Ossendrecht

Plaats
Dorp
Woensdrecht
West-Brabant Baronie en Markiezaat
Noord-Brabant

ossendrecht_plaatsnaambord_kopie.jpg

Ossendrecht is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Woensdrecht. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1996.

Ossendrecht is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Woensdrecht. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1996.

gemeente_ossendrecht_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Ossendrecht anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Ossendrecht anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Ossendrecht

Terug naar boven

Status

- Ossendrecht is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Woensdrecht. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1996.

- Wapen van de voormalige gemeente Ossendrecht.

- De streek rond Ossendrecht wordt Zuidhoek of Zuidkwartier genoemd.

- Onder het dorp Ossendrecht vallen ook de buurtschappen Calfven, Leemberg, Moleneind en Plaatsluis.

Terug naar boven

Naam

Oudere schrijfwijzen
1187 kopie 1277 Ossendrecht, 1219 Ossendreth.

Naamsverklaring
Samenstelling van drecht ‘veer, waterloop’ en ossen, meervoud van ‘os’ (rund), of anders een persoonsnaam Osse.(1)

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp Ostrecht.

Terug naar boven

Ligging

Ossendrecht ligt 4 km ZO van Woensdrecht. W grenzend aan de Schelde, Z aan de Belgische grens. Het dorp is landelijk gelegen, op de overgang van het Deltagebied en het Brabants Plateau, in een heuvelachtig Kempisch landschap.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Ossendrecht 238 huizen met 1.258 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 39/214 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Kalfven 24/98, Aanwas 38/201, Hondseind 87/473, Moleneind 10/52, Leegstraat 12/58, Hageland 18/114 en De Platluis 10/48. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 2.200 huizen met ca. 5.200 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Door overstromingen en oorlogsgeweld is er weinig tastbaars uit de vroegste geschiedenis van dit dorp bewaard gebleven. Het dorp heeft in 1987 het 800-jarig bestaan gevierd, omdat in 1187 de naam voor het eerst in documenten voorkomt: “Wanneer de Heer van Breda de heerlijke rechten in Krabbendijke overdraagt aan de abdij van Ter Duinen, wordt als getuige vermeld Alardus van Ossendrecht. Deze machtige abdij bezat vele goederen en grondstukken tot in de verre omgeving. In Koksijde, waar de abdij stond, zijn de restanten van het gebouw nog te bezichtigen” (106, 1987). In 1761 verkoopt de Heer van Ossendrecht de nederzetting aan de Markies van Bergen op Zoom. De laatste Markies verkocht het op zijn beurt in 1800 aan de Bataafse Republiek, zoals ons land toen heette. De polder Hinkelenoord die ook onder de gemeente viel, hoorde begin 19e eeuw nog bij Zeeland.

Aanwas
Aanwas, gelegen in het W van Ossendrecht rond de gelijknamige weg, was vanouds een buurtschap maar is tegenwoordig in de bebouwde kom van het dorp opgegaan. Naamsverklaring: “Een afzetting van slibdeeltjes (van zand of klei) in steeds ondieper wordend water. Wanneer het op deze wijze ontstane schor aan bedijkt land vastzat, sprak men van aanwas. Werd het er echter door water van gescheiden, dan was er sprake van opwas. Het verschil had belangrijke gevolgen voor de aanspraken die op het nieuw gevormde land gemaakt konden worden” (1).

“Vroeger lag hier een dijkje. Het dijkje liep vanaf de Aanwas om het gebiedje ‘De Ketel’ en kwam uit in de tegenwoordige Burgemeester Voetenstraat. Verder naar het dorp kwamen Noord- en Zuidpolder bij elkaar en daar lag een drassig gebied. Er was dus geen goede verbinding tussen het dorp en de Aanwas. Begin 1800 is er een zanddijk aangelegd, van onder aan de berg tot de verhoging ‘De Ketel’. De tegenwoordige Burgemeester Voetenstraat en de huizen zuidelijk ervan liggen op deze dijk."(106, 1987).

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Ossendrecht, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- Heemkundekring Het Zuidkwartier (zie aan het eind van het hoofdstuk onder de link).

- In Heemkundig Streekmuseum Den Aanwas in Ossendrecht, dat wordt beheerd door de hiervoor vermelde heemkundekring, vind je o.a. een stijlkamer, een cafeetje, een boerenkeuken anno 1900, een rariteitenkamer, archeologische vondsten en een ‘minidorp’; een verzameling geveltjes die nagebouwd is van oude prentbriefkaarten van rond 1900. Achter de geveltjes wordt met authentieke voorwerpen een oud ambachtelijk verhaal verteld. Met name over de beroepen die vroeger in de Zuidwesthoek werden beoefend.

De rariteitenkamer bevat een aantal attributen, waaronder kledingstukken, van ‘prinses Paulientje’, de kleinste mens ter wereld die ooit geleefd heeft. Paulina Musters, zoals haar eigenlijke naam luidde, werd geboren in 1878 en overleed in 1895. Zij is nooit langer geworden dan 48 centimeter, hoewel zij bij haar geboorte zes pond en een ons woog, 35 centimeter lang was en een normale eetlust had. Het kind was natuurlijk een bezienswaardigheid en haar zwager Josef Verschueren kreeg van de ouders toestemming met het meisje de kermissen in de streek af te reizen. Talrijke dokters hebben Pauline onderzocht maar een oorzaak voor de groeiafwijking hebben zij niet kunnen vinden. In 2012 is de historische roman 'Prinses Paulina' verschenen (via de link online te bestellen). Hoofdstuk uit het boek Prinses Paulina. Verder is onder meer de bedstee te zien waarin de in 1946 zaligverklaarde en in 2000 heiligverklaarde zuster Marie Adolphine in 1866 is geboren (er zijn in Ossendrecht ook een straat, plein, kapel en school naar haar vernoemd).

- Verhalen over de geschiedenis van Ossendrecht op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De Koningin Wilhelminakazerne, ook bekend als Legerplaats Ossendrecht, is in de jaren negentig vanwege bezuinigingen op Defensie gesloten, en bood vervolgens enige tijd onderdak aan een asielzoekerscentrum en een drugsverslaafdenkliniek. Die kliniek is er in 2014 vertrokken. Sindsdien heeft het complex leeggestaan. In 2018 is het complex weer door Defensie in gebruik genomen, als schietfaciliteit voor de diverse Special Forces van onder meer Mariniers en het (Roosendaalse) Korps Commandotroepen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Ossendrecht heeft 7 rijksmonumenten.

- De RK Sint Gertrudiskerk in Ossendrecht (Dorpsstraat 1) is een neogotische driebeukige kruiskerk uit 1897 met westtoren en dakruiter. De kerk is opgetrokken in baksteen met natuursteendetaillering. De toren heeft vier geledingen. Aan de noordzijde is een traptoren en de achtzijdige spits heeft wimbergen (= sierende scherp toelopende topgevelvormige bekroning boven deur, venster of nis) met wijzerplaten. De klok laat sinds 1998 ook na elf uur ’s avonds zijn vertrouwde geluid weer horen. In 1997 was de klok namelijk na die tijd, op verzoek van een naburig hotel, het zwijgen opgelegd; de gasten zouden er door uit hun slaap worden gehouden… De klok bleek enkele decibellen harder te slaan dan wettelijk toegestaan. In 1998 is dit euvel verholpen door de kracht van de slaghamer bij te stellen. Dat bleek 10 decibel te schelen... - Beschrijving orgel Sint Gertrudiskerk.

- De Hervormde (PKN) kerk te Ossendrecht (Dorpsstraat 10) dateert uit 1798. Door geldgebrek duurde het tot 1802 voor het gebouw gereedkwam. De huidige kerk is als volgt ontstaan: “In 1798 stond de lokale protestantse kerkgemeente ineens op straat. Op last van Lodewijk Napoleon moesten protestanten de in gebruik zijnde kerken verlaten om plaats te maken voor katholieken. En dus trokken de protestanten uit de kerk die vroeger op de plaats van de huidige, katholieke, Gertrudiskerk stond” (762). Het artikel vervolgt: “Met het feit dat de protestanten twee eeuwen terug een eigen kerk moesten bouwen, kregen zij overigens een koekje van eigen deeg: bijna 200 jaar daarvoor, tijdens de roerige periode van de Reformatie, konden de katholieken vertrekken.”

Het is ook in die tijd dat het protestantisme in deze regio de kop opstak. Archivaris van de kerkgemeente C. Schoonhoven, die ter ere van het 200-jarig bestaan van de kerk een gedenkboek heeft geschreven, zegt dat de eerste tekenen van protestantisme in de Zuidwesthoek zich in 1612 aandienden. “Dan is er katholieke correspondentie waarin de verontrusting wordt uitgesproken dat het protestantisme hier begint.” Spanningen tussen katholieken en protestanten behoren inmiddels tot het verleden. Een fraai voorbeeld hiervan is de jubileumviering van de protestantse kerk op 27 september 1998, die gehouden werd in… de katholieke Gertrudiskerk in Ossendrecht! De reden was dat de protestantse kerk voor deze viering te klein was. Een fragment uit het gedicht van Hendrik Jan Bosman, geschreven ter ere van het 200-jarig bestaan van de kerk: “Een vrij gewoon gebouw, op Dorpsstraat 10. Niet hoger dan de panden / die ’t omgeven. Wie argeloos voorbijloopt, houdt het even / voor boerderij of / herenhuis misschien.” Door geldgebrek werd afgezien van een kerktoren bij de kerk. Pas in 1940, bij het 40-jarig ambtsjubileum van dominee J. Scholte, zagen de protestanten hun wens in vervulling gaan: naast het kerkgebouw verrees een klokkenstoel. De Hervormde (PKN) kerk valt tegenwoordig onder de Protestantse Gemeente Woensdrecht. - De kerkdiensten kun je hier terugluisteren.

Naast de kerk staat een oorlogsmonument uit 1957, dat drie soldaten en een helpende vrouw voostelt.

- De zr. Marie Adolphinekapel in Ossendrecht staat op de plaats waar eens het geboortehuis stond van deze zuster, die in 1946 zalig en in 2000 heilig is verklaard. Zie voor nadere gegevens over deze zuster bij museum Den Aanwas. Overigens is de tekst “God mag mij klieven, ik ben zijn brandhout” in het gebrandschilderde raam en op het altaar, niet van zuster Marie Adolphine afkomstig. “Dat heeft zij nooit zo gezegd. Het is een vondst van een schrijver die de uitspraak verzon voor een toneelstuk over Marie Adolphine”, aldus pastor A. van Balveren (412). In de kapel komen nog regelmatig mensen die er behoefte aan hebben in stilte te bidden.

- Kapellen in Ossendrecht.

- In het voormalige gemeentehuis, dat dateert uit 1939 en op traditionele wijze in baksteenbouw met kruiskozijnen is opgetrokken, is tegenwoordig de Rabobank gevestigd.

- NO van de dorpskern van Ossendrecht ligt de voormalige Volksabdij Onze Lieve Vrouw ter Duinen (Onze Lieve Vrouw ter Duinenlaan 199). Het is begonnen als werkkamp voor jonge werklozen tijdens de wereldcrisis van de jaren dertig. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het kamp een noodziekenhuis voor zieken en ‘ouden van dagen’ uit het gebombardeerde Rotterdam. Tevens bood de Volksabdij onderdak aan kloosterlingen die uit hun klooster weg moesten en herbergde zij een aantal onderduikers. Na de oorlog is het complex in gebruik genomen als ambachtsschool, thans streekschool Zuidwesthoek College - waarvoor zie het hoofdstuk Links > Onderwijs - die hier in 2012 een nieuwbouwcomplex in gebruik heeft genomen. Sinds 2002 is er tevens jeugdzorginstelling Via Almata gevestigd - waarvoor zie het hoofdstuk Links > Zorg - en een hotel-restaurant. - Nadere informatie over de geschiedenis van de Volksabdij.

- In 2016 is er een reünie van bijna 500 oud-Fokkerianen. Zij brengen veel materiaal uit vroeger tijden mee. Na afloop blijft er veel achter, dat bij oud-Fokker-medewerker Sjaak van Loon in huis wordt opgeslagen. De collectie blijft daar groeien. Van Loon komt in contact met Ronald Middel van de Vliegbasis, die ook een flinke verzameling historisch materiaal heeft opgebouwd, die ergens op de Vliegbasis in een hoekje was weggestopt en deels dreigde te worden afgevoerd. Het lijkt hen een goed idee om alles onder te brengen in een luchtvaartmuseum. Inmiddels is daartoe Stichting Luchtvaart Erfgoed Woensdrecht opgericht. Nu nog een geschikte ruimte... Directeur Jan van Til van Hotel De Volksabdij en Restaurant De Blauwe Pauw te Ossendrecht, tevens Natuurpoort waar tal van wandel- en fietsroutes starten, raakt enthousiast van de passie van Van Loon en Middel en stelt een bijgebouw op het complex voor het museum beschikbaar.

In april 2019 is Luchtvaartmuseum Wings over Woensdrecht in Ossendrecht feestelijk geopend. Commissaris van de Koning Wim van de Donk, die de opening verrichte, sprak van "een prachtig museum. Het toont historie én toekomst. De jeugd kan ontdekken wat zich hier heeft afgespeeld, maar ook geïnteresseerd raken in luchtvaarttechniek." Ook burgemeester Steven Adriaansen vertelde dat hij hoopt dat dat een gunstig neveneffect van het museum gaat zijn. Nieuwe luchtvaarttechnici zijn namelijk hard nodig bij de Aircraft Maintenance & Training School (AMTS) en ROC West-Brabant, aldus Adriaansen. Verder stelde hij: "De jeugd kan hier van alles doen en beleven. Ik noem het dan ook liever een experience dan een museum." (bron en voor nadere informatie zie (ook de videoreportage!) BN/De Stem, 3-4-2019)

"Wat laten wij je zien en beleven?: Zoals het vliegveld er uitzag rond de Tweede Wereldoorlog, de Duitse bezetting, de periode '44-'45 toen het eerste Nederlandse squadron op Woensdrecht was gestationeerd, het demonstratieteam van de Luchtmacht: Whisky Four. Hoe Fokker zich in '53 op het vliegveld vestigt. De uitbreiding die daarna volgt. De vliegtuigen die hier gerepareerd en gereviseerd werden (maar ook in het buitenland, na crashes), de documentatie en het materiaal dat men daarvoor gebruikte. Ook ELMO dat al decennialang kabelbomen bouwt voor vliegtuigen. We laten je zien hoe dat in zijn werk gaat. Onze collectie bestaat uit tastbare herinneringen aan de mensen en de vliegtuigindustrie op Woensdrecht. Tastbaar, zoals originele vliegtuigonderdelen, gereedschap, speciale instrumenten, modellen en documenten. Aangevuld met foto's en (soms heel) persoonlijke herinneringen, laten wij je beleven wat dit vliegveld en haar activiteiten voor de mensen rondom Woensdrecht hebben betekend." De openingstijden van het museum, dat geheel door vrijwilligers wordt bemand, zijn elke zondag- en woensdagmiddag van 13.00-16.00 uur. De entree is 4 euro. Adres: Onze Lieve Vrouw Ter Duinenlaan 199, Ossendrecht. Als je na afloop in hetzelfde complex restaurant De Blauwe Pauw bezoekt en daar het Wings over Woensdrecht-menu bestelt, schenken ze van elke maaltijd één euro aan het museum.

- "Oorlogsmuseum Ossendrecht is een privémuseum, opgericht en beheerd door Jan de Jonge. Je vindt er onder meer: 120 uniformen op etalagefiguren; 20 taferelen (diorama's) met uitbeelding van bepaalde aspecten van de Tweede Wereldoorlog, met een accent op de oorlog rond de Scheldemonding; duizenden foto's en documenten; veel technisch materiaal, zoals wapens, optiek, verbindingsmateriaal en medische apparatuur; voertuigen, kanonnen, bunkers, mijnen en munitie. Aan ieder stuk is een gedegen studie voorafgegaan om het op de authentieke manier te kunnen presenteren. Jan heeft zijn hele leven (geb. 1943) souvenirs van de Tweede Wereldoorlog verzameld. Het verzamelen begon in en om zijn huis in de Zeeuwse buurtschap Sinoutskerke. De staat van de schuur waar het museum in was gevestigd ging echter achteruit en uiteindelijk was renovatie noodzakelijk. Uitbreiding en herbouw waren toen niet mogelijk en er moest worden uitgekeken naar een nieuwe locatie.

De schoonouders van Jan woonden in die tijd in Ossendrecht. Hier werd gezocht naar een huis met museumruimte. Dit is gevonden in de vorm van het voormalige Katholiek Militair Tehuis (KMT) bij de Koningin Wilhelminakazerne. Het is niet de bedoeling om van het museum een massa-attractie te maken. Het beoogt een museum te zjn waar weliswaar niet zo veel mensen komen, maar waar de bezoekers een persoonlijke en wat ons betreft gezellige en leerzame rondleiding kunnen krijgen. Een rondleiding kan op aanvraag ook verzorgd worden in het Engels, Duits, Frans of Pools. Voor mensen die nog meer willen weten over de strijd die in de omgeving van het museum heeft gewoed en over de Slag om Antwerpen en de Schelde, kunnen wij een ‘Battle Tour’ verzorgen. Hierbij bekijken we ter plaatse monumenten en slagvelden."

- Gevelstenen in Ossendrecht.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - Carnavalsstichting d'Ossekoppe. - BC De Papagaai.

- Wandelclub De Wandelende Krabben uit Bergen op Zoom organiseert jaarlijks in het pinksterweekeinde de Pinkster2daagse vanuit Ossendrecht (in 2020 voor de 23e keer). Je kunt kiezen uit de afstanden 7, 14, 21, 28, 35 en 42 kilometer.

- Trekkertrek (op een zondag eind augustus).

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Rond Ossendrecht loopt een mountainbikeroute van maar liefst 40 kilometer lengte.

- "Op initiatief van Dorpsplatform Ossendrecht en Peter Blommerde zijn in het dorp eerder al magnolia’s geplant in de plantenbakken bij de kerk en op het Adolphineplein. Om er een echt Magnoliadorp van te maken is het idee opgevat om 100 magnolia’s uit te delen aan inwoners, zodat zij deze zichtbaar in de voortuin kunnen planten. Het college van burgemeester en wethouders is akkoord gegaan met de budgetaanvraag hiervoor. Hiervoor is naast de magnolia’s ook mest aangeschaft en onderbeplanting voor de bakken in de openbare ruimte waar nu al magnolia’s ingezet zijn (bij de kerk en bij het Adolphineplein). Er zijn verschillende soorten magnolia’s besteld, verschillend in kleur en grootte. Zo is er voor iedereen keuze en ook voor iedere tuin wel een geschikte soort te verkrijgen. Zakjes mest en instructies zijn ter begeleiding met de magnolia’s meegegeven. Voorwaarde is dat de magnolia’s in Ossendrechtse voortuinen geplant worden, waarbij deze zichtbaar zijn voor passanten. Op de Kerstmarkt 2019 hebben de initiatiefnemers al gestaan met afbeeldingen van de aan te schaffen magnolia’s en bij interesse konden mensen zich hiervoor aanmelden." (bron: gemeente Woensdrecht) - Hier heeft het Dorpsplatform een lijst met voorbeelden van soorten magnolia's geplaatst.

- De Groote Meer is een ca. 850 groot natuurgebied ten noordoosten van en vallend onder het dorpsgebied van Ossendrecht. Het is een particulier landgoed waarvan een deel begin 21e eeuw in bezit van Natuurmonumenten is gekomen. De kern met en rond het meer is particulier bezit gebleven. De Groote Meer is een voormalig stuifzandgebied, dat vanaf 1830 is beplant met een productiebos van grove den. Hier en daar is het stuifzand nog actief. Het reliëf toont hoogteverschillen van 12 tot 26 meter boven NAP. Het omvat ook twee vennen: Groote Meer en Kleine Meer. Vanaf 1930 en nog sneller vanaf 1970 heeft verdroging en voedselverrijking plaatsgevonden. Niettemin zijn oeverkruid, vlottende bies en kruipende waterweegbree nog aanwezig. De dodaars, geoorde fuut, tafeleend, wintertaling en slobeend broeden er. In de bossen broeden havik, boomvalk, sperwer, bosuil, nachtzwaluw, boomklever en boomleeuwerik.

De Groote Meer en Kleine Meer worden reeds in 1623 in een document genoemd in verband met het visrecht. Het Groote Meer werd ook Sustermere (zustermeren) genoemd, omdat het bij enige droogte om twee van elkaar gescheiden meren gaat. De meren vormden een bron van geschil tussen de Abdij van Tongerlo en het Mariaklooster. Een derde ven, ten westen van het Groote Meer gelegen, is het Zwaluwmeer. Voorts behoort het gebied Kortenhoeff (104 ha) tot het gebied. Hierin ligt het Wasven, dat door eutrofiëring sterk achteruit was gegaan. In 1980 kwam Kortenhoeff in bezit van Staatsbosbeheer. In 1989 is de bodem afgeplagd en sindsdien is de flora weer deels hersteld. Aangezien De Groote Meer grenst aan de Kalmthoutse Heide, is het Belgisch-Nederlandse Grenspark De Zoom-Kalmthoutse Heide ingesteld. In 2006 is met natuurherstel begonnen, waarbij een deel van het productiebos is gekapt, om stuifzand weer een kans te geven en de heidegebieden aan beide zijden van de grens weer met elkaar te verbinden. Ook wordt getracht de verdroging door daling van het grondwaterpeil tegen te gaan en de eutrofiëring (= een te hoog gehalte aan meststoffen) een halt toe te roepen. (bron: Provincie Noord-Brabant, 11-6-2019)

"De Brabantse Wal ligt ten oosten van Bergen op Zoom, tot aan de Belgische grens. Het is Natura 2000-gebied. De natuur bestaat er uit stuifzanden, naald- en gemengde bossen, heide en vennen. Vooral de stuifzandgebieden zijn bijzondere leefgebieden. Hier komen beschermde soorten voor zoals de nachtzwaluw, boomleeuwerik, zwarte specht en wespendief. Het gebied kampt met verdroging en slechte waterkwaliteit. Dit heeft vooral een negatieve invloed op zogeheten zwakgebufferde vennen, zoals De Groote Meer, NO van Ossendrecht. De Groote Meer herbergt bijzondere planten en dieren die elders in Europa amper kans krijgen, zoals oeverkruid, riempjes en de geoorde fuut. Er is echter een probleem; de waterkwaliteit gaat al tientallen jaren achteruit.

Watertoevoer. “In het water en de bodem van het ven komen nu te veel voedingsstoffen. Voor een natuurgebied als De Groote Meer is dat funest”, vertelt projectleider Robert Stoop van Natuurmonumenten. De watertoevoer van de Groote Meer komt voor een groot deel vanaf het landbouwgebied De Steertse Heide, net over de grens op Belgisch grondgebied. Na jarenlang onderzoek naar kansrijke methodes om de waterkwaliteit van De Groote Meer in elk geval te stabiliseren, is er nu een unieke oplossing gevonden door het projectteam dat bestaat uit de partners Natuurmonumenten, Grenspark Kalmthoutse Heide, Waterschap Brabantse Delta, Evides en provincie Noord-Brabant. Ook Royal Haskoning heeft geadviseerd over de mogelijkheden. In 2019 is aannemer Harteman uit Tiel geselecteerd om het zuiveringswerk verder te ontwerpen en te gaan realiseren. “Iedereen heeft zich echt ingespannen voor De Groote Meer bij Ossendrecht. Harteman werkt samen met advies- en ingenieursbureau Arcadis. Zij hebben ons geholpen om tot een uitvoerbaar model van de waterzuivering te komen.”

IJzerzand. Uiteindelijk is gekozen voor zuivering van het water met een filter van ijzerzand. IJzerzand bestaat uit zand met een laagje ijzeroxide en is een bijproduct van de productie van drinkwater. Het water komt in een reservoir, waarna het geleidelijk door het ijzerzand stroomt. Het ongewenste fosfaat in het oppervlaktewater, bindt zich aan het ijzerzand in het zuiveringswerk. De rest van het water gaat door het filter heen waardoor de watertoevoer naar het ven direct is gezuiverd. De Groote Meer wordt hierdoor gevoed met water van een veel betere kwaliteit.

Nederland loopt voorop. Arjon Buijert, specialist Waterbeheer bij Arcadis, is nauw betrokken bij het zuiveringswerk dat in 2020 is geplaatst bij De Groote Meer. “Er zijn wel proeven gedaan met een filter van ijzerzand, maar nog nooit op deze schaal. Wereldwijd ken ik geen vergelijkbaar project. Nederland loopt voorop. Het is hier ook enorm relevant, omdat de landbouw zo dicht op de natuur zit.” Volgens Buijert is dit zuiveringswerk een voorbeeld waarbij je heel specifiek natuurgebieden kan helpen en beschermen. “IJzerzand is een natuurproduct, dat we op deze manier recyclen in het filterbed. Het is dus een relatief natuurlijke manier van zuiveren.” Maar het is ook een tijdelijke maatregel. Buijert: “Uiteindelijk moet natuurlijk de bron veranderen. Dat gaat met kleine stapjes. We schatten in dat het ijzerzand zo’n honderd jaar meegaat”. In het gebied is ca. 1100 kuub ijzerzand en ca. 800 meter aan drainagebuizen de grond in gegaan. - Bekijk hier het nieuwsitem van Zuid-West tv, waarbij het filter geplaatst wordt. De Groote Meer ligt NO van Ossendrecht in Natura 2000-gebied Grenspark Kalmthoutse Heide. Het project voor herstel van de waterkwaliteit wordt gefinancierd met een bijdrage van LIFE van de Europese Unie. De provincie Noord-Brabant co-financiert het project." (bron: Provincie Noord-Brabant, maart 2020)

"Uit onderzoek in 2021 is gebleken dat zowel de fosfaat- als de totale fosforconcentraties in het water dat uit het filter naar de Groote Meer bij Ossendrecht stroomt, sinds de aanleg in 2020 sterk zijn afgenomen. De bijbehorende percentages zijn voor fosfaat 90% en voor fosfor 80%. Simpel en duurzaam systeem. Het ijzerzandfilter van ongeveer één hectare heeft twee grote voordelen ten opzichte van bestaande technische oplossingen. Ten eerste is het effectief gedurende het hele jaar. Sommige alternatieven werken namelijk alleen goed in de zomer. Ten tweede is het een relatief natuurlijke en onderhoudsvriendelijke manier waar geen pompen of chemicaliën nodig zijn. Het ijzerzand komt van de drinkwaterproductie. Het zand ligt in een langgerekt bassin. Het resultaat is een simpel systeem met een lange levensduur (meer dan 100 jaar). Het water stroomt vanuit de watergang in het ijzerzandfilter dat groot genoeg is om water langer vast te houden en piekafvoeren op te vangen. De fosfor bindt zich aan het ijzerzand waarna het schone water naar de Groote Meer stroomt. Het is de eerste grootschalige toepassing van zo’n systeem in Nederland." (bron en voor nadere informatie zie Waterschap Brabantse Delta, juli 2021)

- De Noordpolder van Ossendrecht ligt aan de voet van de Brabantse Wal op de overgang naar het kleigebied in Zeeland. Door deze ligging is er veel hoogteverschil en sterke kwel aanwezig. De Noordpolder is door de Provincie Noord-Brabant aangewezen als 'natte natuurparel'. Dit betekent dat hier de bodem niet snel mag uitdrogen zodat kenmerkende planten zich weer kunnen ontwikkelen. Naast sterke kwel bezit de Noordpolder cultuurhistorische waarden, zoals het middeleeuwse slotenpatroon. De Noordpolder is door Waterschap Brabantse Delta en Natuurmonumenten succesvol omgevormd van agrarisch gebied tot natte natuurparel. Het doel was het behouden en herstellen van een waterrijk natuurgebied, met bijvoorbeeld rietland, hooiland en moerassen.

In de Noordpolder komt kwalitatief goed grondwater uit de bodem. Dit water wordt dit nu langer vastgehouden om flora en fauna een betere ontwikkelingskans te geven. Ook dient het gebied als tijdelijke opvang van overtollig regenwater. De agrarische omgeving ondervindt hierdoor minder wateroverlast bij veel neerslag. De werkzaamheden bestonden onder andere uit maaien, vergraven van waterlopen, aanleggen van stuwtjes en het ophogen van wegen. Het waterschap en Natuurmonumenten hebben in de uitvoering samengewerkt met de familie De Jong, wiens bedrijf midden in het ontwikkelde natuurgebied ligt. De familie wilde haar bedrijf niet verkopen, maar koos voor de mogelijkheid om met financiering van het Groen Ontwikkelfonds Brabant 3 hectare eigen grond in te richten als vochtig hooiland en kruidenrijk en faunarijk grasland. (bron: Provincie Noord-Brabant, augustus 2018)

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Ossendrecht, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportage van Ossendrecht door Kees Wittenbols uit Breda.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Ossendrecht (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Nieuws uit Ossendrecht op Facebook.

- "Voor degenen die nog nooit van 't Loopke hebben gehoord: 't Loopke is al ruim 30 jaar bekend als contactblad in ons mooie dorp. Het wordt daar dan ook huis aan huis verspreid. Het is een initiatief van Stichting Contactblad Ossendrecht en voorziet de inwoners maandelijks van informatie over allerhande gebeurtenissen in en om het dorp. Zo krijgen verenigingen en stichtingen de mogelijkheid om festiviteiten die zij organiseren te promoten en zodoende ervoor te zorgen dat deze activiteiten druk bezocht worden. Ook adverteerders uit de regio hebben de mogelijkheid hun naamsbekendheid te vergroten door middel van een advertentie in ‘t Loopke. De inkomsten uit advertenties en donaties zijn van groot belang om iedere maand opnieuw een nieuwe editie te kunnen uitgeven. Aangezien steeds meer mensen via e-mail en internet met elkaar communiceren en/of informatie inwinnen hebben wij ‘t Loopke tevens gedigitaliseerd en op onze webruimte geplaatst (ook oudere nummers zijn online te lezen). Wij wensen je veel leesplezier!"

- Belangenorganisatie: - "Dorpsplatform Ossendrecht bestaat uit vrijwilligers die zich inzetten voor het dorp. Onze voornaamste taak is om het college van burgemeester en wethouders te adviseren op het gebied van Openbare Ruimte, Verkeer & Vervoer en Veiligheid. Daarnaast kunnen wij het gemeentebestuur ook ongevraagd advies geven op de beleidsvelden Milieu, Toerisme, Recreatie en Handhaving. Ook mogen wij de WMO-raad adviseren over WMO-aangelegenheden. Wij houden drie keer per jaar een openbare vergadering in MFC De Drieschaar. Agenda’s en verslagen van die vergaderingen vind je op onze website."

- Onderwijs: - "Het ZuidWestHoek College in Ossendrecht is de school voor MAVO en voorbereidend MBO in de Zuidwesthoek. Met leerlingen uit de gemeente Woensdrecht, de gemeente Bergen op Zoom en de omliggende gemeenten zijn we een van de grootste en een van de sterkste vmbo's in de regio. En zeker "sterk in ontwikkeling". Onze voornaamste bezigheid is leerlingen te laten leren. Maar in onze ogen is dat meer dan alleen ’kennis leveren’. Wij willen ook vaardigheden, waarden en normen overdragen. Het gaat om de ontplooiing van het individu én het leren samenwerken met anderen. Daarom vindt ons onderwijs niet alleen plaats binnen vier schoolmuren. Wij brengen onze leerlingen in contact met de ’buitenwereld’ door projecten en activiteiten van allerlei aard. Onze school staat volop in het leven. Het is geen afgeschermde of naar binnen gerichte organisatie. Wij staan open voor alles wat er in de wereld gebeurt." De school is gevestigd op een prachtige locatie, namelijk de voormalige Volksabdij Onze Lieve Vrouw ter Duinen, die je beschreven vindt in het hoofdstuk Bezienswaardigheden.

- Basisschool De Meulenrakkers.

- Jongeren: - KPJ Ossendrecht organiseert door het jaar heen diverse evenementen en activiteiten, met als vaste jaarlijkse evenementen de Trekkertrek en het Schuurfeest.

- Sport: - Voetbalvereniging RKVV ODIO.

- "Badmintonclub BC De Drieschaar is opgericht in 1990 en bestaat inmiddels dus alweer zo'n 30 jaar. Er wordt gespeeld in de Drieschaar in Ossendrecht, vandaar de naam. In de loop der jaren is een klein clubje fanatieke badmintonners uitgegroeid naar een grote club met veel jeugd. Onze club heeft ook verschillende commissies, die proberen het de leden zoveel mogelijk naar de zin te maken."

- Zorg: - Jeugdzorginstelling Via Almata is gevestigd in de voormalige Volksabdij te Ossendrecht (waarvoor zie het hoofdstuk Bezienswaardigheden). "Via Almata is een instelling voor JeugdzorgPlus. Dit is een vorm van gesloten jeugdhulp voor jongens en meisjes die niet bereikbaar zijn voor lichtere vormen van hulpverlening. Zonder behandeling vormen zij een risico voor zichzelf of hun omgeving. In de behandelgroepen is plaats voor ongeveer 60 jongeren in de leeftijd van 12 t/m 18 jaar. In de ene groep ligt de nadruk meer op het individueel aanbieden van activiteiten, in de andere meer op (outdoor) groepsactiviteiten. Bij elke jongere bekijken we zorgvuldig welke groep en behandeling het beste aansluit. Naast het wonen en werken in de leefgroep en onderwijs op school, is soms ook therapie, training of ondersteuning met medicatie nodig."

- Veiligheid: - "EHBO-vereniging Ossendrecht is een enthousiaste, moderne en dynamische vereniging, opgericht in 1950 en heeft ondertussen een zeer rijke historie. Op onze site vind je informatie over onze vereniging, onze jeugdafdeling, de lotussen, de diensten die wij leveren zoals diverse cursussen (voorbeeld), bhv-ehbo voor bedrijven, steunverleningen (voorbeeld) en handige links naar belangrijke partners van de EHBO."

Reactie toevoegen