Sint Jacobiparochie

Plaats
Dorp
Waadhoeke
Fryslân

sint_jacobiparochie_plaatsnaambord_kopie.jpg

Sint Jacobiparochie is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Waadhoeke. T/m 2017 gemeente Het Bildt.

Sint Jacobiparochie is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Waadhoeke. T/m 2017 gemeente Het Bildt.

Sint Jacobiparochie

Terug naar boven

Status

- Sint Jacobiparochie is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Waadhoeke. T/m 2017 gemeente Het Bildt.

- Onder het dorp Sint Jacobiparochie valt ook de buurtschap Zwarte Haan en voor de postadressen ook buurtschap Oosthoek (eigenlijk valt Oosthoek onder Westhoek, of nog beter gezegd: zijn zij samen een tweelingbuurtschap, maar hoe die vork in de steel zit leggen wij op de gelinkte pagina uit).

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Sint Jabik.

Inwoner
Een inwoner van dit dorp heet een Sint Jabuurster.

Oudere vermeldingen
Het dorp Sint Jacobiparochie heette in het begin van het onstaan Wijngaarden.

Terug naar boven

Ligging

Sint Jacobiparochie ligt W van Sint Annaparochie, N van Minnertsga, NW van Berltsum. Het buitengbied van het dorp grenst in het N aan de Waddenzee.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Sint Jacobiparochie 308 huizen met 2.416 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 700 huizen met ca. 1.750 inwoners.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Sint Jacobiparochie heeft 19 rijksmonumenten.

- Na 20 jaar leegstand neemt Stichting Alde Fryske Tsjerken in 1979 de voormalige Hervormde kerk van Sint Jacobiparochie (Oosteinde 1) over. Kort daarna wordt de kerk gerestaureerd en in gebruik genomen als cultureel centrum voor de wijde regio. Anno 2010 is de kerk opnieuw toe aan een restauratie. Dit keer zijn het dak en de lantaarn plus de vloer aangepakt. Naar aanleiding van de restauratie legt de gebruiker van de kerk, Stichting Kultureel Sintrum De Groate Kerk, de wens op tafel om ook het interieur een grondige opknapbeurt te geven. In overleg met Stichting Jabikspaad Fryslân wordt bovendien besloten om een Pelgrimsinformatiecentrum in de kerk te vestigen.

Voor Stichting Alde Fryske Tsjerken is de tweede herbestemming van De Groate Kerk een uniek project. "De kerk wordt al 30 jaar door vrijwilligers beheerd als cultureel centrum voor de wijde omgeving”, legt directeur Gerhard Bakker uit. "Ons bestuur heeft diep respect voor hoe zij de culturele programmering steeds verder hebben weten uit te breiden. Vanuit die achtergrond heeft het bestuur van Stichting Alde Fryske Tsjerken dan ook alle medewerking willen verlenen aan de opknapbeurt van het interieur. Met de komst van het Pelgrimsinformatiecentrum in het voorportaal kan het gebruik van De Groate Kerk verder geïntensiveerd worden. Dat is alleen maar goed voor de exploitatie. Daar zijn wij natuurlijk bijzonder gelukkig mee.” (bron: Stichting Alde Fryske Tsjerken, 25-3-2011)

- De lokale Hervormde Gemeente en Gereformeerde Kerk zijn in 2009 samen verder gegaan als (PKN) Protestantse Gemeente Sint Jacobiparochie. Ze kerken in De Open Hof (George van Saksenstraat 14).

- De watertoren in Sint Jacobiparochie (Gijsbert van Swietenstraat 23) is ontworpen door architect A.P. Wesselman uit Helmond en is gebouwd in 1957. De watertoren heeft een hoogte van 41 meter en heeft een waterreservoir van 515 m3. De toren is identiek aan de watertoren in Akkrum. Eigenaar Vitens was anno 2021 op zoek naar een creatieve en ondernemende koper die het perceel met de watertoren een duurzame herbestemming wilde geven die past in de omgeving. Kennelijk is dat gelukt: de watertoren is in april 2021 verkocht.

Acht dorpen in de gemeenten Noardeast-Fryslân en Waadhoeke zijn in 2021 gevraagd een plan te verzinnen om een leegstaand karakteristiek pand om te toveren tot een overnachtingsaccommodatie, in het kader van de prijsvraag binnen het project Waddenkust K(l)eigoed, een initiatief vanuit de Erfgoed Deal Waddenkust om erfgoed in te zetten om krimpeffecten tegen te gaan in de streken langs de Waddenkust. Een jury koos welke vier plannen een subsidiebedrag van 200.000 euro krijgen en daarmee kunnen worden uitgevoerd. Beide winnende dorpen maakten bijzondere voorstellen voor leegstaand of verwaarloosd erfgoed in hun dorp. Ideeën om toeristen of andere gasten te trekken en te verleiden om naar het gebied te komen. Erfgoed blijft zo behouden, levert een bijdrage aan leefbaarheid én stimuleert de toeristisch-economische ontwikkeling van het gebied.

Morra-Lioessens bedacht om in voormalige zuivelfabriek De Dongeradelen 13 appartementen te bouwen. Niet door rigoureus alles kaal te trekken en te verbouwen, maar met liefde, zodat de geschiedenis van de fabriek zichtbaar blijft. Volgens de jury kan het initiatief voor het zwaar verwaarloosde gebouw rekenen op veel draagvlak in het dorp. Augsbuurt maakte een plan voor kop-hals-rompboerderij De Steenharst, die als een baken in het landschap staat en vanaf bijna alle kanten van veraf zichtbaar is. De ‘pleats’ is zo verbouwd dat gezinnen en groepen er kunnen overnachten. Ferwert (overnachten in een voormalige herberg en brouwerij) en Sint Jacobiparochie (slapen in de watertoren) eindigden op de plekken twee en drie. Ook zij krijgen het subsidiebedrag.

De prijzen werden uitgereikt door gedeputeerde Klaas Fokkinga in de Aerden Plaats in Oudebildtzijl. “Ik fyn dat it fjouwer kwalitatyf prachtige plannen opsmiten hat. En dat nei in hiel moai proses weryn doarpsbewenners, eigners fan de gebouwen, inisjatyfnimmers, oerheden en saakkundigen mei-inoar gearwurkje.” De dorpen werden ondersteund door deskundigen van Partoer, Kenniscentrum Herbestemming Noord, Toerisme Alliantie Fryslân/Ynbusinesss en een architect. De eigenaren van de panden krijgen nu de gelegenheid een definitieve subsidie aan te vragen. De jury prijst de moed van de initiatiefnemers. “Zij verrichten pionierswerk. En dus verdienen zij buitengewone waardering. Bovendien hebben vrijwilligers van de lokale Dorps Ontwikkel Maatschappijen (DOM) en dorpsbelangen dit gedaan uit liefde voor de eigen leefomgeving”, aldus juryvoorzitter Oeds Westerhof.

- "Het Molenaarshuis te Sint Jacobiparochie (bij Middelweg-West 225) is in 1862 gesticht door Klaas Jan Krab, vlakbij de in 1844 eveneens door hem gestichte windkorenmolen De Welkomst. Het complex omvatte verder een schuur en een boerderij. In 1880 is de molen afgebrand en in 1881 herbouwd. De molen is na de brand rond 1975 niet meer opgebouwd en de nog bestaande schuur en boerderij (die zich ten zuidoosten van de woning bevinden) zijn ingrijpend verbouwd. In de zuidoosthoek van de achtertuin bevindt zich ook een klein bakstenen gebouw met tentdak, waarvan wordt gezegd dat het als tbc-huisje is gebouwd. Het molenaarshuis, van het "pastorie"-type, ligt op een ruim erf ten zuiden van de hoofdweg naar Sint Annaparochie. Het ligt teruggerooid ten opzichte van de weg en is naar het noorden georiënteerd. Het huis is in Eclectische stijl gebouwd, met toepassing van Neo-classicistische elementen. Rond 1900 is aan de zuidzijde een uitbouw geplaatst, die vervolgens in de jaren zestig is verbouwd. De schuur, de boerderij en het zogenaamde tbc-huisje zijn voor de bescherming van rijkswege van ondergeschikt belang.

Het molenaarshuis te Sint Jacobiparochie is van algemeen cultuurhistorisch en architectuurhistorisch belang: als bijzonder restant van een complex dat een uitdrukking is geweest van een sociaal-economische ontwikkeling; vanwege de hoogwaardige esthetische kwaliteit van het ontwerp; vanwege het materiaalgebruik en de ornamentiek; vanwege de in grote mate aanwezige architectonische gaafheid van het exterieur; vanwege de uitzonderlijke architectonische gaafheid van een aantal interieuronderdelen; in relatie tot de visuele gaafheid van de landschappelijke omgeving." (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

- Op 4 mei 2005 is het oorlogsmonument bij de Groate Kerk onthuld, als eerbetoon aan verzetsmensen, dwangarbeiders, burgerslachtoffers, en Nederlandse en geallieerde militairen.

- Meijer Motoren Museum bevindt zich in de buurtschap Oosthoek en wordt daarom op die pagina beschreven.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- In Kultureel Sintrum De Groate Kerk zijn regelmatig optredens van koren, muziekvereningen en andere gezelschappen.

- Toneelvereniging T.O.G. is opgericht in 1952 en geeft sindsdien jaarlijks een uitvoering op de 1e zaterdag in februari in Café De Aardappelbeurs. Na de voorstelling kunnen de voetjes van de vloer want er is bal na en kan er gezellig iets worden gedronken en gekletst. Ze zijn er trots op dat ze elk jaar weer een toneelstuk ten tonele kunnen brengen, temeer omdat de rolbezetting wel eens een probleem oplevert.

- Sintjaasmet (4 dagen in juni) met o.a. volleybal, kaatsen en 's avonds feest met live bands.

- 1x in de 3 jaar wordt er in Sint Jacobiparochie een Dorpsfeest georganiseerd met een optocht van praalwagens en live muziek op het plein. De praalwagens worden verzorgd door plaatselijke buurtverenigingen die strijden om een plaatsje op het podium. Want in de tent wordt na de eerste dag een prijsuitreiking gehouden met prijzen voor de mooiste versierde wagens en de publieksprijs. Ook zijn er prijzen te behalen voor de mooist versierde straten. Het eerstvolgende Dorpsfeest is in 2021.

- Sinterklaas.

- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je schaatsen op de ijsbaan van IJslub St. Jacob e.o..

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Noordwest-Fryslân heeft er in 2013 een ‘nieuw’ natuurgebied bij gekregen. Drie losse kleine natuurterreinen van Staatsbosbeheer nabij Sint Jacobiparochie zijn samengevoegd en uitgebreid tot één gebied van ruim 82 ha. Het gebied heeft de naam De Blikken gekregen.

- Het Pelgrimsinformatiecentrum is gevestigd in het voorportaal van De Groate Kerk en is het hele jaar door, op iedere 2e en 4e zaterdag van de maand, geopend van 11.00 tot 15.00 uur. Het is het officiële noordelijke steunpunt van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob en Stichting Jabikspaad Fryslân. De toegang is gratis.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Sint Jacobiparochie (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Sint Jacobiparochie.

- Nieuws: - Nieuws uit Sint Jacobiparochie op Facebook.

- MFC: - Het vernieuwde multifunctioneel centrum MFC 't Beerdhuus in Sint Jacobiparochie is in december 2018 feestelijk geopend. Je kunt er o.a. terecht voor sociaal-culturele activiteiten, ontmoeting, dorpsfeesten, jubilea, kerkelijke activiteiten, kinderdagopvang en biljart. Voor het reserveren van vergaderingen en feestjes kan contact worden opgenomen via mfc.stjacob@gmail.com.

- Onderwijs en kinderopvang: - "De Twiner is sinds 20 november 2018 de naam van onze basisschool in Sint Jacobiparochie. Het is een Bildts woord en is afkomstig uit de tijd dat er veel vlas werd verbouwd op Het Bildt. Er werd draad gesponnen van vlas en om die draad sterker te maken ging De Twiner twee of meer draden in elkaar draaien (twine). Hiermee worden in ons geval de twee scholen, OBS De Opstap en CBS De Koppel bedoeld, die in 2016 zijn gefuseerd. Twee schoolculturen met ieder hun eigen inbreng, inzicht en onderwijskwaliteit. Zichtbare en onzichtbare draden worden in elkaar gedraaid en leiden tot een sterkere verbinding tussen kinderen, team, ouders en dorpsgenoten in Sint Jabik. Dit in elkaar draaien van draden past heel mooi bij onze visie. We willen namelijk het onderwijs aan de kinderen zo inrichten dat iedereen tot zijn recht komt. En met iedereen bedoelen we het kind en iedereen die met het kind te maken heeft. Daarom vinden we het van belang om als team de draad met de ouders zo samen te draaien dat deze sterk wordt, zodat we hierdoor ook het beste uit een kind kunnen halen.

Om de draad te versterken maken we gebruik van onze kernwaarden: Communicatie. Informatie is belangrijk. Vanuit de school sturen we 1x in de 2 weken een nieuwsbrief met algemene informatie. Ook wordt er vanuit de verschillende groepen informatie gegeven over zaken die bij de groep horen. Daarnaast gaat het bij communicatie om het in gesprek gaan en blijven met elkaar. Onze deur staat open voor suggesties en vragen. Het is wel van belang om het gesprek vanuit het vertrouwen in elkaar te voeren. Veiligheid. We willen graag dat De Twiner in Sint Jacobiparochie een veilige haven is voor ouders, kinderen en de leraren. Dat je hier zijn mag wie je bent en dat je zijn mag wat je bent. Schoppen, schelden en raar taalgebruik horen hier niet bij. Daar spreken we elkaar op aan. En als het nodig is volgen er ook sancties. We hebben hier ook een plan voor geschreven, het Veiligheidsplan, samengesteld vanuit informatie van ouders, kinderen en teamleden. We gebruiken de methode Kwink voor sociaal-emotioneel leren.

Vertrouwen. Deze kernwaarde is het begin van de samenwerking. We moeten vertrouwen hebben in elkaar, dat we allemaal het beste met elkaar voor hebben. Daarom is het ook heel belangrijk dat we naar de kinderen één lijn trekken. We praten met elkaar en niet over elkaar. Betrokkenheid. Betrokkenheid gaat bij ons verder dan helpen bij een activiteit of rijden voor een uitje. Wij vinden het heel belangrijk dat iedereen een stem in de school heeft. De Oudervereniging, Medezeggenschapsraad en Identiteitscommissie zijn de officiële organen van de school. Daarnaast vinden we het belangrijk om van alle andere ouders te horen wat ze vinden van de school." De school is gevestigd in mulifunctioneel centrum 't Beerdhuus, samen met peuterspeelzaal Ons Speulplakky en de buitenschoolse opvang (BSO) van Kids First.

- Jongeren: - Jeugdhonk 't Groene Hok.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. St. Jacob is opgericht in 1938.

- Kaatsvereniging KV Het Noorden.

- Tennisvereniging TV Sint Jabik is opgericht in 1986 en heeft ca. 150 leden. Bij de nieuwbouw van sportcomplex De Fijfskaar zijn er voor de vereniging 3 kunstgrasbanen aangelegd.

- Welzijn: - "Waadhoeke fynt it wichtich dat alle minsken yn de gemeente meidwaan kinne. Wat se dêrfoar nedich binne, witte minsken sels it bêste. Mei de ‘sosjale ynklusyaginda’ wol Waadhoeke ynwenners stypje dy’t inisjativen hawwe om harren wenomjouwing better te meitsjen. Sa hie Bertina Algra it idee fan in netwurksintrum yn har doarp St.-Jabik: in plak dêr’t elts terjochte kin en dat de ferbining tusken de ynwenners fergruttet. Yn opdracht fan de gemeente ûntwikkelet Bertina Algra no NWC de Opstap yn St.-Jabik. Bertina Algra hie in idee foar in talintesintrum yn har wenplak St.-Jabik. Dat ûntstie ûnder har dieltiidstúdzje Sosjaal Wurk. It die bliken dat it idee oanslute by de ynklusive mienskip-aginda fan de gemeente. Yn oanpaste foarm mocht sy har idee útfiere, yn opdracht fan de gemeente. En wat docht bliken? De Opstap soarget al foar ferbining selfs noch foar de iepening yn it foarjier fan 2021." Zie ook de videoreportage met o.a. de initiatiefneemster.

"Netwerkcentrum NWC De Opstap - gevestigd in het pand van de vroegere basisschool OBS De Opstap - is sinds 2021 een ontmoetingsplek voor inwoners van Sint Jacobiparochie en omstreken. Niemand uitgezonderd! Het is de plek waar: je elkaar ontmoet voor een goed gesprek in bijvoorbeeld de húskamer; je lekker bezig bent in bijvoorbeeld het atelier; je op zoek gaat naar jouw plekje in de maatschappij; je je talenten ontdekt en/of ontwikkelt; je kennis deelt en/of vergaart; we denken in mogelijkheden; we samen een positieve bijdrage leveren aan ‘de mienskip’. Binnen en buiten in onze dierenweide zijn straks dieren te vinden. Dit zijn cavia’s, kippen, konijnen, 2 minivarkentjes, vissen, vogels et cetera. Kinderen mogen gratis een dier ‘adopteren’ en verzorgen als ze uit school komen. Zo leren ze omgaan met een stukje verantwoordelijkheid en komen ze meer te weten over hun dier. Hoe leuk is dat! Verzorgen is niet alleen knuffelen, maar ook het schoonmaken van de verblijven en voeren van de dieren. Onze vaste verzorgers zijn er dagelijks om al deze taken te coördineren en de kinderen te helpen waar nodig.

Húskamer. De Húskamer van Sint Jacobiparochie is geopend van maandag tot en met donderdag van 09.30-11.30 uur. Hier ontmoet je elkaar, maak je een praatje, maak je nieuwe contacten. En dat onder het genot van een kopje koffie of thee. Een vrijwillige bijdrage voor de koffie/thee is welkom, maar zeker niet verplicht. Iedereen is welkom. Nieuwsgierig? Maak een afspraak (06-29542213) voor een bakkie en een rondleiding. Vanwege de coronamaatregelen is het maken een afspraak verplicht. Zo houden wij zicht op het aantal bezoekers. De húskamer in het kort: Opdoen van contacten; Professional aanwezig; Laagdrempelig; Meedoen aan activiteiten; Mogelijkheid tot het doen van vrijwilligerswerk; Coördinatie en hulp bij versterken van eigen netwerk; Hulp bij zaken als administratie, computer en/of smartphone; Ondersteuning mantelzorgers; Gebiedsteam medewerker regelmatig werkzaam op de locatie.

Moestuin. De moestuin is een ontmoetingsplek voor jong en oud. Iedereen mag daar helpen zaaien, planten en oogsten. Het voormalige schoolplein is omgetoverd tot een dorpstuin. Op ecologische manier gaan we straks groenten, kruiden en fruit verbouwen. Hierbij betrekken we de kinderen van de basisschool in Sint Jacobiparochie. Om de moestuin ook voor mensen in een rolstoel toegankelijk te maken, zijn de moestuinbakken op hoogte gemaakt. Daarvoor hebben we stoeptegels van het schoolplein gebruikt. Er is altijd wel iets te doen: oppotten, stekken, planten, water geven, onkruid wieden en natuurlijk oogsten én opeten. Iedereen die dat wil en kan, mag meehelpen met het onderhoud van de tuin. Voor helpers is hun deel in de oogst gratis. Interesse? Neem contact op via 06-29542213.

Atelier. In het atelier ga je creatief aan de slag met de aanwezige spullen. Of je nu wil tekenen, schilderen, breien, haken of mozaïeken, er is van alles mogelijk en anders creëren we met elkaar de mogelijkheid. Voor jongeren en jeugd van 8 t/m 18 jaar is het atelier op dinsdag- en woensdagmiddag van 14:30-15:30 uur open. Opgave kan via tel. 06-83390411. Techniek. In het technieklokaal kun je aan de klus. Denk aan reparaties of het opknappen van meubels. Of iets helemaal nieuws. Geen kunstwerk is ons bij wijze van spreken te gek. Wat jij wil is hier het uitgangspunt. Meer uitdaging = meer ontwikkeling! Dus, ben je technisch en/of creatief aangelegd en heb je zin in nieuwe uitdagingen, dan ben je welkom bij NWC De Opstap in Sint Jacobiparochie. Winkel. Last but not least vind je in onze winkel tweedehands kleding voor hele kleine prijsjes. Een nieuwe outfit doet ieder mens goed, ook wanneer je maar heel weinig budget hebt. In onze winkel verkopen we ook gemaakte en opgeknapte spulletjes voor kleine prijsjes. De opbrengst besteden we aan materialen en activiteiten."

- Bedrijfsleven / ondernemen: - Al in de Tweede Wereldoorlog is in Sint Jacobiparochie ondernemersvereniging de H.I.M. opgericht. Deze afkorting staat voor handel, industie en middenstand. De H.I.M. ziet het als haar taak om de ondernemers in de regio met elkaar in contact te brengen en te houden. Het versterken van de onderlinge samenhang komt de leefbaarheid ten goede.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Sint Jacobiparochie.

Reactie toevoegen