Sint Annaparochie

Plaats
Dorp
Waadhoeke
Fryslân

Sint Annaparochie

Terug naar boven

Status

- Sint Annaparochie is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Waadhoeke. T/m 2017 gemeente Het Bildt. Het was de hoofdplaats van de gemeente Het Bildt.

- In 2008 is de kern van het N van het dorp gelegen Nij Altoenae als apart dorp afgesplitst. Ook voor de postadressen; het kreeg een eigen postcode met bijbehorende postale plaatsnaam. De inwoners van het buitengebied N van Nij Altoenae (met name gelegen aan de Schuringaweg 48-60 en 61-63 en aan de Nieuwebildtdijk 201-325 en 200-326) kozen er echter voor om voor de postadressen onder Sint Annaparochie te blijven vallen. Daarmee is een topografisch gezien curieuze toestand gecreëerd; dit gebiedje is in feite een enclave van het dorp geworden, omdat de dorpskern van Nij Altoenae er immers tussen is komen te liggen.

- Een deel van het hierboven beschreven buitengebied van Sint Annaparochie staat bekend als buurtschap Stad Niks.

- Dorpswapen: - "1. van zilver, beladen met vier rode dwarsbalken. 2. van goud, beladen met een pot en een pan, beide zwart; een blauw kanton, beladen met een gouden zespuntige ster.” Oorsprong/verklaring: Evenals de wapens van Sint Jacobiparochie, Vrouwenparochie en Oudebildtzijl was het wapen van Sint Annaparochie in 1949 aan de hand van volksrijmpjes geconstrueerd. “Een pot en een pan is het wapen van Sint-An”. Omdat deze rijmpjes niet of nauwelijks serieus genomen kunnen worden als bron, zijn deze wapens ook nooit officieel vastgelegd. Ook boden de rijmpjes geen informatie aangaande de schikking van de genoemde figuren in het wapen of wat de kleuren zouden zijn. Toen het nieuwste Bildtdorp, Westhoek, in 1999 met het verzoek om een wapen en een vlag kwam, leek het de Fryske Rie foar Heraldyk een geschikt moment om de andere dorpen ook te benaderen over het eventuele gebruik van hun wapen.

Hierbij werd de mogelijkheid geboden het “oude” wapen, zoals dat in de heraldiek heet, te vermeerderen of aan te passen en werd tevens een vlagontwerp aangeleverd. Werd het wapen daadwerkelijk gebruikt, dan zou het als zodanig geregistreerd worden. Daar in Sint Annaparochie in ieder geval het “wapenrijmpje” bekend was, de naam van de dorpskrant is er van afgeleid, is besloten deze wapenfiguren te handhaven. Om het wapen sprekender te maken en ook iets uit de historie toe te voegen, werd tevens een wijziging voorgesteld. De te gebruiken toevoeging werd gevonden in het familiewapen van Van Haren (o.a. grietmannen van Het Bildt). Het nieuwe dorpswapen werd gedeeld en in de rechterzijde werd het rechterdeel van dit familiewapen opgenomen. Het kanton, dat in het Van Harenwapen van goud is met drie rode schuinbalken, werd in het nieuwe dorpswapen blauw, de kleur van het gemeentewapen. Hierin werd een gouden zespuntige “leid”ster geplaatst. Deze figuur wordt in de Friese heraldiek gebruikt om een bestuursfunctie of een bestuursplaats aan te geven. De ster geeft dus aan dat Sint Annaparochie de hoofdplaats van Het Bildt is. In het linker wapengedeelte kwamen de pot en de pan nu boven elkaar te staan, in de kleurstelling die destijds was bedacht. Het nu ontstane wapen is sprekender en historisch ook beter verantwoord." (bron: Fryske Rie foar Heraldyk)

Terug naar boven

Naam

In het Bildts en in het Fries
Sint Anne.

Terug naar boven

Ligging

Sint Annaparochie ligt NW van Leeuwarden, NNW van Stiens, NO van Minnertsga en N van Berltsum.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Sint Annaparochie 290 huizen met 2.421 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.800 huizen met ca. 4.400 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Albert Heijn Wassenaar in Sint Annaparochie heeft in december 2016 wederom het Super Supermarkt Keurmerk (SSK) ontvangen. Dit keurmerk wordt uitgereikt aan zelfstandige ondernemers die zich onderscheiden op het gebied van 7 criteria rondom duurzaamheid en maatschappelijke betrokkenheid, namelijk: lokale betrokkenheid, stimulerend personeelsbeleid, onderscheidend assortiment, duurzaam energiegebruik, veiligheid en preventie, afvalinzameling en –reductie, en transport en logistiek. In 2014 ontving AH Wassenaar voor het eerst het SSK keurmerk (dat bestaat sinds 2012). Vooral voor hun inzet op het gebied van duurzaam met energie in de winkel, met optimaal gebruik van natuurlijk daglicht, volledig hergebruik van restwarmte en vrijwel alle verlichting in LED. Daarnaast op het gebied van onderscheidend assortiment door een uitgebreid aanbod regionale (vers)producten, op het gebied van lokale betrokkenheid door zeer veel lokale ondersteuning en sponsoring en voor de kleinste bezoekers de aanwezigheid van een kinderspeelhoek. En recentelijk heeft AH Wassenaar geïnvesteerd in zonnepanelen. Anno eind 2016 zijn er ca. 200 SSK-supermarkten in Nederland. (zIe verder de bron voor nadere informatie)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Sint Annaparochie heeft 16 rijksmonumenten.

- De Hervormde (PKN) Van Harenskerk (Van Harenstraat 1) is vernoemd naar zijn bouwmeester, de Nederlandse diplomaat Willem van Haren. De kerk was in 1683 het eerste voorbeeld van centraalbouw in Friesland. Deze kerk is het derde kerkgebouw op deze plek sinds de inpoldering van Het Bildt en het ontstaan van het dorp Sint Annaparochie. Nadat de inpoldering was afgerond bleef men wonen op het nieuwe land. Er werd een kerk gebouwd van hout en stro. Het bouwwerk was nauwelijks geschikt om vee in te houden. In 1511 werd de wijbisschop van Utrecht gevraagd om de kerk te komen inwijden, maar hij weigerde. De reden was vooral het feit dat het onderhoud van de geestelijkheid die in de kerk moest werken, alsook het onderhoud van het kerkgebouw zelf niet geregeld was. Ook was de gemeente te armlastig om zelfstandig de pastoor te onderhouden. Men klopte vervolgens aan bij keizer Karel V, die Het Bildt in zijn bezit had. Hij zag de nood die hem omschreven was en zegde de gewenste hulp toe. De keizer bepaalde dat voor de eerstkomende zes jaar door zijn rentmeesters op Het Bildt aan de pastoor 30 Carolusguldens per jaar en voor de koster (schoolmeester) 10 Carolusguldens per jaar betaald zou worden. Bovendien zei hij ook voor een periode van 6 jaar 50 Carolusguldens per jaar aan de kerk toe voor de noodzakelijke reparaties aan het gebouw. Deze handreiking had wel voorwaarden: de opdracht aan de Stadhouder, de Raden en de Pastoor was dat zij hun parochianen en andere ingezetenen van Het Bildt aan zouden sturen voor hun aandeel in een nieuw gebouw dat van steen met een harde dakbedekking moest zijn.

De tweede kerk van Sint Annaparochie is gebouwd tussen 1526 en 1532. Deze was van steen en had vermoedelijk de vorm van een Grieks kruis, in die tijd een veelgebouwd kerkmodel. Bij een kerk van dit ontwerp is het schip evenwijdig aan de zijbeuk. In deze kerk trouwde Rembrandt van Rijn met Saskia van Uylenburgh, op 22 juni 1634. Het dorp groeide gestaag en de dorpskerk werd te klein voor haar leden. In de kerk lagen vooraanstaande mensen begraven. De oudste graven zijn ouder dan de huidige kerk. De derde, huidige kerk op deze plaats is gebouwd in 1682-1683. De graven liggen binnen de pilaren van de huidige kerk. Tot op de dag van vandaag is er geen bewijs voor gevonden, maar het zou niet ondenkbaar zijn dat de oude kruiskerk de vorm heeft bepaald van de nieuwe kerk, waarbij de buitenhoeken van het Griekse kruis met elkaar verbonden zijn. De huidige Van Harenskerk heeft daardoor een achthoekige vorm. Op de binnenhoeken van het Griekse kruis staan in de huidige kerk vier pilaren. Dit zou kunnen betekenen dat de huidige kerk gedeeltelijk op de oude fundamenten van de oude kerk staat, mogelijk om de bouwkosten te drukken.

In 1732 woedde er een grote brand in het Van Harenslot dat tegenover de Van Harenskerk stond, waarbij de kostbare bibliotheek en belangrijke archiefstukken verloren gingen. Het Van Harenshuis werd herbouwd, maar lang heeft het nieuwe huis niet bestaan, want voor 1800 is het definitief afgebroken. Men weet daardoor niet wie de architect is geweest van de achthoekige kerk. Wel is bekend dat de kerk is gebouwd voor totaal 17.536 carolusgulden, een groot bedrag voor die tijd, opgebracht door Willem van Haren en een aantal rijke boeren die zich op de nieuwe vruchtbare kleigronden hadden gevestigd. Ook werd een rijkssubsidie vertrekt. Aan de noordzijde van de kerk werd in 1686 een grafkapel geplaatst, waar meerdere leden van de Van Harenfamilie werden begraven. Het fraaie koperen toegangshek was een geschenk van koning Karel XI van Zweden. De kapel is in de jaren 1901/03 gerestaureerd onder toezicht van Victor de Stuers, op kosten van de families Du Tour, Van Sandick, Van Hogendorp en Van Heemstra.

In 1700 is de huidige preekstoel geschonken door een lid van de familie Van Oranje-Nassau, vermoedelijk Maria, de jongste dochter van Frederik Hendrik en Amalia van Solms. De naam van de maker van dit rijk versierde meesterhoutsnijwerk van Duitse afkomst is niet bekend. De familie Van Haren had nauwe banden met de Oranjes. Dit kwam voort uit de contacten die de vader van Willem van Haren had. Deze Willem van Haren I was stalmeester en executeur aan het Hof van Willem Lodewijk en hofmeester aan het Hof van Ernst Casimir. Tegenover de preekstoel bevindt zich de familiebank van de familie Van Haren. In 2016 is het interieur grondig gerenoveerd. Onder meer is de houten vloer vervangen en zijn de oude grafstenen in het zicht gebracht. In 2012 is de kerk overgedragen aan Stichting Alde Fryske Tsjerken. Er vinden diverse culturele activiteiten plaats. Ook worden er jaarlijks nog enkele kerkdiensten gehouden.(1)

- De voormalige Doopsgezinde kerk (Statenweg 10) is in 2013 herbestemd tot Pannenkoekenkerk de Struverij. Helaas moest eigenaar Paul Feenstra er in 2015 om gezondheidsredenen alweer mee stoppen, maar gelukkig zijn er opvolgers gevonden, dus de zaak draait nog altijd.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Op een dinsdag eind mei organiseert Stichting Bildtse Aardappelweken samen met de commissie Lammetsymet in Sint Annaparochie de Open Kampioenschappen Bildtstarschillen. Deelnemers proberen in 268 seconden zo veel mogelijk Bildtstars te schillen. De geschilde aardappels mag iedereen meenemen om op te eten of weg te geven. 's middags strijden de 5 deelnemers met de hoogste scores tegen elkaar om de titel Open Bildts Kampioen Bildtstarschillen.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Bij Wereldwinkel Het Bildt in Sint Annaparochie kun je terecht voor al je Fair Trade producten.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Sint Annaparochie, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Nieuws uit Sint Annaparochie van Plaatselijk Belang op Facebook.

- Belangenorganisatie: - "De missie van het in 1909 opgerichte Plaatselijk Belang Sint Annaparochie is de bevordering en het behoud van de kwaliteit van het woon-, werk- en leefmilieu in ons dorp. We streven naar een situatie waarin inwoners, overheden, organisaties en verenigingen in het dorp goed samenwerken, zodat iedereen met plezier in het dorp woont en het dorp levendig blijft. Ook in de realisatie van projecten en het organiseren van evenementen zijn we samen sterk! Doelstellingen: nauw contact hebben en houden met overheidsinstanties, inwoners, organisaties en verenigingen aangaande zaken die ons dorp betreffen en daarbij de mening van de inwoners naar voren brengen om zodoende het dorp leefbaar te houden; ondersteunen bij het opzetten van activiteiten in het dorp om zodoende de samenwerking binnen het dorp te bevorderen; de inwoners, waar mogelijk en wenselijk, inschakelen bij het beoordelen van ideeën en plannen die relevant zijn voor de inwoners, zodat Plaatselijk Belang zeker weet dat zij de algemeen geldende mening van het dorp vertegenwoordigen; op eigen initiatief ontwikkelen van plannen in samenwerking met de inwoners om zo de leefbaarheid te bevorderen."

- MFC: - Multifunctioneel centrum MFC Ons Huis in Sint Annaparochie verzorgt bijeenkomsten, workshops, vergaderingen, theater, concerten en feesten. Daarvoor zijn diverse zalen beschikbaar al naar gelang de omvang en wensen.

- Muziek: - "Waadhoekekoor De Bútsoekers is opgericht in 2003. Het is een voormalig shantykoor, dat tijdens de reis zijn koers volledig heeft bijgesteld wat hun repertoire betreft. De zee- en zeemansliederen zijn vervangen door Engelse en Ierse ballades, en door hits van diverse grote artiesten, zoals Elvis Presley, Jim Reeves, Everly Brothers en vele anderen. Ook een aantal Friestalige en Bildtse liedjes staat op hun repertoire. Zelfs meerdere Engelstalige hits zijn vertaald naar het Fries, wat wel een zeer speciaal tintje geeft aan zo´n lied. Het koor bestaat uit zo’n 30 mannen, en de begeleiding bestaat uit 2 gitaristen, een toetsenist annex accordeonist en violist, terwijl ook een drummer vaak deze muzikanten ondersteunt. Tijdens een optreden staat het koor, onder leiding van dirigent Marijke Rodenburg, garant voor een middag vol afwisseling en amusement. Het koor repeteert iedere dinsdag in MFC Ons Huis in Sint Annaparochie. Aanvang 19.30 uur. Interesse? Kom eens langs om te luisteren of mee te zingen. Natuurlijk geheel vrijblijvend. Wellicht tot ziens."

- Woonzorg: - "Zorgcentrum het Bildt zorgt al 50 jaar voor haar ouderen en anderen met een indicatie in de regio. Vanuit onze locaties Beuckelaer in Sint Annaparochie en Nij Bethanië in Tzummarum bieden wij huisvesting, diensten en zorg. Het is ons streven om mensen zo lang mogelijk een actief en zelfstandig leven te bieden in onze eigen regio Het Bildt. Stichting Zorgcentrum Het Bildt is ontstaan in 1988, door een fusie van Beuckelaer en de Vlaswiek. In 1995 is Beuckelaer gerenoveerd en is er een vleugel aangebouwd. De bewoners van locatie Vlaswiek zijn vervolgens verhuisd naar Beuckelaer. De Vlaswiek is in 1995 afgestoten. Beuckelaer is van 2012 tot 2014 geheel gerenoveerd en gemoderniseerd. Zorgcentrum het Bildt biedt in Beuckelaer huisvesting aan 80 cliënten met een Wlz indicatie. Als zorgcentrum bieden wij zorg op maat. Wij beschikken ook over groepsverzorging voor circa 10 dementerende ouderen. Daarnaast hebben wij tijdelijke kamers voor herstelzorg (kortdurend verblijf), bijvoorbeeld na een ziekenhuisopname. Zorgcentrum het Bildt levert ook thuiszorg en diensten in aanleunwoningen van Wonen Noordwest Friesland, die gekoppeld zijn aan Beuckelaer."

- Bedrijfsleven / ondernemen: - Ondernemersvereniging OV St. Anna Vooruit beoogt Sint Annaparochie op de kaart te zetten door bijv. acties, gezelligheid op straat te creëren en gezamenlijk te adverteren. Door hun Facebookpagina te volgen blijf je op de hoogte van al het nieuws van de OV en de deelnemende winkels. Ook zul je regelmatig leuke aanbiedingen voorbij zien komen van winkels uit het dorp. "Door de lokale ondernemer te steunen zorgen we met zijn allen voor de leefbaarheid van het dorp", aldus de OV op haar site.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Sint Annaparochie.

Reactie toevoegen