Barendrechtse Veer is een buurtschap in de provincie Zuid-Holland, gemeente Barendrecht. De buurtschap ligt Z van Barendrecht, rond de weg Achterzeedijk, voor zover gelegen rond de weg naar de vroegere hefbrug. (© www.kadaster.nl)
Van 1933 tot 1969 is er bij Barendrechtse Veer een hefbrug over de Oude Maas naar de Hoeksche Waard. Door het sterk toenemende verkeer wordt deze in 1969 vervangen door een tunnel in de ook nieuwe Rijksweg 29. (© http://educatief.historischbarendrecht.nl)
Het bruggehoofd van de vroegere Brug over de Oude Maas met 2 voormalige brugwachtershuisjes / tolhuisjes in buurtschap Barendrechtse Veer is een gemeentelijk monument. Een van de huisjes is in gebruik als radarpost, het andere huisje staat leeg.
Close up van een van de voormalige brugwachtershuisjes / tolhuisjes in buurtschap Barendrechtse Veer.
Het in 1898 gebouwde tramstation in Barendrechtse Veer heeft tot 1957 dienst gedaan. Daana is het pand verbouwd tot 3 brugwachterswoningen. De middelste woning was voor de brugwachter, de kleinere woningen aan de zijkanten waren voor de knechten.
- Barendrechtse Veer is een buurtschap in de provincie Zuid-Holland, gemeente Barendrecht.
- De buurtschap Barendrechtse Veer valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Barendrecht.
- De buurtschap Barendrechtse Veer heeft helaas geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.
Terug naar bovenNaamgeving
De buurtschap Barendrechtse Veer is genoemd naar het veer bij Barendrecht, dat hier oorspronkelijk was. Het veer is in 1888 vervangen door een brug, die op zijn beurt in 1969 is vervangen door een tunnel, en wel in de iets W van de brug lopende A29. Na het gereedkomen van de A29 is de brug afgebroken. Zie verder bij Geschiedenis.
De buurtschap Barendrechtse Veer ligt rond de weg Achterzeedijk (het gedeelte van deze weg tussen de A29 en het kruispunt met de 3e Barendrechtseweg). De buurtschap is deels industriegebied. De buurtschap ligt Z van het dorp Barendrecht, O van de A29, bij de N oever van de rivier de Oude Maas en W van het dorp Heerjansdam.
Terug naar bovenDe buurtschap Barendrechtse Veer omvat ca. 30 huizen en ca. 50 bedrijfsgebouwen, met ca. 75 inwoners.
Terug naar bovenVeer
Vóór 1888 is hier een veerverbinding over de Oude Maas naar de Hoeksche Waard. Het Barendrechtse Veer dus. De herbergier van het Koffiehuis alhier is tevens veerman. Het is een zeer eenvoudige verbinding; de veerman zet mensen met een roeiboot over, en aan de kant van de Hoeksche Waard ligt nog geen verkeersweg. "Wij gingen via een kade naar de Blaaksedijk. Bij regen moest je oppassen niet van de glibberige kade naar beneden te vallen”, aldus een toenmalige klant.
Van veer naar draaibrug
Vanaf 1878 worden er plannen gemaakt voor een spoorlijn van Barendrecht naar de Hoeksche Waard. Daar was natuurlijk wel een brug over de Oude Maas voor nodig. De spoorlijn wordt te duur bevonden, een goedkopere stoomtram zou wel moeten kunnen. Maar ook daar is voorlopig nog geen geld voor. De brug komt er alvast wel, in 1888. Officieel heet deze de Brug over de Oude Maas, in de volksmond de Barendrechtse Brug. Een deel van de brug wordt uitgevoerd als draaibrug, zodat ook hoge schepen - dat betreft in die tijd met name zeilschepen met hoge masten - de brug kunnen passeren. Aanvankelijk is het een tolbrug. Daartoe worden 2 brugwachters- en tolhuisjes gebouwd aan de Barendrechtse kant, in buurtschap Barendrechtse Veer. Deze huisjes staan er nog altijd. In 1929 wordt de tol afgeschaft.
Van draaibrug naar hefbrug
In 1898 komt er de stoomtram Rotterdam - Zuid-Beijerland. Deze rijdt 5x per dag. Een rit over het hele traject duurt 1 uur en 56 minuten. Door de tramlijn wordt de Barendrechtse Brug een belangrijke verkeersverbinding tussen Zeeland, West-Brabant en Rotterdam. Na de opening van de suikerfabrieken in Oud-Beijerland (1902) en Puttershoek (1912) komt daar elk najaar het vervoer van suikerbieten nog bij. In 1933 wordt de brug verbouwd tot hefbrug, op dat moment de langste hefbrug van Europa. Door de brug kunnen sindsdien schepen van 45 meter hoog door een opening van 60 meter breed.
Van hefbrug naar tunnel
Na de Tweede Wereldoorlog neemt het auto- en vrachtverkeer over de brug steeds verder toe. In 1956 stopt de tram ermee, maar dat schept niet genoeg ruimte. In 1946 gaan er dagelijks gemiddeld 1.387 motorvoertuigen over de brug, in 1960 3.649, in 1965 9.010. Daar is de brug uit 1888 niet op berekend en de files aan beide kanten worden steeds langer. Daarom wordt besloten de brug te vervangen door een tunnel. Rijksweg 29 (de huidige A29) met de Heinenoordtunnel onder de Oude Maas, iets W van de oude brug, komt in 1969 gereed. De brug wordt daarna afgebroken. Dit is een samenvatting van een uitvoerig artikel over de geschiedenis van de Barendrechtse Brug op de site Barendrecht Educatief.
Boek over de brug
De in Barendrecht geboren en getogen freelance journalist Arco van de Ree (1959) ontdekte dat er 50 jaar na de sloop door mensen uit de regio nog altijd veel wordt gesproken over de Barendrechtse brug. Hij verzamelde 45 verhalen van mensen uit de regio met herinneringen aan de brug en bundelde die in het boek 'Baken in het landschap'. Het boek is in september 2019 verschenen, kost 17,50 euro en is verkrijgbaar bij de auteur en bij de boekhandels in de regio. - Hier kun je een interview met de auteur lezen.
- De buurtschap Barendrechtse Veer maakt deel uit van het gebied Zuidrand gemeente Barendrecht, waarvoor in 2015 een bestemmingsplan is vastgesteld (zie de link).
Terug naar bovenGemeentelijke monumenten:
- Bruggehoofd van de vroegere Brug over de Oude Maas met 2 brugwachtershuisjes / tolhuisjes (Achterzeedijk 77a en 77b). Een van de huisjes is in gebruik als radarpost, het andere huisje staat leeg. In 2016/2017 is gepoogd hier een herbestemming voor te vinden, want op de site van ANNA Vastgoed & Cultuur lezen wij: "ANNA heeft van Natuur- en Recreatieschap IJsselmonde een voormalig brugwachtershuisje in beheer gekregen: ANNA’s Tolhuis in buurtschap Barendrechtse Veer bij Barendrecht. De brug is inmiddels verdwenen; het huisje staat er nog en wordt regelmatig bezocht door toeristen en een groep ouderen die er komen genieten van het prachtige uitzicht over de Oude Maas. ANNA’s Tolhuis biedt een mooie (werk)plek voor een recreatieve en/of culturele ondernemer. Wij zijn op zoek naar iemand die dit bijzondere huisje weer tot leven wil laten komen, waarbij de bezoekers uit de omgeving betrokken blijven bij deze plek. Het vraagt wel wat aandacht na jarenlange leegstand. Zo zijn er geen nutsvoorzieningen en is vanwege vandalisme het raam gedicht. Maar de elektrakabel kan eventueel worden gemaakt, er kunnen losse kacheltjes en een chemisch toilet worden geplaatst, en water kan uit de fles!
Heb jij een goed idee voor ANNA’s Tolhuis in buurtschap Barendrechtse Veer? En wil je dat komen uitvoeren? Mail dan vóór 21 december 2016 je plan naar info@annavastgoedencultuur. Geef hierin aan hoe je ANNA’s Tolhuis wilt gebruiken en hoe je de bezoekers en de omgeving daarbij gaat betrekken, eventueel ondersteund met een investeringsbegroting en beeldmateriaal. Wie weet word jij die nieuwe wachter! Het winnende idee krijgt een jaarcontract dat door de gebruiker om de drie maanden opzegbaar is. De maandelijkse vergoeding voor het gebruik bedraagt € 100."
Helaas is er kennelijk geen match met een gegadigde tot stand gekomen, want in het voorjaar van 2017 meldt ANNA: "Het voormalige brugwachtershuisje aan de Oude Maas in buurtschap Barendrechtse Veer bij Barendrecht was van september 2016 tot maart 2017 in beheer van ANNA. Eigenaar Natuur- en Recreatieschap IJsselmonde gaf ANNA de opdracht te onderzoeken welke nieuwe functies geschikt waren voor dit gemeentelijk monument. ANNA wilde samen met de bezoekers en culturele instellingen uit de omgeving een passend gebruik voor de locatie realiseren. Het pand (10 m2) werd gebouwd in 1888 als onderdeel van een 6 meter brede brug over de Oude Maas. In de Tweede Wereldoorlog werd er stevig om de brug gevochten. Dit is nog te zien aan de kogelgaten in het pand. Na de oorlog werd de brug steeds intensiever gebruikt. Het wegverkeer nam toe, en door passerende schepen moest de brug zo’n 80 keer per dag open. Met de komst van de Heinenoordtunnel werd de brug gesloten en verloor het tolhuis zijn functie. Het beheer van ANNA’s Tolhuis kwam mede tot stand door Stichting Brugwachtershuisjes."
- Het in 1898 gebouwde tramstation (Achterzeedijk 71-75), met neorenaissance-elementen en een hoektoren, heeft tot 1957 als zodanig dienst gedaan. Daana is het pand verbouwd tot 3 brugwachterswoningen. De middelste - en grootste - woning was voor de brugwachter, en de kleinere woningen aan de zijkanten waren voor de twee knechten.
- Fabrieksgebouw met schoorsteen van de voormalige Velo wasmachinefabriek (Achterzeedijk 57).
- Sluisje van de Vredepolder.
- Complex van 4 gedeeltelijk onderkelderde woningen uit 1925, ontworpen door architect C. Vegt, op nrs. 63-69.
Overige bezienswaardigheden:
- Op de oprit naar de vroegere Barendrechtse Brug in Barendrechtse Veer staat ter herinnering aan deze brug een stalen brugdeel.
- Eveneens bij deze oprit bevindt zich een oorlogsmonument ter herinnering aan degenen die in de meidagen van 1940 in deze omgeving het leven lieten. Het ‘Monument voor Nederlandse Militairen’ is opgericht ter nagedachtenis aan 24 soldaten van het 3e Grensbataljon, die in de meidagen van 1940 sneuvelden tijdens gevechten tegen de bezetter bij en op de Barendrechtse hefbrug in Barendrechtse Veer, bij het veer Goidschalxoord en bij het veer ‘s-Gravendeel. Het monument bevond zich oorspronkelijk aan de Heinenoordse kant van de Barendrechtse brug, aan de rechterzijde van de oprit. Later is het gedenkteken verplaatst naar de overzijde. Het ‘Monument voor Nederlandse Militairen’ is een gedenksteen van witte natuursteen met in reliëf een naakte mannenfiguur die in gevecht is met het kwaad, gesymboliseerd door een slang.
Reactie toevoegen