Haanwijk is een buurtschap en polder in de provincie Utrecht, in de regio Groene Hart, gemeente Woerden. De buurtschap Haanwijk heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.
Als eerste zien we, als we buurtschap Haanwijk binnenkomen vanaf Harmelen, de Anna Petronella Hoeve. In het hoofdstuk Bezienswaardigheden kun je meer lezen over deze hoeve.
De Anna Petronella Hoeve, in buurtschap Haanwijk, heeft nieuwe overburen gekregen: de mooie waterwoningen in de Oude Rijn
De rijksmonumentale Haanwijkersluis in de Oude Rijn bij buurtschap Haanwijk
Tekst en uitleg bij de Haanwijkersluis in de Oude Rijn bij buurtschap Haanwijk. Het is heel leuk om daar een poosje te zijn; er is veel te zien.
De Haanwijkersluis e.o., tussen buurtschap Haanwijk en de dorpskern van Harmelen, op een 100 jaar oude ansichtkaart
Huize Reijneveld in het vroege voorjaar, in buurtschap Haanwijk
Vanaf het Jaagpad in Harmelen zien we in buurtschap Haanwijk de boerderijen Zuidborgh en Noordborgh staan
Een prachtig uitzicht op buurtschap Haanwijk, vanaf de blauwe Hofbrug over de Oude Rijn
Natuur-, milieueducatief en historisch centrum De Kievit in Haanwijk is gevestigd in voormalige daglonerhuisjes. Het complex bestaat verder uit bijgebouwen, een educatieve tuin, hooiland en een boomgaard met oude fruitrassen. (© www.dekievitharmelen.nl)
Van 2009 t/m 2016 was er jaarlijks, in januari, het Klaverfeest in het volgens de poster kennelijk fabuleuze Haanwijk, een jongerenparty met ca. 1.000 bezoekers.
- Haanwijk is een buurtschap en polder in de provincie Utrecht, in de regio Groene Hart, gemeente Woerden. T/m 2000 gemeente Harmelen.
- De buurtschap Haanwijk valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Harmelen.
- De buurtschap Haanwijk heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1280-1287 Hanewijc, 1394 Haenwijck, 1398 Haenwik(erka), 1639 Hanick.
Naamsverklaring
Samenstelling van wijk 'nederzetting, vaak met speciale functie' (zie verder Wijk aan Zee) en de vogelnaam haan 'korhaan', een zeer opvallende vogel, dan wel een persoonsnaam Hane. De 17e-eeuwse vorm Hanick weerspiegelt de klankwettige uitspraak.(1)
De buurtschap Haanwijk ligt rond de gelijknamige weg, W van de Z dorpskern van Harmelen, als lintbebouwing aan de Oude Rijn, waar het in het N aan grenst.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de buurtschap en polder Haanwijk 10 huizen met 77 inwoners. Tegenwoordig staan aan de weg Haanwijk ca. 40 huizen, waarvan ca. 10 binnen de bebouwde kom van het dorp (die als recent gebouwd huizengroepje ook duidelijk deel uitmaken van de dorpskern). Het buurtschapsgedeelte, buiten de bebouwde kom, omvat derhalve ca. 30 huizen met ca. 75 inwoners.
Terug naar bovenIn november 2015 heeft P.G. Sinia namens Stichting Hugo Kotestein en de Stichts-Hollandse Historische Vereniging het rapport 'Haanwijk: Cultuurhistorische waarde' (14 pag.) opgesteld. Dit n.a.v. de onder Recente ontwikkelingen vermelde eventuele bouwplannen in deze buurtschap. Genoemde stichtingen verbaasden zich erover dat in een ingestelde Klankbordgroep geen organisaties vertegenwoordigd zijn op het gebied van monumentenzorg, landschapbeheer en dergelijke. Omdat zij het van groot belang vinden dat zorgvuldig wordt omgegaan met de cultuurhistorische waarde van polder Haanwijk, hebben zij dit rapport laten opstellen, dat inzicht biedt in onstaan en ontwikkeling van het landschap in deze polder tot wat het vandaag de dag is. Uiteraard met de nadrukkelijke intentie dat hiermee rekening wordt gehouden bij het bepalen van evt. nut en noodzaak van woningbouw in dit gebied, en mocht dat het geval blijken, dat men dan in ieder geval met de cultuurhistorische aspecten rekening houdt bij de (her)inrichting van het gebied.
Terug naar boven- In 2014 is de zuidwestelijke randweg (N419) gereed gekomen. Deze loopt vanaf de A12 W om Harmelen heen, doorsnijdt de polder en buurtschap Haanwijk, komt W van het dorp uit op de Dorpsstraat, en ontsluit daarmee bedrijventerrein de Putkop vanaf de A12.
- Projectontwikkelaars hebben anno 2016 plannen voor de bouw van ca. 90 huizen in de polder Haanwijk. Inwoners, omwonenden en een 10-tal organisaties die zich inzetten voor landschap en cultuurhistorie, vinden dit echter geen goed plan. Volgens hen is Haanwijk een cultuurhistorisch waardevol gebied dat je niet moet aantasten als het niet strikt noodzakelijk is. En volgens hen ís het niet noodzakelijk, omdat onderzoek van TU Delft heeft uitgewezen dat er in de dorpskern nog voldoende kan worden 'ingebreid'; daar is nog ruimte voor zeker 130 nieuwe woningen.
De gemeente reageert naar aanleiding van de ontstane onrust anno september 2016 dat van een overeenkomst met een ontwikkelaar om te gaan bouwen beslist nog geen sprake is, laat staan van aantallen woningen. De in februari 2016 tussen gemeente en projectontwikkelaar gesloten overenkomst betekent 'slechts' dat onderzocht wordt of de plannen van ontwikkelaars haalbaar zijn, onder meer op het gebied van verkeersafwikkeling, parkeren en eventuele geluid- en stankhinder. Deze onderzoeken moeten medio 2017 tot conclusies leiden over de haalbaarheid. Vervolgens komt pas de eventuele wenselijkheid aan de orde.
Verder stelt de gemeente in haar reactie d.d. september 2016 namelijk ook dat bij de mogelijke keuze voor woningbouw op een van de potentiële locaties, eerst het Hof van Harmelen (ca. 120 woningen, in het NO van het dorp) in beeld is. "Dat is een bestaande inbreidingslocatie en meer acuut. Deze plek gaat vóór uitbreidingslocatie Haanwijk." Ondertussen worden ook andere mogelijke woningbouwlocaties in het dorp geïnventariseerd. Op het oog is bijvoorbeeld ook de plek waar het oude raadhuis heeft gestaan, waar ook nog ruimte is voor tientallen nieuwe woningen.
- Van 2009 t/m 2016 was er jaarlijks in januari het Klaverfeest (op hoeve 't Klaverblad, Haanwijk 23), een jongerenparty met ca. 1.000 bezoekers.
Terug naar boven- De Haanwijkersluis, gelegen aan het begin van de buurtschap (vanuit de dorpskern gezien), is een rijksmonument, en vormt de grens tussen de Leidse Rijn in het O en de Oude Rijn in het W. Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden heeft de sluis in 2009 gerestaureerd. Delen van de sluis dateren nog uit 1656. Eén van de vier paar sluisdeuren is in 1991 vervangen, de andere deuren dateren van 1969. Deze deuren zijn gerestaureerd. Houtdelen die nog goed zijn, zijn hergebruikt. Verder is het loszittende of beschadigde metselwerk in de sluishoofden en de sluiskolk hersteld. Ernstig beschadigde natuurstenen onderdelen zijn vernieuwd. Ook de aangetaste stalen leuningen en de palen van de remmingwerken om de schepen in de sluis te geleiden, zijn opgeknapt. De voormalige sluiswachterswoning op Jaagpad 16, N van de sluis, dateert uit 1848. - Geschiedenis Haanwijkersluis door RHC Rijnstreek.
- Diverse monumentale boerderijen, waaronder de rijksmonumenten Anna Petronella Hoeve op nr. 1 en hoeve Noordborgh op nr. 31. Bijzonderheden van enkele panden:
Huisnr. 1: Langhuisboerderij Anna Petronella Hoeve met rietgedekt zadeldak en een zomerhuis, is naar oorspronkelijke toestand herbouwd nadat de boerderij en het bijbehorende zomerhuis in 1977 geheel zijn afgebrand. De boerderij behoorde oorspronkelijk tot kasteel Batestein en is later in opdracht van Johannes Hermanus Lensinck (1840-1898) herbouwd.
Huisnr. 15: Herenboerderij Eikenstein dateert oorspronkelijk uit 1882 en is in 1896 voorzien van een nieuw voorhuis met neorenaissance motieven. Opdrachtgever was familie Van Weede. Deze boerderij heeft een T-vormige plattegrond en bewaart inwendig diverse fraaie ornamenten.
Huisnr. 17: Deze rietgedekte langhuisboerderij is omstreeks 1860-1880 gebouwd in opdracht van D.J. van der Neut. In 1954 is een nieuwe hooiberg opgetrokken.
Huisnr. 23: Tot voor kort werd hier nog kaas gemaakt als Kaasboerderij ’t Klaverblad. Rijke historie van kaasmakers.
Huisnr. 31: Dwarshuisboerderij Noordborgh stamt vermoedelijk uit de 17e eeuw. De opeenvolgende eigenaren vanaf 1683 zijn bekend. De eerste burgemeester van Harmelen, Gerrit Nicolaas Buddingh, woont in het begin van de 19e eeuw op Noordborgh. Het gehele complex bestaat uit herenhuis, boerderij, tuinmanswoning, bedrijfsgebouwen etc. met tuin, boomgaard en landerijen.
Voor nadere details zie de Beschrijving monumentale panden in buurtschap Haanwijk in tekst en beeld, door de gemeente Woerden.
Terug naar boven- Natuur-, milieueducatief en historisch centrum De Kievit (Hollandse Kade, achter Haanwijk 3a) is gevestigd in enkele voormalige daglonerhuisjes. Het complex bestaat uit de daggelderswoningen en enkele bijgebouwen, de moestuin (nu educatieve tuin), het hooiland, waar vroeger de geiten graasden, en de boomgaard. De boomgaard is nu een bezienswaardigheid, omdat er 19 oude rassen appel-, peren- en pruimenbomen staan.
De stichting is in 1992 tot stand gekomen, nadat de laatste bewoonster deze huisjes voor een symbolisch bedrag aan de stichting had overgedragen. De daglonerhuisjes geven een beeld van de leefwijze van een deel van de bevolking die onder armoedige omstandigheden leefde. Het is mooi dat deze huisjes bewaard zijn gebleven, zodat men ook nu nog kan ervaren hoe deze mensen hebben geleefd. Voor velen is dit tegenwoordig niet meer voor te stellen.
De daglonershuisjes zijn gebouwd in 1862. Oorspronkelijk stonden er vier huisjes op een rij, die met een centrale ingang met elkaar waren verbonden. Eén van deze huisjes is in de Tweede Wereldoorlog verzakt, nadat de polder lange tijd onder water werd gezet. Na de oorlog is dit huisje afgebroken. De huurders van de huisjes waren tijdens de inundatie ondergebracht bij boeren in de omgeving.
Rondom de huisjes ligt prachtige natuur. Dit is een natuurtuin voor jong en ouder, zo ingericht dat insecten, vlinders, libellen, kruipers en kevers, bijen en beestjes, hommels, kikkers en padden er hun weg en schuilplaats vinden. En passend en aansluitend bij het natuurgebied eromheen en bij de cultuurhistorie van de voormalige daggeldershuisjes. Dit heeft geleid tot o.a. moestuinvakken, kruidenvakken, bijenvakken, boerenhofblommen, vlindervakken en een insectenmuur. Er zijn panelen geplaatst bij de diverse vakken met tekst en basisinformatie. Daarnaast zijn er folders die specifiekere informatie geven over kruiden, de daggeldershuisjes en het natuurgebied.
In het hooiland zijn in de zomer meer dan 100 verschillende plantensoorten te vinden. Sommige soorten zijn heel bijzonder omdat ze bedreigd worden of als indicatorsoort gelden. Een kwart van de plantensoorten bestaat uit planten die als 'waardevol' worden beschouwd. Het is een gebied dat bij zorgvuldig beheer die waarde kan blijven behouden, maar die rijkdom is wel kwetsbaar.
Reactie toevoegen