Idzega

Plaats
Buurtschap
Súdwest-Fryslân
Fryslân

Idzega

Terug naar boven

Status

- Idzega is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 2010 gemeente Wymbritseradiel.

- De buurtschap Idzega heeft een eigen postcode en is daarmee een formele woonplaats.

- De buurtschap Idzega ligt buiten de bebouwde kom en heeft daarom witte plaatsnaamborden.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Idzegea.

Oudere vermeldingen
1132 vervalst 2e helft 13e eeuw Eddegghe, 1245 kopie 13e eeuw Edeswald, 1477 Idzegae, 1496 Idsegae, 1505 Ydzegae, 1840 Idsega.

Naamsverklaring
Betekent ga 'dorp, dorpsgebied' respectievelijk wald = wold 'moerasbos, zompig bos' van de persoon Iddo, Ede.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Idzega ligt rond de doodlopende Klokhûsdyk en delen van de wegen Tsjerkewei, Feandyk en De Band, NNO van Gaastmeer, ZO van Sandfirden en ZZO van Oudega, aan het meer de Idzegaasterpoel.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de 'buurt met dorpsrechten' Idzega 22 huizen met 149 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 10 huizen met ca. 25 inwoners.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Idzega heeft 1 rijksmonument, zijnde de klokkenstoel uit oorspronkelijk 1826, herbouwd in 1949 (Klokhûsdyk 6, op het kerkhof).

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Herstel en behoud van weidevogellandschap en -populaties vraagt om verantwoord beheer van boerenland. In dat kader werken 40 boeren in Zuidwest-Fryslân al sinds 2005 samen in Skriezekrite ('gruttokring') Idzegea. Een initiatief, gesteund door diverse organisaties, dat het aantal weidevogels wil vergroten. Het werkgebied beslaat zo’n 1675 hectare, gelegen rond Idzega, tussen Oudega en Heeg. Bestuursleden Klaas Oevering en Sytse Terpstra staan aan de wieg van burgerinitiatief Kening fan ‘e Greide en inmiddels is de Skriezekrite belangrijk onderdeel van Kening-project ‘Living Lab voor natuurinclusieve landbouw’. De boeren rond Idzega bewijzen dat een rendabele bedrijfsvoering uitstekend gepaard kan gaan met weidevogelbeheer. Van 2012 tot 2015 hebben wetenschappers van de RuG onderzoek gedaan naar de gruttodemografie in het gebied.

De kracht van Skriezekrite Idzegea ligt in het mozaiekbeheer. Als de boeren willen maaien, bellen ze minimaal een halve dag van te voren met de mozaiekregisseur zodat onderzoekers en nazorgers de tijd hebben om kuikens naar een ander perceel te jagen. Dat gebeurt met stokken waaraan wapperende zakken hangen. Meestal zijn de jonge vogels dan na een halve dag verhuisd.

Een van die boeren in Idzega is Klaas Oevering, voorzitter van gruttokring Skriezekrite Idzegea en bestuurslid bij agrarische natuurvereniging De Sudwesthoeke, die samen met zijn vrouw Tjitske een gangbaar melkveebedrijf heeft met 90 melkkoeien. In totaal hebben ze 57 ha grond in gebruik. Hiervan is 1,3 ha kruidenrijk weidevogelgrasland, 1,3 ha bonte weiderand, 0,7 ha plasdras, 9 ha uitgesteld maaien, 7 ha greppelplasdras evt. bij droog voorjaar en 40 ha nestbescherming. In de herfst en winter zorgen ze voor duizenden kleine rietganzen, kolganzen en brandganzen. Het Bruto Territoriaal Success van de grutto in deze polder was in 2010 maar liefst 83%.

Egbert van der Velde doet anno 2018 al 7 jaar veldonderzoek naar grutto's. Onder de link vind je zijn bevindingen daarvan. Een citaat: "Skriezekrite Idzegea is heus nog steeds een oase in een woestijn van Engels Raaigras. Maar de druk neemt wel toe." Daar bedoelt hij o.a. mee dat áls kuikens al uit het ei komen, ze moeite hebben met overleven wegens een gebrek aan voedsel door de monocultuur van mais en gras. Van der Velde laat een foto zien van een dood kuiken in een maisperceel. "Tot 10 mei mocht dit land niet worden bewerkt om de vogels ongestoord te laten broeden. Het ging goed, er kwamen 20 nesten uit, maar alle kuikens gingen vervolgens dood van de honger. Maisland is zo verschrikkelijk vergiftigd, er is totaal geen vreten in te vinden."

En anno 2018 broeden hier maar liefst 350 paar grutto’s. Maar dat zijn er wel 20 procent minder dan in 2017. Dat komt omdat te weinig kuikens groot groeien. Ze hebben namelijk meer nat en bloemrijk weiland nodig, want daar vinden ze insecten om te eten. In deze videoreportage over weidevogelplasdras in Idzega e.o. (juli 2018) kun je zien hoe ze dat voor elkaar willen krijgen.

Terug naar boven

Eten en drinken

- In juni 2016 is in Idzega het nieuwe zuivelmerk Weide Weelde gelanceerd. Het Boerengilde, een groep boeren uit deze regio, heeft het merk ontwikkeld in samenwerking met Vogelbescherming. Het doel is tweeledig: zuivel produceren en er tegelijkertijd voor zorgen dat het goed gaat met de weidevogels. De deelnemende boeren nemen extra maatregelen op hun land die de weidevogels ten goede komen (waarvoor zie hierboven onde het kopje Landschap etc.). De producten zijn te koop bij Jumbo. Het is de bedoeling dat er meer supermarkten volgen. Volgens de initiatiefnemers is Weide Weelde niet duurder dan andere merken. Van elk pak zuivel dat wordt verkocht, gaat twee cent naar de uitbreiding van natuur op boerenbedrijven.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Idzega (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Idzega, met foto's van de grafzerken.

Reactie toevoegen