Giessen-Oudekerk

Plaats
Dorp
Molenlanden
Alblasserwaard
Zuid-Holland

giessen-oudekerk_collage.jpg

Giessen-Oudekerk is een dorp in de provincie Zuid-Holland, in de streek Alblasserwaard, gemeente Molenlanden. T/m 1956 gemeente Giessendam. In 1957 over naar gemeente Giessenburg, in 1986 over naar gem. Giessenlanden, in 2019 over naar gem. Molenlanden.

Giessen-Oudekerk is een dorp in de provincie Zuid-Holland, in de streek Alblasserwaard, gemeente Molenlanden. T/m 1956 gemeente Giessendam. In 1957 over naar gemeente Giessenburg, in 1986 over naar gem. Giessenlanden, in 2019 over naar gem. Molenlanden.

giessen-oudekerk_binnendamseweg_kopie.jpg

Vanuit de Binnendams in (Hardinxveld-)Giessendam kom je hier op de Binnendamseweg in Giessen-Oudekerk. Helaas zie je dat nergens aan, want buiten de bebouwde kom. Hint: een wit plaatsnaambord Giessen-Oudekerk zou hier wél passend zijn.

Vanuit de Binnendams in (Hardinxveld-)Giessendam kom je hier op de Binnendamseweg in Giessen-Oudekerk. Helaas zie je dat nergens aan, want buiten de bebouwde kom. Hint: een wit plaatsnaambord Giessen-Oudekerk zou hier wél passend zijn.

Giessen-Oudkerk.JPG

In Giessen-Oudekerk aangekomen

In Giessen-Oudekerk aangekomen

Giessen-Oudekerk..JPG

De Hervormde kerk van Giessen-Oudekerk

De Hervormde kerk van Giessen-Oudekerk

Giessen-Oudekerk. (2).JPG

Nog even omkijken naar de kerk van Giessen-Oudekerk

Nog even omkijken naar de kerk van Giessen-Oudekerk

giessen-oudekerk_protest_herindeling.jpg

De inwoners van Giessen-Oudekerk waren destijds fel tegen de herindeling van 1957 waarbij het dorp bij de nieuwe gemeente Giessenburg zou komen. Men bleef liever bij Giessendam en liet dat met vele protestborden en spandoeken blijken. 't Mocht niet baten.

De inwoners van Giessen-Oudekerk waren destijds fel tegen de herindeling van 1957 waarbij het dorp bij de nieuwe gemeente Giessenburg zou komen. Men bleef liever bij Giessendam en liet dat met vele protestborden en spandoeken blijken. 't Mocht niet baten.

giessen-oudekerk_molenweg_kopie.jpg

De naam van de Molenweg zal verwijzen naar de ligging nabij de Tiendwegse Molen in (Hardinxveld-)Giessendam, maar de weg zelf valt nog net onder het grondgebied van het dorp Giessen-Oudekerk.

De naam van de Molenweg zal verwijzen naar de ligging nabij de Tiendwegse Molen in (Hardinxveld-)Giessendam, maar de weg zelf valt nog net onder het grondgebied van het dorp Giessen-Oudekerk.

giessen-oudekerk_torenweg_kopie.jpg

De Torenweg is een O zijweg van de Molenweg. Deze zal zo genoemd zijn omdat hij uitzicht biedt op de toren van de kerk van Giessen-Oudekerk.

De Torenweg is een O zijweg van de Molenweg. Deze zal zo genoemd zijn omdat hij uitzicht biedt op de toren van de kerk van Giessen-Oudekerk.

Giessen-Oudekerk

Terug naar boven

Status

- Giessen-Oudekerk is een dorp in de provincie Zuid-Holland, in de streek Alblasserwaard, gemeente Molenlanden. T/m 1956 gemeente Giessendam. In 1957 over naar gemeente Giessenburg, in 1986 over naar gemeente Giessenlanden, in 2019 over naar gemeente Molenlanden.

- Het dorp Giessen-Oudekerk heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Giessenburg.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Ghiessen, Oltghiesen, Ouderkerk aan de Giessen, Giessen-Oudkerk, 1396 Oudeghiesen, 1514 Gyessen Ouderkerck.

Naamsverklaring
Betekent ‘het Giessen waar de oude kerk staat’. Samengesteld uit twee afzonderlijke namen. De eerste is identiek met het hier stromende water de Giessen, zie daarvoor bij (Hardinxveld-)Giessendam. De toevoeging Oudekerk diende ter onderscheiding van het nabijgelegen Giessen-Nieuwkerk, dat tegenwoordig Giessenburg heet.(3083)

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Giessen-Oudekerk ligt NO van het dorp Hardinxveld-Giessendam en ZW van het dorp Giessenburg, aan de rivier de Giessen. De buurt rond de Kloevelaan ligt op een ‘eiland’ in de Giessen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Giessen-Oudekerk 69 huizen met 479 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 300 huizen met ca. 700 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

De streek ten noorden van de Giessen is in de slotfase van de Alblasserwaardse ontginning in cultuur gebracht. Tussen 1200 en 1250 is het gebied ontbost, geëgaliseerd en zijn er sloten en dijken aangebracht. In een grote scherpe bocht ontstaat aan het veenriviertje de Giessen een nederzetting met een hoofdkerk, het huidige Giessen-Oudekerk. In de middeleeuwen groeit dit dorp uit tot terpdorp. De opgehoogde dorpskern is ten tijde van de watersnoden een toevluchtsoord voor vele dieren en mensen. Het is niet bekend wanneer de eerste kerk werd gesticht. Het was de hoofdkerk van de ambachten Giessendam, Giessen-Oudekerk en Peursum. In Giessendam en Peursum was wel een kapel. De kapel van Giessendam lag echter op grondgebied van Hardinxveld, dus op de zuidoever van de Giessen nabij de dam. De kapel te Peursum lag aan de Peursumsevliet nabij de brug.

Tegenover de kerk aan de andere zijde van de Giessen lag tot in de 17e eeuw kasteel Ghiessenburgh (nu bekend als het Oudkerksebos). Waar nu de villawijk De Kloeve ligt, wordt op een kaart van Blaeu (ca. 1770) (kaart hangt in museum de Koperen Knop) gesproken van een buurtschap Giessenburg. Een andere kaart in de collectie van Atlas van Stolk (Schielandmuseum Rotterdam) geeft ook deze plaats aan van de nederzetting Giessenburg. Je kan veronderstellen dat het kasteel en de nederzetting niet bij elkaar lagen. De nederzetting N van de giessen in de bocht Z van het dorp Giessen-Oudekerk en het kasteel noordelijker aan de linkeroever. (bron: Dick van den Dool, Wetenswaardigheden over de kerk te Giessen-Oudekerk, brochure, 1983)

Herindeling
De inwoners hebben voorafgaand aan de herindeling van 1957 fel tegen deze 'scheuring' geprotesteerd. Men wilde liever bij Giessendam blijven dan in de nieuwe gemeente Giessenburg opgaan. Het heeft niet mogen baten. De inwoners hebben destijds ca. 80 protestborden door het hele dorp geplaatst met slogans, limericks et cetera tegen de herindeling. Pagina met teksten en foto's van het protest van Giessen-Oudekerk tegen de herindeling.

De Kloeve
In het Z van Giessen-Oudekerk ligt op een (schier)eilandje in de Giessen de villawijk De Kloeve, rond de Kloevelaan. Vanouds was dit een buurtschap, die o.a. in 1869 in bronnen voorkomt als De Kaloeve. De betekenis is niet bekend. Misschien een samenstelling van kale ‘kaal, zonder groen’ en hoeve ‘hoeve’? (3083) Op oude kaarten uit de 17e eeuw is hier de buurtschap Giessenburg gesitueerd, de naam die nu gegeven wordt aan het N van Giessen-Oudekerk gelegen dorp. Camping De Kale Hoeve, die iets Z van De Kloeve lag, is in 2001 afgebroken voor de aanleg van de tunnel van de Betuwelijn, die hier onder de Giessen doorloopt. De camping komt niet terug; het gebied heeft een groene bestemming gekregen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Hervormde (PKN) kerk (Oudekerkseweg 22) van de Hervormde Gemeente Giessen-Oudekerk en Peursum. De plaatsnaam doet vermoeden dat de huidige kerk ouder zou zijn dan die van Giessenburg, dat vroeger Giessen-Nieuwkerk heette. Toch is dat niet juist. Toren en schip stammen uit eind 15e of misschien wel begin 16e eeuw. De toren is met zijn resten van overhoekse steunberen een goed voorbeeld van Brabantse stijl: breed en zwaar. De spits is later vernieuwd. Het huidige bouwwerk stamt uit 1350-1400. De westzijde was toen nog niet voorzien van een toren, maar van een west afsluiting met mogelijk een klein klokkentorentje (vergelijk de kerk van Wijngaarden). De westgevel-ramen uit die tijd zijn nog te herkennen aan de binnenwestgevel van het schip.

In de 15e eeuw is de toren tegen het schip aangebouwd. Door de nabijgelegen weg was er niet zoveel bouwruimte. De toren werd ca. 1 meter in het schip gebouwd. Herinneringen aan de Roomse periode zijn de grafzerk uit 1523, de torenklok uit 1446 en het tinnen avondmaalstel. De toren is een zogenaamde 'Lieve Vrouwetoren', wat wil zeggen dat er naast de hoofdtoren een klein torentje is gebouwd. Dit torentje moet het kindeke Jezus voorstellen als kind aan de borst van moeder Maria, die verzinnebeeld wordt door de grote toren.

Legende:
In de Tachtigjarige Oorlog wilden de Spanjaarden de torenklok vorderen. De bewoners roken lont, haalden de klok uit de toren om hem in het Oudkerksebos te verstoppen. Dat was wel aan de andere kant van de Giessen. Rollend over palen staken ze de bevroren rivier over, maar de klok verdween halverwege naar de bodem. Deze plek staat nu bekend als "het gat van Jan Baan". Op die plaats is de Giessen natuurlijk heel diep en bij stormachtig weer hoor je er de klok nog luiden. De klok is echter nooit meer boven water gekomen. Overigens was dit de slagklok. De kleine luidklok uit 1446 (750 kilo) hebben ze laten hangen. Bij de restauratie is de klepel wel een halve slag gedraaid. De slagplek van 5 eeuwen was namelijk danig uitgesleten. Ook is de uitslijting van het klokkentouw in de muur nu nog duidelijk zichtbaar. (bron: Dick van den Dool, Wetenswaardigheden over de kerk te Giessen-Oudekerk, brochure, 1983)

- Op het plein voor de kerk staat een beeldhouwwerk van Rob Schreifel 'Zeil' uit 1996.

- De ronde stenen Bovenkerkse Molen (in het NO buitengebied van Giessen-Oudekerk, bij Hoefweg 1, aan de W kant van de Peursumse Vliet) is omstreeks 1865 gebouwd als poldermolen voor de bemaling van de polder Giessen Oude Bovenkerk. Hij was voorzien van een inwendige molenaarswoning en een scheprad als wateropvoerwerktuig. De molen heeft op de huidige standplaats een voorganger gekend. De molen is in 1928 onttakeld, waarbij het wiekenkruis, de kap en het grootste deel van het gaande werk zijn verwijderd. De molenromp is toen voorzien van een ruwoliemotor die het gehandhaafde uitwendige scheprad aandreef. Later is deze aandrijving vervangen door een elektromotor. De molenromp heeft tot 1980 zijn functie als gemaal en dienstwoning behouden. Na de definitieve buitendienststelling is het scheprad met toebehoren verwijderd.

De rijksmonumentale molenromp - een ronde conisch gemetselde bakstenen romp met 5 bouwlagen en een plat dak als afdekking - functioneert tegenwoordig nog altijd als woning en is in de laatste decennia met diverse aanbouwen uitgebreid (de aanbouwen vallen buiten de werking van de Monumentenwet). De molenromp is van algemeen belang: vanwege bouwtechnisch-historische waarden als herkenbaar en representatief relict van een ronde stenen poldermolen uit de tweede helft van de 19e eeuw die in de eerste helft van de 20e eeuw is omgebouwd tot motorgemaal; vanwege cultuurhistorische waarden als essentieel onderdeel van de ontginnings- en waterstaatkundige geschiedenis van Zuid-Holland en de Alblasserwaard in het bijzonder en de plaatselijke geschiedenis; vanwege situationele waarden betreffende de belendende waterlopen en overige infrastructuur en de historische gaafheid van de omgeving; vanwege de gaafheid van de molenbiotoop en de grote landschappelijke betekenis.

Overige bezienswaardige panden in Giessen-Oudekerk o.a.:
- Bovenkerkseweg 46 (Arentshoeve), 70 (houten hoog achterhuis), 78, 82, 84, 92;
- Oudkerkseweg 2a, 6 (met vloeddeur), 10, 38;
- Binnendamseweg 20, 21, 53, 62, 65a, 80 (Adrianahoeve), 96.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Oranjevereniging Giessen-Oudekerk organiseert de evenementen Koningsdag (27 april), Dodenherking (4 mei), Bevrijdingsdag (5 mei), de tweejaarlijkse Gondelvaart, en het Dorpsfeest in september.

- IJsclub Sint Moritz organiseert jaarlijks op de 3e zaterdag in juni een Skate- en Skeelertocht.

- De tweejaarlijkse (in de even jaren, eerstvolgende keer dus in 2020) Gondelvaart (2e zaterdag van september), georganiseerd door Oranjevereniging Giessen-Oudekerk, is een hoogtepunt in het dorp. Ca. 20 fraai opgetuigde gondels varen 's avonds in het donker, verlicht over de Giessen, van Hardinxveld-Giessendam tot Giessenburg. Ook het dorp zelf is dan verlicht met lichtpalen, en de tuinen zijn versierd met lampen. De 'Oukerkse' Gondelvaart is een van de grootste en meest spectaculaire van Nederland. Hij trekt dan ook telkens ca. 25.000 bezoekers uit de wijde omgeving.

- In september is er 5 dagen lang Dorpsfeest in Giessen-Oudekerk. Op woensdag is er de kindermiddag met o.a. Kinderbingo en Kinderdisco. 's Avonds is er bingo voor volwassenen. Het lokale bedrijfsleven sponsort mooie prijzen. Donderdagavond is er Casino Night, waarbij er wordt gespeeld met Oudkerkse dollars. Vrijdagavond is er de Skihut on Tour. Zaterdagmiddag is er de playbackshow. Voor velen is dit het hoogtepunt van het Oudkerkse feest. De playbackshow staat altijd garant voor hilarische acts en een hoop lol, waar alle leeftijdsgroepen aan meedoen. Aansluitend is de dorpsbarbecue en 's avonds is er feest met een optreden van een band. Zondag is er als afsluiting een tentdienst, verzorgd door de plaatselijke kerk (dit was althans het programma voor 2019, het zal allicht jaarlijks op onderdelen verschillen).

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Eendenkooi langs de Molenweg.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Giessen-Oudekerk, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Oude foto's van de Oudkerkseweg.

- Oude foto's van de Binnendamseweg.

Terug naar boven

Oudkerks Volkslied

Refrein:
Giessen-Oudekerk, dorpje zo apart.
'k Heb voor jou een plaatsje, heel diep in mijn hart.
Al ben jij een stipje op de wereldkaart,
toch blijf jij de Parel van de Alblasserwaard.

Er ligt een klein dorp in de Alblasserwaard,
een dorpje om echt van te houden.
Het ligt aan de Giessen die slingert en stroomt,
langs hofsteden en langs landouwen.
Het dorp is al oud, al zo'n zeshonderd jaar,
en toch is het jong nog van geest.
Dat kun je goed zien als er iets is te doen,
want dan is het voor iedereen feest.

Refrein

In het centrum van het dorp is een oeroude kerk,
die staat daar al eeuwen te dromen.
Het ligt aan een pleintje dat ademt een sfeer,
die men niet vaak tegen zal komen.
In zomer of winter wanneer je ook komt,
het is altijd mooi om te zien.
Wanneer ik een cijfer mocht geven dan werd
dat voor Giessen-Oudekerk een tien!

Refrein

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Giessen-Oudekerk (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Nieuws uit Giessen-Oudekerk en buurdorp Giessenburg op Facebook.

- Belangenvereniging: - "Het in 2014 opgerichte Oudkerks Belang is als dorpsraad de schakel tussen de inwoners en de gemeente. De dorpsraad heeft onder meer als taak gevraagd en ongevraagd advies te geven aan de gemeente over zaken die voor Giessen-Oudekerk van belang zijn. Denk hierbij aan het bevorderen van de leefbaarheid, verbeteren van de voorzieningen, het verhogen van het draagvlak van voorstellen en plannen van de gemeente en het toetsen van deze voorstellen en plannen aan de wensen van de inwoners. Het is van groot belang dat zo veel mogelijk bewoners betrokken worden bij de besluitvorming binnen de dorpsraad. De dorpsraad zal daarom de bewoners zoveel mogelijk informeren over plannen en voorstellen van de gemeente."

- Onderwijs: - Basisschool Giessen-Oudekerk is een gezellige, kleine basisschool die letterlijk en figuurlijk in het hart van het dorp staat. De school is in 2015 gefuseerd met Basisschool Den Beemd in Hoogblokland. Een grote meerderheid van de inwoners vindt het van groot belang dat de basisschool in het dorp blijft bestaan. Men zet zich er dan ook voor in om deze kleine school in het dorp te behouden. In 2017 is in dit kader de werkgroep 'Dorpsschool in Actie' opgericht, mede op initiatief van scholenkoepel Stichting O2A5. Ook zij willen de basisschool in het dorp graag behouden, maar voor levensvatbaarheid op langere termijn moet de basis wel worden verbreed door meer leerlingen en/of multifunctioneel gebruik van het schoolgebouw. Daarom denken zij hierin graag mee.

De werkgroep heeft in juni 2018 een plan gepresenteerd voor de bouw van een nieuwe school in combinatie met 13 woningen. 4 appartementen komen bovenop de school en 9 woningen daar direct omheen. "Dit plan vraagt maar een minimale investering van de gemeente, omdat het dankzij de woningbouw nagenoeg kostendekkend is", lichtte voorzitter van de werkgroep Jaco de Bruin toe bij de presentatie van de plannen. Er is ook nagedacht over een multifunctioneel gebruik van de school. In dat kader is na de zomervakantie van 2018 de Dorpskamer in het pand van start gegaan. Ook maakt de Oranjevereniging sinds 2018 gebruik van het schoolgebouw om daar te vergaderen. Daarnaast ontdekte de werkgroep dat veel kinderen uit Giessen-Oudekerk niet naar de dorpsschool gaan. Daarom willen ze een stichting oprichten die minimaal zes keer per jaar vanuit het schoolgebouw activiteiten organiseert voor alle kinderen uit dorp. Daardoor worden contacten gelegd en komen kinderen uit het dorp al vroeg in aanraking met de school, waardoor ze gestimuleerd worden om ook in het dorp naar school te gaan.

Punt is nog wel dat voor de nieuwbouw van de school en woningen Soos De Korf moet worden gesloopt. Daar moet nog een andere geschikte locatie voor worden gevonden. Uiteraard benadrukken de gebruikers en lokale politieke partijen dat het van groot belang is dat De Soos als zodanig behouden blijft. De plannen, met doorrekening, zijn in juli 2018 aan de gemeente verstrekt. Die gaat het beoordelen op haalbaarheid. Wethouder Akkerman meldde tijdens de presentatie dat hij in ieder geval positief is over alle ontwikkelingen in Giessen-Oudekerk: "Het is mooi om te merken dat het hele dorp enthousiast is geraakt voor de school." "Als deze plannen kunnen doorgaan, zal dat een mooie impuls geven aan de leefbaarheid van het dorp. Daarvan zijn we overtuigd en die reacties kregen we ook tijdens de presentatie", aldus Jaco de Bruin. Een klein maar desalniettemin belangrijk element van het plan is in 2018 al gerealiseerd: "Met behulp van vele vrijwilligers is een moestuin bij de school aangelegd. Wat een prachtig resultaat en wat kunnen we trots zijn op ons dorp!" Aldus de dorpsraad op haar site, in juni 2018.

- Jongeren: - In 2016 heeft Soos De Korf (ook wel kortweg De Soos) in Giessen-Oudekerk (Oudkerkseweg 68) onder een nieuw bestuur een enorme boost gekregen. Sinds die tijd vinden elke twee à drie weken ca. 200 jongeren uit het dorp en de omliggende dorpen hun weg naar De Soos. Het bestuur bestaat uit een groep van 12 jongeren in de leeftijd van 18 tot 30 jaar die zich vrijwillig inzet voor De Soos. De Soos is een veilige, betaalbare ontmoetingsplek voor de jeugd uit de regio. De christelijke uitgaansgelegenheid - drie kerken zijn betrokken bij de organisatie - presenteert zich als alternatief voor kroegen, schuren en (zuip)keten. De christelijke identiteit betekent dat vanuit een bepaalde visie wordt gehandeld. Ze kijken naar elkaar om en zijn betrokken met de bezoekers. Ze steunen diverse goede doelen door hier speciale avonden voor te organiseren. Daarnaast helpen ze een sponsorkindje via Compassion. Er heerst een unieke, positieve sfeer. Elkaar ontmoeten, een praatje maken met een drankje, een dansje en gezellige muziek; dat zijn de pijlers van De Soos. Regelmatig vinden er themafeesten plaats.

Soos De Korf bestaat al ca. 35 jaar. Het gebouw, dat door de gemeente ter beschikking wordt gesteld aan de gezamenlijke kerken van Giessenburg en Giessen-Oudekerk, is al die jaren door vrijwilligers onderhouden en verbeterd. Het huidige bestuur heeft recentelijk onder meer de bar opgeknapt, een rokersruimte gebouwd en een nieuwe geluidsinstallatie geplaatst. Het gebouw is goed geïsoleerd en er worden diverse maatregelen genomen om overlast voor de buurt zoveel mogelijk te beperken. Daarnaast organiseert De Soos inloopbijeenkomsten voor de buurt en onderhoudt het bestuur door middel van een groepsapp contact met de omwonenden.

De Soos had het 'luxeprobleem' dat zij tot voorjaar 2019 regelmatig halverwege de avond al stampvol zat met jonge feestgangers. Keerzijde van de medaille is dat ze regelmatig jongeren naar huis moesten sturen omdat het zo druk was. Jongeren kwamen zelfs helemaal uit Meerkerk, Sliedrecht of nog verder weg. Consequentie daarvan was wel dat er onderling minder verbinding werd gemaakt omdat lang niet alle jongeren elkaar nog kenden. En dan mist de soos z’n doel. Door deze twee factoren is besloten vanaf maart 2019 alleen nog jongeren toe te laten uit Giessen-Oudekerk en de omliggende dorpen Giessenburg, Hardinxveld-Giessendam, Hoornaar en Noordeloos. En dat werkt goed.

- Sport: - IJsclub Sint Moritz.

- Weer: - De site van Weerstation Giessen-Oudekerk wordt iedere minuut automatisch ververst.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Giessen-Oudekerk, met foto's van de grafzerken. Naast de 15e-eeuwse Hervormde (PKN) kerk bevindt zich het oorspronkelijke kerkhof. Dit kerkhof is nog altijd in gebruik als algemene begraafplaats. Naast bewoners uit het dorp worden hier ook bewoners van buurdorp Giessenburg begraven.

Reactie toevoegen