Kennisbank

Men moet zich realiseren dat één geografische benaming op verschillende gebieden kan slaan qua indeling, zoals in het geval van Twente 1) de geografische regio, 2) het bestuurlijk samenwerkingsverband Regio Twente en 3) regionale afdelingen van instanties

Met een zekere regelmaat wordt de redactie van Plaatsengids.nl gevraagd hoe ons land in streken of regio's is verdeeld. Ons antwoord daarop is altijd dat er niemand is die dat weet, ook - en wellicht zélfs - wij niet. Er is allereerst sowieso geen officiële lijst van en die is ook niet te maken, zo men dat zou willen. Veel streken die er vanouds in ons land waren, zijn namelijk qua naam geleidelijk in het gebruik aan het uitsterven, en anderzijds zijn recentelijk veel 'nieuwe streken en regio's' opgekomen. Soms naast, soms als opvolger van of deels overlappend met oudere regio´s.

De afgelopen eeuwen zijn vele nieuwe plaatsen in ons land ontstaan. Er zijn er echter ook honderden, zo niet duizenden, verdwenen. En ook dáár zijn boeken over geschreven, zoals de boekenserie 'Verdwenen dorpen in Nederland' van geograaf Bert Stulp.

Topografie (uit het Grieks, letterlijk 'plaatsbeschrijving') is de studie van de beschrijving van kenmerken van plaatsen en gebieden. Tot de topografie behoort ook de studie van de ligging en de namen (toponymie) van plaatsen, wateren, bergen, streken, landen, en andere geografische vormen. Het woord topografie komt uit het Grieks (topos, plaats, plek; grafein = schrijven, beschrijving).

Weverwijk is aan beide kanten doorlopend gehuisnummerd. Om de nummers te kunnen onderscheiden, zijn ze aan de Meerkerkse kant 'rood' genoemd en gekleurd. Hier zie je hoe men dat oplost op de straatnaambordjes, brievenbussen en huisnummerbordjes.

In de Kennisbank vind je o.a. tientallen artikelen over topografische bijzonderheden. Bijv. over de kleinste en oudste plaatsen van Nederland, over plaatsen die zich het middelpunt van Nederland vinden, en nog veel meer. Zo af en toe komen wij een bijzonderheid tegen, die niet in een bestaande rubriek is onder te brengen. Daar hebben wij deze pagina 'Topografische curiosa' voor in het leven geroepen.

Sommige dorpen - veelal in Fryslân, maar ook elders in het land komt het voor, zij het in mindere mate - zijn zo klein dat ze voor voorzieningen en het verenigingsleven op een buurdorp zijn aangewezen. Dan wel twee dorpen (en soms zelfs drie of vier) houden gezamelijk voorzieningen en verenigingen in stand, waar ieder afzonderlijk dat niet zou kunnen. En/of twee dorpen zijn zodanig aan elkaar gegroeid/met elkaar vergroeid dat men het maatschappelijk gezien als één dorpsgemeenschap beschouwt (bijv. Gerkesklooster-Stroobos, Paesens-Moddergat).

De dorpen Heveskes, Oterdum en Weiwerd vormden samen de streek Oosterhoek. Alle drie de dorpen zijn door de dijkverhogingen en de oprukkende Delfzijlster industrie in en sinds de jaren zeventig van de 20e eeuw vrijwel volledig van de kaart verdwenen.

Vandaag de dag heeft Nederland nog ca. 6.500 woonplaatsen (ruim 2.500 steden en dorpen en ca. 4.000 buurtschappen). Maar dat zijn er veel meer geweest. Wij schatten dat het er in totaal ca. 10.000 zijn geweeat. De afgelopen eeuwen zijn namelijk enkele duizenden plaatsen en plaatsnamen verdwenen. Wij formuleren dat bewust zo, omdat plaatsen soms echt van de aardbodem zijn verdwenen door afbraak, overstroming en dergelijke, maar soms is alleen de plaatsnaam verdwenen.

Een veel voorkomend misverstand is dat in het postcodeboek en de BAG alle plaatsnamen zouden staan. Die missen echter bijna alle ca. 4.000 buurtschappen plus nog ca. 200 dorpen. Het Brabantse Middelrode is een van die 'vergeten' dorpen.

In het kader van deze site, bedoelen wij met het begrip ´plaats´ een ´woonplaats´ (en niet plaats in de zin van ´plek, anders dan woonplaats´), welk woord gemakshalve vaak tot ´plaats´ wordt ingekort. Maar dan kom je op het volgende punt: wat is eigenlijk een (woon)plaats?

In het idyllische plaatsje Sint Anna ter Muiden, waar vrijwel alle panden een rijksmonument zijn, ligt het westelijkste punt van Nederland

Het westelijkste punt van Nederland ligt in Sint Anna ter Muiden.

Tuk is een formele woonplaats, d.w.z.: voor postcodeboek en gemeentelijke basisregistraties BAG. Toch heeft het geen eigen bebouwde kom, maar ligt het binnen de kom van Steenwijk...

Je zou verwachten dat een formele woonplaats (= voor postcodeboek en BAG) altijd een eigen bebouwde kom heeft, dus dat een formele plaats niet binnen de bebouwde kom van een andere plaats kan liggen. Dat lijkt óns althans logisch. Toch blijkt er best een behoorlijk aantal formele woonplaatsen te zijn dat binnen de bebouwde kom van een andere plaats ligt.

Hieronder een lijstje in wording:

Pagina's