Heelweg

Plaats
Dorp
Oude IJsselstreek
Achterhoek
Gelderland

heelweg_richtingbord_kopie.jpg

Bijzonder is dat het dorpsgebied van Heelweg 3 plaatsnamen heeft: namelijk Heelweg voor het totale dorpsgebied, zoals hier op een richtingbord in de omgeving wordt aangegeven...

Bijzonder is dat het dorpsgebied van Heelweg 3 plaatsnamen heeft: namelijk Heelweg voor het totale dorpsgebied, zoals hier op een richtingbord in de omgeving wordt aangegeven...

heelweg-oost_plaatsnaambord_kopie.jpg

... en Heelweg-Oost voor de oostelijke bebouwingsconcentratie in dit dorp met overwegend buitengebied...

... en Heelweg-Oost voor de oostelijke bebouwingsconcentratie in dit dorp met overwegend buitengebied...

heelweg-west_plaatsnaambord_kopie.jpg

... en Heelweg-West voor de westelijke bebouwingsconcentratie. Dit is het enige dorp in ons land waar men letterlijk kan zeggen: "Oost West, thuis best!" ;-)

... en Heelweg-West voor de westelijke bebouwingsconcentratie. Dit is het enige dorp in ons land waar men letterlijk kan zeggen: "Oost West, thuis best!" ;-)

heelweg_west_de_smidse.jpg

Het dorp Heelweg heeft 5 gemeentelijke monumenten, waaronder deze voormalige smederij, tegenwoordig woonhuis De Smidse op Hoge Weg 45 in Heelweg-West.

Het dorp Heelweg heeft 5 gemeentelijke monumenten, waaronder deze voormalige smederij, tegenwoordig woonhuis De Smidse op Hoge Weg 45 in Heelweg-West.

Heelweg

Terug naar boven

Status

- Heelweg is een dorp* in de provincie Gelderland, in de streek Achterhoek, gemeente Oude IJsselstreek. T/m 2004 gemeente Wisch.

* Deze plaats wordt vaak nog een buurtschap genoemd (en het dorpshuis heet hier weliswaar ook Buurtschapshuus). Dat komt vermoedelijk omdat deze buurtschap nooit een kerk heeft gekregen. Maar de plaats heeft wel twee kernen van meer dan marginale omvang (met ieder een eigen bebouwde kom), en inmiddels is de kern qua aantal huizen en inwoners toch ook wel erg groot geworden om het nog een buurtschap te noemen. Dit alles overwegend vinden wij de kwalificatie 'dorp' toch accurater, meer recht doen aan de huidige realiteit.

- Voor de postadressen is er slechts sprake van één plaatsnaam, zoals vermeld in de eerste alinea. Dat is de naam voor het totale dorpsgebied. Binnen dat dorpsgebied, met overwegend verspreide bebouwing, bevinden zich twee bebouwingsconcentraties, met ieder hun eigen naam, bebouwde kom en derhalve blauwe plaatsnaamborden (komborden), respectievelijk genaamd Heelweg-Oost voor de oostelijke kern en Heelweg-West voor de westelijke kern. De enige vergelijkbare situaties in ons land zijn die van Herveld(-Noord en -Zuid) en Nederhemert(-Noord en -Zuid), maar dat is dus geen Oost en West. Dit dorp is daarom het enige dorp in ons land waar men gezien de plaatsnamen ter plekke letterlijk kan zeggen: "Oost West thuis best!" ;-)

Wanneer je het dorpsgebied van Heelweg - in het buitengebied dus - binnenkomt, kun je nu nergens aan zien, want dat wordt niet met plaatsnaamborden aangegeven. Dat zou men eventueel met witte borden (= buiten de bebouwde kom) kunnen doen. Zoals men dat elders in het land ook weleens doet: blauwe borden voor de bebouwde kommen, met daarnaast witte borden om aan te geven wanneer je het dorps- of stadsgebied binnenkomt (voorbeelden: Bergambacht en Schoonhoven).

- Je woont niet 'in' maar 'op de Heelweg'.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1354 v. de(n) Heelweghe.

Naamsverklaring
Het Overijssels-Gelderse heelweg betekent 'openbare weg', synoniem van helestraat (1452 bij Wisch, Berg en Anholt); te Voorst wordt in 1495 gesproken over helen ende gemeynen wech en een landstraat bij Hardenberg heet 1501 den Heelwech. De verklaring van de verschillende heel- of helwegen loopt uiteen en varieert van 'openbare weg' tot 'laaggelegen weg' of zelfs 'lijkweg'. De identificatie van 828 kopie 10e-eind 11e eeuw Ellenuuih met dit dorp is onjuist. Dit heeft betrekking op Ellewick (D).(1)

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Heelweg ligt ZO van de dorpen Halle en Zelhem, Z van het dorp Mariënvelde, ZW van het dorp Zieuwent, WZW van het dorp Harreveld en de stad Lichtenvoorde, WNW van de stad Bredevoort, NW van het dorp Aalten, N van de dorpen Varsseveld en Sinderen, NO van de dorpen Westendorp, Gaanderen, Etten en de stad Terborg en O van de stad Doetinchem.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Heelweg 105 huizen met 720 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 400 huizen met ruim 1.000 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "De leefbaarheid van de kleine kernen in de gemeente Oude IJsselstreek staat onder druk. De bevolkingsopbouw verandert; jongeren trekken weg en de mensen die blijven worden steeds ouder. Daarnaast is het steeds moelijker om voorzieningen zoals scholen, winkels en (sport)verenigingen in stand te houden. De Toekomstvisie Heelweg (2018) is een langetermijnvisie voor de sociale en fysieke leefbaarheid in het dorp. Dat betekent dat de visie niet alleen betrekking heeft op gebouwen, natuur en wegen, maar ook op alle activiteiten die de fysieke leefbaarheid beïnvloeden. In deze Toekomstvisie spreken wij daarom ook wel over de integrale leefbaarheid die betrekking heeft op alle aspecten die gevolgen kunnen hebben voor de kwaliteit van wonen, werken en ontspannen. Heelwegs Belang wil met deze Toekomstvisie voor het dorp de volgende punten bereiken: de Toekomstvisie dient als een bijdrage aan de uitvoering van de gemeentelijke (beleids)programma’s; toekomstig beleid houdt rekening met het onderscheidende karakter van de kleine kernen; de relatie met de gemeente is gebaseerd op vertrouwen; gemeentelijk beleid komt in samenwerking met de kleine kernen tot stand."

- Voor het geval je weleens in of voorbij dansgelegenheid De Radstake in Heelweg komt en je afvraagt waar de eeuwenoude linde voor het pand ineens is gebleven; die moest in maart 2019 helaas worden verwijderd. De stam is geschonken aan de Apenheul in Apeldoorn, waar de apen er nog plezier van hebben. Een boomchirurg heeft namelijk geconstateerd dat de minstens 350 jaar oude boom door de honingzwam dermate ziek en aangetast was dat hij niet meer te redden was en het ook niet verantwoord was om hem nog langer voor de deur te laten staan. De boom was inmiddels zo hol dat je er een kleuter in kon verbergen. De boom heeft in zijn bestaan natuurlijk het nodige meegemaakt. Zo doet het verhaal de ronde dat koning Lodewijk Napoleon hier onder de boom heeft geslapen. En toen koningin Wilhelmina de Achterhoek bezocht, werd ze onder de linde ontvangen. Op de plek van de oude linde is een nieuwe boom geplant. En ze hebben genetisch materiaal van de oude boom bewaard. Dat gaan ze ergens anders bij De Radstake herplanten.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Het dorp heeft 5 gemeentelijke monumenten (en geen rijksmonumenten), zijnde de boerderij op Gruttersweg 4, het woonhuis (voormalige smederij) De Smidse op Hoge Weg 45, Boerderij Zweerink op Twente Route 10, de boerderij op Van den Bergsdijk 5, en boerderij Bievink op Veenweg 52. Vermoedelijk heeft in het pand De Smidse vroeger een ruitersportzaak gezeten. Wij lezen namelijk op het internet dat Ruitersport De Smidse in 1984 in Heelweg is begonnen, en in 2002 is verhuisd naar Halle, omdat men daar flink kon uitbreiden.

Terug naar boven

Evenementen

- Vereniging School- en Volksfeest Heelweg en Omstreken organiseert jaarlijks 2 evenementen: Koningsdag en gedurende 4 dagen in juni het School- en Volksfeest.

- Oktoberfeesten. "De enige echte en oorspronkelijke Achterhoekse Oktoberfeesten worden al sinds 1996 gehouden op het terrein van De Radstake in Heelweg bij Varsseveld en zijn een begrip in heel Oost-Nederland en ver daarbuiten. Voor de komende editie van dit spektakel op zondag 6 oktober 2019 worden weer duizenden bezoekers verwacht die in de grote Oktoberfeesttent een prachtige traditie in ere gaan houden. Geïnspireerd door de wereldberoemde feesten in Zuid-Duitsland geven de Achterhoekers al jaren een eigen draai aan hun Oktoberfeesten, onder het welbekende motto: ‘Proosten op het Oosten'."

- Toneelgroep Heelweg heeft ca. 25 leden. Vaak worden er blijspelen op de planken gebracht, maar ook nu en dan een stuk met wat meer diepgang. Leden die niet in een bepaald stuk spelen worden zo veel mogelijk betrokken bij het bouwen van het decor, het zorgen voor licht en geluid, het schminken en de organisatie van de opvoeringen. Iedere twee jaar wordt er door de volwassenen een ‘midwinterspel’ ingestudeerd. Dit wordt in december opgevoerd. Op uitnodiging spelen ze ook op andere locaties. De toneelvereniging heeft ook een jeugdgroep.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Heelweg.

- Belangenvereniging: - "Heelwegs Belang is de belangenorganisatie voor het dorp Heelweg, met als doelstelling het instandhouden en waar mogelijk verebeteren van de leefbaarheid in het dorp. Dit beogen wij te bereiken door (verantwoorde) bedrijvigheid te stimuleren en alle initiatieven te ondersteunen die de leefbaarheid en saamhorigheid in het dorp bevorderen. Heelwegs Belang is tevens een schakel tussen overheid en inwoners. Een ieder die een probleem heeft dat binnen ons werkterrein ligt of een idee heeft waarmee het dorp zijn voordeel kan doen kan contact opnemen met het bestuur. Activiteiten: we hebben zitting in diverse overlegorganen die zaken behartigen die (ook) op het dorp betrekking hebben; we organiseren jaarlijks een Sinterklaasfeest; jaarlijks organiseren we een Nieuwjaarsreceptie."

- Dorpshuis: - Het Buurtschapshuus* (zie onder het menu Buurtschapshuus ook de andere pagina's die hierover gaan) is het bruisende dorpshart van Heelweg. Sinds 2017 is het Buurtschapshuus verzelfstandigd. De gemeente heeft het overgedragen aan een lokale stichting, en heeft samen met diverse fondsen het grootste deel van de middelen verstrekt om het pand zodanig te verbouwen dat het voor de komende jaren weer aan alle eisen des tijds voldoet, en geschikt is als multifunctioneel centrum voor het dorp. De inwoners hebben ook zelf nog een deel van de middelen bijeen moeten brengen. - Nieuws van het Buurtschapshuus op Facebook.
* Dat wat ons betreft best Dorpshuus zou mogen heten, zoals toegelicht onder Status.

- Onderwijs: - Het schoolgebouw van IKC Meeander locatie Heelweg is een sfeervol oud gebouw dat in goede staat verkeert. Rondom het gebouw is er veel rust en ruimte. Doordat deze vestiging klein is, kent iedereen elkaar. Kinderen van deze school kunnen met de Zonnekinderen-bus naar Varsseveld worden vervoerd, zodat ook zij gebruik kunnen maken van de diensten van Zonnekinderen voor en na schooltijd. Zo kunnen de kinderen uit het dorp ook profiteren van het theater, kookcafé en de avonturentuin in Varsseveld.

OBS Prinses Irene is in 1994 gefuseerd met De Essenkamp te Varsseveld, waarbij het niet mogelijk bleek de Ireneschool als nevenvestiging te handhaven. De leerlingen uit Heelweg gaan sindsdien naar Varsseveld.

- Muziek: - Christelijk Gemengde Zangvereniging Gloria in Excelsis Deo is opgericht in 1919, met als doelstelling door middel van wekelijkse zang de onderlinge sociale contacten van de Heelwegse bevolking te bevorderen. Kennelijk slagen ze daar goed in, want volgens de site van de vereniging "heeft het koor sindsdien tot heden een belangrijk stempel gedrukt op zowel het sociale als het culturele leven op de Heelweg".

- Gemengd Gezelligheidskoor Kiekan is 'iets' jonger. Dit koor is opgericht in 2002 en heeft ca. 40 leden. Het koor beschikt over een breed repertoire, bestaande uit Nederlands-, Duits- en Engelstalige liedjes en liedjes in het dialect.

- Heelwegs Volkslied.

- Sport: - Voetbalvereniging HSV '72 (= Heelwegse Sport Vereniging, opgericht in 1972).

- Schietvereniging Heelweg is opgericht in 1950. Ze kennen de volgende disciplines: 10 meter lucht uit vrije hand, 10 meter lucht opgelegd en 10 meter lucht pistool. Elke 2 jaar organiseren ze een schiettoernooi, in het 1e weekend van november in de oneven jaren. Dit is een mooie gelegenheid om kennis te maken met de schietsport. Het is een gezellige bijeenkomst om met elkaar verschillende spellen met of zonder schieten te doen. Het evenement trekt ca. 200 deelnemers.

Reactie toevoegen