Hoonhorst is een dorp in de gemeente Dalfsen
- Hoonhorst is een dorp in de provincie Overijssel, in de streek Salland, gemeente Dalfsen.
- Het dorp Hoonhorst heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Dalfsen.
- Onder het dorp Hoonhorst vallen ook de buurtschappen De Marshoek, Emmen, Lenthe en Slennebroek. In totaal zijn dit 4 buurtschappen.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
Hohenhorst, 1283 de Honhorst, 1319 erf Hoenhorst, 1348 in Haghenhorst, 1803 Hoonhorst.
Naamsverklaring
Betekent hoge horst 'met bomen begroeide hoogte'.(1)
Carnavalsnaam
Tijdens de carnavalsperiode heet het dorp Hakkersdonk. Het dorp is in die periode ook voorzien van gelijknamige plaatsnaamborden.
Hoonhorst ligt ZO van Zwolle, ZW van Dalfsen.
Terug naar bovenVreemd is dat Hoonhorst in de Volkstelling van 1840, in tegenstelling tot de omliggende buurtschappen zoals Lenthe en Emmen, niet apart wordt vermeld. Tegenwoordig heeft het dorpsgebied ca. 600 huizen met ca. 1.550 inwoners (dus inclusief de onder Status vermelde buurtschappen), waarvan ca. 250 huizen met ca. 650 inwoners in de dorpskern.
Terug naar bovenKerkelijk
In 1770 wordt de eerste kerk van Hoonhorst gebouwd, gelegen in het gebied van de Lenther Marke. Dit is de eerste katholieke kerk in de wijde regio na de Reformatie. Omdat het katholieke geloof sindsdien officieel verboden was, werden katholieke kerken alleen gedoogd als ze er onopvallend, dus van buiten niet of nauwelijks als een kerk uitzagen. In januari 1770 gaat er een verzoek van enkele katholieken uit het kerspel Dalfsen richting baron Sloet, de drost van Salland, waarin het volgende gevraagd wordt: "Met diep respect wensen de roomse ingezetenen van het kerspel Dalfsen, met behoorlijke permissie al sedert jaren rond Dalfsen en sedert enige tijd in een huis van de Heer van Schoonheten hun godsdienst beoefend hebbende, om bij de plaats van de tegenwoordige godsdienstoefening een loods of gebouw op te zetten, inclusief bewoning voor de priester die met permissie daar de godsdienst verricht. In de manier en wijze waarop zal als vanouds niets veranderd worden. U ootmoedig verzoekende hier toestemming voor te willen geven."
De drost gaat akkoord, mits het uiterlijk van de kerk aan allerlei voorschriften voldoet en geen aanstoot of ergernis veroorzaakt. Dit houdt in dat de kerk en de pastorie onder één dak gerealiseerd mogen worden, mits het geheel er uitziet als een boerenwoning. Het aanbrengen van een toren, klokken en ornamenten wordt niet toegestaan. Daarnaast mogen in de toekomst alleen in de nieuw op te richten kerk godsdienstige bijeenkomsten worden gehouden. Hoogstwaarschijnlijk heeft dit eerste kerkje grotendeels op de plek van de huidige kerk gestaan.
De grond waarop de kerk werd gebouwd, was eigendom van het echtpaar Bentinck, die dit stuk grond voor 1400 gulden verkoopt aan de gemeenschap in Hoonhorst. Een bedrag dat moeilijk op tafel kan worden gelegd, onder meer vanwege de ongunstige economische tijden. Toch kan de grond worden betaald en verrijst op die plek de eerste kerk van Hoonhorst en is er dankzij fundaties, collectes en schenkingen zelfs geld beschikbaar voor verfraaiing van het interieur, installatie van een orgel en de aankoop van attributen. In de loop van de 19e eeuw slaat het verval toe, getuige een aantekening van het aartsbisdom Utrecht omstreeks 1853 waarin de kerk als “zeer bouwvallig” wordt bestempeld en al voorzichtig wordt gezinspeeld op de bouw van een nieuwe kerk.
Het bisdom is in die tijd echter bezig met een nieuwe parochie-indeling in Salland en is van plan in Heino en Dalfsen een kerk te laten bouwen. Dit zou betekenen dat Hoonhorst, met zo’n 1200 parochianen, als zelfstandige parochie overbodig zou worden. De Hoonhorster parochianen zouden dan in Heino of Dalfsen naar de kerk moeten. Pastoor Van Dam dringt er bij het bisdom op aan de parochie Hoonhorst te laten bestaan. Het bisdom gaat uiteindelijk akkoord en geeft toestemming voor de bouw van een nieuwe kerk.
Het kost echter nogal wat moeite om de bouw van deze kerk te realiseren. De bedoeling was de kerk te bouwen op de plek waar zich tegenwoordig het parkeerterrein bevindt. Verschillende (overheids)instanties maken echter bezwaar tegen de bouwplannen. De toren kon maar beter weggelaten worden, evenals het uurwerk en de talrijke verfraaiingen. Pastoor Van Dam moet zelfs een bezoek brengen aan de bisschop om hem ervan te overtuigen dat de parochianen graag een toren op de kerk willen. De bisschop eist op zijn beurt dat de kerk een Duitse Gotische stijl moet uitstralen. In 1856 wordt begonnen met de bouw van de kerk. In 1858 komt deze gereed. Het onderhoud van de kerk is een groot probleem. Lekkages zijn bijna aan de orde van de dag en regelmatig moet de kerk worden gewit. In 1875 wordt de kerk voorzien van een nieuw orgel van de firma Maarschalkerweerd & Zn. uit Utrecht. De pastorie, daterend uit 1770 en talloze malen gerestaureerd, moet in 1924 plaats maken voor een nieuwe pastorie. (bron: Sint Cyriacus Parochie) In 1963 wordt de kerk uit 1858 vervangen door de huidige kerk. Zie daarvoor verder bij Bezienswaardigheden.
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de volgende instantie en sites:
- Geschiedenis van Hoonhorst op de lokale dorpssite.
- Geschiedenis van Hoonhorst in de Canon van Dalfsen.
- In 2009 is de Historische Werkgroep Hoonhorst opgericht.
Terug naar boven- In het Meerjarenplan Hoonhorst 2013-2016 worden de projecten en activiteiten vermeld waar Plaatselijk Belang zich in die jaren op heeft geconcentreerd. Dit betreffen thema's die van belang zijn voor het dorp en waarin Plaatselijk Belang met name een aanjaagfunctie heeft vervuld. De plannen zijn samengevat in 10 punten: realiseren Kulturhus; Duurzaam Dorp: het vervolg; woningen voor jong en oud; zorg en welzijn voor senioren; wat vinden jongeren van/in het dorp?; sport voor alle leeftijdsgroepen; behouden en versterken van natuur en landschap; stimuleren bedrijvigheid; aandacht voor openbare ruimte, verkeer en vervoer; meer contact met de leden.
- "Plaatselijk Belang, Duurzaam Hoonhorst heeft in 2017 samen met alle inwoners die hierin mee wilden denken een nieuwe dorpsvisie opgesteld: de Dorpsvisie 2027. Er is nagedacht over de vragen: Wat heeft het dorp nodig? Hoe blijven we een vitale en betrokken gemeenschap? Welke voorzieningen heeft het dorp nodig voor kinderen, jongeren, volwassenen, senioren? Op welke manier kunnen we de duurzaamheid en het noaberschap verder uitbouwen? In deze film wordt de dorpsvisie toegelicht. Tijdens het maken van de dorpsvisie is er volop gedroomd en nagedacht over de kansen en uitdagingen die er liggen voor de komende 10 jaar. Het motto ‘groen, gezond, gemeenschappelijk én gezellig’ bleef de leidraad hierin. En we blijven dromen, want deze visie is een richting, een wegwijzer en een aanleiding om verder te denken en te dromen. Droom mee en deel deze met Plaatselijk Belang en Duurzaam Hoonhorst. Wij wensen je veel kijk- en droomplezier."
- In het landinrichtingsgebied Marshoek-Hoonhorst, een gebied van 3.600 hectare, beschikken de boeren nu over een veel betere verkaveling. Het gemiddelde aantal kavels per bedrijf is teruggebracht van 4,5 naar 2,3. Ruim de helft van de bedrijven had minder dan 60% grond bij huis. Dit aantal is gedaald tot 15% van de bedrijven. De sterke verbetering is mede mogelijk gemaakt door de verplaatsing van 10 agrarische bedrijven: 7 naar buiten het gebied en 3 binnen het gebied. Door de boerderijverplaatsingen kwam ook grond vrij voor nieuwe beplanting, voor nieuwe natuur, recreatieve paden en nieuwe waterlopen en wegen. Er is ruim 100 hectare nieuwe natuur mogelijk geworden. Tevens is ruim 30 hectare nieuw beplant. Bovendien is 7 hectare extra beplant langs wegen.
Ook de waterbeheersing in het gebied is verbeterd. In verband met de toekomstige waterwinning bij de Vecht is er gezorgd voor extra wateraanvoer. De landgoederen zijn nu eveneens voorzien van voldoende water, evenals de nieuw ingerichte natuurgebieden. Voor fietsers, wandelaars en sportvissers zijn ook maatregelen en voorzieningen getroffen. Er is ruim 9 kilometer fietspad aangelegd en 1 kilometer wandelpad. Dienst Landelijk Gebied (DLG) ondersteunde de landinrichtingscommissie bij de uitvoering van het werk. DLG bracht de partijen bijeen en bedacht creatieve oplossingen om zoveel mogelijk doelen te realiseren. In december 2010 is het Landinrichtingsproject Marshoek-Hoonhorst formeel afgesloten.
Terug naar boven- In 1963 is de onder Geschiedenis beschreven kerk uit 1858 aan het eind van zijn latijn. Restauratie zou meer dan een ton kosten en slechts voor korte tijd nut hebben, terwijl voor iets meer dan het dubbele van dat bedrag een nieuwe kerk kan worden gebouwd. Het besluit tot het bouwen van een nieuwe kerk is niet gemakkelijk. Met de sloop van de oude kerk zou een stuk traditie, sfeer en uitstraling verloren gaan. De nieuwe St. Cyriacuskerk wordt ontworpen door ir. P. Starmans. In 1962 wordt begonnen met de bouw van de nieuwe kerk vlak naast de oude kerk. Deze wordt in 1964, nadat de huidige kerk gereed is gekomen, afgebroken, waarbij de luidklok een plek krijgt in de toren van de nieuwe kerk. Ook het Maarschalkerweerd-orgel blijft bewaard en krijgt een plek in de nieuwe kerk.
In 1990 wordt de kerk gerestaureerd. De toren en de buitenmuren van de kerk worden opnieuw ingemetseld en ingevoegd en de ramen zijn opnieuw waterdicht gemaakt. Daarnaast is er het nodige schilderwerk uitgevoerd. Om deze kostbare operatie te financieren hebben parochianen o.a. leien beschilderd, die op een veiling zijn verkocht. De opbrengst bedroeg meer dan 2 ton, waarmee een groot deel van de restauratie kon worden betaald. - Site St. Cyriacus Parochie. Omdat er letterlijk maar een paar kerken naar deze heilige zijn genoemd, is hij niet zo bekend. Hier kun je lezen wie de heilige Cyriacus is. De St. Cyriacusparochie maakt tegenwoordig deel uit van het parochieverband Noord-Oost Salland, waar ook de parochies van Dalfsen, Vilsteren, Ommen, Dedemsvaart, Slagharen, De Belte, Hardenberg, Lemelerveld, Lierderholthuis en Heino deel van uitmaken. Er wordt gewerkt aan een fusie, waardoor uiteindelijk één parochie met de naam Emmanuël zal ontstaan.
- De restauratie van de Molen van Fakkert, sinds 2003 een rijksmonument, is in 2011 gereed gekomen.
- In 1474 is ridder Otto van Heeckeren, genaamd Rechteren, eigenaar van een gedeelte van landgoed Hoonhorst geworden. Na 1474 wordt het samengevoegd met de goederen van de havezate Rechteren en blijft het geruime tijd in bezit van het geslacht Rechteren. Het huis Hoonhorst wordt in 1893 gebouwd en bestaat uit een huis en een koepel. Er wordt ook een "terrein tot vermaak" aangelegd. Het tegenwoordige huis ontleent zijn naam aan een veel ouder huis. Dit lag meer oostwaarts aan de zuidkant van de weg die naar de buurtschap Millingen leidt. Het huis wordt particulier bewoond en is niet te bezichtigen.
Terug naar boven- Carnaval. De optocht in Hoonhorst is op carnavalszondag. - Carnavalsvereniging De Hoonhakkers is opgericht in 1977. Naast carnaval vieren doen zij nog veel meer. Zo halen ze iedere 1e vrijdag van de maand het oud papier huis aan huis op in de bebouwde kom van het dorp. Ook organiseren ze ieder jaar het Dorpspleinfeest in samenwerking met Café Restaurant Zaal Kappers. De vereniging telt ruim 35 leden, die ieder jaar met veel enthousiastme weer een mooi carnavalsfeest organiseren.
- Ladies Only (op een zaterdag in maart) is, zoals de naam al suggereert, een evenement alleen voor vrouwen, met o.a. workshops, proeverijen, mode, sieraden e.d.
- Buurtvereniging Tempelhof organiseert op 2e pinksterdag een Pinksterwandeling, die doorgaans ca. 200 deelnemers trekt. De routes van 7, 12 en 20km zijn ook geschikt voor Nordic Walkers. De wandelingen starten om 10 uur vanuit de Tempelhof.
- Het Sproeifeest (laatste weekend van juni), in het kader van de Sallandse Zomerfeesten, is naar eigen zeggen 'het gezelligste tentfeest van Salland'. 4 dagen lang feest en allerlei activiteiten en evenemten, waaronder de Iron Muscle Run, een survivalrun over 8,4 km in verschillende klassen; een Kroegklasse, een Sportkantineklasse en een Bodybuilderklasse.
- Dorpspleinfeest (op een zondag in augustus).
- 't Uliefeest (weekend eind september) met o.a. Trekkerslep, Autotrek en livebands.
- Stichting Molen van Fakkert organiseert op een zondag half december de Kerstmarkt met Midwinterwandeltocht (ca. 9 km). De Kerstmarkt (13-17 uur) rond de molen heeft standhouders met o.a. knieperties, erwtensoep, en leuke woondecoraties. Ook is er live muziek. De leden van de stichting staan er zelf ook met een kraam. Ze bakken heerlijke pannenkoeken en brengen de meelproducten van de molen aan de man.
Terug naar boven- In het Vechtdal vind je 5 Anjerpunten, oftewel toegangspoorten tot het Vechtdal, die samen het verhaal van de streek vertellen. Met een bezoek aan een Anjerpunt ontdek je het Vechtdal van binnen en van buiten. Ieder Anjerpunt is uniek en heeft zijn eigen thema, verhalen en specialiteiten. Bij Anjerpunt Hoonhorst (gevestigd in Zaal Kappers, Kerkstraat 7) (in 2016 van start gegaan) hoor, zie en beleef je de verhalen over ‘de Vechtdalnoabers’. Hoonhorst, noaberschap en duurzaamheid zijn bijna in één adem te noemen. Wat houdt noaberschap precies in? En wat betekent dit voor de samenleving? Treed in de voetsporen van de bewoners, volg de routes van streekproducten en molens en geniet van een kop koffie op het terras. Kom en beleef het verleden, heden en de toekomst!
- Landgoedwandeling De Hoonhorst, De Horte en Mataram (13 km).
Terug naar boven- Algemeen: - Site over Hoonhorst.
- Onderwijs: - St. Cyriacusschool.
- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Hoonhorst.
- Tennisvereniging 't Melkhuussie.
- Paardrijvereniging Bergruiters.
- Duurzaamheid: - De Provincie Overijssel was in 2010 op zoek naar een pilot-plaats die zich wil omvormen tot een duurzame gemeenschap. De provincie stelde geld beschikbaar voor de uitvoering van projecten en Saxion Hogescholen bracht kennis en inzet van studenten en docenten in. Hoonhorst heeft deze verkiezing gewonnen en kon dus met projecten aan de slag. Met het vizier op 2050 gericht, werken inwoners sindsdien middels het platform Duurzaam Hoonhorst met allerlei projecten aan de opbouw van een duurzame gemeenschap. Duurzaam met groen in daden, omgeving en energievoorziening, oftewel een gezonde vitale gemeenschap voor Hoonhorsters van 0 tot 100 jaar.
Er zijn grote kansen en mogelijkheden om te bouwen aan een duurzaam dorp als het gaat om wonen, werken, mensen en milieu. Het molenterrein, het sportpark, het onderzoek naar de mogelijkheden van een kulturhusconcept, de ontwikkelingen bij bedrijven, aandacht voor seniorenzorg en inzet van mensen met een (verstandelijke) beperking enzovoort: de afgelopen jaren is er al veel gebeurd en ook de komende jaren staat er in dit kader nog van alles te gebeuren in en rond het dorp. - Artikel in De Stentor over de plannen voor een Duurzaam Hoonhorst. - Filmpje over Duurzaam Hoonhorst in 2025.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Hoonhorst, met foto's van de grafzerken. Vanaf 1821 was het mogelijk om overledenen hier te begraven. In dat jaar is namelijk het kerkhof aangelegd, waarna het in 1837 nog eens met de helft is uitgebreid.
Reactie toevoegen