Nieuwebildtzijl is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Waadhoeke. T/m 2017 gemeente Het Bildt.
Buurtschap Nieuwebildtzijl, gelegen aan de Nieuwebildtdijk, collage van buurtschapsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)
Buurtschap Nieuwebildtzijl, buurtschapsgezicht
Het pand op Nieuwebildtdijk 69 in buurtschap Nieuwebildtzijl dateert getuige de muurankers kennelijk uit 1804. Vermoedelijk zijn de fraaie muurschilderingen erbij door huiseigenaar en tekenaar/kunstschilder Fred Thoolen zelf aangebracht.
Nieuwebildtzijl / Nieuwebildtdijk, informatiepaneel over de dijkdoorbraken alhier in 1717 en 1825.
Buurtschap Nieuwebildtzijl, informatiepaneel over de sluis in de Nieuwebildtdijk.
- Nieuwebildtzijl is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Waadhoeke. T/m 2017 gemeente Het Bildt.
- De buurtschap Nieuwebildtzijl valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Oudebildtzijl.
- De buurtschap Nieuwebildtzijl wordt kennelijk niet dichtbebouwd genoeg bevonden voor een 'bebouwde kom' en heeft daarom witte plaatsnaamborden, maar binnen het beborde gebied wel met een 30 km-zone.
- W van deze buurtschap is op kaarten van de jaren dertig tot de jaren negentig van de 20e eeuw sprake geweest van een plaatsnaam en daarmee kennelijke buurtschap Nieuwebildtdijk. Deze plaatsnaam is echter niet meer in gebruik (zo dat ooit al het geval is geweest). De panden aldaar zijn tot de buurtschap Nieuwebildtzijl dan wel - het buitengebied van - het dorp Oudebildtzijl te rekenen.
Terug naar bovenIn het Bildts
Nije-Syl
In het Fries
Nijesyl.
Spelling
Op de plaatsnaamborden staat de naam als 1 woord. Op richtingborden in de buurt staat het als Nieuwe Bildtzijl. Ons lijkt het wel zo logisch om conform de spelling van het dorp Oudebildtzijl, ook deze buurtschap eenduidig als 1 woord te spellen.
Oudere vermeldingen en naamsverklaring
Deze buurtschap is ontstaan bij de zijl 'uitwateringssluis' in een destijds nieuwe zeedijk ten noorden van Het Bildt. Dat is de Nieuwe Bildtdijk die in 1600 is aangelegd. Dirck Jansz spreekt in 1625 van 'op die Nije Siel'. Er is dan al bebouwing. De sluis wordt in 1655 afgedamd, maar de naam voor de erbij ontstane nederzetting blijft. In 1664 vermeldt de kaart hier 'Nieuwe Zyl gedempt'. De kaart van rond 1700 heeft Nye Zyl. Het is niet altijd duidelijk of met deze naam de (afgedamde) sluis dan wel de nederzetting wordt bedoeld. In de 19e eeuw gaat het uitdrukkelijk om de nederzetting Nieuwe Bildtzijl.(1)
De buurtschap Nieuwebildtzijl ligt NW van Stiens, N van Oudebildtzijl, rond de Nieuwebildtdijk en de in het O verlengde daarvan lopende Koedijk.
Terug naar boven- In 1840 omvat de buurtschap Nieuwebildtzijl 28 huizen met 196 inwoners, verdeeld in 15/86 (= huizen/inwoners) onder de gemeente Het Bildt en 13/110 onder de gemeente Ferwerderadiel. Sinds 1984 viel de buurtschap geheel onder de gemeente Het Bildt. Bij de gemeentelijke herindelingen van 1984 heeft hiertoe een grenscorrectie plaatsgevonden van de gemeente Ferwerderadiel naar de gemeente Het Bildt. Het betrof 256 hectare met 12 huizen en 33 inwoners.
- Tegenwoordig heeft de buurtschap Nieuwebildtzijl ca. 100 huizen met ca. 250 inwoners. Het betreft de bebouwing aan de Koedijk plus het deel van de Nieuwebildtdijk dat voor de postadressen onder het dorp Oudebildtzijl valt. Dat zijn de huisnrs. 2-166 en 3-153. De hogere huisnrs. vallen onder het dorp Sint Annaparochie.
Terug naar bovenMolen / windmotor / luchtwachttoren
Ergens voor 1832 is een poldermolen gebouwd aan de Opdijk, NW van buurtschap Nieuwebildtdijk. De molen diende voor het inmalen van water in de 435 ha grote West- en Oost Bildtpollen, die hoger liggen dan het land Z van de genoemde dijk. In 1912 is de molen vervangen door een windmotor, met een raddiameter van 7,5 meter. Eind jaren veertig is de molen gerepareerd en hersteld. In 1952 bestond de molen uit een betonnen voet, de vijzel, de omloop en de ombouw. De molen werd toen aangedreven door een dieselmotor in een aangrenzend gebouwtje. Misschien was de toevoeging van de dieselmotor de bedoelde herstelling eind jaren veertig, waarmee het rad van de windmotor overbodig werd. Het rad van de windmotor wordt in een document uit 1952 niet vermeld en was toen waarschijnlijk niet meer aanwezig.
In 1952 is de molen aangekocht door het Ministerie van Oorlog, met als doel een luchtwachttoren op de onderbouw/fundering van de voormalige windmotor op te richten. De vergunningaanvraag voor de bouw van de luchtwachttoren dateert van 1953. De toren werd 8,42 m hoog. De toren maakte onderdeel uit van het Korps Luchtwacht Dienst (KLD) en had als postnaam 6C2 Nieuwebildtdijk. Het doel was het waarnemen van laagvliegende vijandelijke vliegtuigen tijdens de Koude Oorlog. De heer J. Koehoorn uit Oudebildtzijl was rond 1956 postcommandant van deze luchtwachtpost. In 1968 werd het KLD in de noordelijke kuststreek opgeheven en kwam de functie als luchtwachttoren te vervallen. In 1969 verkocht de Inspecteur der Domeinen de luchtwachttoren voor afbraak. In maart 1969 is de luchtwachttoren afgebroken.
Terug naar boven- Dorpsvisie Oudebildtzijl en Nieuwebildtzijl 2015-2020.
Terug naar boven- Natuurlijk zijn er aan deze eeuwenoude dijk diverse monumentale en karakteristieke panden te bewonderen. Een heel fraaie is het pand op Nieuwebildtdijk 69 in buurtschap Nieuwebildtzijl, dat getuige de muurankers kennelijk uit 1804 dateert. Vermoedelijk zijn de fraaie muurschilderingen erbij - twee imitatievensters met zandloperluiken en een groot wapen van Het Bildt met het wimpelopschrift ‘Aren út Skelpen’ door huiseigenaar en tekenaar/kunstschilder Fred Thoolen zelf aangebracht. Zie de afbeelding elders op deze pagina. Van ons mogen meer huiseigenaren hun gevel zo opfleuren!
Terug naar boven- Op een zaterdag in september (in 2020 voor de 4e keer) is er jaarlijks een Garageverkoop plaats in Oudebildtzijl en Nieuwebildtzijl. Tussen 10.00 en 14.00 uur is iedereen welkom om te komen sneupen in de schuren, voortuinen en garages van de deelnemers. Vanaf 9.45 uur is een plattegrondje bij de Aerden Plaats verkrijgbaar waarop de deelnemende adressen staan. De locaties zijn ook herkenbaar aan een wapperende vlag.
Terug naar boven- N van Nieuwebildtzijl ligt de laatste zeewerende dijk waar vanaf je bij helder weer een goed zicht hebt op het waddeneiland Ameland. Hier bevindt zich ook een rijk kweldergebied genaamd het Noarderleech (Noorderleeg) wat je kunt belopen middels een wandelpad. Je vindt daar ook het onbemande bezoekerscentrum Kweldercentrum Noarderleech (postaal onder Hallum vallend) en een unieke uitkijktoren (nl. een omgebouwde voedersilo) (postaal onder Marrum vallend). In 2020 is een fietsroute van 33 km door het Noarderleech gerealiseerd.
Reactie toevoegen