Status

- De Zilk is een dorp in de provincie Zuid-Holland, in de regio Bollenstreek, gemeente Noordwijk. T/m 2018 gemeente Noordwijkerhout.

- Onder het dorp De Zilk valt ook de buurtschap Ruigenhoek (grotendeels).

Naam

Oudere vermeldingen
1399 (an der) Silke, 1455 die Zilke.

Naamsverklaring
Volgens de jongste verklaring een afleiding van terra salica 'grond waarop de Salische wet van toepassing was' (wat oorspronkelijk gevolgen had voor de erfelijke overdracht).(1)

Ligging

Het dorp De Zilk ligt NO van het dorp Noordwijkerhout. De dorpskern grenst in het W aan de N206 (Zoetermeer - Aerdenhout), in het Z aan de N442, in het O aan de Leidsevaart en het dorp Hillegom, en in het N aan de provincie Noord-Holland (kern Vogelenzang). In het Z loopt de grens van het dorpsgebied met het Z hiervan gelegen Noordwijkerhout door de Delfweg en de Ruigenhoekweg.

Statistische gegevens

In 1840 heeft De Zilk 17 huizen met 124 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 900 huizen met ca. 2.200 inwoners.

Geschiedenis

Heemkunde
"In 1998 nam een aantal Zilkers het initiatief tot het organiseren van een millenniumtentoonstelling in de oudejaarsweek 1999. Er werd een commissie gevormd en een expositie neergezet die heel veel enthousiaste bezoekers naar de hal van Piet Bakker aan de Beeklaan trok. Onder leiding van Frits Klinkenberg (voorzitter) verzorgden zij een presentatie van de H. Hartkerk (Jos de Winter), bollenteelt (Jos Mulder), waterleidingduinen (Henk van de Barselaar), verenigingen (Theo van Gijlswijk) en kunst (Bep van der Lans-Lengers.) De expositie liet het leven in De Zilk van de 20e eeuw zien. Het werd de commissie duidelijk dat er veel interesse was in de historie van het dorp en besloot derhalve om de expositie een blijvend vervolg te geven. Dat leidde in 2001 tot de oprichting van Stichting Genootschap Oud De Zilck. Samen met Sjaak Hoeks vormden bovengenoemde personen het eerste bestuur van het Genootschap. Donateurs ontvangen twee maal per jaar het boekje ‘Terra Salica’. Hierin staan onder meer verhalen, foto’s en interviews met (oud) Zilkers.

Het kleine stipje dat ons dorp op de kaart van Nederland vormt, blijkt een actieve gemeenschap met een boeiend verleden van niet alleen veeteelt en bollenteelt, maar met onder haar inwoners ook winkeliers, smeden en andere ambachtslieden. Actieve verenigingen die aan sport, cultuur en muziek maar ook aan kermis en carnaval in het dorp gestalte geven, maakten en maken De Zilk tot een levendig dorp en een hechte gemeenschap. Door onderzoek te doen naar de historie van het dorp en zijn inwoners en de resultaten vast te leggen en te archiveren, zorgt Genootschap Oud De Zilck ervoor dat deze informatie voor ons én voor de generaties na ons beschikbaar komt en blijft. De stichting is dan ook zeer geïnteresseerd in kaarten, prenten, tekeningen, foto’s, stambomen, publicaties, krantenartikelen, gebruiks- en andere voorwerpen etc. Door het jaar heen organiseert het Genootschap diverse inloopochtenden en -avonden, waarop je met de club kunt kennismaken en je eventuele vragen over de geschiedenis van het dorp of over familie uit het dorp kunt voorleggen.

Oproep: Genootschap Oud De Zilck beschikt inmiddels over een mooi archief waar we trots en zuinig op zijn. Het archief is immers waar het binnen het Genootschap om draait! Wij zijn dringend op zoek naar een locatie in De Zilk waar wij ons archief kunnen opslaan. De ruimte hoeft niet groot te zijn, maar liefst wel voor de bestuursleden vrij toegankelijk, droog en schoon en ruimte biedend aan een archiefkast en een buro of werkblad waaraan administratieve handelingen verricht kunnen worden. Heb je een dergelijke ruimte beschikbaar of heb je een tip daaromtrent, neem dan contact op met een van de bestuursleden."

Boek
In 2012 heeft Genootschap Oud De Zilck een tentoonstelling georganiseerd over de 32 huizen in De Zilk die op dat moment al 100 jaar of ouder waren. Dat was een groot succes. Vele inwoners hebben de tentoonstelling bezocht, en ook oud-inwoners die al geruime tijd niet meer in het dorp waren terug geweest, en vele bekenden hebbenn ontmoet. De 32 panden betreffen onder meer kleine arbeidershuisjes, villa’s van bloembollenkwekers en boerderijen. Met als basis de eerste maal dat een huis op de kadastrale kaart is ingetekend is het aantal huizen bepaald. Verder onderzoek in het gemeentearchief gaf gegevens van bewoners en eigenaren. Daarna is geprobeerd nazaten te vinden van vorige bewoners en eigenaren, om de details te vernemen. De medewerking van deze mensen was zodanig dat het onderwerp echt is gaan leven. Bij de tentoonstelling is ook een boek verschenen, waarin alle 32 huizen zijn beschreven. Het gaat om de volgende huizen: Regenvlietweg 1/3/30/47a, Ruigenhoek 13/31/35, Wassenaarseweg 8/10/12, Zilkerbinnenweg 30/33/35/38/48/52/54/68/70/72, Zilkerduinweg 36/66/227/251/32/334/336/349/354/360/362/371. Het boek omvat 125 pagina’s, kost € 19,50 en is verkrijgbaar bij Genootschap Oud De Zilck.

Bezienswaardigheden

- De Zilk heeft geen rijksmonumenten. Het dorp heeft een 5-tal gemeentelijke monumenten (maar wellicht zijn het er meer. Onder de link staan ze namelijk ten onrechte onder de plaats Noordwijkerhout, waarbij de dorpsnaam bij een 5-tal objecten staat aangegeven, maar wellicht zijn het er daarom nog meer, en staat het niet bij alle van toepassing zijnde objecten aangegeven).

- Oorspronkelijk vielen de katholieke inwoners van De Zilk onder de parochie van Vogelenzang. In 1920 wordt de buurtschap een dorp door het gereed komen van de Heilig Hart van Jezuskerk (Beeklaan 13), gebouwd naar een ontwerp van de bekende architect Jos Margry, die in totaal een 15-tal kerken heeft ontworpen. In kringen van kerk- en architectuurkenners wordt deze kerk als een 'belangrijk werk' van Margry geclassificeerd. Het is een driebeukige neogotische kruiskerk. In 1922 is de kerk vergroot. De kerk ligt aan de oude dwarsverbindingsweg naar Hillegom. Aan de achterzijde van de kerk ligt de begraafplaats. De kerk is vrij gaaf gebleven en heeft een verrassend rijk, neogotisch interieur met gedetailleerde gewelven en diverse decoraties. Aan de voorkant ligt de entree achter een halfrond portaal met drie togen. Boven de twee houten openslaande toegangsdeuren zijn drie glas-in-loodramen in toogvormig metselwerk gezet. Wat opvalt is dat de kerk volledig van glas-in-loodramen is voorzien. Vrijwel overal zijn nieuwe voorzetramen aan de buitenkant geplaatst.

De kerk telt zes kapellen, waaronder een dagkapel die door een smeedijzeren hek van de rest van de kerk kan worden afgesloten. Op het hek staan vier scheepjes afgebeeld. Het hek is afkomstig uit een inmiddels gesloopte kerk in Beverwijk. Middenop prijkt een fraai medaillon met een voorstelling van het bekende ‘sterke’ verhaal van Jona in de walvis uit de bijbel. De grote ramen links en rechts in ‘het schip’ verbeelden schepping, paradijs, Kerstmis, Goede Vrijdag, Pinksteren en Allerheiligen. De kleinere ramen in het priesterkoor hebben de wonderbare broodvermenigvuldiging, de doop van Jezus in de Jordaan en de heilig Hart devotie tot onderwerp. In het portaal bij de ingang prijkt de tekst: “De Zilk - Het heilig Hart van de Bollenstreek”. De toren is in 1928 aangebouwd en heeft afwijkend metsel- en voegwerk ten opzichte van de rest van de kerk. Het middelste deel van de toren heeft twee smalle ramen naast elkaar, met daarboven aan de zuid- en westkant een klok. De kerk valt tegenwoordig onder de Willibrordusparochie, een fusieparochie die in 2010 is ontstaan uit een fusie van de parochies in Hillegom, Lisse en De Zilk.

- De pastorie van De Zilk (Beeklaan 14) is door een tussengedeelte verbonden met de kerk. Aan de oostzijde van de pastorie ligt een voormalige school. Het pand is gebouwd in twee lagen en een verdieping onder de kap. Het heeft aan de westkant een tweelaagse uitbouw en aan de voorkant een tweelaagse erker. Deze afgeschuinde, vijfkantige erker lijkt aan drie zijden nieuwe vensters te hebben. Hierdoor wordt het karakteristieke uiterlijk van het woonhuis beïnvloed. Onder het rechthoekige, vijfdelige raam in de uitbouw aan de westkant is een gemetselde ruit met kruis te zien. In het portaal aan de westgevel is een boogvormig, negendelig raam met een gemetselde vensterbank. Aan de achterkant bevindt zich een eenlaagse uitbouw en een sier- en moestuin. De achtergevel heeft op de begane grond dubbele openslaande deuren met aan iedere kant uitstekende bakstenen delen. Op de verdieping, boven deze dubbele deuren, is een terugliggend balkon. De hardhouten veranda heeft hetzelfde hekwerk als het balkon aan de achtergevel. De kerk en de pastorie zijn beide een gemeentelijk monument. (bron van de teksten over de kerk en de pastorie: Monumentengids gemeente Noordwijkerhout, editie 2009)

- Henny en IJsbrand van Straalen zijn van jongs af aan altijd al bezig geweest met o.a. sterrenkunde en astrofografie, en actief geweest in diverse verenigingen op dit gebied in de regio. In 2004 zijn ze van het Westland naar De Zilk verhuisd waar ze hun eigen Sterrenwacht Foucault hebben gebouwd. Naast hun publieksactiviteiten blijven zij zelf ook actief als waarnemers en astrofotografen. Ze nemen geregeld de maan, planeten en sterren waar, zowel visueel als fotografisch. De sterrenwacht heeft de beschikking over meerdere telescopen. In het observatorium staat een grote opstelling waarop zowel een planetenkijker als een instrument voor astrofotografie past. Daarnaast hebben ze kijkers die ze op locatie mee kunnen nemen. Foto's drukken ze af in de eigen donkere kamer, maar ook de digitale fotografie met een webcam heeft bij hen zijn intrede gedaan. Op hun nieuwspagina vind je welke dagen ze in het jaar te bezoeken zijn.

- Gevelstenen in De Zilk.

Jaarlijkse evenementen

- Stichting Feestcommissie De Zilk is een club van 15 enthousiaste vrijwilligers die zich inzetten voor de Zilkse gemeenschap. Door het jaar heen organiseren zij verschillende evenementen voor jong en ouder, zoals de Mozaïekwedstrijd (waarbij ca. 50 inwoners strijden om de mooiste bloembollenmozaïeken in hun voortuin), Koningsdag, 4 en 5 mei en de Feestweek (eind augustus).

- Carnaval. - "Carnavalsvereniging de Duinknijnen bestaat uit een grote groep vrijwilligers. Om er voor te zorgen dat er ieder jaar weer een super leuk en gezellig carnavalsfeest gevierd kan worden in ons dorpje De Zilk stopt iedere vrijwilliger veel van zijn of haar vrije tijd in de vereniging. En ieder jaar lukt het weer om elke activiteit tot een knalfeest te maken en staan er weer prachtige mooie wagens klaar voor de optocht."

- De opbrengst van de jaarlijkse Rommelmarkt (op een zondag in april) komt ten goede aan de activiteiten van Jeugdwerk De Zilk (= de reguliere acviteitein door het jaar heen, zoals vermeld in het hoofdstuk Links, plus een jaarlijks Zomerkamp).

Landschap, natuur en recreatie

- "Verborgen in de duinen van de Amsterdamse Waterleidingduinen ligt Kabouterdorp De Zilk. Er is geen specifieke kinderwandeling naar het kabouterbos maar de zoektocht maakt het des te leuker. We krijgen regelmatig te horen dat mensen het Kabouterbos niet kunnen vinden. Gebruik Google Maps om de kabouters niet mis te lopen. Voor oudere kinderen is het zelfs leuk om te kijken of ze door Google Maps te gebruiken het Kabouterdorp kunnen vinden. Het Kabouterdorp is rond 1990 ontstaan door het spontaan plaatsen van een paar kabouters in een deel van de Amsterdamse Waterleidingduinen. Er ontstond een traditie om bij elk bezoek een nieuwe kabouter mee te nemen. Zo ontstond langzaam aan een kabouterdorp met meer dan 200 kabouters. Helaas werd het kabouterdorp begin 2020 door vandalen vernield. Een hulpactie heeft ervoor gezorgd dat het kabouterdorp weer inwoners heeft gekregen. Heb je zelf nog een eenzame (tuin)kabouter thuis die wel wat gezelschap kan gebruiken? Neem de kabouter dan mee naar het kabouterdorp en plaats hem bij een van de kabouterfamilies."

- Het Hoogheemraadschap van Rijnland verbetert de komende jaren het watersysteem in de peilvakken De Zilk en de Zilkerpolder in de gemeenten Noordwijk (voorheen Noordwijkerhout), Hillegom en Bloemendaal. Met een watergebiedsplan verbetert Rijnland het watersysteem vanuit zijn drie hoofdtaken: Droge voeten, Schoon & Gezond water en Voldoende water voor nu en in de toekomst. Dat is nodig om wateroverlast door bijvoorbeeld hevige regenval te beperken en ter voorbereiding op de gevolgen van de klimaatverandering. Door te zorgen voor de juiste doorstroming en inrichting draagt een watergebiedsplan ook bij aan de verbetering van de waterkwaliteit. De Zilkerpolder ligt in de gemeente Noordwijk (voorheen Noordwijkerhout). De peilvakken De Zilk zijn verspreid over de gemeenten Noordwijk (voorheen Noordwijkerhout), Hillegom en Bloemendaal. Een klein gedeelte van de polders wordt gebruikt voor agrarisch gras en bebouwing, maar het overgrote deel is hoogwaardige bollenteelt. De ondergrond bestaat voornamelijk uit stuifzand. De polders grenzen aan de duinen aan de westkant. (bron: Hoogheemraadschap van Rijnland)

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving De Zilk, met laagsteprijsgarantie!

Links

- Onderwijs en kinderopvang. - "Brede school De Egelantier in De Zilk is een kleinschalige school waar alle kinderen gezien worden. We bieden ieder kind een veilige en sfeervolle omgeving, waarin het zich op cognitief en sociaal-emotioneel vlak optimaal kan ontwikkelen. In ons onderwijs vinden we het belangrijk om met ouders samen te werken en houden we rekening met de kwaliteiten van onze leerlingen. Ons ambitieuze en professionele team staat voor iedereen klaar. We hebben een sterk pedagogisch klimaat; we zien alle kinderen. Elk kind heeft talenten en dat ontdekken we samen. We werken met de nieuwste methodes en leren kinderen omgaan met digitalisering en sociale media. We geven onderwijs waar we trots op zijn, met veel aandacht voor de basisvakken taal, lezen en rekenen. Maar ook voor creativiteit en beweging. We zien u als ouders graag als onderwijs- en opvoedpartner en communiceren open en transparant. Sfeer proeven? Kom gerust langs. We maken graag een afspraak met u!"

- Brede School De Egelantier in De Zilk biedt naast de gelijknamige basisschool ook onderdak aan Kinderopvang De Palmboom (met kinderdagverblijf, peuterspeelzaal en BSO).

- Jeugd: - "Al in 1927 komt, onder leiding van pastoor Hafkenscheidt, het jeugdwerk onder de namen 'De Josephgezellen' en de 'Katholieke Jeugd Beweging' tot stand. In 1946 worden de groepen Kabou­ters, Welpen en Gidsen, die onder de jeugdraad vielen, opgericht. In 1958 wordt het idee geboren om een eigen jeugdhuis te bouwen. In 1959 resulteert dit in de oprichting van Stichting Jeugdwerk De Zilk. In 1960 wordt het eigen jeugdgebouw (naast het parochiehuis) in gebruik genomen. In de nacht van 9 op 10 februari 1980 wordt het gebouw, na 20 jaar trouwe dienst, door brand volledig in de as gelegd. Door de inzet van velen kan in 1984 een geheel vernieuwde ruimte boven in het paro­chiehuis worden betrokken, die tot eind 2008 naar volle tevredenheid in gebruik is geweest. In 2009 heeft het jeugdwerk haar deuren geopend op Sportlaan 34, waar een geheel nieuw gebouw is geplaatst.

Stichting Jeugdwerk De Zilk bestaat uit een groep van ongeveer 35 enthousiaste vrijwilligers, die zich met hart en ziel voor de Zilkse jeugd inzet. Zo worden er wekelijkse opkomsten voor de groepen Rakkers, Zwervers en Bikkels georganiseerd, waarbij naar harte lust wordt geknutseld, gedanst en toneel gespeeld. Ook speurtochten door het dorp en in de duinen staan op het programma. Jaarlijks terugkerende evenementen zijn de grootse rommelmarkt eind april (de grootste bron van inkomsten), Sint Maarten (11 november), Sinterklaasintocht, Kerststerrenverkoop en het zomerkamp. Wij ontvangen geen enkele vorm van (gemeente)subsidie, maar met de organisatie van bovengenoemde evenementen houden wij ons financieel drijvend. Mede daardoor kunnen wij onze contributies laag houden en zijn wij voor elk kind en elke portemonnee toegankelijk en bereikbaar."

- Muziek: - "In 1972 is Jeugddrumband De Zilk (JDDZ) opgericht. Na verloop van tijd was de jeugd geen jeugd meer en kwamen steeds meer ouderen de band versterken. In 1974 is daarom de naam veranderd in Altesa (allen te samen). Door de jaren heen is de samenstelling van de drumband nogal veranderd. Tegenwoordig noemen we ons een drumfanfare en wordt onze klankkleur gevormd door baritons, trombones, sousafoons, trompetten, saxofoons, dwarsluiten, piccolo’s en natuurlijk het slagwerk. Onder leiding van Dirk-Jan de Boer zijn we de afgelopen jaren flink gegroeid; ondertussen bestaan we uit ca. 40 spelende leden. Naast het jaarlijkse Voorjaarsconcert, Koffieconcert en diverse optredens in de omgeving worden we bijna elk jaar uitgenodigd om een optreden in het buitenland te verzorgen. Sinds een paar jaar doen we ook mee met wedstrijden, zogeheten concoursen. Daar is het ons gelukt om in 2014 Nederlands Kampioen te worden in de 3e divisie! Tegenwoordig komen we zelfs uit in de 2e divisie."

- "Eind 2004 namen 3 Zilker mannen het initiatief om een shantykoor op te richten in ons dorp. Er werd eerst maandenlang gebrainstormd over een repetitieruimte, muzikanten, een dirigent en een ondernemingsvorm. Ook werd er een minimum van 25 personen gesteld om levensvatbaar te zijn. In februari 2005 werd een oproep gedaan in de plaatselijke weekbladen, met tot gevolg dat er meer dan 50 geïnteresseerden kwamen op de inloopavond. Op 21 februari 2005 werd de eerste repetitieavond gehouden en was de oprichting van het Shantykoor De Zilk een feit. Zo begonnen we onder leiding van dirigent Harry van der Voort, die samen met een aantal Noordwijkerhouters overstapte van een Katwijks shantykoor naar ons koor. Dit zorgde voor een voortvarende start, mede door de toen reeds aanwezige muzikanten.

We oefenen in het parochiehuis, naast de kerk in De Zilk, waar we iedere dinsdagavond van 20.00-22.00 uur bijeen komen. Na afloop is er altijd een gezellige nazit, waar de (zeemans-)verhalen veelvuldig over de tafel gaan. Het koor bestaat momenteel uit ca. 50 leden, waaronder de huidige dirigent Aad Verlaan, maar liefst 5 accordeonisten, een drummer en een basgitarist. We worden veel gevraagd op plaatsen waar het gezellig dreigt te worden en vooral daarom is het zo leuk om bij dit shantykoor te zijn. Het koor is lid van de overkoepelende organisaties ‘Shanty Nederland’ en ‘International Shanty and Seasong’. Hou je van zingen en gezelligheid, maak dan gerust een afspraak om een keer te komen kijken, luisteren of mee te zingen. Een goede stem is mooi meegenomen, maar een goede stemming is het belangrijkst!"

- "Popkoor Just for Fun bestaat sinds 1998 en wordt gevormd door een groep enthousiaste leden van alle leeftijden. De zangers en zangeressen komen uit De Zilk en omliggende dorpen en het koor geniet ruime bekendheid in de regio. Het koor staat onder leiding van dirigente Kasia Przedcieczenska. Elke woensdagavond repeteren we in het parochiehuis naast de Heilig Hartkerk. Na afloop is er gelegenheid om aan de bar gezellig nog wat na te praten. Optredens worden regelmatig optredens verzorgd in gemeenschaps- of verzorgingshuizen, tijdens Korenfestivals zoals Paradiso, Korenlint Haarlem, Zingen aan Zee Zandvoort, Korendagen door het land, Balk Korenfestival West of X-mas with Friends. Daarnaast geeft Just for Fun regelmatig een concert en treedt op als gastkoor bij concerten van andere koren of muziekverenigingen. In het koor wordt veel aandacht gegeven aan kwaliteit en zangtechniek, terwijl de 'Fun' zeker niet wordt vergeten. Muzikaliteit, gezelligheid en een goede binding onder de leden zijn de belangrijkste ingrediënten voor het koor. Ons repertoire is zeer gevarieerd en bestaat uit een mooie mix van Engels- en Nederlandstalige popsongs en enkele Afrikaanse liederen. In de oneven jaren zingen we een veelzijdig Kerst repertoire, variërend van sfeervolle nummers tot swingende Christmas songs."

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)