Tilligte

Plaats
Dorp
Dinkelland
Twente
Overijssel

Tilligte Ootmarsumsestraat.jpg

Tilligte, Ootmarsumsestraat

Tilligte, Ootmarsumsestraat

tilligte_rk_kerk_simon_en_judas.jpg

Tilligte, RK Simon en Judaskerk

Tilligte, RK Simon en Judaskerk

tilligte_westerveldmol.jpg

Tilligte, molen Westerveld Möl

Tilligte, molen Westerveld Möl

tilligte_mariakapel_640x480.jpg

Tilligte, de in 2003 gebouwde Mariakapel is al snel na haar opriching uitgegroeid tot een bedevaartplaats waar van heinde en verre jaarlijks ca. 25.000 Mariavereerders en pelgrims naartoe trekken.

Tilligte, de in 2003 gebouwde Mariakapel is al snel na haar opriching uitgegroeid tot een bedevaartplaats waar van heinde en verre jaarlijks ca. 25.000 Mariavereerders en pelgrims naartoe trekken.

Denekamp schuivenhuisje of sluizenhuisje of Dinkelhuisje kruising Dinkel en kanaal Almelo-Nordhorn [640x480].JPG

Een van de unieke monumenten waar Tilligte bekend om is, is het Schuivenhuisje uit 1884, ook wel Sluizenhuisje of Dinkelhuisje genoemd, op de 'kruising' van de Bijdinkel met het Kanaal Almelo-Nordhorn.

Een van de unieke monumenten waar Tilligte bekend om is, is het Schuivenhuisje uit 1884, ook wel Sluizenhuisje of Dinkelhuisje genoemd, op de 'kruising' van de Bijdinkel met het Kanaal Almelo-Nordhorn.

Tilligte

Terug naar boven

Status

Tilligte is een dorp in de provincie Overijssel, in de streek Twente, gemeente Dinkelland. T/m 2000 gemeente Denekamp.

Terug naar boven

Naam

Bijnaam van de inwoners
Waterpönskes. Het begrip 'waterpönskes' stamt uit de tijd dat het gebied tussen de Dinkelbrug en 'n öwerloat (landkruis bij Borgerink) bij hevige regenval regelmatig overstroomd was.

Oudere vermeldingen
1295 Tilgede, 1385 apud Tylghede, 1400 Tijlghede, 1457 Tellicht, 1478 Telligt.

Naamsverklaring
Betekent 'groep jonge eiken', vergelijk Telgt.(1)

Terug naar boven

Ligging

Tilligte ligt NW van Denekamp, ZO van Ootmarsum.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Tilligte 85 huizen met 463 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 300 huizen met ca. 750 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

- Op initiatief van de Dorpsraad is eind 2015 het boek ‘Boerderijen in Tilligte en hun bewoners’ verschenen. Het boek is de kroon op bijna vier jaar werk van Jan Busscher, Henk ten Dam en Geertruud Reinink-Ribberink. Zij inventariseerden, met hulp van nog een aantal inwoners, in totaal 81 boerderijen die in de afgelopen eeuwen in het dorp en omgeving hebben gestaan. De auteurs bezochten alle 81 boerderijen en tekenden niet alleen de historie op, maar vooral ook de menselijke verhalen achter de gevels van de boerderijen, waar het tot in het midden van de vorige eeuw vaak armoe troef was.

De geschiedenis van het dorp is hoofdzakelijk gebaseerd op die van de vele boerenerven door de eeuwen heen. Steeds meer boerderijen hebben echter vooral de laatste halve eeuw hun functie als agrarisch bedrijf verloren. Waren er na de laatste wereldoorlog nog zo’n 80 boerderijen in bedrijf, momenteel zijn dat er nauwelijks nog 15 (de meeste andere boerderijen zijn verdwenen of hebben een woonbestemming gekregen). Dat is hetzelfde aantal als zo rond 1500. Die enorme terugloop is het gevolg van vooral schaalvergroting binnen de gehele agrarische sector en dus niet specifiek voor Tilligte en haar agrarische omgeving. Van die inmiddels vele beëindigde boerenbedrijven zijn nog legio verhalen en foto’s. Dat alles bij elkaar heeft geleid tot het initiatief een boek uit te brengen, waarin die oude, vroegere boerenhoeven plus de nog altijd in functie zijnde boerderijen in en rond het dorp worden beschreven.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De N349 ter hoogte van Tilligte is in 2009 heringericht.

- Tilligte mocht tot 2015 10 nieuwe woningen bouwen. Over de periode van 2015 tot 2020 komen daar nog eens maximaal 9 huizen bij. Al met al zijn dat er 6 minder dan aanvankelijk in de gemeentelijke woonvisie van Dinkelland beoogd was. In september 2018 richt de Dorpsraad zich met een 'noodkreet' tot de gemeenteraad, waarin zij meldt dat het dorp op korte termijn 20 woningen nodig heeft. Alleen op die manier kan het dorp volgens de Dorpsraad zijn huidige voorzieningenniveau in stand houden. Er is namelijk een relatief grote groep jongeren in het dorp, die er graag wil blijven wonen, maar waarvoor geen geschikt woningen beschikbaar zijn. Als die jongeren naar elders vertrekken, leidt dat tot minder leden voor de diverse verenigingen, en nog minder leerlingen voor de basisschool, waar de afgelopen jaren het leerlingenaantal al is gezakt van ca. 85 naar 65. Als de jongeren vertrekken, zou dat weleens onder de 50 kunnen gaan komen, waardoor het voortbestaan van de school in gevaar komt. De Dorpsraad stelt voor een wijkje aan de westkant van het dorp te realiseren. Daar zouden ook woningen moeten komen voor senioren die kleiner willen gaan wonen, want ook daar is behoefte aan.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Tilligte heeft 5 rijksmonumenten.

- Tilligte heeft 4 gemeentelijke monumenten.

- De RK Simon en Judaskerk is in 1916 gebouwd naar ontwerp van architect A. Kropholler uit Scheveningen.

- De in 2003 aan de Westenveldweg gebouwde Mariakapel is, mede door haar intieme en eigen karakter, al snel na haar opriching uitgegroeid tot een bedevaartplaats waar van heinde en verre jaarlijks ca. 25.000 Mariavereerders en pelgrims naartoe trekken. - Beschrijving van de Mariakapel te Tilligte en de bedevaarten op de site van het Meertens Instituut.

- De in 1864 gebouwde Westerveld Möl (Westerveldmolen, voorheen Brunninkhuismolen) is een achtkante beltkorenmolen. De molen is in de jaren dertig onttakeld, waarna alleen het onderste stuk van de romp overbleef. In 1984 is de molen aangekocht door Molenstichting Lattrop-Tilligte, die in totaal 4 molens in beheer heeft.

- Het rijksmonumentale, imposante en unieke* Schuivenhuisje, ook wel Sluizenhuisje of Dinkelhuisje genoemd (Z van Harseveldweg 4), is een stuw die het kanaal Almelo-Nordhorn voedt met water van het riviertje de Bijdinkel (een zijtak van de bekendere Dinkel). Het ligt NW van Denekamp, op de kruising van de genoemde waterlopen, nog nét op grondgebied van het dorp Tilligte (direct Z hiervan ligt het grondgebied van het dorp Denekamp. Daarom wordt dit object in andere bronnen weleens ten onrechte onder Denekamp beschreven). Het Schuivenhuisje is gebouwd in 1887, toen de scheepvaart op het Almelo-Nordhornkanaal nog groeiende was. Door het ophalen van de stalen schuiven werd de waterstand met behulp van de Dinkel op peil gehouden, waardoor het kanaal ten tijde van droge zomers niet droog kwam te staan. Toen in 1960 het kanaal Almelo-Nordhorn werd afgesloten voor scheepvaart, verloor het Schuivenhuisje zijn functie.
* Een vaak misbruikt woord, maar volgens ons is hier echt maar één exemplaar van.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - Carnavalsvereniging De Waterpönskes (voor een verklaring van deze naam zie het hoofdstuk Naam).

- Klootschietwedstrijd om de Zuil van Tilligte op een zondag in februari.

- Touwtrektoernooi op een zondag in mei. Touwtrekvereniging Koapman is opgericht in 1981 en heeft een herenteam en een damesteam, die beide op hoog niveau spelen o.a. op EK's en WK's.

- Het Twents Oldtimer Festival (september) is een weekend vol oldtimers te midden van muziek, cultuur, trekkertrek en theater.

- "De in 1932 opgerichte klootschietersvereniging KV Ons Streven Tilligte organiseert jaarlijks op een zaterdag in augustus haar KloatschéétersMarathon. Aan dit toernooi kan worden deelgenomen door alle georganiseerde en niet-georganiseerde kloatschééters, klootschieters en recreanten. Tevens worden onze Duitse sportgenoten uitgenodigd. Deze dienen tijdens de wedstrijd echter wel Nederlands materiaal te gebruiken. Hieronder vallen ook de blauwe NK-kloot en de Ierse stalen kloot. Het af te leggen parcours bestaat geheel uit goede asfaltwegen. De lengte is ongeveer 9,5 kilometer. Voor de dames, veteranen, vrije bedrijven en de 4e klasse heren is de lengte van het parcours 2 km korter. In elke klasse zijn fraaie prijzen te winnen, terwijl voor de beste heren- en damesploeg een wisselbokaal beschikbaar is. De winnaar van de dag op de grote ronde wint € 150,00. Maar ook voor de overige winnaars zijn er fraaie bekers en geldprijzen te winnen. En “last but not least” vind je bij ons nog altijd de onnavolgbare gezelligheid na de wedstrijd in de tent."

- Kemveldloop (o.a. halve marathon) op een woensdag in augustus.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Natuurgebied Beneden-Dinkeldal, beheerd door Natuurmonumenten, ligt N van Tilligte, langs de Kerspelweg en de rivier de Dinkel.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Tilligte, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Tilligte.

- Belangenvereniging: - Dorpsraad Tilligte.

- Onderwijs: - Basisschool 'n Esch in Tilligte heeft ca. 70 leerlingen, die afkomstig zijn uit het dorp en het omliggende buitengebied. De school ligt in een rustige, groene omgeving en beschikt over een ruime speelplaats. De ruime lokalen zijn voorzien van digitale schoolborden. Het motto van de school is 'Onderwijs op maat in een veilig en geborgen klimaat'.

- Muziek: - Muziekvereniging Amicitia is opgericht in 1978. De vereniging bestaat uit een brede groep enthousiaste muzikanten vanaf een leeftijd van ca. 9 jaar met als doel plezier hebben in het met elkaar muziek maken in een open en ongedwongen sfeer. De vereniging wordt mede ondersteund door gemeente, donateurs en vele vrijwilligers die bijdragen in de vorm van hulp, organisatie en financiële middelen. Eens per week wordt er gerepeteerd in Tilligte. Meerdere malen per jaar worden er concerten en muzikale evenementen georganiseerd, en worden evenementen en festiviteiten in het dorp muzikaal opgeluisterd. De fanfare telt ca. 25 muzikanten en de slagwerkgroep ca. 12. Een 16-tal fanfare- en slagwerkgroepleden is ook actief binnen dweilorkest De Dinkelöaskes.

- Sport: - Voetbalvereniging DTC '07 (= Dinkelland Tilligte Combinatie) is opgericht in 2007 en heeft locaties in beide dorpen.

- Volleybalvereniging Ti Volley.

- Zorg: - Aan de rand van Tilligte ligt de volledig nieuwgebouwde Boerderijcampus Erve Meinders. Op deze mooie locatie bieden ze allerlei vormen van opvang en leer- en werkplekken voor jongeren en volwassenen met een beperking of gedragsproblemen. Twaalf deelnemers wonen permanent op deze locatie van Boerderijcampus. Maar Erve Meinders heeft ook de leuke boerderijwinkel Werk in de Winkel, bakt de overheerlijke Koekjes van Eigen Deeg en organiseert activiteiten voor bedrijven en groepen.

Erve Meinders is er voor volwassenen vanaf 18 jaar met een lichamelijke of verstandelijke beperking of een psychische stoornis, maar ook voor mensen die vanuit Wajong, re-integratie- of leer-werktrajecten weer zinvol aan de slag willen. Mensen die prettig willen werken in een omgeving waar rust, aandacht, zorg en respect belangrijk zijn. De manege en Werk in de Winkel is voor iedereen toegankelijk, dus kom gezellig langs voor een kopje koffie of een origineel cadeautje. Ook voor kinderfeestjes en workshops, zorgeloos vergaderen, teambuilding, relatie- en kerstgeschenken en paardrijlessen kun je bij Erve Meinders terecht. - In oktober 2016 hebben Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima Erve Meinders bezocht, en kregen er uitleg over deze vorm van herbestemming van het platteland.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Tilligte.

Reactie toevoegen