmarathon op zaterdag bestaat uit de vaardigheid, een wegtraject en drie eenvoudige hindernissen, waarvan een met water. Op zondag gaan de ervaren wedstrijdmenners en bondsrijders van start. Zij rijden achtereenvolgend een vaardigheidsproef, een wegtraject en zes hindernissen, waaronder de inmiddels bekende ‘waterbak’ en brughindernis. In een breed deelnemersveld met aanspanningen vanuit heel Nederland en België is het altijd een spannende strijd om het eremetaal.

- "Het Gils Cabaret is opgericht in 2008. Sinds die tijd brengen ze elke twee jaar (in de oneven jaren) in november een nieuwe uitvoering op de planken vol met humor, muziek, dans en verrassingen. Vanuit het Honk aan de Tilburgsebaan in Gilze beginnen de voorbereidingen naar die ene grote uitvoering. Daarnaast is het Gils Cabaret ook actief om jaarlijks meerdere kleinere optredens op aanvraag te verzorgen. Iedere week komt de gehele cast samen om te oefenen waarbij gezelligheid en humor bovenaan staat. Om samen te werken naar het belangrijkste doel; het Gils publiek een gezellige en lachwekkende avond bezorgen."

- Sinterklaas.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Speelboerderij De Vossenberg in Gilze is een knusse boerderij, ingericht als gezellig speelparadijs. Bij De Vossenberg kunnen kinderen zelf spelen in een veilige omgeving, omringd door leeftijdsgenootjes. Spelen moet de creativiteit bevorderen en vooral niet belemmeren, dat realiseren wij ons. Vandaar dat we kinderen maximaal de vrijheid geven tijdens het spelen; geen geautomatiseerde spellen dus. Zowel in de binnenspeeltuin als de buitenspeeltuin is er veel vertier te vinden. Welk speeltoestel er ook gekozen wordt, beweging is gegarandeerd. Elk speeltoestel draagt op zijn eigen manier bij aan de ontwikkeling van het kind. Bezoek onze pagina 'Spelen' voor een compleet overzicht van ons speelaanbod. Ook voor de ouders mag het een mooie dag zijn. Geniet daarom, op het moment dat je kinderen aan het spelen zijn, van een hapje en/of een drankje. We hebben een uitgebreide menukaart."

- "Lekker spartelend en spelend wennen aan het water? Nog te klein voor het diepbad? Zwemmend in beweging blijven? Actieve of ontspannende waterpret? Met een peuterbad (0.55m diep), een half diepbad (1.10m diep) en een diepbad (1.40m diep) is er voor iedere waterliefhebber de gelegenheid om in het zwembad van de Toucan Health Club in Gilze lekker bezig te zijn in het water. Daarnaast is er ook een whirlpool aanwezig om bij te komen van al de wateractiviteiten die zijn verricht. Heerlijk ontspannend! Kortom... voor elk wat wils. Er zijn verschillende badenkaarten te verkrijgen. Een 10-, een 25- en een 50-badenkaart. Deze zijn 1 jaar geldig en te gebruiken met/door meerdere personen. Daarnaast is er ook een jaarlidmaatschap te verkrijgen. Deze is niet overdraagbaar en dus alleen voor persoonlijk gebruik."

- Nieuws van de winkeliers in Gilze.

- "In 1921 realiseert het kerkbestuur in Gilze een nieuw patronaatsgebouw voor activiteiten van het jongenspatronaat, diverse clubs en verenigingen en toneeluitvoeringen. Vele verenigingen vinden er hun plaats en de activiteiten breiden zich uit. In mei 1940 breekt de oorlog uit. De Duitsers leggen in korte tijd een groot vliegveld aan en zoeken naar huisvesting voor de Luchtwaffe-militairen. Daarom dwingen zij in 1940 het kerkbestuur om het patronaatsgebouw te ontruimen. De Duitsers legeren er hun militairen, totdat zij in 1944 op de vlucht slaan voor de geallieerden. In 1945 krijgt het kerkbestuur de beschikking over het gebouw terug.

Tussen 1958 en 1972 zijn er verschillende stichtingen en verenigingen actief in Gilze, die onroerend goed beheren voor sociaal-culturele activiteiten. Het patronaatsgebouw wordt verbouwd en wisselt enkele keren van bestuur. Een nieuwe functie van het gebouw, naast de vele verenigings- en toneelactiviteiten, is die van bioscoop. In 1972 neemt Stichting SKW het bestuur van het gebouw over en krijgt zij een Rijkssubsidie om nieuwe voorzieningen aan te brengen. Zij noemen het gebouw De Schakel. In 1982 heeft het gebouw niet meer genoeg ruimte om alle activiteiten te herbergen. Daarom realiseert men een ingrijpende verbouwing, zodat het activiteitenaanbod kan doorgroeien.

Twee decennia later is het gebouw opnieuw uit zijn jasje gegroeid. Het voldoet verder niet meer aan de gestelde eisen en is in slechte staat van onderhoud. Na intensief overleg met de gemeente en diverse welzijnsorganisaties wil het College van B&W een centraal welzijnsgebouw in het dorp realiseren. In 2005 wordt het perceel van De Schakel daarom uitgebreid en wordt een groot deel van de omringende bouw en het patronaatsgebouw gesloopt om ruimte te creëren. Ze renoveren de grote zaal en bouwen een nieuw gebouw aan. Een lichtstraat verbindt de overgang van oud naar nieuw aan elkaar: een lange gang waar veel daglicht doorheen valt. In 2008 is het gebouw officieel in gebruik genomen. Cultureel Centrum De Schakel is een moderne, multifunctionele accommodatie voor theatervoorstellingen, verenigingsactiviteiten en huisvesting van welzijnsorganisaties, die er weer vele jaren tegen kan als bruisend dorpscentrum. Na een intensieve samenwerking besluiten de organisaties van CC De Schakel en CC De Boodschap in buurdorp Rijen in 2014 te fuseren. Sindsdien behoren zij beide tot Stichting Culturele Centra Gilze en Rijen (CCGR)."

- Het 220 ha grote Landgoed Valkenberg (ook wel Valkenburg) ligt ZO van Ulvenhout. Landgoed Valkenberg bestaat hoofdzakelijk uit loof- en naaldbos en gedeeltelijk uit bouw- en weilanden. Het landgoed is aangelegd op zandgronden. Het wordt doorsneden door enkele beken. Met name in de beekdalen groeien interessante planten. Dat ook straten monumentaal kunnen zijn, bewijst het feit dat de lanen van Valkenberg een eervolle vermelding hebben gekregen bij de uitreiking van de Brabantse Monumentenprijs 1996.

De jury stelde in zijn rapport: “De lanen van dit landgoed maken deel uit van een nog gedeeltelijk bestaande zogenoemde ganzenvoetstructuur. Een van de bedoelde lanen is voor tweederde gedeelte beplant met een dubbele rij prachtige beuken; voor de rest bestaat de beplanting van die laan uit een dubbele rij eiken. Het vormt vanaf de Chaamseweg de toegangsweg tot het landgoed. Het geheel is met klinkers bestraat; de bestrating verkeert in goede staat; het historisch karakter wordt benadrukt door zichtbare slijtsporen in de bestrating, veroorzaakt door rijtuigwielen.” Over de zwerfkei op het landgoed doet de legende de ronde, dat er in heidense tijden mensenoffers op zouden zijn gebracht. Ook zou er bloed uit de steen druppelen als je er met een scherp voorwerp op kraste. Valkenberg is toegankelijk op wegen en paden, met uitzondering van de naaste omgeving van het huis. Landgoed Valkenberg omvat 11 rijksmonumenten, die je beschreven vindt in de rijksmonumentenlijst in het hoofdstuk Bezienswaardigheden.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Gilze, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportage van Gilze door Kees Wittenbols uit Breda. Zie onderaan de pagina ook de links naar deel 2 t/m 4.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Gilze (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Onderwijs en kinderopvang: - "Basisschool De Wildschut is de openbare basisschool in Gilze en genoemd naar de straat waaraan de school op initiatief van ouders in 1982 is gestart. In 1999 is De Wildschut verhuisd naar Raadhuisstraat 3, een gebouw met veel licht en ruimte. Echter tijden veranderen en anno 2019 is wederom een nieuw schoolgebouw in ontwikkeling. De Wildschut is een school waar kinderen hun talenten ontwikkelen en delen in een veilige en vertrouwde omgeving. Het logo van onze school wil dat tot uitdrukking brengen. Momenteel telt de school 8 groepen en ongeveer 200 leerlingen."

- Jeugd: - "Werkgroep KiaK is in 1974 opgericht door enthousiaste Gilse vrijwilligers, met als doelstelling om activiteiten voor de Gilse kinderen te organiseren. Oude vertrouwde activiteiten, zoals de Kindervakantieweek en het KiaK Carnaval, staan nog altijd op het programma. Door de jaren heen zijn er verschillende activiteiten bijgekomen. Alle activiteiten worden georganiseerd en uitgevoerd door vrijwilligers. KiaK heeft zo’n 150 vrijwilligers, waar wij apetrots op zijn!"

- Jongeren: - "KPJ Gilze is een jongerenvereniging met ca. 170 leden, die door het jaar heen diverse evenementen en activiteiten organiseert. De KPJ is door de jaren heen veranderd, maar heeft zijn sterke basis gehouden. Het is en blijft een vereniging voor en door jongeren op het platteland. Jongeren organiseren voor jongeren en besturen de vereniging. Dat was en is de kracht. In Brabant zijn er zo’n 80 afdelingen met in totaal zo’n 5000 leden. De activiteiten variëren van sport en cultuur (vooral in Midden en Oost Brabant) tot schuurfeesten (West-Brabant). De activiteiten uit het rijke verleden van de KPJ komen soms nog in een of andere vorm terug. Er worden al in een lange traditie dorpszeskampen en trekkerbehendigheidswedstrijden georganiseerd. Ook oogstdankvieringen worden nog altijd in een aantal afdelingen samen met KVO en NCB gehouden."

- Muziek: - Koninklijke Harmonie St. Cecilia Gilze is opgericht in 1807 en behoort daarmee tot de oudste harmonieën van Nederland.

- Het Gils Meezingkoor is opgericht in 2004 en heeft ca. 70 leden.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Gilze.

- Imkerij: - "St. Ambrosius is de patroon van de imkers. Een legende vertelt dat boven de wieg van Ambrosius een zwerm bijen vloog. De bijen druppelden honing in de mond van de baby. Daarom zegt men dat de redevoeringen van deze heilige "zoet als honing" waren. Bijenhoudersvereniging St. Ambrosius in Gilze is dus naar deze heilige genoemd, toen ze in 1769 werd opgericht. Bijen houden is echt een zomerhobby. Daarom staat de deur van de gemeenschappelijke stal van mei tot en met september open op woensdagavonden van 18.00-20.00 uur. Dan kun je hier lekkere honing kopen en recepten krijgen. Ook zitten de imkers klaar om je uitleg te geven over bijen, wespen, hommels, bijenvolken, bijenrassen, bijenkasten, honing slingeren, imkeren, cursussen bijenhouden enz. Regelmatig komen er groepen om workshops te volgen. Dit kan het gehele jaar door."

- Tuinieren: - "Tuinclub Geurig en Kleurig Gilze is een vereniging die groeiend is. Behalve de bekende en geliefde jaarlijkse Open Tuinendag in juni biedt de vereniging jaarlijks een of meer lezingen en excursies aan. Tuinliefhebbers kunnen voor een klein bedrag per jaar lid worden. Leden kunnen (meestal gratis) deelnemen aan clubactiviteiten en krijgen korting bij een tuincentrum. Zij kunnen op een ongedwongen manier met elkaar hun liefhebberij delen door het uitwisselen van stekken, planten en zaden, bij elkaar op tuinvisite gaan en tips krijgen en geven. Net als het groen in de tuin moet ook de Tuinclub groeien! We willen er zijn voor zowel tuinfanaten als tuinstarters. Als je lid wilt worden kun je een mail sturen aan onze secretaris Ria van Broekhoven op tuinclub.geurig.en.kleurig@gmail.com. Bij penningmeester Hélène van Zon (pm.tuinclubgilze@gmail.com) kun je de Tuinclub Nieuwsbrief aanvragen."

- AZC: - AZC Gilze is sinds 1993 gevestigd op een voormalig luchtmachtterrein (waarvoor zie het hoofdstuk Geschiedenis). de naam AZC kan verwarrend werken, omdat de opvanglocatie niet alleen een AXC is. Sind 2010 doet de locatie namelijk ook gedeeltelijk dienst als procesopvanglocatie (POL). En in 2011 is er een gezinslocatie bijgekomen. De opvanglocatie is een van de grotere in Nederland. Het uitgestrekte terrein omvat tientallen hectaren bos waarop zo’n 40 woon- en kantoorgebouwen staan. Er kunnen 1.200 bewoners worden gehuisvest. Vanaf eind 2019 zal de locatie grondig worden gerenoveerd en met name geschikter worden gemaakt voor gezinnen.

- Bedrijfsleven/ondernemen: - "Gilze Onderneemt (GO) behartigt de belangen van ruim 100 leden binnen de gemeente. Ben jij een ondernemer in onze gemeente en nog geen lid? Meld je dan snel aan en kom naar onze gezellige actitiveiten! GO is er voor alle soorten ondernemers, van klein tot groot, daardoor bevat ons ledenbestand een grote diversiteit aan bedrijven. Deze diversiteit draagt bij aan kansen en mogelijkheden m.b.t. kennis en samenwerking, want zoals we allemaal weten staan we samen veel sterker dan alleen. Samen zorgen we o.a. voor diverse openbare evenementen zoals een Braderie, Kerstmarkt en de Proeftuin, en maken we samen (ook met niet-leden) de kerstverlichting mogelijk. Geen van onze activiteiten is verplicht, maar kom eens een kijkje nemen en je zult zien dat er een heel ontspannen, gezellige maar ook zeker professionele sfeer hangt. Tot snel!"

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Gilze algemeen en - idem St. Franciscus.

Reactie toevoegen