Status

- Oud-Rijsenburg is een buurtschap in de provincie Utrecht, in de streek en gemeente Utrechtse Heuvelrug. Vanouds viel het onder de gemeente Rijsenburg. Per 1-5-1931 over naar gemeente Driebergen-Rijsenburg, in 2006 over naar gemeente Utrechtse Heuvelrug.

- De buurtschap Oud-Rijsenburg valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Driebergen.

- De buurtschap Oud-Rijsenburg heeft geen plaatsnaamborden.

- De plaatsnaam komt - ten onrechte - niet voor in de Topografische atlas Utrecht.(1)

Naam

Naamgeving
Zoals de naam al suggereert, is dit het oude Rijsenburg, dat al in de 14e eeuw bestond. Het latere dorpje Rijsenburg is pas rond 1800 ontstaan, waarna het oude Rijsenburg is hernoemd in Oud-Rijsenburg.

Oudere vermeldingen
Risenborgh, Rijzenburg, Rijssenburg, 1332 Ryzenborch, 1502 Rysenborch.

Naamsverklaring
Betekent burg 'versterkte plaats, kasteel, statig huis' bij het water de Rijsen, waarbij gedacht moet worden aan een zijriviertje van de Kromme Rijn. Voor de mogelijke betekenis van de waternaam Rijsen, zie Langereis.(2)

Ligging

De buurtschap Oud-Rijsenburg ligt, vanaf de Hoofdstraat en het Kerkplein gezien, rond het einde van de Rijsenburgselaan, rond de kruising met de Langbroekerdijk en Langbroekerwetering, en eindigt in het NW in de nabijheid van de Kromme Rijn, die W en NW van de buurtschap stroomt.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Oud-Rijsenburg 7 huizen met 55 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap nog altijd slechts een handvol panden.

Geschiedenis

Het oude Rijsenburg, het hudige Oud-Rijsenburg, is ontstaan rond kasteel Rijsenburg, dat al voor 1274 bestond. In dat jaar wordt het namelijk verwoest door Gijsbrecht van Amstel, die met de Kennemers het Sticht was binnengevallen. Acht jaar later wordt Huys Risenborgh, zoals het in die tijd heet, weer opgebouwd. In 1536 wordt Rijsenburg erkend als ridderhofstad. Rond 1800 is de burcht in vervallen staat geraakt en wordt het gesloopt. De uit West-Vlaanderen afkomstige Petrus Judocus van Oosthuyse koopt de landerijen. Hij herbouwt het kasteel niet, maar sticht wel het dorpje Rijsenburg (tegenwoordig, door later aangelegde Driebergse wijken omgeven, gelegen aan het, vanaf de Hoofdstraat gezien, begin van de Rijsenburgselaan). De resten van het kasteel laat hij opgraven en gebruikt hij voor de bouw van de RK kerk in het nieuwe dorpje Rijsenburg.

Van Oosthuyse heeft in 1814 succesvol gelobbyd bij koning Willem I om van Rijsenburg, dat als gemeente in 1812 door de Fransen aan de gemeente Driebergen was toegevoegd, weer een zelfstandige gemeente te maken. In 1818 kreeg dat zijn beslag. De kleine gemeente Rijsenburg heeft het volgehouden tot 1931. In dat jaar fuseerde zij met de gemeente Driebergen tot de gemeente Driebergen-Rijsenburg. - Nadere informatie over de geschiedenis van ridderhofstad Rijsenburg.

Bezienswaardigheden

- Van kasteel Rijsenburg resteert nog slechts het rijksmonumentale poortgebouw uit 1635 (Langbroekerdijk 4), dat in 1985 is gerestaureerd. De landerijen van de voormalige ridderhofstad Rijsenburg zijn tegenwoordig in bezit van Geurt van Yperen, die er een vleesverwerkend bedrijf exploiteert.

- Ook een voormalige dienstwoning van het kasteel op Langbroekerdijk 31/33 is een rijksmonument.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Rijsenburg, met laagsteprijsgarantie!

• 1. Topografische Atlas Utrecht / Flevoland,
  
  , (2004)
  
• 2. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)