Gaastmeer

Plaats
Dorp
Súdwest-Fryslân
Fryslân

Gaastmeer

Terug naar boven

Status

- Gaastmeer is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 2010 gemeente Wymbritseradiel.

- Onder het dorp Gaastmeer vallen ook de buurtschappen Fiskersbuorren en Lytse Gaastmar.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Gaastmeer ligt N van het meer De Fluessen, NO van de dorpen It Heidenskip en Koudum, O van het meer Grote Gaastmeer, OZO van het dorp Nijhuizum en de stad Workum, Z van het dorp Oudega (bij Heeg), W van het dorp Heeg en NW van het Heegermeer en het dorp Woudsend.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Gaastmeer 14 huizen met 95 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 115 huizen met ca. 285 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Reportage over Gaastmeer anno 2017 in de Leeuwarder Courant. Helaas moest de basisschool na afloop van schooljaar 2016-2017 de deuren sluiten, omdat er te weinig jonge aanwas is geweest, en het aantal leerlingen te klein is geworden om nog verantwoord door te kunnen gaan. Tegelijkertijd heeft de lokale supermarkt in 2017 verbouwd en zijn assortiment uitgebreid met o.a. bijzondere streekproducten, waarmee hij zich in positieve zin beoogt te onderscheiden.

- Hieke Joostema uit Berltsum is dorpsstyliste. Dat houdt in dat zij - op eigen initatief of op verzoek - aan de hand van een objectieve checklist dorpen beoordeelt op de uitstraling van openbaar, particulier en bedrijfsterrein, en hoe dit kan worden verbeterd. Zaken waarop gelet wordt zijn bijv. de kwaliteit van de openbare weg, fiets- en wandelpaden, openbaar groen, uitstraling verkeersborden, voortuinen particulieren en bedrijven, voorgevelaankleding, erfafscheiding en beeldbepalende locaties. Vervolgens adviseert zij vrijblijvend over mooie, verkeersveilige en duurzame oplossingen. In 2015 heeft Joostema een 30-tal dorpen en buurtschappen van uiteenlopende grootte en aard beoordeeld. Op grond hiervan zijn de dorpen Burgwerd, Gaastmeer en Oldeholtpade in maart 2016 gehuldigd als ‘Moaiste Doarp fan Fryslân'. Deze dorpen scoren hoog op de 'mooi-criteria' op de checklist en ze zijn ook verkeersveilig ingericht.

- 'Wenje in De Gaastmar' (2010) is de Woonvisie van Vereniging voor Dorpsbelangen Gaastmeer.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Gaastmeer heeft 3 rijksmonumenten.

- De Protestantse (voorheen Hervormde) Pieltsjerke (Jan Jelles Hofstrjitte 14) is een driezijdig gesloten zaalkerk uit de 19e eeuw, die in 1953 bijna geheel is herbouwd. De houten geveltoren uit 1940 met ingesnoerde spits is herplaatst. De luidklok uit 1519 is gegoten door klokkengieters Geert van Wou en Johannes Schonenborch. De preekstoel dateert uit de 17e eeuw. Het eenklaviers orgel uit 1890 is gemaakt door orgelmakers Bakker & Timmenga. Van de ca. 300 inwoners van Gaastmeer is ca. 70 procent lid van deze kerk. De kerk wil er ook bewust zijn voor het hele dorp. Sinds 1981 biedt de oorspronkelijk Hervormde kerk ook onderdak aan de Gereformeerden. De sindsdien nog enige kerk van het dorpje is ook gastvrij in de zin dat de deuren elke dag openstaan voor bezoekers.

's Winters zijn de wekelijkse kerkdiensten met gemiddeld vijftig bezoekers niet heel druk; maar ’s zomers stroomt het kerkje vol dankzij de verschillende zeilscholen in de omgeving. Sommige toeristen zijn zo thuis geraakt dat ze lid of gastlid van de kerk zijn geworden. De kleine PKN-gemeente Gaastmeer heeft de luxe van een vaste dominee (in een 70 procent betrekking). Dat komt door de vooruitziende blik van de vroegere dominee J. Bruinsma, die ruim veertig jaar predikant was in de destijds hervormde gemeente. Hij voorzag in de jaren vijftig van de vorige eeuw al dat de kerk uit het dorp zou verdwijnen als er geen vast inkomen zou zijn. De predikant zorgde daarom voor de bouw van recreatiewoningen. Om dat te kunnen bekostigen, richtte hij stichting Ichthus op evenals een aantal fondsen. Van de huur van de woningen kon elk jaar een deel aan de kerk worden overgedragen.

- De voormalige Gereformeerde kerk (Munkedijk 12) dateert uit 1888, is in 1981 buiten gebruik gesteld (de gemeenteleden zijn toen al samengegaan met die van de hierboven beschreven Pieltsjerke) en herbestemd tot opslagruimte. Het torenspitsje op de voorgevel is verwijderd.

Terug naar boven

Evenementen en activitieten

- Carolien de Jong las in december 2018 over mensen die, al dan niet met hun huisdieren, met oudjaar hetzij in de stress zitten vanwege het vuurwerkgeknal, hetzij voor die dag naar elders verhuizen, soms zelfs naar het buitenland, om de herrie te ontlopen. Zij kreeg het idee om tijdens oud en nieuw zulke mensen uit te nodigen in de rust en ruimte in de 'vuurwerkvrije zone' op en rond haar boerderij in Gaastmeer. Hopelijk was het een succes en wordt het een jaarlijkse traditie.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Met het gratis fiets- en voetveer ‘Droech oer de feart’ van recreatiebedrijf Gouden Plakje kun je van Nijhuizum over De Grons naar Gaastmeer v.v.

- Door een kavelruil in Gaastmeer in 2019 is het areaal weidevogelland uitgebreid. Enkele melkveehouders en Stichting Rijke Weide Vogelfonds hebben ongeveer 50 hectare grond geruild. De percelen zijn ingebracht door 4 partijen en zijn afgenomen door 6 partijen. Ruim de helft van het areaal komt voor weidevogels beschikbaar. Vier boeren gaan het land onder weidevogelvriendelijke condities van genoemde stichting pachten. Deze stichting is opgezet door enkele investeerders die meer ruimte voor weidevogels veilig willen stellen. De stichting is in 2018 opgericht nadat een investeerder zich bij Vogelbescherming Nederland meldde omdat hij graag op een grootschalige manier iets wilde betekenen voor weidevogels. Eerder kocht de stichting reeds 20 hectare in de Groningse Onnerpolder. Het Friese areaal van de stichting maakt deel uit van het ruim 1.800 hectare grote weidevogelmozaïek Skriezekrite Idzegea.

- Wetterskip Fryslân heeft in 2015 en 2016 het 'Integraal Oever- en Kadeproject Gaastmeer e.o.' uitgevoerd. In dit project zijn kaden versterkt, natuurvriendelijke oevers aangelegd en 2 eilandjes in ere hersteld. Een deel van de kaden voldeed niet aan de nieuwste veiligheidsnormen. Ze waren te zwak of te laag en moesten daarom worden verbeterd. In 2015 is 27 kilometer aan kaden in het gebied verbeterd en is tussen Oudega en Heeg een vaarroute voor elektrische boten gerealiseerd.

In 2016 is nog eens 8,3 kilometer aan kaden aangepakt, in het gebied ten zuiden van Oudega en rondom Gaastmeer. Het gaat om de waterkering langs het Groote Gaastmeer, het Piel, het Heegermeer, de Vlakke Brekken en Oudegaasterbrekken. In het gebied zijn ook de boezemladen opnieuw ingericht. Het resultaat daarvan is onder meer 5,7 hectare natuurvriendelijke oevers, die een goede leefomgeving bieden voor flora en fauna. In de ondiepe waterzone komt weinig golfslag voor en wervelt het slib minder op. Hierdoor groeien riet- en waterplanten beter en kunnen veel kleine waterdieren en vissen er leven, schuilen en paaien. Riet zuivert het water, wat de waterkwaliteit ten goede komt. Daarmee komt het waterschap tegemoet aan de eisen van de Kaderrichtlijn Water en de opgaven vanuit Natura 2000.

In de 2e fase van het project zijn in het kader van Het Friese Merenproject ook 2 historische eilandjes in de Vlakke Brekken en Oudegaasterbrekken opnieuw aangelegd. Het wassende water heeft deze eilandjes in de loop der tijd onder water gezet. Rondom de eilandjes is nu een gesloten palenrij geplaatst, waarachter doek is aangebracht. Vervolgens zijn de eilandjes met bagger en grond tot boven de waterspiegel opgehoogd. Een deel van beide eilandjes blijft in ondiep luw water staan en krijgt daarmee de functie van natuurvriendelijke oever. De andere opgehoogde delen zijn beloopbaar. Aan elk eilandje is 75 meter damwand geplaatst, waaraan boten kunnen aanleggen.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Gaastmeer, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Gaastmeer (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Gaastmeer.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Gaastmeer kerk.

Reactie toevoegen