America

Plaats
Dorp
Horst aan de Maas
Peelland
Limburg

america_plaatsnaambord_kopie.jpg

America is een dorp in de provincie Limburg, in de streek Noord-Limburg, gemeente Horst aan de Maas. T/m 2000 gemeente Horst. (© www.facebook.com/americadatstiet)

America is een dorp in de provincie Limburg, in de streek Noord-Limburg, gemeente Horst aan de Maas. T/m 2000 gemeente Horst. (© www.facebook.com/americadatstiet)

America

Terug naar boven

Status

America is een dorp in de provincie Limburg, in de streek Noord-Limburg, gemeente Horst aan de Maas. T/m 2000 gemeente Horst.

Terug naar boven

Naam

Naamsverklaring
"Sommigen beweren dat het dorp is ontstaan bij een landgoed gesticht door een Duitse grootgrondbezitter in Horst. Anderen zijn van mening dat Duitse bijenhouders, die hun korven aan de rand van de heide neergezet hadden, de naamgevers geweest zijn. Beide theorieën gaan er echter vanuit dat deze Duitsers het dorp Am Erika genoemd hadden. Later zou men de oorsprong van die naam vergeten zijn waarna men hem als Amerika was gaan interpreteren.

Ik vrees nu dat degenen die de naam America op deze manier willen verklaren nog iets anders vergeten zijn en wel hun lessen Duitse grammatica. Want zongen de SS'ers die hier in 1940 luid stampend binnen marcheerden niet iets als: 'Auf der Heide blüht die Erika'? Zij hadden op school wél goed opgelet en wisten dus dat het woord Erika vrouwelijk is. Een vorming Am Erika zou in een Duitse mond dan ook volstrekt ongrammaticaal geweest zijn. Men had hoogstens de naam An der Erika kunnen vormen, maar die zou zich nog minder tot America hebben kunnen ontwikkelen dan bij Am Erika het geval geweest zou zijn.

Nee, het dorp America is echt naar het werelddeel Amerika vernoemd. Het deelt deze naamsoorsprong met meer dan 90 buurten, gehuchten, wijken, boerderijen en stukken grond in Nederland die allemaal Amerika en soms Klein of Nieuw Amerika heten. Zoals overal in West- en Noord-Europa vormt de plaatsnaam Amerika een echo van de grote emigratiebeweging over de oceaan, die in de 19e eeuw op gang kwam. In Nederland ligt het begintijdstip van deze massa-emigratie in 1846-1847. Daarom dateren de meeste Amerika's in ons land pas van na die tijd. Het dorp America in Limburg moet omstreeks 1820 ontstaan zijn. Het ligt in een streek die sterk op Duitsland georiënteerd was en daar was de emigratie naar Amerika al enkele decennia tevoren begonnen. De naam van het dorp moet dan ook eerder als een product van de Duitse dan van de Nederlandse massa-emigratie beschouwd worden", aldus Rob Rentenaar in zijn publicatie 'Groeten van Elders. Plaatsnamen en familienamen als spiegel van onze cultuur' (1990).

Terug naar boven

Ligging

America ligt NW van Venlo en Sevenum, ZW van Horst.

Terug naar boven

Statistische gegevens

America heeft ca. 800 huizen met ca. 2.100 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van America, kun je terecht bij de volgende instanties:

- "Tijdens een vergadering van de Dorpsraad in 1979 werd bij enkele enthousiaste personen met een gemeenschappelijke interesse voor de historie van America het idee geboren om eens wat nadrukkelijker te gaan grasduinen in die historie. Hiermee is tevens een algemene doelstelling aangegeven van het werk dat deze werkgroep wilde gaan verrichten; grasduinen in de historie in de breedste zin van het woord, d.w.z. alles wat met het dorp te maken heeft inventariseren, vastleggen en bewaren voor diegenen die na ons komen. Het verzamelen van foto’s, films, dia’s, documenten en voorwerpen werd als eerste aangepakt. In vrij kort tijdsbestek werd een gedeelte van de oude stal van Grad Poels aan de Zwarte Plakweg omgetoverd tot een “home”, waar al het verzamelde archiefmateriaal werd bewaard.

Een van de eerste activiteiten was het opnemen van gesprekken met oudere plaatsgenoten, waaruit veel informatie naar voren kwam. Het gemeentearchief in Horst werd haarfijn nageplozen op Americaanse documenten. Dit leverde eveneens veel nieuwe informatie op. Verder werd een oude film uit 1968 aangekocht, die later door Hay Mulders is bewerkt tot een videoproductie, die gretig aftrek vond en nog altijd regelmatig als dvd wordt verkocht. Er zijn zeer regelmatig contacten met andere heemkundeverenigingen uit de regio, die als bijzonder positief worden ervaren. Ook is er regelmatig “museumoverleg” met een aantal musea/heemkundekringen in de gemeente. Sinds 2006 is de website Historisch Educatief Platform (HEP) in de lucht, met veel streekverhalen. In 1991 is de Werkgroep omgevormd tot Stichting Werkgroep Oud-America.

Er zijn nog diverse plannen voor de toekomst. Er wordt zeer regelmatig gewerkt in kleinere werkgroepjes, die ieder een of meerdere onderwerpen uitwerken. Het hele fotoarchief met ruim 25.000 foto’s is opnieuw ingericht en gesorteerd op thema’s. Het digitaliseren van het hele fotoarchief is een flinke klus. We hebben de bovenruimte gehuurd in het gerenoveerde Jeugdhuis, tegenwoordig gemeenschapsaccommodatie Aan de Brug. Hier zijn 2 ruimtes ingericht waar we kunnen exposeren, werken en vergaderen. De naam van ons onderkomen is Oudheidkamer De Moeëk (oude benaming voor bewaarplaats). De Moeëk (met o.a. een bibliotheek met vele boeken over het dorp en de Peel) is elke zaterdagmiddag van 13.30-15.30 uur opengesteld voor het publiek en verder op afspraak. Ook worden er regelmatig familiereünies gehouden. De verzameling groeit nog altijd wekelijks met “nieuwe oude” foto’s, bidprentjes, documenten, archieven en kleine spullen."

- Peelmuseum America omvat 3 hoofdonderdelen: hoofdgebouw De Kamphut, gebouw De Schuur en het buitenterrein. Het houten hoofdgebouw is een monument op zich. Want in de periode 1940-1950 was dit het onderdak voor een kleine 300 Peelarbeiders. En later bood het jarenlang onderdak aan uiteenlopende groepen mensen, zowel vluchtelingen als voor ontspanning. De vitrines vertellen in woord en beeld het verhaal over de Peel, de turfwinning en de ontginningen. De legende van Rowwen Hèze, de markante Peelfiguur Christiaan Hesen (1853-1947) naar wie de bekende dialectpopgroep uit America is genoemd, wordt hier uiteraard ook uit de doeken gedaan.

Verder o.a. een reeks glazen ‘kijkkasten’ met kleine gebruiksvoorwerpen en keukengerei uit grootmoeders tijd, een vitrine met devotionalia (religieuze voorwerpen), en voor wie meer geïnteresseerd is in luguber werk is er een kast met klassieke vangmiddelen voor muizen, ratten, mollen en konijnen en zelfs enkele luizenspuiten. Handgereedschappen, werktuigen en andere gebruiksvoorwerpen van Peelwerkers, zoals een turfpers en natuurlijk diverse steekschoppen. Bijzonder is ook de grote glazen bak, waarin het proces van veenvorming (van veenmos naar turf) in beeld wordt gebracht. Op het buitenterrein tref je twee authentieke plaggenhutten, evenals een turfput, Peelplee (boerentoilet), schaapskooi en bijenstand.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Dorpsplan America (2011). - In 2014 is de opvolger verschenen, getiteld 'De kracht van America. Beschrijving van een proces om samen met de dorpsgemeenschap zorg en leefbaarheid voor de toekomst in te richten.' Dat proces is o.a. doorlopen middels dorpsdagboeken, een creatieve methode waarbij inwoners op alle mogelijke manieren in een 'dagboek' hun wensen en dromen m.b.t. de toekomst van het dorp kunnen noteren. Onder de link kun je bekijken hoe (mooi) dat uitgepakt is. Ook in Ottersum en Wapserveen kun je daar mooie voorbeelden van vinden.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- America heeft 3 rijksmonumenten.

- America heeft 2 gemeentelijke monumenten.

- De Sint-Jozefkerk in America (Pastoor Jeukenstraat 2) dateert uit 1892 en is de eerste kerk die van de moederkerk van Horst is afgescheiden. De architect was J.H.H. van Groenendael uit Hilversum. Een pastorie hoefde niet te worden gebouwd, want de toenmalige bouwpastoor Pastoor Jeucken ging in de leegstaande onderwijzerswoning nabij de te bouwen kerk wonen. In 1935 is de kerk uitgebreid door architect Frans Stoks. De zijbeuken zijn verbreed, en een doopkapel is toegevoegd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog raakt de kerk zwaar beschadigd. Na de oorlog is de kerk naar het oude ontwerp hersteld, met uitzondering van het kleine traptorentje aan de rechterzijde.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenmenten

- Carnaval. - Carnavalsvereniging De Turftreiërs.

- Kermis (gedurende 5 dagen in juli).

- Het Slotconcert America (weekend begin november) van de uit het dorp afkomstige band Rowwen Hèze is al vele jaren een traditie. Ook al bestaat de band inmiddels bijna 35 jaar en behoren zij al vele jaren tot de Nederlandse top-acts, de mannen van Rowwen Hèze zijn hun roots in de Peel nooit vergeten. Dat bewijst ook de traditie om de jaarlijkse tocht langs de feesttenten af te sluiten met een megaconcert op de thuisbasis. De concerten trekken ca. 20.000 bezoekers en worden georganiseerd door ca. 800 medewerkers. En ook déze concerten zijn nog altijd reuze populair; het zaterdagconcert 2017 was in de voorverkoop eind april in 3 minuten uitverkocht! - Hier vind je informatie over het eerstvolgende slotconcert.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Dorpspark Beukenhof.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving America, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Boeken over Rowwen Hèze. O.a. het jubileumboek 'Het dorp en de wereld. Over dertig jaar Rowwen Hèze' (2015). In 2015 bestond Rowwen Hèze 30 jaar. Dit jubileum was aanleiding voor een warme terugblik op de afgelopen periode. In 'Het dorp en de wereld' schrijven fans en wetenschappers, liefhebbers en journalisten over hun Rowwen Hèze. Over hoe Rowwen Hèze onze verbeelding prikkelt en over hoe we ons tot het dorp, de wereld en de mensen erin verhouden. Over Limburgs leven en Limburgs lullen, over het ruige van de Peel en over de muziek die velen al een klein leven lang met zich meenemen. Muziek, poëzie, taal, kunst, cultuur en identiteiten komen hier samen. 'Het dorp en de wereld' geeft de essentiële achtergronden om het succes van de band te begrijpen en is tegelijkertijd een feest van herkenning. Met veel foto’s van bijzondere momenten uit de afgelopen 30 jaar.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over America.

- Nieuws: - De maandelijkse dorpskrant Het Peelklokje is via de link ook online te lezen. - Nieuws uit America op Facebook.

- Belangenorganisatie: - De doelstelling van Dorpsraad America is de leefbaarheid van de dorpsgemeenschap te bevorderen en te verbeteren. De Dorpraad behartigt de belangen van het dorp met als doel: het in stand houden en daar waar nodig bevorderen van het welzijn van de bevolking in de breedste zin van het woord; het stimuleren van activiteiten die het woon- en leefklimaat optimaliseren, voor zover dit niet door anderen wordt gedaan; als intermediair op te treden tussen de gemeente, het gemeentebestuur en de dorpsbewoners.

- Onderwijs: - In 1888 komt er een openbare lagere school in America. Voorheen gingen de kinderen naar school in Meterik en Horst. In de jaren twintig wordt het een katholieke school voor meisjes, voor de jongens komt een nieuwe school, op de locatie van de huidige school. In 1964 wordt de meisjesschool bij de jongensschool gevoegd. In 1971 wordt het te klein geworden gebouw door een nieuw gebouw vervangen. Bij het ontstaan van het instituut basisschool, in 1984, krijgt de school de naam De Wouter, genoemd naar een oude gebiedsnaam. Kindcentrum De Wouter omvat naast de gelijknamige basisschool verder nog Kinderopvang 't Nest, dat een kinderdagverblijf, peuterspeelzaal en BSO omvat.

- Jeugd en jongeren: - Open Jongeren Centrum OJC Cartouche.

- Bij Jong Nederland America (JNA) kunnen kinderen van alles doen: spelen, ravotten, sporten, knutselen, spannende speurtochten lopen, fietsen of skeeleren, geheim agent spelen, kamperen, toneelstukjes opvoeren, vuurtje stoken, opdrachten uitpluizen, en nog veel meer. Je ziet het: je kunt het zo gek niet bedenken of het kan bij JNA. Jong Nederland kent drie peilers, namelijk: Sport & Spel; Creativiteit; Buitenleven. JNA kent vijf verschillende leeftijdsgroepen. Binnen elke leeftijdsgroep zijn groepen met ieder een eigen (zelfverzonnen) naam.

- Muziek: - De Limburgse band Rowwen Hèze begon in 1985 aanvankelijk in het Engels, maar kreeg pas echt succes toen zanger en gitarist Jack Poels erop stond wat nummers in het Limburgs dialect te zingen. Inmiddels is de band uit America al meer dan 30 jaar een onmisbaar onderdeel van het Nederlandse muzieklandschap. Poels schreef overigens niet alleen teksten voor zijn eigen muziek, maar ook voor onder andere Guus Meeuwis en Doe Maar. Vele prijzen en de titel Ridder in de Orde van Oranje-Nassau later is in 2019 het 22e album van de band verschenen, getiteld: 'Voorwaartsch'. Liesbeth Staats interviewt naar aanleiding hiervan frontman Jack Poels in haar programma 'Nooit meer slapen' (VPRO, 11-5-2019).

Rowwen Hèze heeft haar landelijke doorbraak te danken aan hun optreden op Pinkpop in 1992. Daar zijn ze Pinkpop nog altijd dankbaar voor. Fans hadden flink gelobbyd om hen daar te kunnen zien optreden. Er waren zakken vol brieven binnengekomen op het hoofdkantoor van het festival. Jack Poels en zijn band waren uitzinnig toen hun manager het goede nieuws kwam brengen: "Het is het 'Heilige der Heiligen.' Een plek waar iedere band wilde spelen. Als je op Pinkpop gestaan had, telde je mee. Dat is zo indrukwekkend. Die sfeer. Tienduizenden mensen voor je neus. Op dat moment is het alleen maar blijven staan, overleven en zorgen dat je het zo goed mogelijk doet. Spelen voor wat je waard bent." Waren ze tot dan vooral bekend in Limburg, vanaf dat moment stonden ze op de grote podia in binnen- en buitenland. Onder de link vind je een fragment uit het Pinkpop-optreden van 1992 en een video-item over het 5e Pinkpop-optreden in 2019.

- De wortels van Fanfare St. Caecilia in America liggen bij het kerkkoor, dat reeds in 1904 bestond. Dit kerkkoor, alleen bestaande uit man­nen, is op verzoek van de toenmalige pastoor Heymans eind 1916/begin 1917 omgezet in een wereldlijk koor, dat zich behalve met kerkelijke activiteiten ook bezighield met het verzorgen van serenades en andere sociale evenemen­ten. Het mannenkoor bereikte al snel grote bekendheid in de regio. "Een zangvereniging is prachtig, maar ik zie toch liever een fanfare", was de mening van pastoor Houben en aan Meister Rongen werd gevraagd aan aspirantblazers de eerste theoretische kennis bij te brengen. Een omzetting naar een instrumentaal ensemble werd in 1926 een feit.

De fanfare is altijd zeer hecht verbonden geweest met de Americaanse gemeenschap. Van 1920-1952 opereerde de fanfare nog tesamen (als één vereniging) met toneelvereniging De Vrije Spelers. Festivals, concer­ten, toneeluitvoeringen, voordrachten enz. werden met groot succes opgevoerd. Zij trokken veel publieke belangstelling uit de gehele regio. Naast deze activiteiten luisterde de fanfare ook kerkelijke gebeurtenissen op, zoals processies, Eerste Heilige Communie, Allerheiligen etc. Ook aan activiteiten binnen de dorpsgemeenschap nam de fanfare deel, zoals het brengen van serenades bij jubilea, de intocht van Sinterklaas, het deelnemen aan de carnavalsoptocht enz. Dit gebeurt tot op de dag van vandaag.

Naast de fanfare is er nog de de Erica-kapel, die een aantal keren optreedt tijdens Carnaval in America. Zo luistert de Erica-kapel onder andere de receptie van Prins Carnaval op, de Carnavalsmis en de Boorebrulluft. Om het jaar verzorgen zij ook de muzikale omlijsting van de zittingsavonden. Verder verzorgen zij regelmatig optredens in het winkelcentrum van Venray.

- Sport: - Voetbalvereniging AVV.

- Zorg en welzijn: - "In maart 2017 is (dan eindelijk) ’t LaefHoês geopend, het nieuwe gezondheidscentrum van America. Maar eigenlijk is het meer dan een gezondheidscentrum, het is ook een ontmoetings- en doecentrum waar mensen zich kunnen gaan ontplooien in de dorpskeuken en de kloostertuin bijvoorbeeld. Daarbij is ook de Ruilbieb gevestigd in ’t LaefHoês. Een geweldige prestatie is er neergezet door het bestuur, de participanten, alle betrokken werkgroepen en zeker niet te vergeten al die betrokken vrijwilligers die hier menig uurtje aan energie en tijd in hebben gestoken. Geweldig gewoon! Het LaefHoês is er niet vanzelf gekomen, maar mede door de bevlogenheid van (ex) huisarts Jan van Dongen, de drijvende kracht, initiatiefnemer en inspirator van dit project, is het nu toch gelukt. Het eerste idee om een gezondheidscentrum te bouwen dateert al van 2006. Soms duren dingen lang, maar met de goede mensen op de goede plaats kun je heel wat bereiken." Aldus de beschrijving van de totstandkoming van 't Laefhoês op de lokale dorpssite. Zie ook de fotoreportage van de opening van 't Laefhoês.

- Oudercafé016 America is een ontmoetingsplek voor ouders en opvoeders van kinderen in de leeftijd van 0-16 jaar. Ze organiseren inspirerende thema-avonden met experts en andere sprekers.

Reactie toevoegen