De naam Huis ter Heide komt vaker voor in ons land. O.a. als dorp in Utrecht, als buurtschap in Fryslân en Drenthe, en, in dit geval, als landgoed bij het dorp De Moer. (© H.W. Fluks)
De Moer is een dorp in de provincie Noord-Brabant in de regio Hart van Brabant, en daarbinnen in de subregio Langstraat, gemeente Loon op Zand.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1840 Het Moer.
Het dorp De Moer grenst in het W aan Dongen, in het N aan Kaatsheuvel, in het O aan Loon op Zand en in het Z aan Tilburg.
Terug naar bovenIn 1840 heeft De Moer 47 huizen met 290 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 220 huizen met ca. 550 inwoners.
Terug naar boven- In 2009 is het Dorpsontwikkelingsplan (DOP) De Moer verschenen. Deze nota bevat een wensbeeld m.b.t. hoe het dorp er rond 2020 uit zou moeten zien. De inwoners pleiten o.a. voor meer woningen in hun dorp, vooral voor starters en senioren. De bouw van 3 woningen in 2008 aan de Hooivork is lang niet voldoende. Voor toekomstige woningbouw komen volgens de inwoners 4 locaties in aanmerking: het sportcomplex van voetbalclub Blauw-Wit '81, de Hooivork, en de O en W oksel van de Middelstraat en Pastoor Kampstraat.
Het huidige clubhuis van Blauw-Wit '81 is 'functioneel en ruimtelijk' verouderd. Bovendien zijn er te weinig parkeerplaatsen voor de bezoekers. Toch zijn de meeste inwoners voor behoud van de voetbalvelden, en kiezen voor woningbouw aan de Hooivork. Ze zien liever een nieuw clubhuis voor Blauw-Wit aan de Zijstraat. De huidige kantine kan dan samen met 't Moeruiltje, dat te klein is voor het bestaande verenigingsleven, omgebouwd worden tot een nieuw multifunctioneel dorpshuis voor De Moer. Hierin zouden mogelijk ook zorgaanbieders gehuisvest kunnen worden, naar voorbeeld van het Thesaurusproject bij Pannenhoef in Kaatsheuvel.
Volgens de inwoners moet er in de toekomst plaats zijn voor kleinschalige bedrijvigheid in De Moer. Ze willen geen grote industrie in hun dorp. Enkele grote bedrijven (Hazenberg en Klijn) veroorzaken volgens de inwoners overlast door het vele transport door de kern van het dorp. Ze gunnen de ondernemers hun bedrijf, maar het is wenselijk deze bedrijven te verplaatsen naar 'duurzame plekken' buiten het dorp. Zo komen ook weer geschikte woningbouwlocaties vrij. In totaal bevat de nota 42 actiepunten. "Het is geen dichtgetimmerd plan. Er zijn veel ideeën; in die zin is het een belangrijk startdocument. Nu zijn het college en raad aan zet. We zullen snel weten hoeveel woningen er gebouwd gaan worden", aldus wethouder Aussems bij de presentatie van het DOP.
- Aan beide zijden van de Moersedreef, NW van De Moer, is het Landbouwontwikkelingsgebied (LOG) Moersedreef gepland. Het betreft een gebied van 400 hectare waar de intensieve landbouw ruimte moet krijgen. Het maakt deel uit van het reconstructieplan De Meierij. Het landbouwontwikkelingsgebied moet ruimte bieden aan 8 toekomstgerichte bedrijven met een bouwblok van maximaal 2,5 hectare voor intensieve veehouderij, Verder zou er 60 hectare gebruikt mogen worden voor glastuinbouw of boomteelt. Het landbouwontwikkelingsgebied zal waarschijnlijk bedrijven gaan herbergen afkomstig van elders in Brabant, die daar weg moeten om plaats te maken voor de Ecologische Hoofdstructuur (EHS).
- Nieuwbouwproject Hooivork II in De Moer behelst de bouw van 30 tot 35 woningen.
- De anno 2018 74-jarige Wim Hamers is eind jaren zeventig overgestapt van het kweken van groenten naar het kweken van tuinplanten. Uit de wijde regio wist men zijn kwekerij Het Paaltje aan de Paalstraat te vinden. Zijn klanten gaven de voorkeur aan de eenvoudige opzet met Brabantse gemoedelijkheid boven de luxe uitstraling van de grote tuincentra. Eind 2018 is Wim ermee gestopt vanwege zijn gevorderde leeftijd.
Terug naar boven- De Moer heeft 3 rijksmonumenten, zijnde de Sint Joachimkerk (Middelstraat 26) uit 1902 van architect C.F. van Hoof, en de naastgelegen pastorieën op nr. 28 en nr. 30 (de laatste was oorspronkelijk een boerderij).
- Het Oorlogsmonument aan de Middelstraat herdenkt de tijdens de Tweede Wereldoorlog en de oorlog in Nederlands-Indië omgekomen inwoners en militairen uit De Moer.
Terug naar boven- Tijdens Pinksteren is er in De Moer jaarlijks het Moers Pinksterweekend, met sinds 2017 op zondag de Moers Pinkster Run. Er worden 8 verschillende stormbanen gebruikt in het parcours; er zijn leuke prijzen te winnen voor de winnaars; er wordt in verschillende leeftijdscategorieën gestreden; je kunt nat worden tijdens de run; er is een omkleedruimte aanwezig. Na afloop kun je een verfrissende douche nemen.
- Om mee te kunnen doen aan de Autocross De Moer (2e zondag van oktober, in 2019 voor de 40e keer) moet je uit het dorp komen, minimaal 18 jaar oud zijn en beschikken over een geldig rijbewijs. Het is een afvalrace voor crossauto's, die vaak danig gehavend uit de strijd komen. De auto's die hiervoor gebruikt worden, worden dan ook flink gestript en zijn doorgaans rond de 20 jaar oud. Voor een indruk van hoe het eraan toegaat, zie de videoreportage van de Autocross editie 2011.
Terug naar boven- Landgoed Huis ter Heide ligt tussen de dorpen Loon op Zand en De Moer (grotendeels op grondgebied van laatstgenoemd dorp, deels op grondgebied van eerstgenoemd dorp), NW van Tilburg. Het landgoed is ca. 1.000 ha groot. Huis ter Heide is een aantrekkelijk natuurgebied met vennen, glooiende akkers, gevarieerde loof- en naaldbossen en een landhuis uit 1864. Beheerder Natuurmonumenten heeft er sinds 1992 aan gewerkt om het landgoed in zijn oude luister, met onder meer ongerepte natte heide, te herstellen. Zo zijn 2 oude vennen hersteld en 25 nieuwe vennen gegraven. Tussen het gras en de bomen keren de heidestruiken terug, waar het landgoed bekend om was. Van de landbouwgrond rond het Leikeven is de bovenste voedselrijke laag afgegraven. Het ven is schoon- en slibvrij gemaakt.
Door beide ingrepen is de waterkwaliteit sterk verbeterd. De waterlobelia, die hier ooit uitbundig bloeide, is weer teruggekeerd. Heikikker en vinpootsalamander scharrelen weer in het water. In de voedselarme zandgrond ontkiemen de zeldzame klokjesgentiaan en zonnedauw. In het gebied tref je Schotse hooglanders aan. Deze grote grazers zorgen voor een betere bodemstructuur en variatie in de begroeiing. Op open plekken groeien kruiden en struiken. In de bossen laat Natuurmonumenten oude bomen staan en dode bomen mogen blijven liggen. Dat is niet voor niets; dood hout trekt insecten aan, die weer een lekker hapje zijn voor allerlei vogels, waaronder de grote bonte, de groene en de zwarte specht.
De afgelopen jaren zijn ook 80.000 nieuwe bomen aangeplant op Huis ter Heide. Dit bos is aangelegd op de geluidswal langs de Burgemeester Letscherweg. Hiermee vormt het meteen de scheiding van het vennengebied van Huis ter Heide met industrieterrein Vossenberg in Tilburg. Dat is niet alleen visueel fraaier; zo’n groene geluidswal absorbeert ook veel beter het verkeersgeluid en houdt ‘s nachts de lichtvervuiling vanuit het industrieterrein tegen. Als het bos straks meer volgroeid is, levert het ook een bijdrage aan een betere luchtkwaliteit. De bomen filteren de nodige fijnstof uit de lucht. Met de groei van de bomen legt het bos tevens CO2 vast.
De boompjes en struiken bestaan uit inheemse soorten, waaronder eik, beuk, vlier, lijsterbes en linde. Het genetisch materiaal van deze stekken is afkomstig van lokaal plantmateriaal en is terug te voeren tot soorten die zich hier al na de laatste ijstijd hebben gevestigd. Deze erfelijke eigenschappen geven de bomen een extra bescherming tegen allerlei ziekten. Bron, en nadere informatie over landgoed Huis ter Heide op de site van beheerder Natuurmonumenten. - In 2015 is op het landgoed een natuurbegraafplaats gerealiseerd. - Diaserie wandeling over landgoed Huis ter Heide bij het dorp De Moer door Loes Westgeest.
"Een paar natte dagen zijn echt niet genoeg om de verdroging na drie droge zomers op te lossen. Er moet veel meer water bij,” zegt Irma de Potter van Natuurmonumenten. Ze publiceerde een foto van een vlonderpad over een drooggevallen ven in natuurgebied Huis ter Heide bij De Moer. Toch gloort er hoop voor de natuur van het natte heide- en vennengebied, omdat in oktober 2020 de Heibloemsloot, een belangrijke afwateringssloot, is gedempt. Deze sloot was een overblijfsel van het landbouwgebruik van het gebied.
Rond 2010 is natuurontwikkelingsproject Lobelia in het gebied afgerond. Het project herstelde de natte natuur, maar er bleven nog een paar boeren actief. Daardoor bleef de Heibloemsloot nodig om water af te voeren en zo de grondwaterstand laag te houden. Sinds enige tijd zijn ook die gronden teruggegeven aan de natuur. Daardoor had de Heibloemsloot geen functie meer en kon hij worden gedempt. “Het was een echte waterslurper, die letterlijk kostbaar grondwater uit het gebied zoog”, vertelt Irma de Potter, boswachter van Natuurmonumenten in het gebied.
Droge zomers. De vennen in het natuurgebied worden gevoed met regenwater dat op een leemhoudende grondlaag blijft staan. “Ze zijn heel ondiep en tijdens een extreem hete en droge zomer verdampt er dan ook heel veel water. De meeste vennen zijn nu voor een groot deel drooggevallen,” zegt Irma. “Na een natte winter zijn ze vaak wel weer aangevuld. Afgelopen voorjaar was behoorlijk regenachtig. Toen klotste het water nog tegen de onderkant van het vlonderpad. We hopen dus dat het deze winter ook weer royaal wordt aangevuld. Het drama voltrekt zich ondergronds, waar het grondwater na drie droge zomers heel ver is weggezakt. Om dat aan te vullen, is heel veel regen nodig. Er zijn meer maatregelen nodig om het grondwaterniveau in Brabant duurzaam te herstellen. Het dempen van de sloot is er slechts één van. Met subsidie van de provincie Noord-Brabant konden wij die nu uitvoeren.”
Lobelia. “Met het plan Lobelia is de oorspronkelijke natte heide weer hersteld in een gebied dat lang in gebruik was als landbouwgrond”, vertelt Irma. “Nu de Heibloemsloot is gedempt, werkt de sponsfunctie van het gebied beter en wordt het grondwater beter vastgehouden. Planten van de natte heide staan graag met hun wortels in contact met het grondwater. Dat vereist dus een hoge grondwaterstand. De gronden rond de vennen zijn dan ook drassig. Dat vormt de oorspronkelijke natte heide met een verzameling bijzondere planten als gewone dopheide, de kleine en ronde zonnedauw, het heidekartelblad, de moeraswolfsklauw en de moerashertshooi.” Het gebied kent ook veel bijzondere amfibieën. “Niet alleen de kamsalamander en de rugstreeppad voelen zich hier thuis, ook vinpootsalamander, knoflookpad en heikikker leven er. Deze laatste is heel bijzonder: hij kleurt blauw in de paartijd. We hebben dan een paar dagen per jaar blauwe kikkers in ons gebied!”
Woestijntapuit. In de trektijd is natuurgebied Huis ter Heide bij De Moer ook populair bij trekvogels. Irma de Potter: “Vaak landen hier allerlei soorten steltlopers. Zij komen naar het water om nog even wat te eten. Dit jaar zagen we nog niet de gebruikelijke kraanvogels, lepelaars en zwarte ooievaar. Er was wel een andere, onverwachte gast: de woestijntapuit. Dat is een kleine vogel die eigenlijk nauwelijks opvalt. Hij broedt in het Kaspische Zeegebied en was op weg naar oostelijk Afrika waar hij de winter doorbrengt. Waarom hij bij ons terecht kwam, weten we niet. Misschien heeft het hier nu wel iets woestijnachtigs, met die drooggevallen vennen en bergen zand?” (bron: provincie Noord-Brabant, november 2020)
- De Grens is een naturistenvereniging met een schitterend eigen terrein met de naam Parelmoer bij het dorp De Moer. Het terrein heeft o.a. een zwembad met zonneweide, een clubhuis, een nieuw sanitairblok, twee jeu de boules banen en een speeltuintje voor de kleinere kinderen. Het vormt een ideaal uitgangspunt voor wandelen, fietsen en uitstapjes in de omgeving. Het terrein is goed toegankelijk voor mindervaliden. Dagrecreanten en kampeerders zijn van harte welkom. Er zijn 8 gasten-kampeerplaatsen voor tent of caravan. Alle kampeerplaatsen beschikken over elektriciteit en er is draadloos internet op het hele terrein.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving De Moer, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Fotoreportage van De Moer door Kees Wittenbols uit Breda.
Terug naar boven- Onderwijs: - Basisschool De Start is er als 'lagere school' sinds 1916 en is gevestigd in een sfeervol en markant gebouw in de dorpskern van De Moer. In 1961 krijgt het dorp ook een kleuterschool, die sinds 1984 in hetzelfde gebouw als de basisschool is gevestigd. Sindsdien is het dus een basisschool met de groepen 1 t/m 8. Momenteel heeft de school ca. 25 leerlingen. In de afgelopen 100 jaar is de school van groot sociaal belang geweest in de gemeenschap van De Moer. Nog altijd is de school een echte dorpsschool die een belangrijke plaats heeft binnen het sociale leven van de Moerse gemeenschap, maar waar ook leerlingen van buiten het dorp zich thuis voelen en zich ontwikkelen.
- Muziek: - Muziekvereniging De Moer heeft tegen de 20 leden. Hun repertoire bestaat uit klassieke en populaire stukken. Ze repeteren op dinsdagavond van 20.00-22.15 uur in 't Moeruiltje in De Moer. De bok wordt bezet door een jonge, zeer ambitieuze dirigent; Geerd Doomen. Bespeel je een instrument en heb je interesse om lid te worden, neem dan contact op met Peter Bol, tel. 06-55514384, of kom eens kijken tijdens een repetitie-avond.
- Sport: - De Moerse voetbalclub Blauw-Wit heeft al zowat sinds 1925 bestaan. Aanvankelijk werd er gespeeld op een veld achter de Wolfsheuvel, meteen rechts na het bos van nu. Vermoedelijk is door de oorlog het voetballen in De Moer een tijdlang verloren gegaan. Zeker is dat pas rond 1953 opnieuw animo ontstaat voor 't voetballen in De Moer. Aanvankelijk waren het vooral wedstrijdjes op een weiland door bijv. de Jonge Boerenstand, de latere KPJ. Maar toen eenmaal een clubje was gevormd, groeide dit al snel uit naar bijna iedere zondag voetballen. Eerst moest de wei worden plat gesleept en voor de wedstrijd de goalpalen worden geplaatst. Er werd gespeeld met een leren bal die met een leren veter was dichtgemaakt. Je moest die bij het koppen liever niet op je hoofd krijgen, want dat was pijnlijk... Het verkleden gebeurde in de stal of schuur waar ze die zondag speelden.
Van 1961 tot 1964 heeft de club aansluiting gezocht bij Berkdijk, omdat ze waren uitgekeken op het "wilde voetbal". De wedstrijdmentaliteit was daar nogal anders dan ze in het dorp gewend waren, dus keerden ze terug naar De Moer. Rond 1970 kreeg het dorp er een tweede elftal bij en speelde het eerste team met diverse andere verenigingen in een wilde competitie. Dit vond toen al plaats op het huidige A-veld dat van de kerk werd gehuurd en voor de helft gedeeld moest worden met de Moerse ponyclub. Deze laatste club kreeg gelukkig al snel een andere accommodatie. De gemeente werd in samenwerking met Moers Belang bereid gevonden om het veld speelklaar aan te leggen en ook te onderhouden.
De club groeide al snel uit tot maar liefst 4 seniorenelftallen. Er werd een tweedehands noodlokaaltje gekocht en door de leden zelf omgebouwd tot kleedlokaal, dat in 1974 in gebruik kon worden genomen. Vanaf 1973 huurden ze in de Zijstraat ook het B-veld, van Jan de Jong uit Dongen, en als kleedlokaal plaatsten ze daarbij een oude container van Koenen uit Kaatsheuvel. Nadat het eerste elftal vier jaar "wilde competitie" had gespeeld, werd besloten om bij de bond te gaan spelen. In september 1973 konden ze als Uno Animo 3 aan hun eerste bondsoptreden beginnen. Dus onder de vlag van Uno Animo uit Loon op Zand, maar wel spelend in De Moer. In 1975 kwam ook het tweede elftal en de jeugd erbij.
In 1981 is het dan zover dat in De Moer een zelfstandige voetbalvereniging wordt opgericht onder de naam Blauw-Wit '81, gekozen door de leden, omdat ook de eerste club uit het dorp zich zo noemde. In 1988 wordt het nieuwe sportcomplex van Blauw-Wit - veld, trainingsveld met zes lichtmasten, nieuwe kleedaccommodatie - plechtig in gebruik genomen en kan de vereniging eindelijk beschikken over de accommodatie waar ze al zolang naar heeft uitgezien. Het B-veld wordt dan afgestoten en nu hebben ze alles bijeen. Dan is intussen ook het oude kleedlokaaltje verdwenen, nadat ze ook nog even kantine hadden in de voormalige kleuterschool, en wordt de nieuwe houten kantine uit Oosterhout met veel ijverige handen opgebouwd tot een fraai clubgebouw dat er wezen mag, en dat in september 1990 gereed komt. In 1999 komt er een nieuwe permanente kantine en bestuurskamer. De vereniging heeft vandaag de dag ca. 250 leden, kent een laag verloop, staat midden in de Moerse maatschappij, en toont aan dat Moersen, oud-Moersen en "aanverwanten" op sportief en sociaal gebied een hechte band blijven vormen. Een club die dus echt niet meer weg te denken is uit De Moer. Aldus onze samenvatting van de pagina Geschiedenis van voetbalclub Blauw-Wit '81.
- Vrouwen: - Vrouwen van Nu afd. De Moer is sinds 2015 een afdeling van de landelijke vereniging Vrouwen van Nu, Nederlands grootste vrouwenorganisatie. Voorheen waren ze bekend onder de naam KVO, en dáárvoor onder de naam Boerinnenbond, zoals ze ook in 1940 zijn begonnen. Ze zijn een ontmoetingsplaats voor vrouwen die hart hebben voor hun leefomgeving (wat vooral in een klein dorp als De Moer van levensbelang is), die hun creativiteit willen ontplooien, aan hun persoonlijke ontwikkeling willen werken en die hun stem willen laten horen in de maatschappij.
Het is een actieve en gezellige vereniging met tal van activiteiten. Ze organiseren diverse bijeenkomsten, lezingen en uitstapjes. Vrouwen delen verschillende hobby’s met elkaar in de zogeheten ‘interessegroepen’. Ze nodigen geïnteresseerden van harte uit om kennis te komen maken. Je zult je er snel thuis voelen. Leden van Vrouwen van Nu kunnen niet alleen gebruik maken van het aanbod in de eigen afdeling, maar ook deelnemen aan activiteiten die provinciaal en landelijk worden georganiseerd. Daarnaast krijg je 6x per jaar het ledenblad en een ledenpas waarmee je gebruik kunt maken van aantrekkelijke aanbiedingen en kortingen.
- Agrarisch: - Verslag in tekst en beeld van Open Boerderijdag 2012 bij fam. Jan de Kort in De Moer, die maatschappelijke betrokkenheid en duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van De Moer.
Reactie toevoegen