- Varsen is een buurtschap in de provincie Overijssel, in de streek Salland, gemeente Ommen. T/m 30-4-1923 gemeente Ambt-Ommen.
- Varsen heeft in tegenstelling tot veel andere buurtschappen in de gemeente Ommen - zoals buur-buurtschap Witharen - geen eigen postcode en plaatsnaam in het postcodeboek, voor de postadressen ligt de buurtschap daarom 'in' Ommen.
- Varsen heeft witte plaatsnaamborden en ligt buiten de bebouwde kom.
Terug naar boven- De buurtschap Varsen ligt W van Ommen, N van de Vecht, rond de Varsenerweg.
- Geografisch bijzonder is dat in Varsen de Regge en de Vecht samenkomen, en wel direct W van de provincialeweg Deventerweg (N348).
Terug naar bovenIn 1840 omvat de buurtschap Varsen 31 huizen met 279 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 220 huizen met ca. 550 inwoners.
Terug naar boven- Varsen blijkt reeds in de Bronstijd (ca. 2000-800 v. Chr.) bewoond te zijn geweest.
- In de buurtschap Varsen werden in de 19e eeuw, ten tijde van de Afscheiding (ca. 1835), veelvuldig godsdienstoefeningen gehouden door de afgescheidenen.
- Veel informatie over historische gebeurtenissen in deze buurtschap vind je in het Markeboek Varsen 1650-1826. De marke was overigens veel groter dan wat tegenwoordig als grondgebied van deze buurtschap wordt beschouwd. De oorspronkelijke markegronden (gemeenschappelijke heidegronden) betroffen namelijk ook nog een groot gebied N van de huidige buurtschap. Tegenwoordig liggen daar de buurtschappen Vinkenbuurt en Witharen.
- Wim en Janny van der Heide zijn bewoners van een 127 hectare groot landgoed op Oude Woestendijk 1, dat grotendeels uit natuurgebied bestaat. Zij kochten dit landgoed enkele jaren geleden en gaven het toen zelf de naam 'Landgoed Den Woeste Heide'. Oud-varkensfokker en akkerbouwer Wim van der Heide geeft op zijn landgoed onder meer presentaties en rondleidingen. De deel van de nieuwe woonboerderij is hiervoor ingericht als ontvangstruimte en er is ook een kleinschalig landbouwmuseum. Wim heeft eind 2019 een boek over de geschiedenis van de buurtschap gepubliceerd, getiteld 'Varsen vroeger en nu'. “Geschiedenis heeft mijn grote interesse. Met dit boek wil ik de historie levend maken en iedereen laten zien hoe het vroeger was en nu. Het boek is ook gemaakt samen met de bewoners die graag alle medewerking gaven. Het geeft de ontwikkeling van de woeste gronden weer en het zijn antwoorden op de vraag wat boeit je op deze mooi plek in deze buurtschap. Te lezen is hoe het de mensen hier is vergaan in de loop van de eeuwen”, aldus Van der Heide over zijn initiatief.
Het boek geeft een uitvoerige historie van onder andere de brink en het verdwenen schooltje, de nasleep van de Munsterse oorlog en verhalen van bewoners en oud-bewoners. Verder worden archeologische vondsten uit de buurtschap beschreven evenals de woeste gronden en de ontginningen van weleer in het gebied. De Tweede Wereldoorlog komt aan bod en hoe die periode door de inwoners is beleefd. Ook zijn eigendommen van de boerenerven vanaf 1832 achterhaald en uitvoerig beschreven.
Van der Heide heeft bijna vier jaar aan het boek gewerkt. Hiervoor heeft de schrijver zo’n 600 bezoekjes afgelegd in Varsen en (verre) omgeving. Daarnaast zijn ruim 300 mensen (merendeels oud-Varsenaren) bij de familie Van der Heide op bezoek geweest om hun verhaal te vertellen. Als medeauteur heeft Gert Hemstede de periode van 1400 tot aan de naams-aanneming in 1811 in het geschiedenisboek beschreven. Van der Heide heeft ervoor gekozen zelf uitgever te zijn van het boek. Het is dus niet via de boekhandel te koop. Wel is gekozen voor een professionele opmaak met kwaliteit. Het is een boek van bijna 500 bladzijden met veel illustraties, zowel in kleur als zwart wit. Er is gezocht naar een goede balans tussen foto’s van gebouwen, landschap, personen en documenten. (bron: Harry Woertink, website Oud Ommen)
Terug naar boven- Er zijn plannen om de N340 te verbreden en op te waarderen tot een 100km-weg. Dat heeft nogal wat - negatieve - gevolgen voor bewoners, natuur en landschap. Onder meer zouden Varsen-Zuid en -Noord van elkaar worden gescheiden omdat de weg ter hoogte van de buurtschap niet meer oversteekbaar wordt. De inwoners en ook VNO-NCW zijn voor een noordelijker variant.
Terug naar boven- Varsen heeft 2 rijksmonumenten: een houten wagenloodsschuur met rietgedekt schilddak aan de Varsenerweg nr. 11, en een idem op nr. 14.
- Havezathe De Arendshorst (adres?), waarvan nog weinig over is, werd oorspronkelijk bewoond door een lid van de Ridderschap van Overijssel en is in de 18e eeuw aangekocht door Baron van Pallandt van Eerde. Hij verkreeg hiermee ook het collatierecht (= recht van benoeming van een geestelijke) in de kerk van Ommen.
- Aan de Hessenweg, ter hoogte van De Stouwe, staat een boerderij die in de 19e eeuw fungeerde als herberg Het Zwarte Paard.
- In Varsen zijn opgravingen gedaan en uit historisch onderzoek is opgemaakt dat hier duizenden jaren geleden een 'Trechterbekervolk' woonde. Dit volk is onder meer verantwoordelijk voor de Hunebedden in Drenthe. Op deze locatie hadden ze echter hun voornaamste kenmerk gebouwd: woonhuizen die voor het eerst in de geschiedenis van Nederland verschillende generaties na elkaar huisvesten. Dit feit is aangegrepen om in 2019 twee van deze historische grondplannen van de huizen gestileerd neer te leggen. Het is een ontwerp geworden dat enigszins verstopt in het landschap ligt, enkel gemarkeerd met enkele uitstekende houten palen, en anderzijds vanaf het monument de mooiste blikken over het omringende landschap garandeert. Landschapskunstenaar Mark Kino uit Arnhem heeft een archeologisch monument ontworpen dat de prehistorische bewoning van de locatie symboliseert.
Terug naar boven- In 2010 is het project VoortVarend Varsen van start gegaan. Hierin zijn een aantal aspecten op het gebied van landbouw, landschap, natuur, toerisme en recreatie, water en leefbaarheid, integraal verbeterd. Sinds eind 2013 is het project ten einde. Er is veel gerealiseerd, maar nog niet alles was 'af'. De betrokken partijen zijn daarom verder gegaan, om nog niet gerealiseerde projecten alsnog te kunnen uitvoeren. Het betrof met name het herbestemmen van de oude erven Dunnewind en Vledders. Voor de herbestemming van erve Dunnewind zie twee alinea's hierna. Voor de herbestemming van de locatie van hoeve Vedders zie drie alinea's hierna.
- Al sinds 2005 stond de aanleg van een nieuwe brink hoog op het verlanglijstje van Plaatselijk Belang Varsen. In juni 2019 is deze Varsenerbrink feestelijk geopend, welke gelegenheid te baat is genomen om ook gelijk het 40-jarig bestaan van Plaatselijk Belang te vieren. Met de doortrekking van het bestaande fietspad Larinkmars, de komst van een Koesafari en een nieuwe brink met vleermuizenhotel is de buurtschap 'de parel van Ommen' geworden en een grote trekker voor dagjesmensen. Deze verwachting uitte wethouder Leo Bongers bij de feestelijke ingebruikname van de Varsenerbrink aan de Varsenerweg.
In 2019 is de Vechtdalhoeve verhuisd van buurtschap Arriën naar de leegstaande boerderij erve Dunnewind (Larinkmars 4 en 5), gelegen bij het punt waar de Vecht en de Regge samenkomen. Voor deze locatie werd in het kader van 'Voortvarend Varsen' gezocht naar een passende nieuwe bestemming. Simone Koggel gaat (vanuit) hier op de gronden van Staatsbosbeheer met brandrode runderen zorgen voor natuurbeheer. Met daarbij ook een Koesafari, zoals ze dat ook in Arriën met groot succes deed. Verder komt er een uitkijkpunt, een pontje, aanlegpunten voor boten, horeca, streekproducten en een terras voor (fiets)passanten. In 1694 werd de boerderij bewoond door Asse Geerts en Clasien Roelofs. De boerderij had twee namen: Den Stramp of Dunnewind. Beide namen ontstonden omdat hier de twee rivieren Regge en Vecht stromen. De strook daartussen is een soort "stramp" waar vaak een sliertige of dunne wind waaide. Door haar locatie dicht bij de Vecht werd deze boerderij vroeger ook gebruikt als een soort herberg voor de schippers.
- Op de nieuwe Varsenerbrink is in 2019 tussen boerderijen en oude eiken een nieuw en bijzonder logement verrezen: een vleermuizenhotel. De muren van het vleermuislogement zijn deels dubbelwandig, zodat de vleermuizen ertussen kunnen nestelen. Op de muren zijn silhouetten van vleermuizen bevestigd. Het hotel is onderdeel van de reconstructie van buurtschap Varsen. Op de plek stond eerder een oude boerderij. Die is gesloopt en daarmee verdween ook de broedplaats voor dwergvleermuizen, waar dus een alternatief voor moest komen. Dat is dus dit fraaie vleermuizenhotel geworden. Rondom zijn nieuwe buurtbankjes geplaatst, zodat ook passerende fietsers en wandelaars van het beeldbepalende centrale punt op de nieuwe brink kunnen genieten.
De toren met een schuin dakje is gebouwd op de plek van Erf Vedders. Eind 2017 zijn de vervallen boerderij en de andere gebouwtjes op de kruising van de Larinkmars en de Varsenerweg gesloopt, waarna op het leeggekomen erf de nieuwe brink is gerealiseerd. Er is een heg om de brink aangeplant voor een wat meer besloten karakter. Er staan zeven kastanjebomen die, symbolisch voor de verbondenheid van de buurtschap, volgens plan van de architect zullen toegroeien naar een gezamenlijke kruin. Er is ook een duurzame speelplaats gerealiseerd met blond houten speelelementen die gemaakt zijn van eeuwenoude eiken uit het Laarbos.
- "Maak kennis met het bijzondere natuurgebied Varsenerveld, en lees onder meer hoe de boeren Leen en Helmut Noordegraaf (vader en zoon) er hun veelzijdige werkzaamheden verrichten. Verder vind je er vele berichten, foto’s, documenten en besluiten uit het verleden, korter en langer geleden. Het natuurbeheer wordt sinds 1994 uitgevoerd m.b.v. grazende vleeskoeien, grazende schapen en mensenhanden. Hiermee wordt het eeuwenoude beheer van het laatste restje heide op de vroegere Varsener Marke gronden op andere wijze voortgezet. Tot in de jaren tachtig van de 20e eeuw gebeurde dit door schaapherder Hendrik Borger."
"Bij Ommen ligt een eeuwenoud stukje natte heide, het Varsenerveld, een restant van een eens onmetelijk veengebied. Het dreigde dicht te groeien tot bos. Op initiatief van Henk Ruiter is het aan de vergetelheid ontrukt en wordt het nu door een vrijwilligersgroep beheerd. Daardoor is de oorspronkelijke kenmerkende soortenrijkdom bijna volledig teruggekeerd." Een verslag daarvan vind je onder de link. Zie ook de vegetatieopnamen Varsenerveld 2008.
- Er komt een nieuw fietspad in Varsen dat de bestaande fietsverbinding langs de noordkant van de Vecht met Dalfsen verbindt. Volgens wethouder Beugelink wordt met de aanleg van een nieuw fietspad een van de mooiste delen van het Overijssels Vechtdal ontsloten voor fietsers. Het fietspadtracé loopt vanaf de Larinkmars richting erve Dunnewind aan de Vecht, waar ook de samenvloeiing is met de Regge. Vervolgens langs de oude Vechtmeander De Ziel naar de Arendshorst met aansluiting op het bestaande fietspad in Dalfsen. De natuur- en landschapswaarden van het gebied zullen een grote rol spelen binnen de uitwerking van de plannen. In een later stadium krijgt het fietspad ook nog een vervolg met een fietsbruggetje over het Ommerkanaal richting centrum van Ommen. (bron: site D66 Ommen, 2008)
- Bij Varsen komt een nieuw natuurgebied van 158 hectare. De inrichting van dit gebied Larinkmars en West is een onderdeel van het project Gebiedsuitwerking Voortvarend Varsen. Het nieuwe natuurgebied wordt een extra schakel voor de ecologische hoofdstructuur. Binnen het gebied ligt de voormalige camping Dunnewind. De restanten hiervan worden verwijderd. Op verschillende plaatsen wordt de voedselrijke bovenlaag verwijderd. Hierdoor blijft arme en/of vochtige grond over met bijbehorende begroeiing. Het toekomstige beheer zal bestaan uit beperkte begrazing, hooiland- en akkerbeheer. Staatsbosbeheer wordt de terreinbeherende organisatie.
De grond voor het natuurgebied kwam beschikbaar door kavelruil. Ook voor de agrariërs leverde de kavelruil winst op: zij kregen meer aaneengesloten percelen dichter bij huis. Er worden sloten gedempt, rasters verwijderd en grote delen fosfaathoudende grond afgegraven om natuurlijke begroeiïng te laten ontstaan. Een groot deel van de grond moet begraasd gaan worden. De pilot van Natuurmelkerij Varsen, waarbij melkvee vrij in het gebied kon grazen en ter plekke gemolken werd, is economisch niet rendabel gebleken. Daarom wordt nu de kans geboden aan lokale ondernemers om voorstellen te maken voor begrazing van het gebied. (2012)
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Varsen, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Belangenorganisatie: - Plaatselijk Belang Varsen.
Reactie toevoegen