Terug naar boven

Status

- Zwolle is een stad en gemeente in de provincie Overijssel, in de streek Salland en in de Regio Zwolle. Het is de hoofdstad van de provincie Overijssel.

- De gemeente Zwolle omvat naast de gelijknamige stad verder nog de dorpen Wijthmen en Windesheim en de buurtschappen 'Berkum-Brinkhoek, -Bruggenhoek en -Veldhoek' (3 buurtschappen (dan wel buurten of wijken), door ons tezamen met de Zwolse wijk Berkum op één pagina behandeld), De Lichtmis (deels), De Ruiten, Frankhuis, Haerst, Harculo, Herfte, Hoog Zuthem, Langenholte, Nieuwe Wetering (deels), Oldeneel, Oude Wetering (deels), Spoolde, Tolhuislanden en Zalné. Dit zijn 1 stad, 2 dorpen en 17 buurtschappen.

- De voormalige buurtschappen Assendorp, Ittersum en Westenholte zijn tegenwoordig wijken van Zwolle.

- De gemeente Zwolle heeft haar grondgebied ingedeeld in 17 wijken, die je onder de link beschreven en op een kaart afgebeeld vindt. Waarbij wij uit geografisch en maatschappelijk oogpunt het volgende aantekenen / nuanceren; 1) 2 entiteiten van die 17 zijn in werkelijkheid nog altijd dorpen (Wijthmen en Windesheim), maar statistische afdelingen van gemeenten en CBS vinden dat maar lastig en noemen daarom gemakshalve alle stukken grondgebied waarin zij gemeenten indelen vaak 'wijken'. Helaas leidt dit nog weleens tot misverstanden, laten sommige van die dorpen zich door de technocraten indoctrineren en komt er bijv. een Wijkraad i.p.v. een Dorpsraad, of een Wijkgebouw i.p.v. een Dorpshuis. 2) In werkelijkheid zijn er ook nog 2 buurtschappen en dus geografisch en maatschappelijk gezien nog aparte woonplaatsen, zijnde Harculo en Oldeneel, waarvan we ons kunnen voorstellen dat men die vanwege hun grootte of beter gezegd kleinte, administratief gemakshalve heeft ingedeeld bij de grotere entiteit Zwolle-Zuid.

- Wapen van de gemeente Zwolle.

- De gemeente Zwolle is per 1-8-1967 vergroot met een groot deel van de omliggende gemeente Zwollerkerspel, waarna zij pas echt kon uitbreiden. De gemeente omvatte tot die tijd niet veel meer dan wat wij nu als het centrum beschouwen, met slechts een kleine zone eromheen. Op de oude plattegrond hieronder is dat goed te zien. Door de grenscorrectie groeide de gemeente in oppervlakte in één klap van ca. 2.000 hectare naar ca. 10.000 hectare.

- Ook bij de herindelingen van 2001 kreeg de gemeente er middels grenscorrecties grondgebied bij, en wel van de gemeenten Dalfsen, Hasselt, Nieuwleusen en IJsselmuiden. Het grootste gebied betrof het 1.144 ha grote deel van de voormalige gemeente Nieuwleusen, met daarin de buurtschappen Lichtmis, De Ruiten en Tolhuislanden.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Zwolle.

- Onder de stad vallen ook de buurtschappen 'Berkum-Brinkhoek, -Bruggenhoek en -Veldhoek' (3 buurtschappen dan wel buurten of wijken), De Lichtmis (deels), De Ruiten, Frankhuis, Haerst, Harculo, Hoog Zuthem, Langenholte, Nieuwe Wetering (deels), Oldeneel, Oude Wetering (deels), Spoolde en Tolhuislanden. In totaal zijn dit 15 buurtschappen. Alleen voor de postadressen vallen ook de dorpen Wijthmen en Windesheim onder de stad.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1129 kopie 1364 en 1178 kopie 1351-1353 Swolle, 1241 Suollis, 1357 Zwoll.

Naamsverklaring
De naam stamt van het Oudnederlandse Swolle* ´hoogte´, verwant met het werkwoord zwellen. Men vergelijke de Engelse namen Lower and Upper Swell, gelegen bij een hoogterug, waarin het Oudengelse swell ´hoogte´. Zie ook Zweeloo.(1) Zwolle als vaste nederzetting is in de middeleeuwen ontstaan op een dekzandrug tussen de IJssel en de Overijsselse Vecht aan het riviertje de Aa. Dit was een hoger gelegen en bewoonbare plek in het verder moerassige landschap. Zo'n plek werd destijds een 'suolle' genoemd. Deze dekzandrug is nog altijd zichtbaar door de hoogteverschillen in de stad. Zo ligt de Sassenstraat hoger dan het Grote Kerkplein. Het hoogteverschil is het duidelijkst in de Tijlspassage tussen de Voorstraat en de Melkmarkt. Hier zijn traptreden aangelegd om het hoogteverschil op te vangen. (bron: J. ten Hove, Geschiedenis van Zwolle)
* Gereconstrueerde vorm.

Bijnaam
De bijnaam van Zwollenaren is Blauwvingers.

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Zwolle ligt in het NW van de provincie Overijssel. In het Z grenst de gemeente aan de rivier de IJssel en aan de provincie Gelderland (Hattem), in het W ook aan de IJssel en aan de gemeente Kampen, in het N aan de gemeente Zwartewaterland en in het O aan de gemeente Dalfsen. De rivier de (Overijsselse) Vecht stroomt NO door de gemeente, van O naar W, en mondt in het uiterste N van het gemeentegebied uit in de rivier het Zwarte Water, die op zijn beurt door het N van de gemeente stroomt, van N naar NW, en die op zijn beurt binnen de gemeente uitmondt in een rivier, namelijk in de voornoemde IJssel. Centraal door de gemeente loopt de A28, van W naar NO. De gelijknamige hoofdplaats ligt centraal tot W binnen de gemeente en maakt het leeuwendeel van het gemeentelijke grondgebied uit.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Zwolle 2.890 huizen met 16.562 inwoners, verdeeld in de gelijknamige stad 1.835/11.009 (= huizen/inwoners), de voorsteden Kamperpoort 338/2.027, Sassenpoort 235/1.177 en Diezerpoort 393/1.972 en de buurtschappen Dieze 58/237 en Assendorp 31/140. Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 55.000 met ca. 124.000 inwoners en is daarmee, na Enschede, qua grootte de 2e stad van Overijssel. De laatstgenoemde aantallen zijn inclusief die voor de dorpen Wijthmen (met ca. 1.000 inwoners) en Windesheim (met ca. 800 inwoners), die voor de postadressen onder de stad vallen.

Terug naar boven

Geschiedenis

De vroege geschiedenis van de stad in een notendop: in de 10e eeuw krijgt de plaats haar eerste (dan nog houten) kerk, stadsrechten in 1230, marktrecht in 1235. In 1308 wordt een dijk aangelegd, waardoor de stad van de IJssel wordt afgesneden. Het Zwarte Water neemt hier dan de functie van de IJssel over. De bloeitijd van Zwolle als handelsstad valt in de 2e helft van de 14e en de 1e helft van de 15e eeuw. In 1407 treedt de stad toe tot de Hanzesteden. Het Zwarte Water is van groot belang voor de ontwikkeling van Zwolle, omdat het de stad met de Zuiderzee en de Noordzee en daarmee met de andere Hanzesteden verbindt. In 1591 geeft prins Maurits opdracht om van de stad een vestingstad te maken, waardoor de stad, dat wil zeggen wat we tegenwoordig het centrum noemen, de vorm krijgt die het ook nu nog heeft.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze stad en/of gemeente, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- De Canon van Zwolle vertelt in 50 ´hoogtepunten´ over de geschiedenis van de stad vanaf het begin tot heden.

- Geschiedenis e.a. informatie over Zwolle op Wikipedia.

- De Zwolse Historische Vereniging (ZHV) is opgericht in 1983, met het doel om de uitbreiding en verspreiding van de kennis omtrent de geschiedenis van Zwolle te bevorderen. Een van de belangrijkste activiteiten daarbij is de uitgave van het Zwols Historisch Tijdschrift, dat 4x per jaar verschijnt. Verder worden lezingen en excursies georganiseerd en wordt jaarlijks de Zwolse Historische Quiz gehouden. De ZHV werkt met een groot aantal andere organisaties die actief zijn op het gebied van de geschiedenis van de stad samen in het Erfgoedplatform.

- Het Stedelijk Museum Zwolle is een cultuurhistorisch museum voor de stad en de regio West-Overijssel. In het museumcomplex worden oud en nieuw verenigd; het van oorsprong 16e-eeuwse Drostenhuis en de nieuwe vleugel waar tijdelijke tentoonstellingen te zien zijn. In het Drostenhuis is een groot deel van de vaste collectie van het museum te zien: zilver, meubelen, schilderijen, textiel en archelogie.

- De postgeschiedenis van Zwolle door Gerard van Welie.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Station Zwolle is nu al een van de drukste spoorwegknooppunten in ons land met dagelijks 35.000 op- en overstappende reizigers, en in 2030 zijn dat er naar verwachting 57.000. Het stationsgebied wordt daarom in de komende jaren heringericht om daarvoor toegerust te zijn. "‘Het stationsgebied is dé verborgen parel van Nederland’. Het stationsgebied is volop in beweging. Er wordt hard gewerkt om het station gereed te maken voor de toekomst. Ieder uur arriveren er treinen uit acht richtingen. Het station is daarmee een spil in Regio Zwolle en in het Stedelijk Netwerk Nederland. Het gebied rondom het station is een populaire plek om te wonen, te werken en te leren. De Spoorzone is de afgelopen jaren steeds meer ontdekt en zal de komende jaren doorgroeien naar een belangrijke hotspot in Nederland. De Spoorzone wordt het innovatiehart. Boordevol vernieuwing, slimme techniek, creativiteit en cultuur én meer dan 3.000 nieuwe duurzame woningen. De ontwikkeling van de Spoorzone staat niet op zichzelf. De stad groeit flink, is populairder dan ooit en wordt gedragen door sterk ondernemerschap. De stad trekt volop bedrijven én nieuwe bewoners uit heel Nederland aan. Met name de trek uit de Randstad valt op.

Wonen en werken op de plek waar het gebeurt. Zwolle gaat het centrum met de oude binnenstad en haar iconen uitbreiden met de nieuwe Spoorzone. Hier woon en werk je op de plek waar het gebeurt. Uniek is de locatie van het Zwolse Spoorzonegebied: tussen de historische binnenstad én de prachtige natuur aan de IJssel, maar ook verbonden met het netwerk van steden in Nederland. Geen enkele Spoorzone in Nederland heeft zulke bijzondere buren. Dat maakt de Spoorzone van én voor Regio Zwolle tot een unieke plek.

Middelpunt van vernieuwing. Het grootste station van de Regio is het middelpunt van vernieuwing. Een broedplaats voor de maakindustrie, creatieve sector en innovaties op het gebied van klimaatadaptatie. Er komt nog meer ruimte voor iedereen die innoveert, onderneemt, creëert en leert. De Spoorzone is dé plek in de Regio voor impact makers. Zo is Perron038 een nieuwe hotspot op het gebied van slimme maakindustrie. Waar vroeger de treinwagons werden schoongemaakt, werken specialisten en studenten nu samen aan innovaties. Iets verderop is Brainz, hier werken onderwijs, overheden en organisaties samen aan allerlei maatschappelijke thema’s. En is er een bijzondere community van jonge creatieve makers die samen wonen én werken in het Kattegat.

Extra woningen. De Spoorzone is de afgelopen jaren door steeds meer mensen gevonden als de ideale woonplek. Een thuis waar je letterlijk alle kanten op kunt, maar waar het ook heerlijk is om te zijn. De komende jaren wordt de Spoorzone voor meer mensen een thuis. Er komen duizenden duurzame woningen bij voor iedereen die graag in het levendige centrum wil wonen. En natuurlijk ook plekken om elkaar te ontmoeten, samen te sporten, een drankje te drinken of te ontspannen. Alles wordt gemixt in de Spoorzone. Regio Deal. Samenwerken en groeien, elkaar wat gunnen en het elkaar kennen zijn belangrijke waarden in de Regio. In Zwolle is het logisch dat ondernemers, organisaties, onderwijs, inwoners, locale overheden én het Rijk samen bouwen aan de toekomst van dit belangrijk innovatiedistrict, onder meer via het investeringsprogramma van de Regio Deal. Bij alle investeringen in de Spoorzone, dus ook die buiten de Regio Deal, zijn (experimenten met) innovatieve klimaatadaptieve oplossingen, circulair bouwen, natuurinclusiviteit en duurzame energie onderdeel van de opgave voor bebouwing en openbare ruimte." (bron: Regio Zwolle, juli 2020)

- Zoals hierboven bij Status beschreven, heeft de gemeente Zwolle er bij de herindelingen van 2001 o.a. een flinke lap grond bijgekregen langs de A28, tot aan de bekende watertoren van buurtschap Lichtmis, vlak onder Rouveen. In het Z van die strook is O langs de A28 de afgelopen jaren het ca. 200 hectare (uitgeefbare oppervlakte) grote bedrijventerrein Hessenpoort ontwikkeld. Inmiddels zijn er al tientallen, veelal grotere bedrijven gevestigd. Zo heeft in 2015 Ikea er een vestiging geopend, en heeft eveneens in 2015 Wehkamp er haar nieuwe distributiecentrum gevestigd (voorheen te Dedemsvaart). Met een oppervlakte van 53.000 m2 en ruimte voor 4 miljoen producten is het het grootste geautomatiseerde e-commerce distributiecentrum ter wereld.

T.b.v. de uitbreiding van bedrijventerrein Hessenpoort gaat de Markteweg verdwijnen. Daarom zijn de vele knotwilgen langs de Markteweg in februari 2019 verplaatst naar de watergang ten zuiden van Wehkamp. De knotwilgen zijn belangrijk voor de ringmussenkolonie, die in de wilgen verblijven en broeden. Door het verplaatsen van de bomen blijft de verblijfplaats van de beschermde ringmussen op Hessenpoort behouden.

- "Dicht tegen de binnenstad van Zwolle ligt de Kamperpoort, een oude volkswijk. De wijk heeft een gedaanteverandering ondergaan en trekt nieuwe bewoners en bezoekers, maar tegelijkertijd is de wijk nog niet af. In opdracht van de woningcorporaties en enkele marktpartijen heeft RUIMTEVOLK in 2020 een integraal toekomstperspectief voor de wijk ontwikkeld, waarin wonen, werken en leven met elkaar zijn verbonden. Aan de hand van verschillende scenario’s en interactieve ateliers met omwonenden en ondernemers is gewerkt aan een toekomstverhaal voor de wijk in 2030. Om hieraan sturing en richting te geven zijn vervolgens 10 + 1 gouden regels opgesteld. Dit is een set principes die aangeven aan wat dit toekomstbeeld zou betekenen voor bijvoorbeeld woningbouwprogrammering, leefbaarheid, programma van de wijk, (wijk)economie, verduurzaming, openbare ruimte, groen, zorg en bereikbaarheid. Panorama Kamperpoort laat zien wat de ontwikkeling van de wijk kan betekenen voor (toekomstige) bewoners, maar ook hoe de wijk kan bijdragen aan de ambities van de stad Zwolle." (bron: RUIMTEVOLK)

- "Dieze-West is een van de oudste woonwijken van Zwolle. Deze karakteristieke wijk ligt ten noorden van de binnenstad en wordt gekenmerkt door een diversiteit aan woonmilieus, inwoners en voorzieningen. Dit zorgt voor een rijke verzameling van buurten, met ieder een eigen sfeer en verhaal. Onder invloed van verschillende ontwikkelingen staat de wijk voor een aantal uitdagingen, zoals de energietransitie, toegankelijkheid en betaalbaarheid van woningen en extramuralisering. Tegelijkertijd is er ook de uitdaging om een stedelijker karakter te creëren. Op wijkniveau geven deze opgaven ook kansen. Om deze kansen te benutten hebben marktpartijen en woningcorporaties het initiatief genomen voor het ‘Ontwikkelperspectief Dieze-West’. Deze integrale visie op de toekomst van de wijk legt een koppeling tussen de identiteit, positie en kracht van de wijk, maatschappelijke en ruimtelijke opgaven, demografie en kansrijke ontwikkelingen. Zo kan een breed gedragen toekomstbeeld worden gecreëerd, waarin kansen, ontwikkelingen, wensen, belangen en middelen worden verbonden. Met het ontwikkelperspectief willen de partijen vervolgens het gesprek aangaan met inwoners en alle partijen in de wijk. De partijen hebben RUIMTEVOLK de opdracht gegeven hen hierbij te begeleiden en adviseren." (bron: RUIMTEVOLK, september 2020)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De stad Zwolle heeft ca. 443 rijksmonumenten.

- Zwolle heeft 219 gemeentelijke monumenten.

- Zwolle is de grootste van de 7 Hanzesteden langs de IJssel en heeft nog een authentieke binnenstad (zonder hoogbouw) met prachtige oude panden.

- De Grote Kerk of Sint Michaëlskerk in het hart van de Zwolse binnenstad dateert uit 1146 en is daarmee een van de oudste gebouwen van de stad. Er is ongeveer 40 jaar aan de kerk gebouwd. Ook daarna hebben er nog verschillende verbouwingen plaatsgevonden. De Grote Kerk-gemeente kan niet losgedacht worden van evangelisatievereniging Elim waaruit het voortgekomen is. Onder de link vind je een online te lezen boekje met een uitvoerige geschiedenis van de Gereformeerde gezindte binnen de Hervormde Kerk van Zwolle.

De Grote Kerk gaat opnieuw voor vier jaar in de steigers. Na de grondige verbouwing in 2019, waarin de kerk voor 1,4 miljoen euro geschikt is gemaakt voor publieksactiviteiten, heeft Stichting Academiehuis Grote Kerk Zwolle in november 2020 het startsein gegeven voor een grondige renovatie. En dat is nog harder nodig dan vooraf werd aangenomen. De dakgoten, gevels, houten kapconstructie, gewelven, het stuc- en schilderwerk en het interieur van de zeshonderd jaar oude kerk worden de komende vier jaar voor een kleine vijf miljoen euro toekomstbestendig gemaakt. De omvangrijke restauratie is urgent en noodzakelijk om de oude elementen van de kerk te bewaren. Door de slechte staat van bijvoorbeeld de honderden meters dakgoot ontstaat schade aan de muren en gewelven. Het vocht sijpelt vanaf het dak naar beneden en tast de onderliggende gewelven en muren aan. Ook de zogenoemde steunberen waarop de balken rusten zijn in erbarmelijk slechte staat. Ze brokkelen af. Dat is niet alleen gevaarlijk, maar ook desastreus voor de constructie van de kerk en de daarop rustende ornamenten.

Ook de houten trekbalken die de muren van de kerk bij elkaar houden, zijn op sommige plekken aangetast. Daardoor zakken ze door en drukken ze te veel op de onderliggende gewelven, oftewel de koepels in het plafond. Daardoor ontstaat scheurvorming in de gewelven. Dat tast niet alleen het stuc- en schilderwerk aan, maar levert ook gevaar van afbrokkeling op. Bij de restauratie, die in 2024 klaar moet zijn, is er ook veel aandacht voor verduurzamingswerkzaamheden. Daarbij wordt onder meer aandacht geschonken aan het plaatsen van warmtepompen, warmteregulering, ledverlichting, dakisolatie, het dichten van kieren en aanbrengen van vensterisolatie. Door de maatregelen kan op termijn vijftig procent van het huidige gasverbruik gereduceerd worden, waardoor ook de CO2 uitstoot aanzienlijk vermindert. Stichting Academiehuis Grote Kerk Zwolle is ook nog op zoek naar financieringsmogelijkheden voor het kerkorgel. De kosten daarvan lopen richting twee miljoen euro. (bron en voor nadere informatie zie RTV Oost, november 2020) In januari 2021 is in Academiehuis de Grote Kerk de muur van een romaanse kerk gevonden. Het is het oudste stukje van de stad dat ooit is aangetroffen. Volgens stadsarcheoloog Michael Klomp is het een 'enorm belangrijke vondst'.

- De 75 meter hoge laatgotische toren van de Basiliek van Onze Lieve Vrouw Tenhemelopneming staat in de volksmond bekend als de Peperbus. De toren is al van verre te zien en is gedurende enkele eeuwen de hoogste toren van Zwolle geweest. Tot 1682 was een andere toren de hoogste toren van de stad. Maar de ca. 115 meter hoge toren van de Sint-Michaëlskerk - destijds de hoogste toren van heel Nederland - werd op 17 december 1682 getroffen door de bliksem en raakte daarbij dusdanig zwaar beschadigd, dat besloten werd het bouwwerk helemaal af te breken. En sinds 2006 heeft de in dat jaar gereed gekomen 96 meter hoge IJsseltoren de 1e plaats qua hoogte overgenomen.

- In 1465 hebben de dominicanen het Broerenklooster en de Broerenkerk gesticht. Destijds zijn de panden gebouwd op een smalle strook land ten noorden van de oude stadskern van Zwolle. Het klooster werd gesloten in 1580, waarna de kerk vanaf 1640 in gebruik is geraakt voor de protestantse eredienst. In 1983 sloot de kerk zijn deuren voor de erediensten. De kerk is in de periode 1983-1988 gerestaureerd. Onder de vele lagen witkalk kwamen tijdens de restauratie spectaculaire gewelfschilderingen tevoorschijn. Daarna is de kerk gebruikt voor culturele evenementen en als expositieruimte. Tot aan de zomer van 2010 zijn in het rijksmonument verschillende evenementen en tentoonstellingen georganiseerd, maar het pand had nog geen duidelijk nieuwe functie. Boekhandel Waanders was jarenlang gevestigd aan de Grote Markt, maar verhuisde in 2004 naar winkelcentrum Het Eiland. De neerwaartse spiraal in de economie en de boekhandels heeft ervoor gezorgd dat gezocht is naar een totaalbeleving van media, kunst en cultuur. Wim Waanders wild zijn boekhandel een culturele en belevenisfunctie geven. Geïnspireerd door de tot boekhandel getransformeerde Dominicanenkerk in Maastricht, is de monumentale Broerenkerk na een verbouwing in 2013 een vestiging van boekhandel Waanders.

- Jeruzalemkerk (Assendorperstraat 134).

- De Doopsgezinde Gemeente Zwolle kerkt in een onopvallend maar daardoor juist - uit cultuurhistorisch oogpunt - heel bijzonder pand (Wolweverstraat 9). In de 16e eeuw werden de doopsgezinden als een bedreiging voor de bestaande religieuze orde gezien. In 1638 mocht men hier een pand bouwen voor de kerkelijke bijeenkomsten, maar een te uitbundige aanwezigheid werd niet op prijs gesteld. Het kerkgebouw moest daarom een onopvallend karakter hebben. Niets aan de gevel wijst erop dat er sprake zou zijn van een kerkgebouw; het is een zogenaamde schuilkerk, de enige in de stad en een van de weinige die men in ons land (nog) aantreft. De schuilkerk herinnert aan een periode dat met name rooms-katholieken en doopsgezinden niet werden getolereerd, maar als vijanden van de heersende gereformeerde religie werden beschouwd. Het werd hen dan ook niet vergund een net kerkgebouw aan één van de hoofdstraten neer te zetten.

- Lutherse Kerk (Koestraat 2).

- Christelijke Gereformeerde Kerk: de Zuiderhof (Troelstralaan 25) en de Noorderkerk (Thorbeckegracht 37).

- Zuiderkerk (Nederlands Gereformeerde Kerk) (Zuiderkerkstraat 31).

- Theater The Young Ones is gevestigd in een voormalige RK kerk, met losstaande kerktoren (Bisschop Willebrandlaan 32). Sinds 2015 vinden er diensten plaats van de City Life Church.

- Het grote dominicanenklooster in neogotische stijl aan de Assendorperstraat dateert uit 1902. Het klooster is gebouwd in traditionele carrévorm dus met een open ruimte in het midden. Het maakt inzichtelijk wat religieus leven is: wonen, bidden, studeren en verkondigen rond een heilig midden. Het klooster - bedoeld als opleidingshuis - is ontworpen door Kayser. Hier kregen de jonge studenten (fraters) in een periode van 3 jaar een stevige filosofische ondergrond. In de hoogtijdagen hebben in het klooster 80 dominicanen gewoond.

- Begraafplaats Bergklooster.

- Gemeentelijke begraafplaats Kranenburg.

- Het graf van de negerslaaf te Haerst.

- RK Kerkhof.

- Mariakapel.

- Oliemolen De Passiebloem aan de Vondelkade is gebouwd in 1776 en de werking van de molen is tegenwoordig nog precies zoals vroeger. In de tijd van de olieslagerij stonden er in Zwolle minstens 5 oliemolens aan de Nieuwe Vecht. De Passiebloem is de enige molen die ons nu nog herinnert aan de destijds voor de stad zo belangrijke industrie. De molen is in 2010 gerestaureerd.

- Molenromp van Molen De Hersteller.

- De Sassenpoort is een in 1406 gebouwde imposante stadspoort, opgebouwd uit 101.000 stenen, als onderdeel van de stadsverdedigingswerken. De gezichtsbepalende poort is de enige overgebleven poort uit de ommuring van de stad. De grote omvang van deze stadspoort stond voor de rijkdom van Zwolle in die periode. De Sassenpoort staat in de top 100 van de Nederlandse UNESCO monumentenlijst en is te bezichtigen.

- Sinds 2008 reiken de gemeenten Kampen en Zwolle jaarlijks een gezamenlijke Erfgoedprijs uit als waardering voor de inzet van het restaureren, beheren en in stand houden van cultuurhistorisch erfgoed. De prijs wordt jaarlijks afwisselend in een van beide steden toegekend. Aan de prijs is een geldbedrag van duizend euro verbonden. De Erfgoedprijs 2019 is toegekend aan de voormalige watertoren aan de Turfmarkt. De watertoren is in 1892 gebouwd om waterdruk te houden in de stad. In de jaren vijftig brokkelde het metselwerk van de toren af en is een nieuwe schil om de toren gebouwd. 19 Het Atelier Architecten kwam met een ontwerp voor een herbestemming van de toren tot appartementencomplex, dat door eigenaar Nijhuis Bouw is gerealiseerd. De jury oordeelde dat ze met veel zorg en aandacht voor de geschiedenis van de watertoren een gebouw van hoge cultuurhistorische waarde hebben neergezet en dat het daarmee een nieuw icoon voor de stad is geworden.

- Gevelstenen in Zwolle.

- Het Vrouwenhuis is sinds 1742 ingericht als hofje voor bejaarde vrouwen van hervormde huize. Gesticht door de rijke Aleida Greve (1670-1742) die zelf in haar jeugd het penseel hanteerde. De schilderijencollectie uit de 17e eeuw omvat niet alleen haar werk, maar ook dat van 5 andere vrouwen, zoals de schilderes Aleijda Wolfsen (1648-1692). In het grote huis loopt men door de sfeervolle interieurs van drie eeuwen: van de meubels van de stichters in de Regentenkamer tot de sober ingerichte oudevrouwtjeskamers uit de 20e eeuw.

- Het Paleis aan de Blijmarkt is een van de locaties van Museum de Fundatie en toont beeldende kunst van de late middeleeuwen tot nu. In de vaste collectie is onder meer werk te zien van Piet Mondriaan, Isaac Israëls, Karel Appel, Jan Voerman, Francis Picabia, Auguste Herbin, William Turner en Antonio Canova. Ook vinden er met regelmaat wisselende exposities plaats.

- Verscholen in een kelder onder de winkel van Meinesz en Bennesz vind je het Sinterklaasmuseum Zwolle. In een ruimte van 12 m2 vind je een schat aan informatie over Sinterklaas en alles wat bij deze oeroude traditie hoort. De entree bedraagt slechts 50 cent en de opbrengst gaat elk jaar rond 5 december naar het goede doel.

- Op de Grote Markt is in 2010 een standbeeld onthuld van de aartsengel Michael, beschermheilige van Zwolle. Het beeld is groen, 3,5 meter hoog, en bestaat uit 350 lagen glas. Lidy Uiterwijk heeft er in oktober 2020 een foto van gemaakt bij een bijzondere lichtinval.

- De in 2019 gereedgekomen Schuttebusbrug in Zwolle heeft in 2020 de tweejaarlijkse Nationale Staalprijs gewonnen in de categorie Infrastructuur. De brug om bussen van de noordzijde van het station naar de binnenstad te leiden, won de prijs voor het architectonisch ontwerp en de bouw van de brug. Het ontwerp van Ipv Delft en Bam Infra is gekozen om de strakke lijn en de stalen hoofdoverspanning, waardoor de brug met maar vier pijlers lijkt te zweven. De opvallende Schuttebusbrug over het spoor won in 2019 ook al de ‘Thüringer Staatspreis’ en kreeg een eervolle vermelding bij de Betonprijs. Elke dag rijden ongeveer 1200 bussen over de brug om reizigers naar hun bestemming te brengen. In deze video kun je de bouw van de Schuttebrug bekijken. Dankzij de timelapsetechniek duurt het filmpje slechts een minuut, terwijl de werkelijke bouw een jaar heeft geduurd.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Evenementenagenda Zwolle.

- Salland Olie Indoor Tractor Pulling (op een zaterdag in januari).

- Ster van Zwolle (wielrennen, op een zaterdag in februari).

- De 10 Mijl van Zwolle-Zuid (op een zaterdag in april, overigens is 5 mijl ook mogelijk en er is ook een Kidsrun) trok in 2015 1.700 deelnemers.

- Ekiden Zwolle (marathon estafette, op een zondag in april).

- Koningsdag.

- Bevrijdingsfestival Overijssel (5 mei).

- De Kennedymars (weekend in mei) is primair een wandeltocht van 80 km, maar ook afstanden van 42, 21 en 8 km zijn mogelijk. De opbrengst gaat naar een maatschappelijk doel in de regio.

- Festival Zwolle Unlimited (weekend in juni) luidt de zomer in en vult kades, parken en stadspleinen met (inter)nationale topvertellers en straatartiesten, rootsmuzikanten en een grote boekenmarkt.

- Halve Marathon (op een zaterdag in juni).

- Blauwvingerdagen (braderie met ca. 450 kramen in de binnenstad, op de woensdagen in juli).

- Cultureel foodfestival Lepeltje Lepeltje (weekend in juli).

- Stratenfestival (op een vrijdag in augustus).

- Het Stadsfestival (4 dagen begin september) is een festival vol muziek, dans en theater, dat zich afspeelt op en rond de stadsgrachten van Zwolle. Het programma is verdeeld in 2 categorieën: 'Op het Water' maken bezoekers gebruik van bootjes om een van de verschillende vaarroutes te volgen en 'Langs de Kade' kunnen voorstellingen te voet worden bezocht.

- De Triathlon Zwolle (op een zaterdag in september) trekt ca. 500 deelnemers.

- De in de gemeente Hardenberg geboren Miss Montreal vond het tijd worden voor een popfestival in haar stad, en organiseert daarom sinds 2015 popfestival Bierpop (op een zaterdag in november). "Wat hebben bier en goede muziek gemeen? Het is allebei onmeunig lekker. Dat vindt Miss Montreal ook. Zij lust wel een biertje op zijn tijd. Muziek en bier, bier en muziek: dat hoort gewoon samen. En nu pas écht, want nu is er Bierpop. Het leukste nieuwe muziekfestival van het oosten. Georganiseerd door Miss Montreal zelf. Het is wat het is. Bier en goede muziek. Simpel. Lekker", aldus de site van het festival. Kennelijk is het al na enkele edities te groot geworden voor Hardenberg, want sinds 2018 is het festval in Zwolle.

- IJsbeeldenfestival (december en januari).

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- De samenwerkende Zwolse Wandelverenigingen organiseren ca. 8 wandeltochten door het jaar heen.

- In Doepark Nooterhof kunnen volwassenen en kinderen op een leuke manier veel opsteken over natuur, milieu en duurzaamheid. Via de weg is het Doepark alleen bereikbaar via een behoorlijke omweg. Voor voetgangers is er sinds 2011 een zelfbedieningspontje over de Zandwetering. Het is een trekpontje, waarbij je jezelf aan een touw over het water moet trekken.

- Het is maar goed dat fotografen oog voor details hebben, die wij als argeloze voorbijganger vaak niet opmerken. Zo heeft Quinten Bulte in september 2015 fraaie foto's genomen in het Westerveldse Bos in Zwolle, van de tegenwoordig vrij zeldzame parnassia (plantensoort) én van de krabspinnen die daarop zaten, die net een schorpioenvlieg en een zweefvlieg hebben gevangen, veel groter dan zijzelf. - Het Westerveldse Bos gezien door de ogen van een mountainbiker.

- Tijdens een paddenstoeleninventarisatie van enkele bermen in de binnenstad van Zwolle in oktober 2020 is de Roestvlekkencantharel aangetroffen. Deze soort groeit samen met Zomereik en is zeer zeldzaam. De Roestvlekkencantharel (zie pag. 118 onder de link) is voor zover bekend slechts één keer eerder in Nederland aangetroffen, in Zuid-Limburg in 2004. Ook in de rest van Europa is deze soort zeldzaam. Op de vindplaats van de Roestvlekkencantharel bleken ook nog andere bijzondere en zeldzame paddenstoelen te groeien, zoals de Fluwelige wortelzwam (Xerula pudens) en de Roze peutermycena (Mycena smithiana). In de buurt staan ook Wilde kievitsbloem en Gulden boterbloem, plantensoorten die een voedselrijke en lang ongestoorde bodem aangeven. De vondst van de Roestvlekkencantharel maakt onderdeel uit van een inventarisatie naar de belangrijkste paddenstoelenbermen en -lanen in opdracht van provincie Overijssel. Met de gegevens van die inventarisatie kunnen de bermen en lanen beter beschermd worden.

- KNNV Vereniging voor Veldbiologie afd. Zwolle e.o..

- "Stadsstrand Zwolle biedt je - jaarlijks van medio mei tot eind september - een heerlijk gevoel van rust, midden in het centrum van de stad. Waar je echt even tot ontspanning kan komen, voor die mooie zonsondergang, om de week door te spreken of eens informeel te vergaderen, natuurlijk ook om met vrienden af te spreken of gewoon omdat het kan! Met je blote voeten in het zand, een drankje in je hand, loungend zonnebaden, een hapje erbij en het gevoel hebben alsof je op vakantie bent! Lekker met een parasol erbij voor wat schaduw op het heetst van de dag."

- Openluchtzwembad NatNatNat.

- Bioscoop Pathé De Kroon.

- Zwolse Theaters (Odeon en De Spiegel).

- Poppodium Hedon.

- Kringloopwinkel Zwolle.

- Wereldwinkel Zwolle.

- "Milieuraad Zwolle is een organisatie die actief is op het brede terrein van natuur en milieu in de gemeente. De Milieuraad werkt - op een parttime beroepskracht na - met vrijwilligers. We hebben een eigen gebouw met zaal, en organiseren onder meer leuke groene evenementen voor het Zwolse publiek, jong en oud. Veel mensen kennen ons van bijvoorbeeld de seizoensfeesten en de Nacht van de Nacht. Deze evenementen organiseren we in Doepark Nooterhof. Er worden verder zowel gevraagd als ongevraagd (beleids-)adviezen gegeven aan, zienswijzen/bezwaarschriften ingediend bij de gemeente en eventueel andere overheidsinstanties (bijv. Provincie, Waterschap). En we zijn coördinator van het lokale Natuurplatform. De Milieuraad richt zich echter niet uitsluitend op de overheid, ook het ondersteunen en adviseren van andere organisaties, scholen, nieuwe initiatieven en personen behoort tot het werkterrein. Met passie en plezier werken we aan alles wat maar met natuur en milieu te maken heeft. We hebben veel ruimte voor eigen initiatief van vrijwilligers."

- Nachtburgemeester Jeroen van Doornik vertegenwoordigt geen bepaalde stroming of groep van belanghebbenden, maar staat net als de gemeenteburgemeester boven de partijen en wil verbinden en aanmoedigen. Hij wil serieus bijdragen aan een beter stadsklimaat bij nacht en staat open voor ideeën, is toegankelijk en aanspreekbaar. De Nachtburgemeester is een schaduwburgemeester die af en toe corrigerend optreedt of suggesties doet. Concreet betekent dit dat de Nachtburgemeester zich inzet voor een veilig, creatief en bruisend nachtleven in Zwolle.

- "Voor het dijkversterkingsproject Stadsdijken Zwolle heeft Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) een aantal oude en karakteristieke bomen langs het Zwarte Water laten onderzoeken. De onderzoekgegevens worden gebruikt om in te schatten welke maatregelen er nodig zijn om de bomen te beschermen en te kunnen behouden. Keuzes hierover worden na de zomer van 2020 verwacht. Het onderzoek is uitgevoerd door specialistisch bureau Bomenwacht Nederland en bestond uit visuele inspecties en grondonderzoek. Het bomenonderzoek is uitgevoerd als voorbereiding op de uitvoering van de dijkversterking Stadsdijken. Het waterschap gaat hiermee ongeveer 7,5 kilometer van de zogeheten ‘stadsdijken’ versterken. Het traject loopt van industrieterrein Voorst via de woonwijk Holtenbroek tot het landelijke Westerveld. Samen met bedrijven, bewoners en overheden, zoals gemeente, provincie en Rijkswaterstaat onderzoekt het waterschap de beste manier om dit aan te pakken.

Tot 2050 worden onder de paraplu van het landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) in het werkgebied van Waterschap Drents Overijsselse Delta meer dan 100 kilometer dijken en tientallen sluizen en gemalen aangepakt om de waterveiligheid te verbeteren. WDODelta voert een aantal HWBP-projecten uit, waaronder de dijkversterking Stadsdijken Zwolle. In het HWBP werken Rijk en waterschappen intensief samen om Nederland te beschermen tegen overstromingen." (bron: Waterschap Drents Overijsselse Delta, 17-3-2020)

- "Natura2000-gebied Uiterwaarden Zwarte Water en Vecht ligt ten noorden van Zwolle en vervolgens langs Hasselt, Zwartsluis en Genemuiden (gemeente Zwartewaterland). Hier stroomt de Overijsselse Vecht samen met het Zwarte Water. Dit gedeelte van de Vecht kronkelt sterk door het landschap. De uiterwaarden bestaan uit graslanden, waarin strangen, kolken, rivierduinen en hakhoutbosjes voorkomen. Boeren in dit gebied gebruiken een groot deel van de uiterwaarden voor hun landbouw. Het gebied is te droog, hierdoor zijn de bijzondere plant- en diersoorten kwetsbaar. We hebben het gebied in 2020 daarom natter gemaakt en versterkt.

De kievitsbloemhooilanden willen we verbeteren en op sommige plekken uitbreiden. De kievitsbloemhooilanden in de uiterwaarden van het Zwarte Water moeten regelmatig overstromen, willen we ze houden. Bij een tijdelijke overstroming komt er een dun laagje voedselrijk slib op de kievitsbloemhooilanden te liggen. Dit is goed voor de ontwikkeling van de kievitsbloemen. Daarom hebben we de sloten en klepduikers aangepast. Zo kan het gebied in de winter makkelijker overstromen. We hebben een nevengeul en een hardhoutooibos aangelegd. Dit hebben we gedaan ten zuiden van het bedrijventerrein van Hasselt, aan de westkant van het Zwarte Water. Samen met Rijkswaterstaat hebben we een oude zijtak van de rivier hersteld. Daarnaast hebben we een bos aangelegd, in de uiterwaarden, op een eiland dat door de nieuwe inrichting is ontstaan. Dit bos overstroomt, doordat het op een eiland staat, dan maar een keer in de 50 tot 100 jaar.

We hebben de grondwaterstanden verhoogd. De bodem mag niet verzuren en niet te ver uitdrogen. Het verzuren kunnen we voorkomen door de grondwaterstanden te verhogen. Daarnaast is het verhogen van de waterstand goed voor weidevogels en andere vogels. Land dat deels onder water staat, is voor deze vogels voedselrijk gebied. Het grondwater staat in het voorjaar hoger, daardoor zitten alle wormen helemaal bovenin de grond. Zo zijn ze beter te vinden voor jonge vogels. We hebben de rietvelden aangepakt. Sommige oude rietvelden waren verdroogd. Hier hebben we het bovenste stuk van de bodem verwijderd (afplaggen). Ook hebben we een paar ondiepe plassen in het rietveld afgegraven. Hierdoor ontstaat waterriet. Waterriet is jong en sterk riet. Het is geschikt als broedplek voor vogels zoals de grote karekiet.

We stoppen met het bemesten van de graslanden en we maken de grond natter. Hierdoor ontstaan meer kruidenrijke graslanden. Deze hebben dan ook een hogere natuurwaarde. Het gras maaien we later in het jaar. Zo kunnen alle planten eerst bloeien en zaad vormen. Hierdoor verspreiden vooral de verschillende kruiden zich sneller. Ook ontstaan zo weer de hooilanden met de vele kleuren, die rijk zijn aan insecten en vogels. We hebben een aantal oude kolken hersteld voor vissen en andere dieren die in het water leven. Bij de uitvoering van de maatregelen proberen we de inrichting voor de recreatie te verbeteren zoals voorlichtingsborden en voetpaden." (bron: Provincie Overijssel) Voor nadere informatie zie het Beheerplan Natura2000-gebied Uiterwaarden Zwarte Water en Vecht.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Zwolle, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Fotosite Zwolle in Beeld, opgezet en onderhouden door Hans Smit.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Zwolle (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Zwolle. - Nieuws van de gemeente op Twitter.

- Media / nieuws: - Weblog Zwolle.

- Zwols nieuws van de Stentor op Facebook.

- RTV Focus Zwolle is een vernieuwend lokaal RTV station dat plaatselijk nieuws, evenementen, kunst, cultuur, weer, sport en lifestyle brengt op radio, internet en via foto- en videoverslaglegging. De onderwerpen zijn zeer divers: cultuur, gezondheid, maatschappij, natuur, milieu, geloof, jongeren, ouderen, economie, welzijn enz. Van het belangrijkste nieuws en de grote evenementen in de stad maken ze videoreportages. Deze zijn te bekijken op de website en via YouTube. Evenementen vind je in hun Uit agenda.

- Nieuws van huis-aan-huiskrant de Swollenaer op Facebook.

- Lokale links: - Zwolle linkspagina.

- Geologie: - "De Nederlandse Geologische Vereniging afdeling Zwolle en omstreken bestaat ruim 50 jaar en telt momenteel zo’n 60 leden. De afdeling telt zowel leden die slechts in hun vakantie stenen zoeken, als mensen die zich vrijwel dagelijks met geologie bezighouden. De afdeling stelt zich ten doel de amateur-geologie te bevorderen in de meest brede zin van het woord. In de praktijk betekent dit: maandelijkse bijeenkomsten met lezingen over geologische onderwerpen; het op deze avonden bekijken en determineren van elkaars vondsten; een eigen nieuwsbrief die wordt verstuurd via e-mail; jaarlijks meerdere excursies naar geologische plaatsen in binnen- en buitenland; het uitwisselen van geologische tips en vindplaatsgegevens."

- Zorg: - Zorgboerderij De Huppe. - Zorgboerderij Molenzicht.

- Welzijn: - Zwolle Doet! is een lokaal vraag- en aanbodplatform voor vrijwilligers op allerlei gebied.

- LETS Zwolle, sinds 2013 actief, is inmiddels gegroeid tot een vereniging met meer dan 140 leden. Klussers, hobbyisten, sociale initiatieven en nog veel meer vind je in het ledenbestand.

- Duurzaamheid: - Stel je eens voor dat wegen in de toekomst nog maar een bouwtijd hebben van dagen in plaats van maanden. Dat een weg circa drie keer langer meegaat. Dat onderhoud en verkeershinder tot het verleden behoren en dat het kabel- en leidingenprobleem én het stedelijke waterprobleem in één keer zijn opgelost. Dit lijkt misschien een scenario voor de verre toekomst, maar niets is minder waar. KWS, een onderneming van VolkerWessels, Wavin en Total werken samen aan de ontwikkeling van plastic wegen, ofwel de PlasticRoad. De PlasticRoad-elementen worden zo ontworpen dat deze volledig circulair toepasbaar zijn, waarbij het doel is om zo veel mogelijk gerecycled kunststof toe te passen.

In september 2018 is in Zwolle als pilot een stuk fietspad aan de Deventerstraatweg gerealiseerd dat is gemaakt van gerecycled plastic. Het zou het eerste fietspad ter wereld zijn dat in deze vorm is aangelegd. Volgens een van de bedenkers zit er in het ongeveer 30 meter lange pad 1000 kilo aan huishoudelijk plastic. Dat is te vergelijken met ca. 220.000 plastic bierbekers. De PlasticRoad bestaat uit prefab-elementen van 2,4 meter bij 3 meter. Het materiaal en de constructie heeft vele voordelen. De panelen worden als een soort kliklaminaat aan elkaar bevestigd. Een stuk weg dat beschadigd is, kan makkelijk worden vervangen. De plastic weg is hol van binnen, waardoor er water in kan worden opgeslagen en leidingen door kunnen worden aangelegd. De aanleg is sneller t.o.v. een conventionele weg, en het onderhoud is makkelijker. Daarnaast zit in het fietspad een holle ruimte, waarin regenwater kan worden opgeslagen. Theoretisch kan plastic smelten, maar bij het gebruikte materiaal gebeurt dat pas bij temperaturen vanaf 100 graden. Dus ook bij een hittegolf zal het fietspad nog niet smelten.

- Openbaar vervoer: - In december 2019 is station Zwolle Stadhagen in gebruik genomen. Het nieuwe station aan de Kamperlijn had in 2017 al open moeten gaan, maar de bodem onder het spoor bleek te slap om treinen op de beoogde snelheid van 140 km/uur te laten rijden. In 2018 zijn door ProRail 42 verschillende oplossingsrichtingen onderzocht. In 2019 zijn de haalbaarheid, kosten en tijdsduur van maatregelen voor het verbeteren van de stabiliteit van de bodem en het gebruik van het station door de betrokken partijen besproken. Zij constateerden dat het niet haalbaar dan wel te kostbaar is om maatregelen uit te voeren voor het verstevigen van de bodem om toch 140 km/uur te kunnen rijden. De kosten hiervoor variëren tussen de 35 en 100 miljoen euro. Uit proefritten is gebleken dat een veilige en betrouwbare dienstregeling met een snelheid van 100 km/uur wel mogelijk is. Daarom is daartoe besloten. Alle overstappen, behalve die in de richting van Lelystad en Den Haag, blijven daarbij behouden. Om een betrouwbare dienstregeling te kunnen bieden met een stop op Stadshagen bij een snelheid van 100 km/uur is een reeks maatregelen en aanpassingen aan o.a. dienstregeling en materieel doorgevoerd. Voor nadere informatie daarover zie het artikel onder de link.

- In november 2020 is de uitvoeringsagenda vastgesteld voor het project EuregioRail, dat Zwolle en het Duitse Münster via een directe spoorverbinding met elkaar moet verbinden. De verbeterde spoorlijn moet in 2027 klaar zijn en wordt in de daaropvolgende jaren verder uitgebreid. Projectpartners EUREGIO, Zweckverband Nahverkehr Westfalen-Lippe (NWL), regio Twente en de provincie Overijssel trekken hierbij samen op.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Zwolle Buitengasthuis, - idem Kranenburg en - idem Westenholte.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)