Gemeente Ottersum in ca. 1870, kaart J. Kuijper
- Ottersum is een dorp in de provincie Limburg, in de regio Noord-Limburg, gemeente Gennep. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1972.
- Wapen van de voormalige gemeente Ottersum.
- Onder het dorp Ottersum vallen ook de buurtschappen Aaldonk en De Looi.
Terug naar bovenIn het Limburgs
Otersóm.
Oudere vermeldingen
1349-1362 Oitershem, 1413 Otershem, 1439 Oetmershe(y)m, 1556 Oetersum, 1573 Oetersum, 1641 Ottersen.
Naamsverklaring
Betekent heem 'woonplaats, woning' van de persoon Oter, te vergelijken met Ootmarsum.(1)
Ottersum ligt N van Gennep. De kernen worden van elkaar gescheiden door de rivier de Niers.
Terug naar bovenIn 1840 heeft de gemeente Ottersum 252 huizen met 1.672 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 27/200 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Zeldersche Heide 11/78, Zelder 4/35, Bistervelt 1/11, Dam 5/33, Hekkens 3/25, Ven 53/350, Aaldonk 34/230, Panhovensche Heide 1/6, Milsbeek 38/520, Looi 5/59, IJshövel (het NL deel) 11/65 en Looijerheide 9/60. Verder was/is er N van Milsbeek nog sprake van een buurtschap Sint Jansberg. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.000 huizen met ca. 2.500 inwoners.
Terug naar boven- Kroniek van Ottersum (= gebeurtenissen uit de geschiedenis van het dorp op volgorde van jaartallen).
- Presentaties over onderwerpen uit de geschiedenis van Ottersum.
Terug naar boven- Ottersum heeft 5 rijksmonumenten.
- Ottersum heeft 2 gemeentelijke monumenten.
- De H. Johannes de Doperkerk uit 1931 is gelegen aan het Raadhuisplein, in de directe nabijheid van de pastorie, de begraafplaats en het voormalige gemeentehuis van Ottersum. De kerk is onderdeel van de historische bebouwing aan dit plein, dat doorbroken wordt door de N291. Het is gebouwd in de stijl van het traditionalisme, met expressionistische elementen. De situering van de kerk wordt stedenbouwkundig als zeldzaam aangemerkt. Een aantal zaken maken het kerkgebouw bijzonder. Zo heeft het cultuurhistorische waarde, vanwege de uitdrukking van de ontwikkeling en emancipatie van het rooms-katholicisme in het begin van de 20e eeuw en de typologische ontwikkeling van kerken in de Limburgse Maasvallei. Qua architectuur- en kunsthistorische waarden is het gebouw een van de kerken ontworpen door J. Schoenmakers. Daarnaast is de geornamenteerde en hoogwaardige inventaris uit verschillende Limburgse ateliers noemenswaardig. De inventaris is bijzonder gaaf bewaard gebleven. Monumentenzorg heeft de kerk in 2001 dan ook tot rijksmonument benoemd.
De kerk is gewijd aan de heilige Johannes de Doper, die voorkomt in het wapen van Ottersum. Tot 1844 was de patroon van de Ottersumse kerk de heilige Lambertus. Tot 1931 stond op de begraafplaats een kerk, waarvan de muren uit de 15e of 16e eeuw dateerden. Het dwarsschip en het priesterkoor werden in 1842 gebouwd en de toren in 1865. De kerk werd in de loop der jaren echter te klein, en is daarom in 1931 afgebroken en vervangen door de huidige kerk. Het schip is gelegen tussen de toren en apsis en heeft een spitstoelopend leien zadeldak. Zowel aan de apsiszijde als aan de toren bevinden zich kruisarmen. De vensters en deuren zijn rechthoekig en rondboogvormig. De vensters zijn voorzien van glas-in-lood. De rechthoekige toren staat midden voor het schip en heeft een leien tentdak, waarin aan alle zijden uitsparingen zijn aangebracht voor de uurwerken. Het uurwerk aan de noordzijde zou geplaatst zijn om de boeren op de achterliggende Aaldonk de mogelijkheid te geven de tijd te zien. Tevens bevinden zich aan iedere zijde twee hoge galmgaten.
Het plafond is een tongewelf rustend op witte consoles in een engelenvorm. Aan iedere voet van zulk een engel is een kleinere console aangebracht met een heiligenbeeld daarop. Op de boog boven het hoofdaltaar en op de achterwand van de apsis zijn schilderingen van de hand van Daan Wildschut. Eveneens is een drietal glas-in-loodramen van deze kunstenaar. Het elektro-pneumatische kerkorgel met 31 registers is in 1948 gebouwd door de firma B. Pels & Zn uit Alkmaar. De windladen met slepen van zwelwerk en pedaal van het orgel zijn gebouwd door Cavaillé Coll en zijn afkomstig van het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam. Dit orgel is verkocht aan de stad Haarlem voor haar concertgebouw. Het orgel te Haarlem kreeg in de jaren twintig van de vorige eeuw pneumatische windladen van Adema. De windlade met slepen van het hoofdwerk is van Nolting uit Emmerich uit 1830 en komt uit het pijporgel van de vorige parochiekerk van Ottersum. De CC-windladen zijn voor de restauratie/reconstrutie van het Haarlemse orgel teruggeplaatst. In Ottersumse bouwde Flentrop Orgelbouw binnen het bestaande meubel en met gebruikmaking van het pijpwerk op de benedentribune een (inwendig) grotendeels nieuw mechanisch orgel met elektrische registertractuur. De inwijding was op 7 september 2008.
Ondanks dat de streek in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog door grote verwoestingen is getroffen, zijn de kerk en grote delen van Ottersum gespaard gebleven. Slechts 15 granaattreffers, de inbeslagname van de 3 klokken en roof en plundering moest de kerk verduren. Na terugkomst van de verplichte evacuatie in het najaar van 1944 werd geconstateerd dat men moedwillig had geprobeerd zo veel mogelijk te vernielen. Verschillende zaken waren kapotgetrapt, zoals een ciborie en paramenten waren overgoten met kerkolie. Het grootste deel van de inventaris was daags voor de evacuatie reeds onder leiding van de pastoor ingemetseld en bleef daardoor deze vernieling bespaard. De pastorie, die als kazerne van Engelse soldaten had gediend, bleek na de oorlog te zijn leeggeplunderd en inwendig grondig vernield.
"De parochiekerk van Ottersum ziet er van buiten robuust en sober uit. Menigeen die de kerk betreedt is dan ook heel verrast door het bijzondere interieur. Het gebouw zelf, ontworpen in art decostijl, bevat veel kunst: eeuwenoude beelden veelal afkomstig uit de vorige parochiekerk die op het kerkhof stond, de prachtige glas-in-loodramen en vooral de muurschilderingen van Daan Wildschut maken haar heel bijzonder. Er valt veel over te vertellen en dat doen onze vrijwilligers graag tijdens een rondleiding die op afspraak kan worden georganiseerd. Op de 1e zaterdag van iedere maand is er altijd iemand beschikbaar die een rondleiding kan verzorgen. Maar ook op andere dagen bestaat die mogelijkheid. Stuur een mail naar kerkrondleiding@ottersum.info, dan kijken we samen wat de mogelijkheden zijn.
Een rondleiding duurt ca een uur. Je kunt bij je rondleiding aangeven of je bijzondere belangstelling voor bepaalde aspecten hebt (de muurschilderingen, het glas-in-lood, de architectuur enz.). Je kunt ook als onderdeel van de rondleiding of als aanvulling hierop het grote kerkorgel bewonderen. Gebouwd in 1948 heeft het de eerste 30 jaar een kommervol bestaan geleid. Daarna is het meer dan 20 jaar buiten gebruik geweest, maar begin deze eeuw ontstond een mogelijkheid om het instrument grondig te renoveren en zelfs te verplaatsen. Nu worden er vanaf 2008 regelmatig concerten op gegeven. Landelijk bekende organisten zijn zeer te spreken over de klank van ons orgel. Wij willen met deze rondleidingen geld inzamelen voor het onderhoud van de kerk. Je zult begrijpen dat het een kostbaar gebouw is en de slinkende kerkgemeenschap kan de lasten nauwelijks meer dragen. Wij vragen voor een rondleiding in principe een vrijwillige bijdrage voor het onderhoudsfonds. Hierbij hebben wij overigens een richtbedrag van € 5,- per deelnemer, waarbij wij er van uitgaan dat tenminste 4 personen aan een rondleiding deelnemen." Vrijwilligers van Stichting Cultureel Erfgoed Ottersum hebben recentelijk een boekje samengesteld over het kerkgebouw, dat in het dorp huis-aan-huis is verspreid.
- Het voormalige kloostercomplex Maria Roepaan (Kleefseweg 9) is tegenwoordig een congres- en partycentrum.
Terug naar boven- Carnaval. - Carnavalsvereniging CV De Maskotters is opgericht in 1958. Naast een aantal activiteiten rondom het carnavalsgebeuren organiseren ze ook het jaarlijkse Ossebraadfeest. - CV Ga Nie Wies.
Terug naar bovenKruidenrijke Niersdijk
"Dankzij de inspanningen van Waterschap Limburg wordt de Niersdijk in Ottersum steeds kruidenrijker. Naast prachtige plaatjes levert dit ook een meerwaarde voor de waterveiligheid. Wortels van grassen en kruiden vormen namelijk de basis voor een stevige dijk. Sinds 2018 heeft het waterschap verschillende methoden uitgeprobeerd om de ontwikkeling van kruiden te versnellen. Wortels van grassen en kruiden zorgen voor een stevige waterkering. Maar wat doe je als deze wortels maar niet willen groeien? Met deze vraag is Waterschap Limburg hier in 2018 een pilot gestart. Verschillende methoden zijn hierbij toegepast, waaronder doorzaaien met meer geschikte grassoorten. Ook is Root&Shoot geprobeerd. Deze meststof stimuleert de ontwikkeling van wortels. Ook is Mycorrhiza, een natuurlijke bodemschimmel, ingezet. Resultaten. Sinds 2018 maken we jaarlijks een opname van de doorworteling (tot welke diepte zitten de wortels) en bedekking (hoe dicht en sterk is de graszode). In 2022 maken we de eindbalans pas op, maar het lijkt erop dat de natuurlijke ontwikkeling sterker is dan alle andere methoden. Alhoewel je soms oog voor detail moet hebben, beginnen de eerste resultaten zichtbaar te worden en verschijnen steeds meer verschillende soorten grassen en kruiden." (bron: Waterschap Limburg, december 2021)
- In 2013 is een wetenschappelijk onderzoek verschenen naar het meanderingsproces van het riviertje de Niers bij Ottersum.
- Tijdens zoldertellingen in de kerk van Ottersum in november 2017 zijn grijze grootoorvleermuizen aangetroffen. Dat is een stuk noordelijker dan waarvan deze soort toe nu bekend was. De grijze grootoorvleermuis zit in Nederland aan de noordgrens van zijn verspreiding. De komende jaren moet blijken of de soort zijn areaal als gevolg van de opwarming van de aarde naar het noorden uitbreidt. In het kader van het monitoringsmeetnet NEM Zoldertellingen Vleermuizen worden ieder jaar, meestal in het najaar, veel (kerk)zolders in Nederland onderzocht op de aanwezigheid van vleermuizen. Deze zoldertellingen zijn een belangrijke manier om twee zeldzame vleermuissoorten te monitoren in Limburg. De ingekorven vleermuis (Myotis emarginatus) en de grijze grootoorvleermuis (Plecotus austriacus) zijn niet zo gemakkelijk vliegend te ontdekken, maar wel op zolders te vinden. Beide soorten zitten in Nederland aan de noordgrens van hun verspreiding. De verspreiding van de grijze grootoorvleermuis was tot voor kort bekend in Limburg en Noord-Brabant, met het Noord-Limburgse Blitterswijck als noordelijkste recente vindplaats.
Toen duidelijk werd dat in Duitsland plannen werden gemaakt voor een windmolenpark in het Reichswald langs de grens tussen Kleve en Groesbeek / Gennep (dit is voorlopig van de baan), volgde een reeks onderzoeken naar het voorkomen van dieren en planten in de directe omgeving. Verschillende soorten zouden namelijk last kunnen krijgen van de windmolens. Bij het onderzoek naar vleermuizen werd een aantal grijze grootoorvleermuizen gezenderd. Een deel daarvan bleek naar de kerk van Ottersum te vliegen. Dat is nog net in Limburg, maar een stuk noordelijker dan tot nu toe bekend was. Bij de eerstvolgende mogelijkheid, in het najaar van 2016, werd deze kerk meegenomen in de jaarlijkse zoldertellingen. Er bleken 5 grijze grootoorvleermuizen op de zolder aanwezig. Inmiddels is de kerk ook in 2017 bezocht: in dat jaar zijn er 10 grijze grootoorvleermuizen aangetroffen. Hoelang de dieren er al zitten weet niemand. De laatste telling dateerde uit 1994; toen is er mest gevonden van gewone of grijze grootoorvleermuizen. Het is aannemelijk dat de vleermuizen zich hier nu gevestigd hebben. Of we de grijze grootoorvleermuis nu ook kunnen scharen onder de lijst van warmteminnende dieren en planten die onder invloed van de opwarming van de aarde hun areaal naar het noorden uitbreiden is nog niet duidelijk. Wel lijkt het zinvol om verder noordwaarts rekening te houden met deze soort. (© Bernadette van Noort, provinciaal coördinator Limburg NEM Meetnet Zoldertellingen Vleermuizen van de Zoogdiervereniging)
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Ottersum, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Oude foto's en ansichtkaarten van Ottersum.
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Ottersum (online te bestellen).
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Ottersum.
- Nieuws: - Het - sinds 2016 - 6x per jaar verschijnende DAGblad Ottersum is via de link ook online te lezen (ook de oudere nummers). Waarom DAG hier met hoofdletters wordt geschreven, kun je lezen onder Recente ontwikkelingen en in het kopje hieronder.
- Belangenorganisatie: - Dorps Ambitie Groep (DAG) Ottersum zet zich in voor behoud en waar mogelijk verdere verbetering van de leefbaarheid en levendigheid in het dorp. "Een levend dorp is nooit af. De vele initiatieven, verenigingen en evenementen in ons dorp zijn het bewijs. Het dorp heeft, met en dankzij haar inwoners, al veel ambities waargemaakt. Zonder volledig te kunnen zijn; denk maar eens aan de ontwikkelingen op het Raadhuisplein met renovaties van de Huisartsenpraktijk, Logement de Reiziger, Koos & Co’s, de Pastorie, Sport- en Speelstraat De Brink, de Jeugdvierdaagse, het Ossenbraadfeest, Cultuurpodium Roepaen etc. Projecten die vooral door betrokkenheid en inzet van inwoners tot stand zijn gekomen en van grote betekenis zijn voor de ontwikkeling van het dorp. Wekelijks zijn vele dorpsgenoten als vrijwilliger actief in een van onze verenigingen. Om in te kunnen spelen op de toekomst is het goed dat we als inwoners de ambities van ons dorp in beeld blijven brengen. Het gaat niet altijd om de plannen van beleidsmakers of bestuurders, maar juist om joúw ambitie. Onze ambities maken het verschil om ons dorp Leefbaar, Levendig, Lekker en Leuk te houden!" Aldus de DAG op haar site.
- Onderwijs: - "Op Basisschool De Brink in Ottersum voelt iedereen zich veilig, gehoord en gezien. Wij bereiden onze leerlingen voor om zelfstandig, sociaal, zelfverzekerd en met een passende hoeveelheid kennis en vaardigheden te participeren in de samenleving van de 21e eeuw. We werken samen en leren van en met elkaar in een uitdagende leeromgeving. Op basisschool De Brink: - is ieder kind eigenaar over zijn/ haar ontwikkeling; - benutten wij talenten van kinderen, leerkrachten en ouders; - zorgen wij voor een uitdagende onderwijsomgeving; - werken wij samen door middel van o.a. coöperatief leren. Het motto van De Brink: "Ruimte geven aan ontwikkeling"."
- Muziek: - Harmonie St. Caecilia is er van en voor de dorpen Ven-Zelderheide en Ottersum. De vereniging is in 1899 als fanfare opgericht. Sinds 1960 is het een harmonie. Door de jaren heen heeft de vereniging natuurlijk veel meegemaakt. Op de pagina Geschiedenis van hun site lees je er alles over.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van het dorp. - Doop-, trouw- en begraafregisters Ottersum.
Reactie toevoegen