Achthuizen

Plaats
Dorp
Goeree-Overflakkee
Goeree-Overflakkee
Zuid-Holland

achthuizen_plaatsnaambord_kopie.jpg

Achthuizen is een dorp in de provincie Zuid-Holland, gem. Goeree-Overflakkee. T/m 1965 viel het dorp deels onder de gem. Den Bommel, deels onder de gem. Ooltgensplaat. In 1966 in zijn geheel over naar gem. Oostflakkee, in 2013 o/n gem. Goeree-Overflakkee.

Achthuizen is een dorp in de provincie Zuid-Holland, gem. Goeree-Overflakkee. T/m 1965 viel het dorp deels onder de gem. Den Bommel, deels onder de gem. Ooltgensplaat. In 1966 in zijn geheel over naar gem. Oostflakkee, in 2013 o/n gem. Goeree-Overflakkee.

Achthuizen

Terug naar boven

Status

- Achthuizen is een dorp in de provincie Zuid-Holland, op het schiereiland en in de streek en gemeente Goeree-Overflakkee. T/m 1965 viel het dorp deels onder de gemeente Den Bommel, deels onder de gemeente Ooltgensplaat*. In 1966 in zijn geheel over naar gemeente Oostflakkee, in 2013 over naar gemeente Goeree-Overflakkee.
* Vóór de gemeentelijke herindelingen van 1966 liep de gemeentegrens hier door de Achthuizensedijk. De bebouwing aan de W kant viel onder de gemeente Den Bommel, de bebouwing aan de O kant (met onder andere de kerk en de molen) viel onder de gemeente Ooltgensplaat.

- Onder het dorp valt ook de buurtschap Langstraat. In de praktijk heeft ook buurtschap Zuidzijde, die formeel (= voor de postadressen) onder het dorp Den Bommel valt, veel (samenwerkingsver)banden met het dorp Achthuizen.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Circa 1750 De Agthuisen.

Naamsverklaring
Betekent 'nederzetting bestaande uit acht woningen'.(1) De naam Achthuizen zou afkomstig zijn van een gebouw dat uit acht huizen bestond, bedoeld voor landarbeiders uit Noord-Brabant. Veel van die Brabantse seizoenarbeiders bleven op deze plek wonen. Dit verklaart ook waarom het dorp grotendeels katholiek was en nog altijd is.(2)

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Achthuizen ligt O van het dorp Oude Tonge en W van het dorp Ooltgensplaat. Een bijzonder toeval is dat, omdat het dorp twee diagonaal tegenover elkaar gelegen kernen heeft, het er vanuit de lucht uitziet als een 8. De plaats is daar niet naar genoemd omdat het gros van de bebouwing hier pas sinds de jaren 1930 is ontstaan. Voorheen had de plaats, naast de kerk en de molen, niet meer dan enkele handenvol huizen, bovendien grotendeels ook alleen aan die (O) kant.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In de Volkstelling van 1840 heeft Achthuizen 11 huizen met 128 inwoners onder de gemeente Ooltgensplaat. Onder de gemeente Den Bommel wordt de plaats in dat jaar niet vermeld. Tegenwoordig heeft het dorp circa 400 huizen met circa 950 inwoners (exclusief buurtschap Langstraat).

Terug naar boven

Geschiedenis

Het dorp Achthuizen en de buurtschappen Zuidzijde en Langstraat zijn alle drie ontstaan op bijzondere plaatsen langs dijken in het dijkenstelsel van het landelijke gebied. In tegenstelling tot de havenstadjes ontwikkelden deze zich door een aaneenrijging van woningen langs de dijken, waarbij op de kruisingen verdichtingen ontstonden: de kernen. De ruimtelijke opbouw van de kernen bestaat hierdoor vrijwel helemaal uit 'randen', waarbij de dijken de 'ingangen' vormen van de kernen. De achterzijde van de woningen en kavels zijn veelal gekeerd naar het landschap. In een later stadium is met name in het dorp afgeweken van de oorspronkelijke structuur. In de oksel van de Bommelsedijk en Galathesedijk is hier de eerste geconcentreerde bebouwing gerealiseerd in de vorm van woningbouw. Het dorp is ontstaan door de bouw van een katholieke kerk op de kruising van de Bommelsedijk en de Galathesedijk. Verondersteld mag worden dat er voor die tijd al bebouwing (8 huizen) aanwezig was. Buurtschap Zuidzijde is ook op een kruising van twee dijken ontstaan; de Tilsedijk en de Bommelsedijk. Beide kernen waren vroeger door de laatstgenoemde dijken met elkaar verbonden. De aanleg van de provinciale weg N59 heeft ervoor gezorgd dat deze oorspronkelijke verbinding is doorbroken. Ook de aanwezigheid van kreken speelde waarschijnlijk een rol bij het ontstaan van nederzettingen. Zowel bij Zuidzijde als bij Langstraat is dit het geval. (bron: Bestemmingsplan)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Eind 2018 heeft woningcorporatie Beter Wonen de bouwkundige problemen bij 10 woningen op de hoek van de Kerkstraat en de Polderstraat in Achthuizen laten onderzoeken. De conclusie was dat duurzame nieuwbouw op dezelfde plaats de beste optie is. De 10 woningen worden vervangen door 9 zogeheten Nul-op-de-Meter-woningen. De planning is dat de huidige bebouwing in de tweede helft van 2019 wordt gesloopt. De verwachting is dat de oplevering van de nieuwbouw nog voor het einde van 2020 plaatsvindt. Een Nul-op-de-Meter-woning is zeer goed geïsoleerd en wekt zelf energie op. Het wooncomfort in deze woningen is groot. In de winter blijft het binnen aangenaam warm en in de zomer juist lekker koel. De installaties voor ventilatie, verwarming en koeling dragen daar aan bij. De uitstekende isolatie houdt bovendien geluid van buitenaf tegen. Verder zijn de woningen uitgerust met installaties die zelf energie opwekken, zoals zonnepanelen en een warmtepomp.

- Bestemmingsplan Achthuizen/Langstraat/Zuidzijde.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Rijksmonumenten
Achthuizen heeft 2 rijksmonumenten, zijnde de RK kerk en de molen.

RK kerk
"In de naaste omgeving van Achthuizen, verspreid langs de dijken (de Oudelandse, de Galathese en de Bommelse), waren her en der eenvoudige huisjes gebouwd, meestal in blokjes van 2, 3 of 4. Aan die blokjes werden namen gegeven. Zo kennen we de Brak, de Stoof, Schaap, den Ezel, de Geit, de Geer. Deze blokjes vielen onder het rechtsgebied van Ooltgensplaat. De bewoners, voor het grootste deel katholieke arbeiders uit Brabant, maar ook uit andere streken, vormden niet bepaald een hechte gemeenschap. Ook de moraal stond op een laag peil. Geestelijk leiderschap was dringend nodig. Pogingen om tot verbetering te komen werden pas ondernomen na de komst van een aantal katholieke boeren in het eerste kwart van de 19e eeuw: de gebroeders Petrus en Jacobus Jacobs uit Halsteren, Petrus Kamoen uit Westdorpe en Petrus van Bavel uit Steenbergen.

Zij kwamen uit gemeenschappen waarin de parochiekerk, en de daarbij horende geestelijke leiding van een pastor, een grote rol speelde in het geestelijke, sociale en culturele leven van de mensen. Zij zagen hoezeer de bevolking van hun nieuwe woongebied toe was aan een gemeenschap zoals zij die gekend hadden. De afstand naar de RK kerk in Oude Tonge, die lopend moest worden overbrugd, was groot, en de wegen waren slecht, vooral in de herfst en winter. Het betekende voor sommigen wel anderhalf uur heen en anderhalf uur terug lopen. Het kerkbezoek was dan ook zeer matig. Alleen voor belangrijke gebeurtenissen, huwelijken en dopen, trok men naar Oude Tonge. Na een lang en moeizaam proces kregen de genoemde boeren uiteindelijk hun zin. Eind 1845 kreeg Achthuizen zijn eigen kerk, en kon men beginnen met de ontwikkeling van wat een hechte gemeenschap zou worden." Aldus C.M. Koene op de site van de parochie.

De RK kerk Maria ten Hemelopneming in Achthuizen (Kerkstraat 1) is een buitengewoon interessante kleine neoclassicistische kerk uit 1846 met toren. In 1936 uitgebreid met transept en bijruimten, naar ontwerp van Kropholler. Aan het begin van de oprijlaan naar de kerk, rechts onderaan de dijk, staat een Mariakapelletje. In 1865 kwam ook het nonnenklooster der Franciscanessen erbij. De zusters gaven katholiek onderwijs. Bij de evacuatie in 1944 zijn alle zusters vertrokken en niet meer teruggekeerd. Het klooster doet nu dienst als woonhuis. Rechts van de kerk een grote pastorie uit 1915, in robuuste baksteenarchitectuur, die door architect A.J. Kropholler is ontworpen. Dit ensemble is al met al een uiterst interessante R.K. "enclave" op het verder voornamelijk Protestantse eiland Goeree-Overflakkee. Op 18 mei 2003 is in een speciale viering de afsluiting van de restauratie van exterieur en interieur van de kerk gevierd. Ten oosten van de kerk ligt de begraafplaats. De kerk en geloofsgemeenschap vallen tegenwoordig onder de regionale Parochie De Heilige Familie, die de RK kerken en geloofsgemeenschappen op Goeree-Overflakkee en de Hoeksche Waard omvat.

Molen
Korenmolen Windlust in Achthuizen (Achthuizensedijk 57) is in 1852 gebouwd en heeft ongeveer een eeuw dienstgedaan. Daarna is de stellingmolen in de tweede helft van de twintigste eeuw in verval geraakt. In de jaren '70 is de molen zelfs onttakeld. Rond 1981 is een eerste restauratie uitgevoerd. Sinds 1991 is Windlust eigendom van Molenstichting Goeree-Overflakkee, die de molen heeft laten restaureren. Tegenwoordig bevinden zich in de molen twee koppels maalstenen waarmee op vrijwillige basis graan wordt gemalen.

De Ouwe Stee
Ter ere van hun tantes Cor en Wil Ras hebben Wilma Verburg en Gerda Pulleman een Tentoonstelling Huisvlijt ingericht in hun voormalige boerderij De Ouwe Stee aan de Schaapsweg 25 in Achthuizen. Ervaar de sfeer van weleer. "Wij, twee nichtjes van de desbetreffende tantes, willen graag de mensen laten zien en ervaren welk werk onze tantes gedaan hebben in hun leven. Zij woonden samen met elkaar op de boerderij. Zij hebben beiden op de boerderij gewoond tot de oudste 100 werd, en waren zelfvoorzienend in al hun levensbehoeften. Wij zijn trots op onze tantes en dat willen wij graag delen met anderen. Daarom hebben wij de boerderij ingericht als een soort museum, voor ons een historisch erfgoed ter ere van onze tantes. Dit alles op een boerderij uit de 18e eeuw met historische elementen."

Op de laatste twee zaterdagen van juni, alle zaterdagen in de maanden juli en augustus en de eerste twee zaterdagen van september is Museumboerderij De Ouwe Stee geopend van 10.00 tot 16.00 uur. Er kan dan ook heerlijk wat gedronken worden met iets lekkers erbij. De entree is € 1,50, wat ten goede komt aan het onderhoud van het museum en de boerderij. "Buiten onze openingstijden kunt u een afspraak maken voor groepen om een bezoek te brengen aan het museum en dit uit te breiden met verschillende opties wat betreft eten en drinken. Wij gebruiken pure producten die zoveel mogelijk uit de steek komen en van het seizoen zijn. Interesse wat wij nog meer op maat kunnen leveren? Neem voor de mogelijkheden contact op per mail of telefoon. Wij zijn bedrijfsmatig gezien overigens een “kruimelgeval”: wij werken handmatig, hobbymatig en seizoensmatig." Zie ook de reportage over de Ouwe Stee onder de link en deze beschrijving in een lokale krant d.d. mei 2018.

Radiomuseum
Wist je dat we in Nederland pas als een van de laatste landen in Europa radio hadden? Ja, zelfs als een van de laatsten van de wereld! Philips bracht haar eerste radio pas in 1927 op de markt, terwijl de radio begin 20e eeuw al werd gebruikt in Amerika en grote Europese landen. Breng een bezoek aan het kleine en knusse Radiomuseum De Stove (Achthuizensedijk 12) en er gaat een wereld voor je open! Jan Dekkers kreeg van een collega een oude buizenradio uit de jaren zestig en een nieuwe hobby was geboren. Nu houdt Jan exposities van oude radio’s in zijn kleine maar knusse museum in Achthuizen. De toegang is gratis. Helaas is het museum niet erg 'spraakzaam' op het internet, want voor zover ons bekend hebben ze geen website of -pagina en ook anderszins hebben wij nog geen openingsdagen en -tijden van dit museum kunnen vinden.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

Algemeen
De Jeugdgroep Achthuizen organiseert door het jaar heen diverse evenementen en activiteiten voor de jeugd uit het dorp.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Van oudsher liepen de belangrijkste routes door het landelijke gebied van Oostflakkee over de dijken. Dit en het feit dat de dijken als relatief hoge plek in het landschap veilig waren bij mogelijke overstromingen, verklaart dat juist deze elementen in het landschap een ruimtelijk verdichtende werking hebben. De bebouwing, erfbeplanting, wegbeplantingen en de boomgaarden in Oostflakkee liggen voornamelijk langs de dijken gesitueerd. De woningen op of tegen de dijken zijn voornamelijk kleinere woningen, de voormalige arbeiderswoningen. Het agrarisch bodemgebruik op de dijken in Achthuizen en omgeving is extensief; er vindt enige beweiding plaats (schapen, jongvee, paarden) en hier en daar liggen moestuinen. De boerderijbebouwing ligt hoofdzakelijk op enige afstand van de voet van de dijk, in het landelijke gebied.

Naast de landschappelijke en functionele betekenis, hebben grote delen van het dijkenstelsel ook een natuurwetenschappelijke waarde. De oost-, west- en zuidzijde van de dijken hebben een zodanig warmteabsorberend vermogen dat op de taluds de Midden-Europese 'stroomdalflora' voorkomt. Een aantal hiervan vormen zeldzame soorten in Nederland. Dit geeft de dijken een potentieel grote botanische waarde. Karakteristiek voor de dijken is dat deze eenzijdig zijn beplant met bloemen, terwijl op de andere zijde afwisselend moestuinen, siertuinen en verspreide bomen te vinden zijn. (bron: Bestemmingsplan)

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportage van Achthuizen door Kees Wittenbols uit Breda.

Terug naar boven

Links / voorzieningen / verenigingsleven

- Belangenorganisatie: - Dorpsraad Achthuizen.

- Dorpshuis: - Het Buurthuus is de thuisbasis van een flinke reeks lokale verenigingen (zie daarvoor de link). Het Buurthuus is ook te huur voor feesten en partijen tegen scherpe prijzen en met optimale service.

- Onderwijs: - Voor Basisschool De Achtsprong in Achthuizen zijn de volgende 8 aspecten van groot belang - dat zijn de 8 sprongen vooruit - die bij hen op school centraal staan en waar ze met z’n allen inhoud aan geven: waarden en normen, sociaal-emotionele ontwikkeling, kwaliteit, zorg, communicatie, brede en smalle identiteit, beleid en bepaalde randvoorwaarden. In de Schoolgids staat uitgebreid beschreven wat ze hier onder verstaan. Enkele opmerkingen van ouders uit de oudertevredenheidspeiling: “Fijne dorpsschool, waar ik heel tevreden over ben.” ”We zijn erg tevreden over het onderwijs, het pedagogisch klimaat dat de school schept en de intensieve betrokkenheid van de leerkrachten, IB’er en directie.” “De sfeer is prima, heel ‘thuis’.”

Enkele opmerkingen van de onderwijsinspectie (juni 2015): “Een gezamenlijke visie, elkaar raadplegen en het centraal stellen van de zorg zijn nu zichtbaar ingebed in de schoolpraktijk van Basisschool De Achtsprong in Achthuizen.” “De leraren staan met enthousiasme voor de klas en verstaan hun vak. Zij zorgen voor structuur in de onderwijsactiviteiten en voor doelmatig klassenmanagement en maken daarbij de gewenste leerhouding duidelijk aan hun leerlingen.” “Met de zogenoemde gerichte inloop elke ochtend heeft De Achtsprong de leertijd op een positieve manier weten te verhogen én te beïnvloeden. De start van de schooldag wordt daardoor effectief en efficiënt benut.”

Al enkele jaren doet De Achtsprong vol enthousiasme mee met het ECO-schoolsproject. Het Eco-team, bestaande uit leerlingen uit diverse groepen, hulp-opa’s, enkele juffen en de directeur, hebben de uitdaging aangenomen om met iedereen de afvalberg te verkleinen en afval te scheiden in de eigen milieustraat van de school (waar ook de tassenbol en de batterijinzamelbak deel van uitmaken). Daarnaast zijn er jaarlijks meerdere kleinere en grotere projecten in het kader van natuur en mileu. De omgeving van de school maken ze met z’n allen schoon en met de Nationale Opschoondag maken ze zelfs heel Achthuizen schoon. De verwarming staat niet onnodig aan en jaarlijks doen ze mee met de Warme Truiendag. En ze hebben hun eigen schooltuintjes waar ze hun eigen groente en fruit verbouwen. Zo werken ze met z’n allen aan een gezonde aarde die ze door kunnen geven aan de volgende generatie.

- Muziek: - "Popkoor Rol Around uit Achthuizen is opgericht in 2002 en bestaat uit 35 enthousiaste dames die erg graag zingen. Maar zeker zo belangrijk vinden zij de onderlinge gezelligheid. Tijdens de optredens van het koor straalt de ongedwongen sfeer er dan ook zichtbaar vanaf. En dat dit aanstekelijk werkt blijkt wel uit de enorme groei van het koor de afgelopen jaren. Popkoor Rol Around heeft een uitgebreid repertoire. Ze zingen vooral popnummers, zowel Engels- als Nederlandstalig, bekend en minder bekend. Rol Around vertolkt onder meer werken van U2 (I still haven’t found), Boney M (By the rivers of Babylon) en Ruth Jacott (Leun op mij)."

- Sport: - Voetbalvereniging RKVV FIOS (dat betekent: "Rooms Katholieke Voetbalvereniging Fier is Ons Streven") is opgericht in 1938. Voorheen was er in Achthuizen al voetbalvereniging SNA (Sport na Arbeid), die in FIOS is opgegaan. Het eerste veld van FIOS heette de Schapenwei, maar in werkelijkheid was het een koeienwei, want voor FIOS er een wedstrijd kon spelen, moesten ze eerst de koeienvlaaien eraf scheppen...

- De gymzaal in Achthuizen is eigendom van de gemeente, maar de exploitatie is in handen van Stichting Buurthuus. Naast de gymzaal is er een bestuurskamer en kantine die verhuurd worden aan verschillende verenigingen maar ook te huur zijn voor bijvoorbeeld feestjes en partijen. De gymzaal wordt onder andere gebruikt door Voetbalvereniging FIOS, de SWO, de Badmintonvereniging, The Islanders Honkbal, de dartvereniging en biljartclub en voor EHBO-cursussen en vergaderingen van de Vrouwenbond. Verder gebruikt Basisschool De Achtsprong de Buurthuus gymzaal voor schoolgymnastiek.

- Jordy en Wessel uit Achthuizen (anno 2016 beiden 15 jaar) gingen uit school wel eens naar de multisportkooi in Middelharnis om een balletje te trappen. Dat vonden ze erg leuk, maar ze wilden dit het liefst wat dichter bij huis hebben. In zo'n kooi kun je naast voetballen ook korfballen, hockeyen en volleyballen. Ze wisten ook al een locatie; het oude tennisveldje achter de peuterspeelzaal. Tijdens de Juundag van 2016 kon men ideeën voor het dorp aanmelden en dat hebben ze dus gedaan. De gemeente liet weten graag met hen mee te denken, maar ze moesten eerst onderzoeken of de dodrpsgenoten achter hun plan stonden en het was nodig om zelf ook een financiële bijdrage te leveren.

Jordy en Wessel zijn langs alle deuren geweest om handtekeningen op te halen voor de sportkooi. Dat was een enorm succes. Echt overal waar ze aanbelden kregen ze de handtekening en vond men het een geweldig idee. Ook was er een aantal mensen die hen graag wilden helpen en samen hebben ze een projectgroep opgericht. Na de nodige offerte-aanvragen is uiteindelijk gekozen voor de BoerPlay multisportkooi van 10 bij 20 meter, omdat die aan alle eisen voldeed. Je moet namelijk rekening houden met veiligheid, geluidsoverlast enzovoort. In totaal kwamen ze op een bedrag van ruim 60.000 euro en ze moesten zelf 4.000 euro inbrengen. Dus er was werk aan de winkel...

Jordy en Wessel organiseerden samen met de werkgroep tal van acties om geld binnen te halen. Speculaas- en snertverkoop, Grote Clubactie, verlotingen, lege flesseninzameling, sponsorloop en stamppotavonden. Er werd massaal gekocht en meegedaan. Denk bijvoorbeeld aan de medewerking van dorpscafé Ons Café. Ze mochten daar hun stamppotavonden houden en bovendien werd ook nog eens de fooienpot geschonken. Ook de inzet van de basisschoolleerlingen tijdens de sponsorloop was geweldig. De 43 kinderen haalden maar liefst 940 euro binnen. Zelfs in Den Bommel werd meegedaan. Ook daar werd speculaas en snert afgenomen voor het goede doel.

Agrariër Frank van Oorschot en Loonbedrijf T. Vos hielpen met het klaarmaken van de grond en Votra uit Den Bommel leverde het zand. Allemaal 'om niet'. "Iedereen, de scholen, FIOS, de peuterspeelzaal en alle inwoners, jong en oud, kunnen er straks gebruik van maken. Het is echt niet voor ons alleen, maar voor allemaal", aldus Jordy en Wessel destijds. "Al met al is er sprake van een prachtige nieuwe voorziening, die met recht voor en door het dorp gerealiseerd wordt. Een klassiek voorbeeld van burgerinitiatief en saamhorigheid, maar daar staat Achthuizen inmiddels om bekend. Dus wie daar ook deel van wil uitmaken is van harte welkom in ons dorp. Er wordt weer gebouwd...", aldus toenmalige voorzitter van de Dorpsraad Jos de Jonge. - De Multi-Sportkooi is in juni 2019 feestelijk geopend. - Nieuws m.b.t. de Multi-Sportkooi op Facebook.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Achthuizen, met foto's van de grafzerken.

Reactie toevoegen