Oudega (Súdwest-Fryslân)

Plaats
Dorp
Súdwest-Fryslân
Fryslân

Oudega (Súdwest-Fryslân)

Terug naar boven

Status

- Oudega is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 2010 gemeente Wymbritseradiel.

- De inwoners van Oudega en de piepkleine buurdorpjes Idzega en Sandfirden beschouwen zich gezamenlijk als 1 dorp. Officieel, d.w.z. voor bijv. de postadressen en de plaatsnaamborden, zijn het nog wel 3 aparte plaatsnamen.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Aldegea.

Naam komt ook elders voor
Er zijn nog twee Oudega's in Fryslân: één in de gemeente De Fryske Marren en één in de gemeente Smallingerland.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Oudega ligt aan het meer de Oudegaaster Brekken en ligt verder NO van de stad Workum, NNO van het dorp Gaastmeer, NW van de dorpen Heeg en Woudsend, en ZW van de steden IJlst en Sneek.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Oudega 38 huizen met 245 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 300 huizen met ca. 700 inwoners.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Oudega heeft 2 rijksmonumenten, zijnde de Ankertsjerke en de molen.

- De Hervormde (PKN) Ankertsjerke (Pastorijstrjitte 23) is een zaalkerk, in 1755 gebouwd naar plannen van Jelte Eeltjes, naast de ingebouwde middeleeuwse zadeldaktoren. In 1869 is de kerk verbouwd. De oostzijde met een driezijdig gesloten koor en de westzijde met een geveltoren. In de toren hangt een luidklok (1623) van klokkengieters Franciscus Simon en Andreas Obertin. Het interieur wordt gedekt door een tongewelf. De preekstoel uit 1755 is mogelijk gemaakt door Eite Tjebbes. In 1962 zijn het doophek (1869) en de banken (1759) verwijderd en vervangen. Het doopvont is gemaakt door Jan van Luyn. Het door Ype Staak gemaakte gebrandschilderd glas uit 1756 is in 1868 verwijderd en in 1988 herplaatst. Het orgel uit 1874 is gebouwd door L. van Dam en Zonen. De kerk is in 1956 en in 2014 gerestaureerd.

- "Doris Mooltsje in Oudega (Brekkenpaad) is waarschijnlijk in de 18e eeuw gebouwd, getuige een inscriptie in de ondertoren gedateerd 1790. Daarmee is hij een van de oudste gedateerde watermolens van Friesland. De molen bemaalde polder 34 en werd in het spraakgebruik Doris Mooltsje genoemd, naar de laatste molenaar. Doris Hoekstra werd in 1908 eigenaar van de naast gelegen boerderij en van deze molen. Omstreeks 1934 is de molen gedeeltelijk gesloopt en bood daarna onderdak aan een gemaal. Deze werd eerst aangedreven door een dieselmotor en later door een elektromotor. Alleen het grootste deel van de ondertoren bleef staan. Dit gemaal liep omstreeks 1990 in het kader van de ruilverkaveling op zijn laatste benen en sloop dreigde.

Het was Simon Jellema van houtzaagmolen De Rat in IJlst die in 1992 én het bijzondere karakter van deze molen én de dreigende sloop onderkende. Hij wist in Oudega enthousiasme te ontketenen voor een beter perspectief: herstel. Zo kwam Stichting Doris Mooltsje tot stand. Het enthousiasme werkte aanstekelijk bij de gemeente, de ruilverkavelingscommissie en het waterschap. De provincie Friesland liet het lelijk afweten met de weigering om de molen op de provinciale monumentenlijst te plaatsen. Een weigering die ook in beroep in stand bleef. Dat was niet alleen een miskenning van de kwaliteiten van deze molen, maar sloeg ook een groot gat in het financieringsplan, waarvan de optelsom een bedrag van vier ton liet zien. Het leidde niet tot een ‘dan maar niet’, maar juist tot het tegendeel. Omdat herstel langs de reguliere weg via een molenmaker financieel onhaalbaar was geworden, besloot men zelf de handen uit de mouwen te steken. Jan Hofstra maakte een reconstructieplan en daarna gingen molenmakers en andere vrijwilligers in hun vrije tijd aan het werk, zoals Jan Hofstra, Durk Posthumus en Simon Jellema. In 1995 is met de herbouw begonnen. In oktober 1997 is het bovenhuis geplaatst. Op 13 juni 1998 volgde de kroon op hun werk. De molen is toen door Jan Hofstra en Theodorus Gunneweg, achterachterkleinzoon van de naamgever van de molen, in bedrijf gesteld. In 2003 is de molen op de rijksmonumentenlijst geplaatst.

Doris Mooltsje is de oudste én grootste spinnenkopmolen van Fryslân en schitterend gelegen aan de Oudegaaster Brekken. Een spinnenkopmolen is een kleine windmolen met een vlucht (lengte van twee wieken samen) van ongeveer 8 tot 15 meter. Hij is geschikt voor de bemaling van kleine polders. Door de eenvoud van de molen is hij makkelijk te bedienen. De kop (bovenhuis) met daaraan de wieken kan horizontaal draaien, waardoor de kop met het wiekenkruis zodanig gedraaid kan worden dat de wieken het beste de wind kunnen vangen. De vierkante of achtkantige ondertoren (onderste deel) staat vast. Door een holle koker loopt de koningsspil van de kop naar de ondertoren, waar de overbrenging zit naar de vijzel of het scheprad. Doris Mooltsje is uniek vanwege zijn afmetingen en vormgeving. Langs de molen loopt het fietspad van Oudega naar Workum en Blauwhuis. Door de gemakkelijke bereikbaarheid mogen we elk jaar veel belangstellenden verwelkomen op de molen. De aanwezige molenaar geeft informatie over de molen en de bezoekers kunnen Doris Mooltsje in bedrijf zien." (bron en voor nadere informatie zie: site Doris Mooltsje). - Bekijk hier een mooie video van het exterieur en interieur van Doris Mooltsje in werking. "Bezoek Doris Mooltsje. Als je in de buurt bent en de molen draait, zal de molenaar je graag in de molen ontvangen. Je bent ook welkom voor een bezichtiging van Doris Mooltsje op afspraak. Neem daarvoor contact op met de secretaris van Stichting Doris Mooltsje, tel. 0515-857518. Graag 'Oant sjen'!"

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Oudega, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Oudega.

- Nieuws: - Nieuws uit Oudega op Facebook.

- Muziek: - "Muziekvereniging Eendracht Maakt Macht (EMM) is een toonaangevende fanfare met een ambitieuze agenda. EMM telt ongeveer 45 leden. Het orkest heeft provinciale aantrekkingskracht. Een deel van de leden komt uit Oudega, echter een groot deel komt uit de hele provincie. Sinds januari 2018 staat de fanfare onder leiding van Paulus de Jong. In 1998 vierde EMM haar 100-jarig jubileum, onder andere met het uitgeven van het jubileumboek “Mei it korps troch de buorren”, geschreven door Cees Walinga. Ook was er een receptie, een reünie en vanzelfsprekend een galaconcert. Tijdens dit concert kreeg EMM de erepenning van koningin Beatrix, uitgereikt door Burgemeester Koopmans van de gemeente Wymbritseradiel." De afgelopen decennia heeft EMM vele hoge onderscheidingen op concoursen behaald, waarover je onder de link alles kunt lezen. - De bassisten van EMM hebben een eigen Facebookpagina.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Oudega kerk.

Reactie toevoegen