Het tweejaarlijkse hoogtepunt (in de oneven jaren) in het dorp Frieschepalen is het meerdaagse Dorpsfeest in juli, waar zoveel te doen is dat er zelfs een mooi programmaboekje voor wordt gemaakt. Voor nadere informatie zie het hoofdstuk Evenementen etc.
Frieschepalen is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Opsterland.
Terug naar bovenIn het Fries
Fryske Peallen.
Oudere vermeldingen
1622 Vriesche Palen, ca. 1660 Schans Friesche Paelen, 1677-1678 Schans Vriesche paelen, 1718 Schans Friesche Paalen, 1773 Friesche Paalen.
Naamsverklaring
Betekent paal 'grensteken, grens' van Friesland, vergelijk 1401 "alle dieghene, die in den vriesschen palen wonen tusschen der Weser ende der Lennen". Naar de voormalige schans, ook wel Oude-Schans genaamd, gelegen op de Gronings-Friese grens op de weg Ureterp-Marum. De schans is in 1593 aangelegd door Willem Lodewijk van Nassau (1560-1620).(1)
Frieschepalen ligt O van Drachten en grenst in het N aan de provincie Groningen. NNW van het dorp is er een afrit van de A7.
Terug naar bovenFrieschepalen heeft ca. 400 huizen met ca. 1.000 inwoners.
Terug naar bovenDe nederzetting Frieschepalen is na 1650 ontstaan als veenkolonie langs de Drachtster Compagnonsvaart. Als dorp is het nog jong; in 1953 is het pas als dorp erkend. Voorheen viel het als buurtschap onder het dorp Siegerswoude.
Tweede Wereldoorlog
Tijdens de oorlog van 1940-1945 ontstond al snel tekort aan voedsel in grote steden als Amsterdam. Honderden kinderen zijn toen als 'hongerevacuees', zoals ze werden genoemd, per schip overgebracht naar dorpen in Fryslân om daar 'aan te sterken'. Honderd kinderen werden tegelijk vervoerd, in het ruim van een schip. De reis duurde twee dagen. Broer en zus Jan en Jo Bonke vertellen in verhalen onder de link over hun ervaringen bij een gezin op een boerderij in Frieschepalen, waar ze waren ondergerbracht, en waar ze aanvankelijk verbaasd waren dat ze er zoveel te eten kregen... "Ik heb onze belevenissen gedurende de oorlogsjaren samengevat in een boekje van 31 pagina’s, getiteld: “Uitgezonden naar Friesland”. Vaak gezellig of leuk, soms wat verdrietig. Geïnteresseerden die het hele verhaal willen ontvangen kunnen mailen naar jhbonke@planet.nl." Aldus Jan.
- "Het gebied van de 'Gereformeerde Kerk te Frieschepalen-Siegerswoude' omvat de genoemde dorpen plus de buurtschappen Trimunt en De Haar en een deel van het dorpsgebied van Ureterp. De kerkelijke gemeente komt voort uit de Gereformeerde kerk van Ureterp. In 1927 wordt in Siegerswoude (het dorp Frieschepalen valt dan nog grotendeels als buurtschap onder het dorp Siegerswoude) een evangelische vereniging onder de naam 'Uw Koninkrijk kome' opgericht. Deze vereniging is in de eerste plaats bedoeld om de grondslag te leggen tot een eigen Gereformeerde Kerk. De christelijke school aan de Nijewei (nu Tolheksleane) bestond toen al. Van de christelijke school van Ureterp wordt het terrein, waarop thans kerk en pastorie staan, gekocht. In de winter van 1927-1928 kan het gebouw voor christelijke belangen in gebruik worden genomen. Dit was mogelijk na soms grote offers van de mensen alhier en door veel zelfwerkzaamheid.
Na verzoeken van de evangelisatiecommissie aan de classis, kan op 2 september 1928 de Gereformeerde Kerk van Siegerswoude (Tolheksleane 39, in het huidige Frieschepalen) worden geïnstitueerd. Met de omliggende kerken wordt een grensregeling afgesproken. Ook kunnen nu ambtsdragers (ouderlingen en diakenen) worden gekozen. In 1929 wordt besloten de consistorie (nu podium) te bouwen. Om financiële redenen wordt voorlopig afgezien van het bouwen van een vleugel van de kerk. Wel wordt in 1935 opdracht verleend tot het bouwen van een pastorie. In 1936 kan kandidaat Hamming als dienaar des Woords bevestigd worden. Er wordt een evangelisatiecommissie opgericht, die ten doel heeft het evangelie te brengen aan buitenkerkelijken. Op 3 mei 1943 wordt onze gemeente zwaar getroffen door het verlies van 13 gemeenteleden en 3 onderduikers. Zij worden door Duitse bezetters doodgeschoten.
In 1949 wordt naast de oude consistorie een nieuwe consistorie gebouwd en in 1951 worden de beide vleugels aangebouwd. De gemeentezang wordt steeds begeleid door Muziekkorps De Sjofaar. Later wordt een orgelfonds opgericht en kan een orgel worden geplaatst. Het gebouw wordt uitgebreid met de 'Iepen Doar'. In 1992 is de 'Iepen Doar' gerenoveerd. In 1997 heeft het interieur van de kerk een grondige renovatie ondergaan. In 2000 is het orgel vernieuwd en uitgebreid. In 2002 is de renovatie van de pastorie voltooid. Omdat het orgel opnieuw grote gebreken vertoonde, is in 2010 een nieuw Johannusorgel in gebruik genomen. Dit kon worden gerealiseerd dankzij een legaat dat onze gemeente ontving van wijlen zr. Aaltje Bekkema. In april 2004 wordt, na stemming van alle belijdende gemeenteleden, besloten om niet toe te treden tot de PKN (Protestantse Kerken in Nederland), welke een fusie is van de Nederlands Hervormde Kerken, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse Kerken. In mei 2004 wordt besloten dat de Gereformeerde kerk van Frieschepalen-Siegerswoude zich aansluit bij de voortgezette Gereformeerde Kerken Nederland (vGKN)." (bron: site van de kerk)
- Gerformeerde Kerk Vrijgemaakt (GKV) De Paedwizer. - De kerkdiensten kun je hier terugluisteren.
- In 1593 plunderen Spaanse troepen onder leiding van Verdugo, vanuit de stad Groningen, vele Friese dorpen. Voor stadhouder Willem Lodewijk ('ûs Heit') is dit de aanleiding voor de aanleg van een aantal schansen, waaronder de Bourtangerschans, de Zwartendijksterschans bij Een-West en de Vrieschepaelenschans, strategisch gelegen aan de aloude Postweg op de provinciegrens van Friesland en Groningen bij het dorp Frieschepalen. In het rampjaar 1672 trekt een invasieleger onder leiding van de bisschop van Munster, Christoph Bernard van Galen, beter bekend als Bommen Berend, langs de ondertussen vervallen Vrieschepaelenschans. Om de onderlinge twisten over grondbezit tussen de oprukkende Friese verveners en hun Groninger buren aan banden te leggen, wordt op 7 juli 1724 in de schans van Frieschepalen een grensverdrag ondertekend.
In 1874 is de volledige provinciegrens nog eens duidelijk afgebakend met 25 monumentale gietijzeren grenspalen, waarvan nr. 14 een plaats krijgt op de rand van de Frieschepalenschans. Rond 1951 is in verband met de verharding van de zandweg de Skieding, het grondgebied van de schans omgeploegd tot landbouwgrond. Dorpsbelangen heeft in 2014 het initiatief genomen om de Schans Frieschepalen, gelegen bij de afslag van de A7, weer zichtbaar te maken. Het gaat niet om een reconstructie van de schans, maar meer om een verwijzing, die de bezoeker direct duidelijk maakt dat hij op een bijzonder punt in het landschap staat, dat hier een schans uit de verdedigingslinie van de provincie Fryslân heeft gelegen. Als eigenaar van het terrein heeft Staatsbosbeheer enthousiast meegewerkt, het terrein ter beschikking gesteld en vrijgemaakt van bomen. Landschapsbeheer Friesland heeft het proces ondersteund.
Stichting Keunstwurk en Landschapsbeheer Friesland hebben gezorgd voor de realisatie van het stekje de Zitschans, ontworpen door kunstenaar Sven Lamme. Het zitobject is een geschaalde replica van de schans. Zo kunnen de bezoekers zien hoe de totale vorm was van de originele schans. In het midden zijn lansen geplaatst. De lansen steken uit boven de schans om zo de illusie te wekken van verschanste manschappen wanneer men de schans van buiten benadert. Het object is gemaakt van cortenstaal. Het hout van de zit is van lokaal gekapte lariks. Op 26 november 2014 is de gereconstrueerde schans feestelijk geopend.
Terug naar boven- Rommelmarkt van de VGKN-kerk (op een zaterdag eind juni).
- Tijdens het Dorpsfeest Frieschepalen (juli, alleen in de oneven jaren) is er een hele week van alles te doen op het gebied van sport, spel en live muziek. Onder de link houden ze je op de hoogte van wat er de eerstvolgende keer allemaal te doen is, en kun je ook de vorige edities nog terugkijken.
- Buurmannen Jan Terpstra en Riemer Jongsma vonden het met oudjaar 2016 wel érg rustig in het dorp. Er werd alleen maar een vuur gemaakt en verder niets. Zij wilden de traditie van het carbidschieten weer in ere herstellen en hebben daarom in 2017 een 'carbidrevolverkanon' gemaakt. In de oude melkfabriek vonden ze acht melkbussen, die ze hebben vastgelast op een wiel dat kan draaien. In de bussen zit een blikje met het carbid zodat die van binnen schoon blijft. Met een gasbrander kunnen ze "de Colt van Frieschepalen", zoals hij wordt genoemd, op afstand bedienen. En daar kan het publiek nu sinds 2017 jaarlijks met oudjaarsdag van genieten.
- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je schaatsen op de ijsbaan van IJsbaanvereniging Frieschepalen.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Frieschepalen, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Frieschepalen (online te bestellen).
Terug naar boven- Algemeen: - Nieuwsblad en lokale omroep Sa! trekt regelmatig door de dorpen in de regio en laat daar passerende inwoners verhalen vertellen die ze kwijt willen. Zo waren ze in augustus 2017 in Frieschepalen. Een van de inwoners vertelt dat ze het geen goede zaak vindt dat er nog 2 schooltjes zijn in het dorp. Zou dat niet beter 1 sterke school kunnen worden in plaats van de 2 kleintjes die er nu zijn? "In buurdorp Siegerswoude waren ook 2 schooltjes. Een samengaan is daar niet van de grond gekomen, met als gevolg dat daar nu helemáál geen basisschool meer is", zo stelt ze. En dat vindt de redactie van Plaatsengids.nl nu ook; wij komen in veel kleine dorpen in ons land nog 2 kleine schooltjes tegen, waarvan 1 openbaar en 1 RK of - vaker - prot. chr. Waarom niet 1 dorps- (en in grotere kernen wijk-)school waar álle kinderen van het dorp (c.q. de wijk) naar school gaan, met elkaar om leren gaan en elkaar leren respecteren met hun verschillen? Waarom protesteerden we destijds massaal tegen de apartheid in Zuid-Afrika en vinden we de 'apartheid' van 'ieder strominkje zijn eigen schooltje' anno 2018 nog wél normaal?... (zie verder het kopje Scholen onder de link)
- Belangenorganisatie: - Plaatselijk Belang Frieschepalen is een vereniging die zich inzet voor het algemeen belang van de inwoners en voor het dorpsbelang, binnen en buiten de bebouwde kom.
- Onderwijs / kinderopvang / kinderactiviteiten in Frieschepalen: - Dalton Basisschool De Skâns. - Basisschool Rehoboth. - Kinderopvang Ús Boartersplakje. - De Kleine Regenboog geeft de allerleukste pedagogische en creatieve danslessen voor peuters en kleuters. Ze gaan op dansavontuur en ontdekken wat de kinderen allemaal kunnen. De Kleine Regenboog geeft dansworkshops op het kinderdagverblijf, de peuterspeelzaal of op een kinderfeestje. Daarnaast geeft De Kleine Regenboog ook creatieve danslessen voor kinderen met ASS of kinderen met downsyndroom.
- Sport: - s.v. RWF (Sportvereniging Rood Wit Frieschepalen) (voetbal) heeft meer dan 200 ledenen vervult een belangrijke regionale functie, omdat zij als een van de weinige verenigingen in de omgeving het zaterdagamateurvoetbal faciliteert. In de loop der jaren komen er ook leden uit Siegerswoude, De Wilp, Wijnjewoude en vooral Ureterp. Sportieve ambities gaan hand in hand met ontspanning, gezelligheid en clubbinding. Bij s.v. RWF is iedereen welkom en zijn alle geledingen vertegenwoordigd.
- Zorg: - Woonzorgboerderij Frondida is gelegen aan de stille kant van de Frieschepalenvaart (de vaart tussen Bakkeveen en Frieschepalen). Voorheen een druk bevaren route maar tegenwoordig alleen nog bevaren door kano`s. Aan de achterzijde van het pand is er een kilometers ver uitzicht over de landerijen die gelegen zijn in het Haarsterveld. Tegen de schemering komen er dikwijls reeën uit de houtwallen tevoorschijn om achter de boerderij te grazen. Ook een paartje torenvalken vindt ieder jaar de geplaatste kast terug om er hun jongen groot te brengen. Het ringen van deze jongen is ieder jaar weer een heuglijk moment. Wanneer de jongen uitvliegen blijven ze nog wekenlang bij de boerderij rondvliegen op zoek naar een smakelijke veldmuis. Een prachtig schouwspel. Kortom, de natuur geeft hier rust, ruimte en het nodige vertier.
Op de boerderij is plaats voor 6 cliënten. De cliënten kunnen 24 uur per dag opgevangen worden. Doelgroepen zijn revalidatiepatiënten, cliënten met burn-out en cliënten met het syndroom van Down. Er is ook een mogelijkheid om tijdelijk te logeren, bijvoorbeeld om de familie te ontlasten of tijdens de vakantieperiodes. Ook overbruggingsopvang behoort tot de mogelijkheden. Te denken valt dan aan opvang van een cliënt die tijdelijk niet ergens geplaatst kan worden maar wel verpleegkundige hulp nodig heeft.
- Wonen: - Woningcorporatie WoonFriesland heeft ca. 35 huurhuizen in Frieschepalen.
- Overlijden: - "Uitvaartvereniging De Laatse Eer is in 1913 opgericht en is ontstaan uit de zogeheten burenplicht. Men hielp zijn buren, ook bij overlijden. Vanuit betrokkenheid met elkaar is het initiatief ontstaan een uitvaartvereniging te starten voor de inwoners van Frieschepalen, Siegerswoude en omgeving. Samen betalen de leden van onze vereniging contributie en verzorgen zo voor alle leden een betaalbare, goede uitvaart bij overlijden. Je kunt bij onze vereniging zowel begrafenissen als crematies laten regelen. De kosten van de uitvaart kunnen relatief laag worden gehouden omdat de vereniging met vrijwilligers werkt. Door het lidmaatschap van de vereniging van de Federatie van Uitvaartverenigingen in Friesland is het mogelijk om ook elders een uitvaart voor onze leden te verzorgen."
- Weer: - Weerstation Frieschepalen.
Reactie toevoegen