Terug naar boven

Status

Wapserveen is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Westerveld. T/m 1997 gemeente Havelte.

Terug naar boven

Naam

In het Drents
Wapservene. Een inwoner van dit dorp is een Wapserveneger.

Oudere vermeldingen
1395-1396 Wasperveen*, 1402 kopie 1475 Wapservene, 1519 Wapserveen, 1554 Wapsterfeen, 1634 Wapsterveen, ca. 1660 Wapsterven, 1811-1813 Wasper Veen*, 1865 Wapsterveen.

* Dit is dus werkelijk een van de oude spellingen geweest van deze plaatsnaam. Maar dat deze spelling ook nog voorkomt op een recent fietsbordje in de omgeving (zie de foto elders op deze pagina) is toch echt een drukfout. Dat doet ons er aan denken dat veel kleine kinderen het woord 'wesp' niet goed kunnen uitspreken en daar 'weps' van maken. Enigszins vergelijkbaar is hier wellicht een bordenmaker aan het werk geweest die Wapserveen niet kon uitspreken en er daarom Wasperveen van heeft gemaakt. ;-)

Naamsverklaring
Betekent veen 'veengebied' behorend bij of ontgonnen vanuit Wapse.(1)

Terug naar boven

Ligging

Wapserveen ligt NO van Steenwijk, ZO van Vledder en grenst in het ZW aan de provincie Overijssel. Het dorp bestaat uit een ruim 7 km lange lintbebouwing met een bescheiden kern.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Wapserveen 98 huizen met 617 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 300 huizen met tegen de 800 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Wapserveen is een streekdorp, eind 13e eeuw gesticht door Friese kolonisten. Voor iedere kolonist werd een aantal meters langs de weg uitgemeten wat de breedte van de percelen aangaf. Deze percelen liepen van de Aa in noordelijke richting tot aan de markegronden van Havelte en Uffelte in het zuiden. Het gevolg hiervan zijn de langgerekte kavels. Het dorp heeft zijn opkomst en bloei te danken aan de vervening die op de percelen plaatsvond. Later gingen landbouw en veeteelt een belangrijke rol spelen en werd het een boerendorp. Op dit moment, met nu nog ruim 10 boeren, is hier eigenlijk geen sprake meer van.

Door het uitgeven van de grond langs de weg door Wapserveen is een langgerekt lintdorp ontstaan van 7,2 kilometer lengte, met in het midden enkele zijstraten met wat nieuwbouw. Het is een groot en weids gebied en daardoor kennen vele plekken en buurtjes eigen namen, zoals Westeinde, Oosteinde, Middenboer / Midden, Bovenboer, Olde Diek, Horrelveen, Mastenbroek, Lege Doakens, Schipsloot, de Nijstad, Oldwolde, Karkebuurte, Polder Ten Cate, Brandeveen, Boois Veentien, Meeuwenkolonie, het Moer, Oosterzand, Westerzand, De Olde Diek, Veneboers Bossie, Boven (het hoge land ten Zuiden van het Midden/Oosteinde/Westeinde) en Buten (het lagere land ten noorden richting de Aa).

Door afname van het aantal landbouwbedrijven kwamen veel boerderijen leeg te staan. Hierdoor en door de nieuwbouw kwamen er mensen van buitenaf in Wapserveen wonen. Vandaag de dag is ongeveer de helft van de inwoners geboren Wapservener en de andere helft komt van buitenaf.

Religie
"Het dorp was in de vroegste tijden kerkhorig onder Diever en is daar in 1461 kerkelijk van afgescheiden. De bestaande, 13e-eeuwse kerkkapel werd tot parochiale kerk verheven. Tevens kreeg het nieuwe kerspel een eigen Schulte. De pastoor van Diever had het recht om in Dwingeloo en Wapserveen pastoors te benoemen. Op de synode van Rolde van 1601 werd het dorp bij de Westerclassis ingedeeld, een jaar later, op die te Assen, bij de classis Meppel; het collatierecht berustte bij de eigenerfden. De kerk was gewijd aan de Heilige Maagd. Er was een vicarie aan verbonden, die door een eigen priester werd bediend.

Na de Hervorming was de oude pastoor, bij de veranderende stand van zaken op godsdienstig gebied, nog steeds bij de ingezetenen, en bij zijn vroegere kerkgangers en biechtelingen nog altijd zeer in achting. Dit mede doordat men totaal niet ingenomen was met de nieuwe hervormde leer. Men deed er alles aan om in het geheim de inkomsten van de pastorie aan de predikant te onttrekken en deze aan de oude pastoor toe de delen. Ds. Foppius Hilarii, in 1606 door Drost en Gedeputeerden als predikant aangesteld, ondervond hiervan de ernstige gevolgen. Hij werd door een boer uit het dorp doodgestoken, omdat hij zich te ijverig en te streng gedroeg bij het invorderen van pachten. Het gevolg was dat op 15 juli 1607 de gewezen pastoor Antonius Veenraet een jaarlijkse toelage van 50 gulden werd toegestaan, wegens zijn armoede en onder voorwaarde dat hij de predikant vredig de inkomsten van de pastorie zou laten genieten. Wapserveen is ook een van de kerkdorpen geweest waar de kruizen op het kerkhof het langst bleven staan en in ere werden gehouden, hoewel dit door het Landschapsbestuur streng verboden was. (bron: de lokale Protestantse Gemeente)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Dorpsplan Wapserveen (2013). In 2012-2013 hebben studenten van Van Hall Larenstein in het dorp een dorpsbelevingsonderzoek uitgevoerd. Huis-aan-huis werden vragenlijsten verspreid. De resultaten van dit onderzoek zijn door een werkgroep van de dorpsgemeenschap omgezet naar een Dorpsplan met tal van projecten. Wat opviel was dat een groot deel van deze projecten door het dorp zelf uitgevoerd of in gang gezet kon worden. Wellicht heeft dit er voor gezorgd dat het Dorpsplan is geworden. Want 5 jaar later is een groot deel van de projecten uitgevoerd of in uitvoering.

Anno 2018 is de dorpsgemeenschap van Wapserveen in samenwerking met de Brede Overleggroep Kleine Dorpen in Drenthe (BOKD) het eerste Drentse dorp dat met behulp van dorpsdagboeken werkt aan een nieuwe Dorpsvisie. De methode, die al in enkele dorpen in Limburg en Noord-Holland is toegepast*, gaat uit van blanco boeken die van hand tot hand gaan en waarin mensen hun wensen, dromen en ideeën beschrijven. Met de dagboeken wordt een groep mensen bereikt die niet per se naar dorps- of thema-avonden komen, denk aan jongeren of ouderen. Dorpsbewoners krijgen de ruimte om hun eigen verhaal te vertellen én te lezen wat anderen bezig houdt.
* 2 voorbeelden van Dorpsdagboeken kun je vinden op de pagina's van America en Ottersum.

In Wapserveen zijn 11 dorpsdagboeken onder de inwoners verdeeld. Er is een eerste selectie gemaakt in leeftijdscategorie, zodat er vooraf enige spreiding was qua deelnemers. Het dorpsdagboek begon met alleen maar blanco pagina’s, maar doordat het van hand tot hand ging worden deze stap voor stap gevuld. De inwoners is namelijk gevraagd een van de pagina’s in het dorpsdagboek te vullen met hun verhaal, droom of idee voor de toekomst van het dorp. Men mocht zelf bedenken hoe ze dat deden. Schrijven, dichten, tekenen, fotograferen; alles mocht. Sommige inwoners kwamen met twee kantjes uitgetypte tekst, anderen met schetsen van een situatie. Na twee tot drie dagen werd het boek doorgegeven aan iemand anders uit het dorp. En de dorpsgemeenschap werd op de hoogte gesteld wie dat was, zodat het boek niet kon verdwijnen.

Ieder dorpsdagboek is gemiddeld door 10 personen ingevuld dus op het eind van de rit zijn er ruim 100 verhalen, dromen en ideeën opgehaald. Daar zitten soms hele concrete zaken tussen, die wellicht snel aangepakt kunnen worden. En vaak keren een aantal grotere thema’s in allerlei gedaanten terug. Bijvoorbeeld het behoud van voorzieningen. De dorpsgemeenschap werkt aan het bundelen van deze thema’s en zal deze en alle resultaten uit de dorpsdagboeken weer aan het dorp presenteren. Met de inhoud van het dorpsdagboek als basis wil de dorpsgemeenschap Wapserveen net als in 2013 projecten op gaan starten die de leefbaarheid en de zorg voor elkaar ten goede komen.

- In de afgelopen jaren zijn allerlei vormen van samenwerking ontstaan tussen alle gebruikers van de Wiekslag en de Brede School in Wapserveen. Door veel van die gebruikers is de wens uitgesproken om die samenwerking ook op het plein terug te laten komen. Een fijne plek om te zitten, te ontmoeten en te delen. Een School-, Les-, Speel- en Dorpsplein! Er zijn plannen gemaakt voor een mooi en nog multifunctioneler plein, wat in 2015 is gerealiseerd.

Alle doelgroepen hebben nu de beschikking over een aantrekkelijk en uitdagend ontmoetingsplein, waar tal van activiteiten kunnen worden uitgevoerd. Bestaande activiteiten zoals de buitenlessen van school, de kerstfair, toneel en muziekvoorstellingen en informele ontmoetingen rondom het dorpshuis kunnen hierin nog beter vorm krijgen. Maar ook nieuwe activiteiten zoals wellicht een spelmiddag, een grootouders-kleinkinderenmiddag, buurtbarbecue, jeu-de-boules-toernooi, themadag, hutten bouwen, broodjes bakken. Allemaal leuke activiteiten om met elkaar te beleven: als deelnemer en als toeschouwer. Er komt zelfs een amfitheater en natuurlijk voldoende ruimte voor sport en spel.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Wapserveen heeft 4 rijksmonumenten, zijnde de Hervormde kerk, de boerderij met 18e-eeuwse kern op Oosteinde 10, de boerderij uit 1771 op nr. 18 en de boerderij met kern uit 1734 en 19e-eeuwse voorgevel op Midden 78.

- Wapserveen heeft 2 gemeentelijke monumenten, zijnde de boerderij uit 1933 op Westeinde 187 en de Diepvrieskluis bij Butenweg 103 (kruising met Midden).

- "In de 17e eeuw was de kerk van Wapserveen nog met stro gedekt en de vloer was van leem. In 1803 is de oude kerk vervangen door een nieuw rechthoekig gebouw met een driezijdige koorsluiting; de huidige Protestantse (PKN) kerk (voorheen vrijzinnig Hervormd) (Oosteinde 31). Historisch onderzoek wijst uit dat de vorige kerk hoogstwaarschijnlijk op een andere plek heeft gestaan, verder ‘achteruit’ het land in richting Aa. De herbouwde kerk is een sober geheel, zelfs een toren ontbreekt. In veel gevallen was geldgebrek daarvoor een reden, maar ook de slappe ondergrond, die geen toren kan dragen. De muren zijn deels opgetrokken uit de oude baksteen, dat is tot een bepaalde hoogte aan de buitenkant goed zichtbaar. Voor 3300 gulden werd de uitwendige romp aanbesteed. De ramen zijn spitsbogig en met glas-in-lood ingezet. Bij de restauratiewerkzaamheden van 1960 is het dak gedekt met nieuwe pannen. Oostelijk op de nok staat een weerhaan. Naast de kerk liggen een aantal grafzerken.

Het interieur van het kerkgebouw is net als het exterieur sober afgewerkt en ingericht. Veel originele onderdelen worden sinds de in 1960 uitgevoerde renovatie niet meer in de kerk aangetroffen. Het gewelf is vermoedelijk in dat jaar bekleed met gebeitste puntschroten, de muren zijn opnieuw gestukadoord met een cementhoudende mortel en er zijn nieuwe banken in de kerk geplaatst. Enkel de trekbalken en de kansel met Lodewijk XVI kenmerken hebben monumentale waarde. De kansel met bijbehorend klankbord zouden zijn vervaardigd in 1765 en zijn afkomstig uit de in 1802 afgebroken kerk. De preekstoel is mogelijk in 1960 wit geschilderd. Aan de westzijde is een modern kabinetorgel opgesteld dat in 1965 is vervaardigd door orgelbouwer G.A.C. de Graaf uit Amsterdam. Deze orgelbouwer heeft eveneens orgels gemaakt voor onder andere de gereformeerde kerken van Coevorden en Hoogeveen. In 1996 is het orgel gerestaureerd.

Westelijk van de kerk staat de enige overgebleven klokkenstoel van Drenthe. In 1997 en 2007 is hij gerestaureerd. Eerder hebben er nog zeven soortgelijke klokkenstoelen bij Drentse kerken gestaan. De opbouw van de klokkenstoel is als volgt: een frame van zwarte eikenhouten balken ondersteunt een constructie van de luibalk, waaraan de klok hangt. Een zadeldakje beschermt het mechaniek. De oorspronkelijke bronzen klok uit 1776 met fraaie sierranden woog 399 kg en had een doorsnee van 84 cm. Deze is op 5 februari 1943 door de Duitsers gevorderd en niet meer teruggekomen. 1776 is vermoedelijk ook het bouwjaar van de klokkenstoel. Er hangt nu een klok van Van Bergen uit Heiligerlee met een doorsnee van 85 cm. Op de mantel van de klok staat het verhaal van de vordering in de oorlog en het opschrift: “Ik ben in 1948 voor Wapserveen gegoten”. Het gewicht van de klok is ca. 390 kg. Het is nog altijd gebruikelijk dat de klok d.m.v. luiden het dorp laat weten als er iemand is overleden, en de kerkgangers oproept om op zondag naar de kerk te komen.

Het is mogelijk om het kerkje te huren voor bijvoorbeeld een bruiloft, waarbij het je vrij staat je ‘eigen’ voorganger mee te nemen, alsmede organist of andere muzikant(en). Daarnaast is het kerkje ook prima te gebruiken als expositieruimte, met name voor kunst. Het kerkgebouwtje leent zich ook bijzonder goed voor kleinschalige concerten. De akoestiek blijkt heel goed te zijn. Zo goed, dat het kerkje al diverse malen is gebruikt als muziekstudio. Van een hele andere orde is het gebruik van het kerkje voor een uitvaartdienst. Ook daarvoor stellen we het kerkje uitdrukkelijk beschikbaar, ook voor niet-gemeenteleden.

De kerk van Wapserveen is een dorpskerk en wil graag openstaan voor mensen met diverse achtergronden. Er is een vaste liturgie maar iedere voorganger heeft de vrijheid om hiervan af te wijken of deze op persoonlijk wijze in te vullen. Tijdens de bijeenkomsten zingen we uit het Nieuwe Liedboek. Een groep lectoren, bestaande uit gemeenteleden en ambtsdragers, verzorgt tijdens de bijeenkomsten een lezing. Eenmaal per jaar, op Goede Vrijdag, wordt in een kring gezeten het Avondmaal gevierd. Kerstavond is er om 22.00 uur een kerstnachtdienst, die opgeluisterd wordt door het plaatselijke koor of een koor van buiten het dorp. Op oudejaarsavond is er om half 8 een herdenkingsdienst, waarin onder meer de overledenen van het afgelopen jaar worden herdacht. Palmzondag en op 25 december komen er kinderen uit het dorp met hun ouders naar de kerk. Het programma is dan volledig afgestemd op de kinderen. Tijdens de bijeenkomsten is er een collecte voor een diaconaal doel en een collecte voor de kerkrentmeesters, dat wil zeggen voor een goed doel en voor het voortbestaan van het kerk kunnen zijn. Na elke dienst is er gelegenheid elkaar te ontmoeten en een kopje koffie/thee te drinken in de kerk." (bron: de lokale Protestantse Gemeente)

- Aan de Z zijde van de lintbebouwing van Wapserveen zijn nog veel oorspronkelijke hallenhuisboerderijen te vinden.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Iedere 2e zaterdag van de maand is er van 16.30-20.00 uur in Wapserveen het Zaterdagmiddagcafé in De Wiekslag. Onder het genot van een hapje en drankje elkaar ontmoeten en genieten van entertainment (muziek, kunst en meer).

- Dorpsfeest Wapserveen (weekend in juni).

- Internationaal Hangconcert 'Hang uut Holland' (op een zondag in juni, in 2020 voor de 11e keer). Hang Uut is het enige internationale festival van handpanspelers in Nederland. Het concert is geheel akoestisch en wordt aangevuld met boventoonzang, didgeridoo, schrutibox, gong en andere instrumenten. In de pauze en na het concert is er een meet en greet met de artiesten en de makers van verschillende handpannen. Dit is een mooie gelegenheid om te kijken welk instrument bij je past of om er zelfs een te kopen. De in ons land nog redelijk onbekende, in 2000 ontwikkelde hang is een melodisch percussie-instrument dat zich niet makkelijk laat vergelijken met een ander instrument. De meeste mensen raken direct gefascineerd door de harpachtige klanken. Karakteristiek voor deze handpannen zijn de voortdurende boventonen die voor een sferisch klankveld zorgen waarbij het bijna wonderlijk is dat al deze klanken slechts uit één instrument komen. De hang en andere handpannen zijn veelzijdig in te zetten in diverse stijlen zoals meditatieve klankconcerten, folk, modern, dance en zelfs klassiek. Het concert vindt plaats in het kerkje aan het Oosteinde in Wapserveen. Deze kerk beschikt over een prachtige akoestiek, waardoor het concert onversterkt kan plaatsvinden.

- Corsogroep Wapserveen doet jaarlijks met een wagen mee aan het Corso Frederiksoord (september).

- Op een donderdag half december is er van 17.30 tot 20.30 uur in Wapserveen de jaarlijkse Kerstfair (in 2020 voor de 11e keer), in dorpshuis De Wiekslag, met traditionele en vernieuwende tongstrelende hapjes, muzikale ondersteuning voor de oren, informatie van verenigingen en bedrijven en een groot aanbod en diversiteit in de meer dan 30 kramen.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Knapzakroute Wapserveen (16,5 km).

- Dit dorp is een van de langste dorpen van Drenthe, met een bijzonder landschap: het wegdorpenlandschap. Door verandering in het grondgebruik en schaalvergroting nam de biodiversiteit in het gebied sterk af en ging de landschapskwaliteit achteruit. Alle reden voor provincie Drenthe, gemeente Westerveld, de lokale Stichting Boermarke en Landschapsbeheer Drenthe om samen met de inwoners en de Vogelwacht Uffelte e.o. het project 'Boerenlandvogels en landschap Wapserveen' in uitvoering te brengen.

Het project is in 2015 afgerond. Op 32 erven is een erfvogelscan uitgevoerd, waarbij is gekeken of de erven geschikt zijn voor boerenlandvogels zoals kerkuilen, boerenzwaluwen en spotvogels. De eigenaren van deze erven hebben een individueel plan gekregen om hun erf te herinrichten en te beheren, zodat het aantrekkelijk wordt voor deze vogels om in te leven en voedsel in te vinden. Naast de erfadviezen zijn er 2 poelen aangelegd en 2 poelen schoongemaakt. Er zijn 32 nestkasten geplaatst voor onder andere de steenuil, kerkuil en de boerenzwaluw. Verder is op diverse locaties Amerikaanse vogelkers verwijderd, een niet streekeigen plantensoort die zich snel verspreidt en daarmee andere streekeigen soorten verdringt. Ook zijn lijnvormige landschapselementen zoals singels, houtwallen en bosjes hersteld en verbeterd. Naast de werkplannen voor bewoners zijn ook plannen opgesteld voor terreinen van de gemeente Westerveld en Staatsbosbeheer. (bron: Landschapsbeheer Drenthe, 11-8-2015)

- Natuurlijke vijanden creëren die de eikenprocessierups te lijf gaan is een van de projecten van Boermarke Wapserveen. In 2017 zijn ze gestart met een driejarige proef ‘Natuurlijke aanpak van de eikenprocessierups door biodiversiteit’, mede mogelijk gemaakt door een bijdrage vanuit LTO Noord Fondsen. De provincie Drenthe, de gemeente Westerveld, Vermillion Energie, het Prins Bernhard Cultuurfonds, Agrarische Natuur Drenthe, Biologische plaagbestrijding Biocontrole en de ecologische hovenier Klavertje Vier helpen ook mee met geld of middelen. Het is deze samenwerking die LTO Noord Fondsen graag ziet.

In de zomer is er geen eikenboom in een lanenstructuur te vinden die niet vol zit met de eikenprocessierups. Het gevaar zit hem in de honderdduizenden brandharen die de beesten afvuren als ze verstoord worden. Dat levert allergische reacties op bij mensen en dieren. Honden kunnen er zelfs aan doodgaan. Het probleem neemt jaarlijks toe. Het Westeinde in Wapserveen is een laan met tientallen eikenbomen. Het proefgebied waar het om gaat is 800 meter lang. Een paar kilometer verderop ligt de Van Helomaweg, ook een eikenlaan. Dit is het zogeheten referentieperceel. Je weet pas of een proef werkt, als je de data naast die van een andere, vergelijkbare locatie kan leggen waar je geen proef houdt. Aan het Westeinde gingen duizenden planten van tientallen soorten de grond in. Ze moeten insecten trekken die de rupsen verorberen. Dat betekent het hele jaar door een goede biotoop creëren. Sluipwespen, gaasvliegen en andere geleedpotige rovers zijn welkom. Ook realiseerde de Boermarke in samenwerking met een plaatselijke basisschool nestkasten voor koolmezen, pimpelmezen, mussen en meer gevederde rupseneters. Ook hangen er kasten voor grootoorvleermuizen. Die zijn ook verzot op de rupsen. Even verderop, aan de Van Helomaweg, zijn al die maatregelen niet genomen.

Het resultaat na één jaar: 26 nesten in het proefgebied, terwijl er 165 werden verwacht, en 300 nesten aan de Van Helomaweg, volgens verwachting. Na een jaar kunnen daar nog geen conclusies aan worden verbonden, maar het geeft de betrokkenen wel moed. De bermen in ons land zijn volgens de Boermarke monoculturen. Natuurlijke vijanden ontbreken en daarom gedijt de eikenprocessierups zo goed. “We moeten terug naar het bloem- en plantrijke verleden, althans dat denken wij”, zegt Piet Idserda, boer en lid van de werkgroep van de Boermarke die de rups bestrijdt. De Boermarke Wapserveen, een lokale overkoepelende organisatie voor de agrarische sector in het dorp, besloot het anders te doen. De klassieke manier van bestrijden is kostbaar en de effecten zijn gering. Beter is het om het ecologische evenwicht te herstellen, want dat is volgens de Boermarke de oorzaak van alle ellende. “Natuurlijke vijanden in stelling brengen en koesteren”, zegt Ton Spijkerman, voorzitter van de Boermarke. Hij heeft een biologisch melkveebedrijf met 85 koeien en ook hij heeft last van de rups.

Het grote geluk van de Boermarke is dat alle kennis voorhanden is in en rondom het kleine dorp. Ecologisch hovenier Nils van Ligten woont in Wapserveen. Dat geldt ook voor entomoloog Sylvia Hellingman, autoriteit op het gebied van de eikenprocessierups. Zij doet al jaren onderzoek naar de eikenprocessierups. Dagelijks gaat Hellingman in het seizoen op pad om data te verzamelen uit het proefgebied en de referentielocatie. Zij bewees hierdoor dat de rupsen, naast hun karakteristieke nesten in bomen, ook nesten onder de grond maken. Toen ze een aantal bomen langsliep, zag ze tot haar verbazing dat vier van de zogenaamde ‘grondnesten’ weer de boom in waren verhuisd. Die nesten kunnen ook in een soort winterslaap in de grond blijven, totdat de omstandigheden beter zijn. Dit kan jaren duren. Projectleider van het project René Vree Egberts van Agrarische Natuur Drenthe woont in het naburige Diever. (bron: LTO Noord)

"Om overlast van de eikenprocessierups in de zomer tegen te gaan, is het verstandig om in de herfst al met de voorbereidingen te beginnen, aldus voorzitter Ton Spijkerman van Boermarke Wapserveen. De Boermarke pioniert sinds 2017 met een eigen succesvolle bestrijdingsmethode, die inmiddels leidraad is voor heel Nederland. Via de natuurlijke bestrijding wisten de boeren samen met hun dorpsgenoten het aantal plaagrupsen drastisch terug te brengen. Dat deden ze door in de wegbermen bij de eikenbomen een aantrekkelijk leefgebied te creëren voor de natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups. Dat zijn niet alleen koolmeesjes, maar ook sluipwespen, gaasvliegen en vleermuizen. Het samenwerkingsverband van boeren startte in 2017 samen met Agrarische Natuur Drenthe en rupsendeskundige Silvia Hellingman uit het dorp met een project waarbij de hele dorpsgemeenschap werd betrokken. Basisscholieren timmerden nestkastjes, vrijwilligers richtten wegbermen in met specifieke planten- en bloemenmengsels om insecten te trekken en er werden kasten opgehangen voor vogels en vleermuizen.

‘We hadden van te voren twee bijeenkomsten gehouden voor dorpsgenoten. De reacties waren positief. ‘Dit is wat’, hoorde ik toen van de deelnemers’, vertelt Spijkerman. ‘Daaruit bleek dat we draagvlak hadden. Wat natuurlijk meespeelt is dat ze er zelf ook last van hebben.’ Vervolgens werd een plan van aanpak opgesteld, financiering aangeboord en werden geschikte locaties gezocht. Een plaatselijke hovenier en een loonwerker hielpen hun dorpsgenoten bij het inzaaien en beplanten van de wegbermen. De Vogelwacht uit Uffelte hield de nestjes in de gaten, IVN-leden monitorden de vleermuizen. De scholieren die eerder zo ijverig waren geweest met het timmeren van de nestkastjes, mochten ze onder begeleiding zelf ophangen. Het hele dorp deed mee, en daarmee werd het een project van en voor iedereen. ‘Het vergroot zo ook de onderlinge samenhorigheid in Wapserveen’, ervaart Spijkerman.

Als je in het najaar begint met de voorbereidingen en de eerste activiteiten, ben je nog net op tijd, hebben de deelnemers ervaren. En zorg ervoor dat je het hele jaar door een goede leefomgeving hebt voor de dieren die later de rupseneitjes of de eikenprocessierupsen zelf opeten, raadt Spijkerman aan. ‘Houd liefst jaarrond bloeiende planten in de bermen en tuinen, of in ieder geval zo lang mogelijk.’ Twee jaar na de start is het effect van de natuurlijke bestrijding in het dorp opmerkelijk. Op de locaties waar het bermbeheer is toegepast en de nestkastjes zijn opgehangen, zijn in de zomer van 2019 tot 80 procent minder rupsen waargenomen. Daarnaast zijn de bloeiende bermen ook een mooi gezicht en werkt het positief uit voor de biodiversiteit.

Boermarke Wapserveen heeft samen met Agrarische Natuur Drenthe een praktisch 'Draaiboek Bevorderen natuurlijke bestrijding eikenprocessierups door biodiversiteit' met veel handige tips opgesteld, dat voor iedereen beschikbaar is. Het wordt inmiddels ook elders in Nederland toegepast." (bron: Agrarische Natuur Drenthe) - Uit het hele land komt men kijken hoe ze hier succcesvol met natuurlijke vijanden de eikenprocessierups bestrijden. Zie ook de powerpointpresentatie van de Boermarke over hun eikenprocessierupsbestrijdingsmethoden (mooi Scrabble-woord!) Het project was aanvankelijk alleen beoogd voor de jaren 2017 t/m 2019. Maar ook in 2020 gaan ze met het project door, met enkele aanpassingen, om het zo op grond van de opgedane ervaringen steeds verder te finetunen.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Wapserveen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Dorpsfilm Wapserveen anno 1956. Inwoners staan voor hun huis, zijn aan het werk of komen toevallig voorbij. Tevens opnamen van onder meer de coöperatieve zuivelfabriek en de onttakelde Molen van Toet. - Dorpsfilm uit 1968.

- Film van de zuivelfabfriek van het dorp in de jaren zeventig.

- Fotoreportages van flora, fauna, monumentale panden en andere bezienswaardige objecten in Wapserveen en omgeving, door Harry Perton.

Terug naar boven

Links / voorzieningen / verenigingsleven

- Nieuws: - Nieuws uit Wapserveen van de Dorpsgemeenschap op Facebook.

- Belangenorganisaties: - De meeste inwoners zijn lid of donateur van Dorpsgemeenschap Wapserveen, die de belangen van het dorp en zijn inwoners behartigt. Ook bevordert en verbetert zij het sociale en culturele leven in het dorp.

- De huidige Boermarke Wapserveen is in 1999 opgericht met als doel het behoud van een vitale agrarische sector in het dorp en daarmee een versterking van de sociaaleconomische structuur van het gebied. Verder is er een collectief weidevogelbeheer van 170 ha met een grote verscheidenheid aan weidevogels. Door presentaties en bijeenkomsten wordt aan de burgers getoond wat boeren o.a. op natuurgebied doen.

- MFC: - In de loop der jaren zijn veel voorzieningen uit het dorp verdwenen. Gelukkig is er nog wél het multifunctionele centrum (MFC) De Wiekslag, met daarin o.a. de school, de kinderopvang, en het dorpshuis, dat onderdak aan de vele verenigingen. Wapserveen heeft een rijk en actief verenigingsleven.Van de ca. 27 verenigingen maakt alleen de ijsclub geen gebruik van De Wiekslag en haar faciliteiten. De Wiekslag heeft o.a. een Bibliokast. Hoe dat werkt, kun je lezen onder de link.

- Onderwijs: - Het MFC biedt dus zoals hiervoor beschreven o.a. onderdak aan Kindcentrum De Vuursteen, waarin de basisschool en Kinderopvang KaKa in Wapserveen hand in hand werken aan de ontwikkeling van de kinderen. KaKa biedt kleinschalige en professionele opvang in en om de school. Voor de allerjongsten is er kinderopvang en voor de kinderen van 2 tot 4 jaar is er enkele dagdelen per week peuterspeelzaal. Daarnaast is er een 3+ groep waarin kinderen eens per week in groep 1 meedraaien om de overgang naar de basisschool vloeiend te laten verlopen. "Ook de Buitenschoolse Opvang (BSO) is gevestigd in het Kindcentrum en heeft daar een eigen ruimte. Deze ruimte straalt ruimte en vertrouwen uit. Daarnaast gebruiken we ook 't Hart van het Kindcentrum als extra ruimte. De kinderen komen na schooltijd naar de BSO, de kleuters worden door een Pedagogisch Medewerker opgevangen bij hun eigen lokaal en gaan daarna samen mee naar de opvang. Nadat er dan gezamenlijk wat gedronken is, gaan ze eerst lekker buiten spelen (als het weer dat uiteraard toelaat). We hebben een natuurlijk speelterrein waar de kinderen heerlijk kunnen vertoeven. Daarna kunnen de kinderen aansluiten bij een activiteit, als ze dat willen. Soms maken we gebruik van de sporthal om even te voetballen of om een ander actief spel te doen."

Goed onderwijs is voor De Vuursteen in Wapserveen onderwijs waarbij kinderen maximaal betrokken zijn, zich voortdurend ontwikkelen en waarbij ze zich goed voelen. Het onderwijs is afgestemd op de individuele ontwikkeling van het kind. Leerkrachten geven les in kleine (combinatie) groepen. Hierdoor is er ruimte voor individuele aandacht en leren kinderen zelfstandig werken. De kracht van Kindcentrum De Vuursteen is dat er veel contact is tussen de groepen. Kinderen hebben zo de kans van zowel leeftijdsgenootjes als kinderen uit andere groepen te leren. Ouders zijn actief betrokken bij school en deelgenoot van de ontwikkeling van hun kind. Afstemming tussen leerkrachten, pedagogisch medewerkers en ouders vindt doorlopend plaats. Daarnaast vervullen ouders, grootouders en dorpsgenoten een actieve en ondersteunende rol binnen de Brede School.

- Muziek: - Muziekvereniging VCE Westerveld is in 2013 ontstaan uit fusie van de muziekverenigingen Vogido uit Wapse, Excelsior uit Wapserveen en Concordia uit Frederiksoord (de laatste twee waren al eerder met elkaar gefuseerd). "Het orkest bestaat uit ongeveer 60 enthousiaste leden, jong en ouder, die het leuk vinden om samen muziek te maken. Ons orkest bestaat uit een modern fanfare orkest, een opleidingsorkest (voor jeugd en beginnende volwassenen), Blaoskapel de Zendestriekers en een Saxofoonensemble. VCE Westerveld organiseert ook tal van andere activiteiten zoals het bezoeken van basisscholen, voorspeelmiddagen en diverse concerten in de regio. Daarnaast verlenen wij onze medewerking aan concerten in verzorgingshuizen of tijdens andere evenementen. Het repertoire van het orkest is breed: van klassiek tot marsen, van de roaring twenties tot de Flower Power, van film- tot musicalmuziek en van Adele tot Armin van Buuren. Nieuwe leden zijn altijd van harte welkom. Bekijk onze site voor de mogelijkheden of kom eens langs tijdens een van onze concerten of repetities. We ontmoeten je graag!"

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Wapserveen.

- Korfbalvereniging Moedig Voorwaarts is opgericht in 1923.

- Zorg en welzijn: - De Plus Boerderij is een kleinschalige zorgboerderij gelegen aan de rand van een prachtig natuurgebied in het dorp. Een zorgboerderij die door de aanwezigheid van een arts, een verpleegkundige en een orthopedagoge complexe zorgvragen aan kan. Even tot rust, of juist in actie komen? Op de Plus Boerderij kan dat. Ongeacht je zorgvraag. Kom je uit het ziekenhuis en heb je nog iets teveel zorg nodig om naar huis te kunnen, of wil je gewoon even lekker op een boerderij zijn? Word je thuis goed verzorgd, maar willen jouw gezinsleden, met of zonder jou, een weekendje uitrusten? Wil je er gewoon even tussen uit en ergens anders zijn? Dan ben je van harte welkom in Wapserveen. Voor een dag, een week of langer, het is allemaal mogelijk. Revalidatie, Reactivering en Respijtzorg, op de Plus Boerderij kan het allemaal. Zij zorgen voor de medische kant, zodat jij die even kunt vergeten!

- Duurzaamheid: - "De werkgroep Besparen Met Energie in Wapserveen is in augustus 2018 van start gegaan. Wij organiseren informatieavonden om inwoners te vertellen over de mogelijkheden van isolatie, het besparen van energie en het opwekken van energie. Wij hebben samen met het bedrijf Bespaarpartner uit Steenwijk een collectieve inkoopactie voor zonnepanelen opgezet. In de winter van 2018 / 2019 zijn verschillende leden van de werkgroep het dorp rond gegaan met een infraroodcamera, ook wel een thermografische- of warmtecamera genoemd. Hiermee hebben we bij degenen die dat wilden in beeld gebracht hoe het ervoor staat met de isolatie van hun woning. Vervolgens is een speciale informatieavond hierover georganiseerd. Ook heeft de werkgroep een voorlichtingscampagne georganiseerd op de basisschool.

Dat heeft zo veel opgeleverd dat wij durven te zeggen: “Wapserveen energieneutraal in 2030: dat kan!” De gemeente Westerveld steunt ons daar in. Maar hoe gaan we dat doel bereiken? Dat willen wij met de inwoners gaan bespreken. Daarom nodigen we iedereen uit op 11 maart 2020 in De Wiekslag. Toegang gratis, en je krijgt nog koffie van ons ook! Na een korte schets van de stand van zaken en nieuwe ontwikkelingen gaan we ‘aan het werk’ (ja, u ook!). In een aantal groepen willen we een ‘harsenhoos’ (voor de Hollanders onder ons: brainstorm) organiseren over hoe te komen tot dat energieneutrale Wapserveen, voor zowel burgers als ondernemers. Welke ideeën leven er over energiebesparende maatregelen, isolatie oude woningen, zelf energie opwekken, samenwerken met ondernemers, hoe krijgen we iedereen mee?" Wordt vervolgd dus...

- Op Van Zijlweg 3 in Wapserveen is al sinds 1969 De Hobbitstee gevestigd, een van de oudste leefgemeenschappen van Nederland. Een plek waar al bijna 50 jaar duurzame doelen worden verwezenlijkt door te doen. Eigen groenten verbouwen, hergebruik van afval en water, op ecologische wijze bouwen, en lokaal ondernemen. Iedereen draagt bij met zijn of haar unieke kwaliteiten. In 2017 hebben ze op De Hobbitstee een uniek duurzaam circulair huis gebouwd, genaamd De Deel. Van lokale en natuurlijke bouwmaterialen, met nul op de meter, passieve ventilatie, een zonneschoorsteen en nog veel meer moois. Uitgangspunten hierbij zijn: waar mogelijk gebruik van lokaal aanwezige restmaterialen en natuurlijke bouwmaterialen, zelfvoorzienend in energie, watervoorziening en -zuivering. Het ontwerp van het huis is geïnspireerd op het zogeheten ‘earthship’ van architect Michael Reynolds. Kenmerkend is de zongerichtheid. De Deel is aangepast aan de Nederlandse situatie. Het huis heeft een houtskelet met strobalen wanden en leemafwerking. De gehele zuidgevel is van glas, de noordgevel heeft juist zo min mogelijk ramen. De stamp lemen vloeren en lemen wanden zorgen voor een grote thermische massa. Dit bespaart energie en zorgt voor een comfortabel binnenklimaat.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Wapserveen.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)