Status

- Persingen is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Rijk van Nijmegen, gemeente Berg en Dal. T/m 1817 gemeente 'Ooij en Persingen'.* In 1818 over naar gemeente Ubbergen, in 2015 over naar gemeente Berg en Dal.

* Mensen die hun voorouders zoeken in deze gemeente, zullen voor de Doop- Trouw- en Begraafregistraties in de Duitse kerkarchieven moeten zoeken. Deze gemeente viel namelijk onder het Duitse Pruisen. Als gevolg van het Congres van Wenen** is de gemeente Ubbergen in 1818 uitgebreid met de dorpen Ooij, Persingen (met buurtschap Wercheren), Erlecom, Kekerdom en Leuth, die dan door Pruisen aan Nederland worden afgestaan.
** Zie het 5e bolletje in het hoofdstuk 'Resultaten' onder de link.

- Persingen heeft een eigen postcode en plaatsnaam in het postcodeboek en is dus een formele 'woonplaats'. Daarnaast is het ook toeristisch gezien een bekende plaats, omdat het wordt gepromoot als 'kleinste dorp van Nederland'. Vreemd genoeg had het dorpje tot voorjaar 2011 geen plaatsnaamborden, zodat je maar moest gokken wanneer je er was aanbeland. Sinds die tijd staan er wel plaatsnaamborden. De aanvankelijke blauwe komborden hebben er maar een week gestaan. Deze zijn verwijderd omdat het plaatsje niet aan de criteria voor een 'bebouwde kom' bleek te voldoen. Sindsdien hebben er tijdelijke witte borden gestaan. In maart 2014 zijn er bruine plaatsnaamborden geplaatst.

- Onder het dorp Persingen valt ook de buurtschap Wercheren.

Naam

Oudere vermeldingen
2e helft 13e eeuw Persingen, 1412 Peersingen, ca. 1740 Perzingen.

Naamgeving
"De heerlijkheid is genoemd naar het gelijknamige geslacht. Het is Walthardes van Persingen, die in 1293 de tienden betaalt aan het Kapittel der Apostelen te Keulen."(1)

Naamsverklaring
- Betekent 'bij de lieden van de persoon Perso', vergelijk de persoonsnaam Persijn.(2)

- Op de site van het dorpskerkje vinden we nog een andere theorie: "De naam is samengesteld uit twee wortelwoorden Pers en Ingen. De betekenis van Ing is 'weide' en Pers komt van het Latijnse werkwoord premere wat 'neerdrukken' betekent, samen is dat dan 'Lageweide'. We vinden Ing ook als heiligdom, plaats voor bijeenkomsten en waar recht gesproken werd. Eiken met ondergroei van rozenstruiken omzoomden de Ing. In Nederland zijn ruim 40 plaatsnamen waar deze Ing vorm in terug te vinden is: Groningen, Scheveningen enz."

Ligging

Persingen ligt NO van Nijmegen, ZW van Ooij, NW van Beek, in de Ooijpolder.

Statistische gegevens

In 1840 heeft Persingen nog maar 3 huizen met 24 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorpsgebied (= het postcodegebied) ca. 35 huizen met ca. 90 inwoners (waar de buurtschap Wercheren bij is inbegrepen). Het dorpskerntje omvat naast de kerk nog maar een 8-tal panden. Vandaar dat dit een van de dorpen is in de categorie 'kleinste dorp van Nederland'. Er zijn er namelijk nog wel meer die je als zodanig kunt kwalificeren. Zie de link.

Geschiedenis

Het plaatsje was vroeger een heerlijkheid. De Heren van Ooij en Persingen bewoonden het fraaie kasteel Huys Persingen, dat direct ZO van het kerkje stond.

Door de ligging was het dorpje kwetsbaar voor overstromingen. Daardoor is de bebouwing in de loop der eeuwen steeds verder uitgedund. De overstromingen van 1809 (Sint Jansvloed) en 1820 zijn zo omvangrijk dat zij de genadeklap voor het dorp vormen. Ook de restanten van Huys Persingen verdwijnen hiermee. Slechts de allerhoogst gelegen boerderijen blijven gespaard. In een kadastraal minuutplan van 1820 zien we de dortpskern nog slechts afgebeeld als het kerkje met een 3-tal boerderijhuizen. Het resterende deel van het dorpje ligt op een donk, een rivierduin.

Thornsche Molen
In het uiterste O van het dorpsgebied van Persingen lag de buurtschap Thornsche Molen, die haar naam dankte aan de gelijknamige unieke kokerkorenmolen die het middelpunt van de buurtschap vormde. Hoog aan de Kapitteldijk onder Wercheren / Persingen is de molen eeuwenlang een markant punt. De wieken reiken tot 22 meter hoogte. Thorn komt van Toren. Dat was de molen van oorsprong dan ook: een verdedigingstoren precies op de grens van hertogdom Kleef en hertogdom Gelre. Vaak is er strijd geweest op en om die grens. En even vaak is de toren verwoest.

De Thornsche Molen heeft ook nadien nog enkele malen een verwoesting ondergaan. Tweemaal - in de jaren dertig en veertig - als gevolg van zware storm. Beide keren vond restauratie plaats van deze landelijk bekende molen. De derde maal is de oorlog schuld aan de verwoesting. Tijdens hevige gevechten die volgen op operatie Market Garden in september 1944, ligt de Thornsche Molen midden in de frontlijn. Molen en buurtschap worden volledig verwoest en niet hersteld. Molenaar Jan Vierboom bouwt een elektrisch aangedreven maalderij aan de Hezelstraat in Ooij. De Thornsche Molen is recentelijk herbouwd, waarvoor zie de pagina Wercheren. (bron: Stichting tot Behoud van Monument en Landschap in de gemeente Berg en Dal)

Bezienswaardigheden

- Persingen heeft 6 rijksmonumenten.

- Persingen heeft 7 gemeentelijke monumenten.

- Het laat-middeleeuws gotische kerkje van Persingen* dateert uit 1267 en krijgt rond 1420 zijn huidige vorm. De toren, aanvankelijk plat, is toen verhoogd en voorzien van een ranke spits. De dubbele rij 'muizentanden' en galmgaten wijzen hier op. In 1899 koopt H. Braam, timmerman te Beek- Ubbergen, de kerk samen met de naastgelegen Bonte Os. Hij is voornemens de kerk te slopen en vangt aan met de gerfkamer. Het puin is via Het Meer afgevoerd naar Dordrecht.

Velen verzetten zich tegen de sloop. Burgemeester J. Dommer van Polderveld koopt de kerk in 1907 voor f 500,00. Een gedenksteen aan de zuidzijde van de toren verwijst hier nog naar. Merkwaardig genoeg treedt na de redding opnieuw een periode van verval in. In 1926 teistert een enorme overstroming de polder weer en als vanouds brengt men het vee naar de kerk. Tegenwoordig doet het kerkje dienst als tentoonstellingsruimte en trouwlocatie en wordt ook gebruikt voor uitvaarten. In 2016 is de buitenzijde van het kerkje gerestaureerd. O.a. zijn de muren opnieuw gevoegd, omdat ze begonnen te lekken.
* Op de site van het kerkje vindt u o.a. veel informatie over de geschiedenis van het dorpje, de vroegere heerlijkheid en de kerk.

- De Thornsche Molen valt onder het dorpsgebied van Persingen maar ligt in de buurtschap Wercheren en wordt daarom aldaar beschreven.

Jaarlijkse evenementen

- Sinds 2016 is er in Persingen de Landschapsparade (op een zondag in september) (wij nemen althans aan dat men de intentie heeft hier een jaarlijks evenement van te maken). Het festival is een ode aan het unieke landschap van hoog en laag van de gemeente Berg en Dal. Tijdens de Grote Parade is er van alles te doen op het paradeterrein. Jong en oud kan meedoen aan sport en spel, luisteren naar boeiende verhalen uit de Ooijpolder, op avontuur gaan te voet, in de kano, of op de fiets. Neem familie en vrienden mee en nuttig een hapje en drankje op een strobaal in het veld. Geniet samen van het mooie landschap in de gemeente Berg en Dal. De Landschapsparade is een initiatief van lokale organisaties voor landschap, cultuur en natuur. Actieve leden zorgen samen voor het programma. De dag wordt ondersteund en mogelijk gemaakt door de gemeente Berg en Dal en Stichting Via Natura.

Natuur en recreatie

- Met zelfbedienings-kettingveerpontje het Persingse Veer kun je hier vandaan per fiets of te voet naar Ubbergen v.v., over de waterloop Het Meer. - Filmpje over het Persingse Veer.

Bekende oud-inwoner

- Daphne Deckers is kort na haar geboorte (in Nijmegen) postaal gezien naar het dorpje Persingen verhuisd, en daarbinnen betreft het de buurtschap Wercheren. Na haar middelbare-schooltijd is ze gaan studeren in Utrecht, wat, naar eigen zeggen, nogal een 'cultuurschok' was (van een klein buurtschapje naar een grote stad).

• 1. Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden,
  van der Aa, A.J.
  , p.ca. 10.000, (1851)
  
• 2. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)