Rijk van Nijmegen

Streek
Rijk van Nijmegen
Gelderland

Rijk van Nijmegen

Terug naar boven

Status en ligging

- Het Rijk van Nijmegen is een streek in het zuidoosten van de provincie Gelderland. Het ligt Z van de Overbetuwe en O van het Land van Maas en Waal.

- Het Rijk van Nijmegen omvat de Gelderse gemeenten Berg en Dal, Beuningen, Heumen, Nijmegen en Wijchen (geografisch gezien: deels), en de Noord-Limburgse gemeente Mook en Middelaar.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van het Rijk van Nijmegen, kun je terecht bij:

- "Het doel van de in 1970 opgerichte Heemkundekring De Duffelt is het bevorderen van de kennis van en de liefde voor de geschiedenis van land en volk van de Duffelt (globaal het gebied tussen Nijmegen en Kleve. Voor het Nederlandse deel betreft dit het Rijk van Nijmegen). De vereniging beoogt dit doel te bereiken door uitgave van een tijdschrift, het organiseren van excursies, lezingen, voordrachten en tentoonstellingen, het bevorderen van het behoud van historische objecten, plaatsen en kunstwerken, plaatselijk onderzoek op historisch gebied en door het steunen van en samenwerken met instellingen, stichtingen of verenigingen die een soortgelijk doel nastreven. Ook wordt hierbij de geschiedenis van de inwoners niet vergeten en samen met hen wordt gekeken naar de toekomst. Ons motto is dan ook als op de grafsteen van Pastor Gerd Siebers, een bekende en populaire pastor van onze regio: “Leert van wor gej komt - opdat gej bäter sölt weete - wor gej nortu mot goon!"

- "Historisch Vereniging Tweestromenland is opgericht in 1964 en heeft als werkgebied het Land van Maas en Waal en het westelijk deel van het Rijk van Nijmegen, oftewel de gemeenten West Maas en Waal, Druten, Beuningen en Wijchen. Gedurende de afgelopen decennia is er heel wat veranderd in ons mooie leef- en werkgebied. Dorpen hebben een ander aanzien gekregen en we zijn anders gaan leven. Vanuit de Historische Vereniging hebben we het niet alleen allemaal meebeleefd, maar ook verzameld, bewaard en toegankelijk gemaakt. Het grote aantal werkgroepen met de vele vrijwilligers nemen elk een eigen deel van de streekgeschiedenis onder hun hoede. Ze verzamelen foto's, houden zich bezig met streekdracht, ontsluiten archieven en doen familieonderzoek. Anderen zijn bezig met streekliterauur, bidprentjes of de lokale geschiedenis van een dorp. Deze informatie kan op ons Documentatiecentrum worden ingezien en een deel daarvan digitaal via Collectie Gelderland."

- "Stichting Historisch Huis- en Veldnamenonderzoek Kwartier van Nijmegen is opgericht in 1997 en heeft tot doel het verrichten van onderzoeken naar de lokale en regionale geschiedenis van registergoederen (onroerend goed) in het voormalig Kwartier van Nijmegen. Ook het publiceren en uitgeven van kaarten behoort tot het doel. Voor het basisonderzoek maakt de stichting gebruik van de kadastrale registers van het Kadaster. De stichting werkt o.a. samen met het Regionale Archief Nijmegen. Een van de projecten van de stichting met het Regionaal Archief Nijmegen is de Historische @tlas Nijmegen. Een voor Nederland unieke digitale historische informatiebron over onder meer de perceelsgeschiedenis van de Nijmeegse binnenstad van 1655 tot 1832.

Het Kwartier van Nijmegen was het eerste van de vier kwartieren waarin het Hertogdom Gelre was verdeeld, naast het Graafschap Zutphen, het Overkwartier en het Kwartier van de Veluwe. Het Kwartier van Nijmegen, met als hoofdstad de voormalige rijksstad Nijmegen, omvatte het gebied tussen Maas en Rijn met uitzondering van de graafschappen Buren en Culemborg en de Kleefse enclave Huissen. Het kwartier was verdeeld in Nijmegen, het Rijk van Nijmegen, Land van Maas en Waal, de Bommelerwaard en de Betuwe. De voornaamste steden waren toen Nijmegen, Tiel en Zaltbommel."

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "RvN@ is een bottom-up beweging die innovatie en sociale en economische groei in het Rijk van Nijmegen actief stimuleert teneinde een topregio in Nederland te worden. Hierin werken ondernemers, organisaties, investeerders en kennisinstellingen/studenten met elkaar over gemeentelijke en sectorale grenzen heen om nieuwe en bestaande initiatieven met elkaar te verbinden en door te ontwikkelen. Resulterend in relevante producten voor een breed publiek, met focus op ondernemers richt de beweging zich op: RvN@ondernemen: acceleratieprogramma’s voor ontwikkeling van business, idee of project; RvN@ontwikkelen: creatie nieuwe ideeën en toepassingen met het talent in de regio; RvN@leven: verbeteren van de leef- en werkomgeving.

Elke business, idee of project kan bij RvN@ terecht om zo sneller en succesvol te groeien. We koppelen vraagstukken uit het bedrijfsleven en het maatschappelijk middenveld aan kennisinstellingen en investeerders, waarmee kansen ontstaan die leiden tot concrete toepassingen en nieuwe verdienmodellen. We delen onze unieke en sterke netwerken, producten, kennis en vooral doekracht en we zijn aanwezig op diverse ontmoetingsplekken (hubs) in de regio. Door samen over grenzen heen te kijken, realiseren we nieuwe innovatieve projecten, meer innovatiekracht, krijgen we meer mensen aan het werk, behouden we meer talent voor lokale bedrijven en creëren we een sterke sociale samenleving in het Rijk van Nijmegen.

Ben je op zoek naar een partij met wie je je product op een àndere manier op de markt kunt brengen? Heb je een prikkel nodig om jouw briljante plan uit te voeren? Heb je extra denkkracht of specifieke deskundigheid nodig? Binnen RvN@ vind je het. Maar misschien ben jij juist degene die kennis en ervaring wil delen. Binnen RvN@ kan dat. Kijk naar onze programma’s en projecten. Volg onze talenten. Deel onze initiatieven. Gebruik kennis en de ervaring en deel die. Doe mee & beweeg in RvN@."

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De pubicatie Het Rijk van Nijmegen. Oostelijk gedeelte en de Duffelt (A.G. Schulte, uitg. Staatsuitgeverij, Den Haag / Rijksdienst voor de Monumentenzorg, 1983), waarin met name de rijksmonumenten worden beschreven, is via de link ook online te lezen.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Tijdens de Lentewandeltocht (weekend in maart, in 2020 voor de 61e keer) wandel je in de voetsporen van de Romeinen door een afwisselend landschap in het Rijk van Nijmegen. Je loopt langs de stuwwal uit de IJstijd en door de bossen in Berg en Dal. De 40 km route is ook een uitdaging om te oefenen voor de Vierdaagse. Je komt dan namelijk de beroemde en beruchte Zevenheuvelenweg tegen die op de 3e dag van de Vierdaagse wordt gelopen. Maar ook met een kortere afstand is de Lentewandeltocht een prima gelegenheid om ‘in te lopen’ en gewoon voor je plezier te wandelen. De andere afstanden waaruit je kunt kiezen zijn 5 / 10 / 15 / 20 / 25 en 30 km. De Lentewandeltocht trok doorgaans ca. 1.500 deelnemers. In 2019 waren het er 2.100.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "De Slakkengang is van origine een wandelgroep voor mensen met een verminderd energieniveau. In de loop der jaren is het gezelschap gemêleerd geworden. Mensen die houden van een korte wandeling zijn ook welkom. Het wandeltempo is normaal, ongeveer 5 km per uur, maar we nemen ruim de tijd om onderweg flora en fauna te bekijken en eventueel foto's te maken. Wij (De Slakken) wandelen wekelijks want slakken zijn weekdieren. De wandelroutes zijn ongeveer 7 km lang. We wandelen in de streek Rijk van Nijmegen en omgeving. Na afloop drinken we samen thee/koffie (is natuurlijk geheel vrijblijvend) en bepalen we de volgende wandeling. Bijna alle verzamelpunten zijn met de bus bereikbaar. Ook kun je vaak met iemand meerijden.

Sommige wandelaars wandelen 1x per maand, anderen 2x per week. Vrijheid blijheid. We hebben een paar simpele Slakkenhuisregels met als doel: laat de groep niet voor niets wachten. Eens in de 3 weken is op zondag een stiltewandeling. In de zomermaanden verschuift de stiltewandeling naar de avond. De deelnemersbijdrage is 20,- per kalenderjaar. Nieuwkomers mogen 4x gratis meewandelen om te kijken of het bevalt." Op hun site hebben ze maar liefst ca. 80 wandelroutes in het Rijk van Nijmegen en omgeving beschreven, met routekaartje en routebeschrijving.

- "Steeds meer mensen stellen klassieke levensvragen op oude pelgrimsroutes als die naar Santiago de Compostella of de Henro in Japan. Alleen al het aantal pelgrims naar Santiago groeide van 2.491 in 1984 naar 272.135 in 2010. Pelgrims roemen de verbondenheid van het onderweg zijn: verschillen tussen mensen vallen weg en het dagen achter elkaar lopen, verbindt je met natuur en lijf. Geïnspireerd door deze ontwikkeling ontstond in 2015 de Walk of Wisdom. Het doel is mensen uit de waan van de dag te laten stappen door tenminste 136 kilometer te gaan lopen om na te denken over waar het leven echt om gaat. De route gaat in ambitie de hele wereld over, maar is in juni 2015 begonnen met een pioniersroute door het Rijk van Nijmegen, die onafhankelijk is van een religie. De stichting achter de route wil ruimte maken voor bezinning en verbondenheid over de grenzen van cultuur en land heen.

De Walk of Wisdom, die op 21 juni 2015 feestelijk is geopend, verbindt klassieke levensvragen met moderne thema’s: de zoektocht naar authenticiteit en de uitdaging om met miljarden mensen te leven op één planeet. Keuzes die ieder van ons afzonderlijk maakt, beïnvloeden het geheel en het geheel beïnvloedt ieder van ons afzonderlijk. Hoe? Dat is een open vraag die een nieuw, mondiaal ritueel verdient. Niet zweverig, maar met de voeten op de grond. Een pelgrimage vanuit een grote gedachte, maar telkens opnieuw beginnend bij de ervaringen en intuïtie van elk individu. Niemand heeft de wijsheid in pacht. Het is mogelijk om van elkaar te leren.

Stichting Walk of Wisdom is een kleine stichting met grote plannen, gevestigd in Nijmegen. Wij werken aan een wereldwijde pelgrimstraditie rond de vrijheid om je eigen weg te gaan en verbondenheid met de natuur en de wereld om je heen. We zijn onafhankelijk van een religie en werken zoveel mogelijk met vrijwilligers. Daarnaast vinden we het belangrijk dat de route toegankelijk is voor mensen met weinig middelen. Inschrijven voor de Walk of Wisdom door het Rijk van Nijmegen gaat met een donatie aan de stichting voor een startpakket. Hiermee steun je de ontwikkeling van de pelgrimsroute. Als dank krijg je de routegids, de symbolen van de pelgrimage en een digitale lijst slaapadressen voor elk budget. Van elke inschrijving gaat één euro naar het landschap. Je bepaalt zelf wanneer je vertrekt, hoe lang je erover doet en hoe je de tocht invult. Ons advies: loop de route aaneengesloten, dan kom je in het ritme." - Lees hier de ervaringen van Wandelvrouw Bregje met de Walk of Wisdom.

- Het Rijk van Nijmegen hoort bij de meest geliefde fietsgebieden van Nederland. En al helemaal als je geen bezwaar hebt tegen heuvels fietsen of dit zelfs wel een uitdaging vindt. In dit zeer afwisselende gebied met landbouwgronden, bossen, dorpjes en uitzichten hellen de wegen namelijk bijna allemaal. De Zevenheuvelenweg is beroemd, maar de grootste uitdagingen van geheel Midden-Nederland zijn de wegen vanuit Beek en Ubbergen naar Berg en Dal en Nijmegen. De 'Koning van Midden-Nederland' is de Oude Holleweg met een steilste stuk (van 300 m lang) van 12% en 74 hoogtemeters. In het overzicht Heuvels fietsen vind je alle wegen in dit gebied die voor fietsers die van heuvels bedwingen houden, een uitdaging vormen.

- IVN Rijk van Nijmegen is een vereniging van vrijwilligers, die jong en ouder in aanraking wil brengen met de natuur en ook het belang van duurzaamheid wil benadrukken. Ze organiseren cursussen over flora, fauna en landschap, met bijpassende excursies. Elk voor- en najaar wordt de Groencursus georganiseerd en er zijn cursussen over bijvoorbeeld bomen, insecten en paddenstoelen. Graag nodigen ze je uit om eens met een IVN-natuurgids mee te gaan met een van hun excursies in de omgeving van Nijmegen. Kijk in de Activiteitenagenda wat het aanbod is voor de komende periode.

- Natuurgebieden in het Rijk van Nijmegen van Staatsbosbeheer. "Deze streek heeft verschillende natuurgebieden, elk met een eigen gezicht. De betoverende natuur van de Overasseltse en Hatertse Vennen, het Groesbeekse Bos waar je je volop kunt vermaken en de variatie in heidesoorten van het Heiderijk. In de Overasseltse en Hatertse Vennen heeft elk jaargetijde zijn eigen kleur en geur. In de herfst overheerst de rode gloed van planten en loof. ‘s Zomers wuiven de pluimen van wollegras en veenpluis in de wind. Dennengeur prikkelt de neus. ’s Winters geeft het landschap zijn uitgestrektheid prijs. Maar de glooiende rivierduinen, donkere vennen en heide zijn elk seizoen mooi. Speuren naar dassensporen kan ook altijd. Loop een van de uitgezette routes, bezoek de kapel met de Koortsboom, verken het gebied te paard of ontdek de grote verscheidenheid aan dieren die hier leven. Meer over het gebied lees je in de folder Vennengebied.

Het Groesbeekse Bos in het Rijk van Nijmegen is in alle seizoenen een bezoek waard. Geniet van herfsttinten, zonovergoten heide of misschien wel idyllisch besneeuwde bomen. Het is hier heerlijk voor wandelaars, ruiters, mountainbikers, fietsers en honden met hun baasje. Er zijn veel uitgezette routes, speelweides, picknickplaatsen en andere mogelijkheden om te genieten van de fraaie Groesbeekse natuur. Staatsbosbeheer werkt samen met andere terreinbeheerders binnen project Heiderijk Nijmegen Mook. Zo draagt Staatsbosbeheer bij aan een mooi en gevarieerd heidegebied waar specifieke heidesoorten zich thuis voelen. Het project zorgt er bovendien voor dat verschillende natuurgebieden weer met elkaar verbonden worden. Dat is belangrijk voor plant en dier."

- "Vogelwerkgroep Rijk van Nijmegen en omstreken is opgericht in 1975 en heeft als doelen: het beschermen van de vogels zoals die in de vrije natuur voorkomen en de biotoop waarin zij leven; het bevorderen van de kennis van vogels in relatie tot hun leefomgeving; het bevorderen van draagvlak voor een ruimtelijke inrichting in stad en buitengebied, die voorziet in een adequate habitat voor vogels in hun verscheidenheid. We beogen onze doelen primair te verwezenlijken door samenwerking (geven van adviezen en informatie) met natuurbeheerders, overheden en andere natuurorganisaties. We streven hierbij naar een sterk intern netwerk van leden die de ontwikkelingen in hun eigen regio volgen en bij voorkeur ook de contacten onderhouden met de voor hun regio relevante natuurbeheerders, overheden en natuurorganisaties.

Onze slagkracht wordt bepaald door de kennis, kunde en beschikbaarheid van onze leden. We zullen daarom niet in staat zijn deze taken optimaal voor het gehele werkgebied in te vullen. Jaarlijks leggen we in een plan vast in welke delen van het gebied we actief zullen zijn. We organiseren cursussen, lezingen en excursies voor zowel leden als derden en geven een aantal malen per jaar het verenigingsorgaan 'de Mourik' uit. Tot slot voeren we jaarlijks vogelinventarisaties en trektellingen uit, waarvan de resultaten worden gedeeld met SOVON en natuurbeheerders, voor zover deze gebruikt worden in overeenstemming met onze doelstellingen." Vogelwerkgroep Rijk van Nijmegen e.o. heeft zich eind 2018 aangesloten bij de Gelderse Natuur en Milieufederatie (GNMF). De GNMF is hier erg blij mee, want bij de 350 leden van de vogelwerkgroep zit veel betrokkenheid en kennis over vogels en hun habitat. De waardering is wederzijds, zegt werkgroepvoorzitter Frank Saris. Toen er in Beek bomen werden gekapt terwijl er een oehoe broedde, trok de vogelwerkgroep aan de bel bij beheerder Geldersch Landschap. Saris: “De GNMF heeft ons geholpen om een overleg te organiseren voor een aangepast beheerplan. Dat was erg prettig. Als lid van de GNMF is het goed dat we hulp kunnen vragen in de vorm van advies of bij juridische vragen. Zo groeit het ons niet boven het hoofd.”

- Het Rijk van Nijmegen omvat een aantal natuurlijke en halfnatuurlijke gebieden, uniek voor Nederland. In de directe omgeving van de stad treffen we verschillende typen landschappen aan, zoals steile en glooiende stuwwallen, grote rivieren (de Rijn, Waal en Maas) en kleinere waterpartijen (plassen, vennen, bronnen en beken), pittoreske uiterwaarden met slingerende dijken en weilanden, moerassige graslanden, gemengde bossen, heidevelden en de zeldzaam geworden schrale blauwgraslanden. Als je meer wilt weten over de ontstaansgeschiedenis en de ecologie van het landschap in dit gebied, kun je aanschuiven bij deze geïllustreerde internetversie van een deel van de cursus 'Biodiversiteit' van de Radboud Universiteit Nijmegen. Je vindt er in tekst en beeld hoofdstukken over geologie, ecologie, Heumensoord, de Ooijpolder, de stuwwal, de Hatertse en Overasseltse Vennen, de Bruuk, en vele links naar instanties in de regio Rijk van Nijmegen op het gebied van natuur en landschap e.d.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in de regio Rijk van Nijmegen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over het Rijk van Nijmegen (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Bestuurlijk: - Regio Rijk van Nijmegen is een samenwerkingsverband van gemeenten in deze regio en deels directe omgeving. Het betreft de gemeenten Berg en Dal, Beuningen, Druten, Heumen, Mook en Middelaar, Nijmegen en Wijchen.

- Nieuws: - Nieuws uit het Rijk van Nijmegen van Omroep Gelderland.

- Maatschappelijk betrokken ondernemen: - De missie van Rijk van Nijmegen Uitdaging is het stimuleren en organiseren van waarneembaar maatschappelijk betrokken ondernemen in deze regio, waarbij People, Planet en Profit centraal staan; het ondersteunen van maatschappelijke organisaties die als doel hebben de kwaliteit van leven in deze regio te verbeteren; het zijn van een partner voor de betrokken gemeenten Berg en Dal, Beuningen, Heumen, Nijmegen en Wijchen om bij te dragen aan een beter leefklimaat in de regio; het in het kader hiervan tot stand brengen van een samenwerking tussen (waarneembaar) maatschappelijke betrokken bedrijven en maatschappelijke organisaties; het faciliteren van de verbinding tussen vraag en aanbod van Materialen (spullen), Middelen (advies over fondsen) en Menskracht (extra handjes, creativiteit, kennis en kunde).

Reactie toevoegen