Zuiddorpe heeft een carnavalsvereniging, de Pott'nstampers, die ieder jaar met carnaval het eigen dorp en ook andere dorpen in de regio op stelten zet.
Gemeente Zuiddorpe in ca. 1870, kaart J. Kuijper
- Zuiddorpe is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Zeeuws-Vlaanderen, gemeente Terneuzen. Het was een zelfstandige gemeente t/m 31-3-1970. Per 1-4-1970 over naar gemeente Axel, in 2003 over naar gemeente Terneuzen.
- Wapen van de voormalige gemeente Zuiddorpe.
- Onder het dorp Zuiddorpe vallen ook de buurtschappen De Muis, De Ratte, De Sterre en Oude Polder.
Terug naar bovenIn het Zeeuws
Zuudurpe.
Oudere vermeldingen
1366-1367 Zuutdorp, 1406-1407 Mere alias Sudorp, 1506-1507 Zuytdorp, 1570 Zuijddorp, 1773 Zuit dorp.
Naamsverklaring
Betekent dorp '(dochter)nederzetting' en zuid 'zuidelijk gelegen', ten opzichte van Axel. Vergelijk Westdorpe.(1)
Zuiddorpe ligt Z van Axel en grenst in het Z (via het buitengebied) aan België.
Terug naar bovenIn 1840 heeft de gemeente Zuiddorpe 156 huizen met 878 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 124/702 (= huizen/inwoners) en de Oude Polder 32/176. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 350 huizen met ca. 900 inwoners.
Terug naar bovenBierbrouwerij
In 1899 is in Zuiddorpe Stoombierbrouwerij Wilhelmina opgericht (op toenmalig adres Dorp wijk A 11), door Theophile Emanuel Joseph Marie Onghena, in 1872 alhier geboren. In de Vlissingsche Courant van 3 januari 1900 vinden wij het volgende verslag van de opening van deze brouwerij: "De nieuwe stoombierbrouwerij alhier, genaamd 'Wilhelmina', is in werking getreden, zodat met Nieuwjaar het Zuiddorpsche bier zijn intrede in de wereld zal doen. Naar wij horen kan het wat smaak en kwaliteit betreft goed met andere biersoorten concurreeren, wat trouwens wel hoogst noodig is, als men nagaat dat van de grensgemeenten in Zeeuwsch-Vlaanderen alleen de gemeente Overslag geen bierbrouwerij bezit. Sommige gemeenten hebben twee, andere drie of vier van dergelijke inrichtingen. De liefhebbers van een glaasje bier behoeven dus vooreerst niet te vreezen dat ze hier van dorst versmachten zullen, te meer daar menig bierbrouwer van België ons ook nog ruimschoots van zijn fabricaat voorziet. Maar, vragen wij ons bezorgd af, waar moet het met onze grensbewoners heen, zoo zij maar niet willen inzien, dat de vele offers gebracht aan Bacchus, hun zedelijken ondergang bewerken en hun gezondheid ondermijnen."
T.E.J.M.Onghena overleed op 16 augustus 1921 (te Zuiddorpe?) Zijn vrouw Irene Marie Louise Busschaert, geboren te Beveren (Waes) te België op 27 augustus 1872 werd vervolgens eigenaar en voegde een bottelarij en vlashandel aan de brouwerij toe. In 1925 deed zij het bedrijf over aan Alphons Ludovicus van Haelst, in 1896 geboren te Westdorpe. Op 27 augustus 1937 laat Van Haelst de Kamer van Koophandel in Terneuzen weten dat zijn bierbrouwerij is opgeheven. Hij gaat verder met zijn bierbottelarij en de handel in vlas. De handelsnaam wordt in augustus 1955 officieel gewijzigd in A.L. van Haelst Bierhandelaar. Naast bier wordt ook in limonade gehandeld. Het bedrijf staakt zijn activiteiten op 1 januari 1960. (bron: site over Zeeuwse bierbrouwerijen, van Renno Langeraert)
Bedevaartsoord
Tot in de jaren vijftig van de 20e eeuw was het dorp een bekend bedevaartsoord van Onze Lieve Vrouwe van Lourdes.
Boekweit
Is Koewacht bekend om zijn vlas, Zuiddorpe staat van oudsher bekend om zijn boekweitteelt. De boekweit was tot op het eind van de 19e eeuw een belangrijk volksvoedsel. Op de droge zandgronden en op licht ontwaterde en afgebrande hoogvenen werd deze eenjarige plant veel verbouwd. Boekweit wordt in mei gezaaid, als het nachtvorstgevaar is geweken, en bloeit in juli en augustus met witte trossen aan tot 60 cm lange rode stengels met pijlvormige bladen. De bloemen worden druk door bijen bezocht. Van de driekantige vruchtjes, de zogenaamde boekweitgrutten, worden onder andere pannenkoeken gebakken. Ook is het een veel gebruikt vogelvoer. De naam is afgeleid van boek = beuk (vanwege de gelijkenis der driekantige vruchtjes met beukennootjes) en weit = tarwe. Oorspronkelijk is de boekweit afkomstig uit Midden-Azië.
Jeugdherinneringen van Marie-Cécile Moerdijk
- Marie-Cécile Moerdijk verhaalt in haar boek 'Onder de linden. Het dorp waar ik geboren ben' (uitg. Michon, Bussum, 1987. ISBN 906761016X) smakelijk over haar geboortedorp Zuiddorpe. Aan bod komen onder meer het ‘moer dijken’ (turfgraven) van haar voorouders, de drukkerij van haar grootouders, het trammetje naar Moerbeke, haar ouders, de school, haar lening van dorpsgenoten om haar zangstudie te kunnen bekostigen, de spanning rond de 1.000-ste inwoner, haar baan als eerste ambtenaar, het gemeentelijke belang tussen een waak- en een luxe hond, het klokkenluiden, bijnamen, het recept voor Zuiddorpse of Lierse Vlaaien en het Zuiddorps oftewel Siedurps dialect (volgens Marie-Cécile een taal, omdat het Siedurps een heel eigen grammatica heeft).
Zie verder:
- Geschiedenis van Zuiddorpe door dr. K.A.H.W. Leenders.
- Chef-kok Sjef de Cock van het bekende restaurant Onder de Linden in Zuiddorpe is in april 2018 op 56-jarige leeftijd overleden. Hij nam het restaurant ruim 30 jaar voordien over van zijn vader. De uitdrukkelijke wens van De Cock was dat Onder de Linden wordt voortgezet zoals het altijd was.
- Basisschool Canisius heeft na afloop van schooljaar 2014-2015 helaas de deuren moeten sluiten. In 2013 waren er nog 40 leerlingen, in 2014 nog 30 en in het nieuwe schooljaar 2015-2016 zouden het er nog ca. 20 zijn. Daarmee kwam de school onder de landelijke opheffingsnorm van 23, waardoor de financiering door het Rijk vervalt. De gemeente had in 2016 plannen om gemeenschapshuis 't Kaaike naar het schoolcomplex te verhuizen, maar na overleg met de lokale verenigingen blijken die in meerderheid de voorkeur te geven aan de bestaande locatie. Dat heeft ertoe geleid dat het gemeenschapshuis in 2017 is gerenoveerd tot multifunctionele accommodatie en dat het schoolgebouw wordt verkocht.
- Ook de lokale brandweerkazerne is in 2015 gesloten.
- Volgens de richtlijnen hoort langs de Hoofdweg Zuid, de Overslagseweg en de Zuiddorpseweg, oftewel de weg van Zuiddorpe naar Overslag, een fietspad te liggen. In 2013 is dat dan ook gerealiseerd. Voorheen reden alle weggebruikers, dus ook de fietsers, op de rijbaan, waar een maximum snelheid van 60 km/uur geldt. Door de aanleg van het fietspad is de verkeersveiligheid verbeterd.
Terug naar boven- Zuiddorpe heeft 6 rijksmonumenten.
- Zuiddorpe heeft 4 gemeentelijke monumenten.
- De RK kerk O.L. Vrouwe ten Hemelopneming of Maria Hemelvaart (Dorpsplein 1) is een driebeukige basilikale kruiskerk met een recht gesloten koor en een aan de noordwestzijde geplaatste toren van twee geledingen met ingesnoerde vierzijdige spits. Deze neogotische kerk is in 1886 gebouwd naar ontwerp van P.J. van Genk ter vervanging van een voorganger uit 1817. Het interieur wordt gedekt door gestukadoorde houten kruisgewelven, waarvan de polychromie (1906) rond 1965 grotendeels onder witkalk is verdwenen.
Belangwekkend is de van 1637 daterende, rijk gebeeldhouwde preekstoel (zonder klankbord) met afbeeldingen van de 4 evangelisten op de kuippanelen (gerestaureerd 1994). Tot de inventaris behoren verder diverse door J. van Genk-Seelen vervaardigde ongeschilderde houten beelden, op koper geschilderde kruiswegstaties (1907) van A. Windhausen en een door B. Pels & Zn. gebouwd orgel uit 1929. In de kerk staan ook veldkruisen van tijdens de bevrijding van Zuiddorpe (sept. 1944) omgekomen Poolse militairen. In 2016 is het leien dak vernieuwd. Verschillende leien waren in de loop der jaren kapot gegaan, door onder meer hagel. Het onderliggende houtwerk, dat daardoor was gaan rotten, is ook vervangen.
- Beeld 'Moere' uit 1996.
- Het pittoreske dorpsplein, een van de mooiste van Zeeuws-Vlaanderen, geeft Zuiddorpe een bijzonder sfeervolle aanblik. In 2019 is het dorpsplein heringericht, met behoud van de authentieke, karakteristieke uitstraling. Het klinkerparkeerterrein is opnieuw bestraat en er zijn meer parkeerplaatsen gereailseerd, speciaal voor drukbezochte activiteiten als uitvaarten in de RK kerk. Het zitmuurtje met de dorpspomp is opgeknapt. De monumentale lindebomen hebben een onderhoudsbeurt gekregen door de ondergrond te behandelen volgens een speciale methode waardoor ze langer levensvatbaar blijven, en er zijn nieuwe lichtmasten gekomen in oude stijl. De investering is bedoeld als bijdrage aan de leefbaarheid van het dorp, na sluiting van de basisschool en brandweerkazerne in 2015.
Terug naar boven- Carnaval. - Carnavalsvereniging De Pott'nstampers.
- Voorjaarsfair (op een zondag in maart).
- Tijdens de Kermis (juni) is er op zaterdag de Dikkebandenrace voor de jeugd, op zondag een motortoertocht van ca. 150km door Zeeuws-Vlaanderen, en op maandag is er de Boekweitronde (wielrennen). Al deze wielerevenementen worden georganiseerd door Wielercomité De Zwaluw. Wielercomité (voor 2016: Supportersclub) De Zwaluw organiseert al sinds 1948 jaarlijks een wielerwedstrijd in Zuiddorpe. Sinds 2008 organiseren zij jaarlijks het Sportweekend, met op maandag de Internationale Boekweit wielerwedstrijd. De Boekweit wielerronde is een begrip in Zeeuws-Vlaanderen en geniet al jaren een grote belangstelling van zowel wielrenners uit binnen- en buitenland alsmede van de talrijke supporters. De Boekweitronde wordt in 2020 voor de 50e keer verreden, op kermis maandagavond.
- Boekweitfeesten (weekend in augustus). Sinds 2018 is deelname aan de Rommelmarkt tijdens de Boekweitfeesten gratis. Deze rommelmarkt vindt enkel plaats op de zaterdag, van 07.00-17.00 uur. Op de dag zelf kun je je niet meer aanmelden. Je kunt je alleen inschrijven via het formulier op deze pagina. Je krijgt dan een standplaatsnummer toegewezen via mail (inclusief grondplan). Deze plaatsen worden ook gemarkeerd op de straat. Er zijn enkel grondplaatsen (4 meter) beschikbaar.
Terug naar boven- De rondwandeling Zuiddorpe (ca. 13 km) start bij het dorpsplein bij de kerk, en loopt via verschillende kerkenpaden om het dorpje heen. De wandeltocht is opgebouwd uit een aaneenschakeling van een aantal historische kerkenpaden rond het dorp. Vanuit de wijde omgeving gingen de boerengezinnen op zon- en feestdagen ter kerke en namen de kortste route dwars door de velden en landerijen. Christian Buijs-Waelput licht in dit filmpje een en ander toe omtrent deze vroegere kerkenpaden. In 2006 zijn deze paden opgenomen in een viertal wandelingen: Schaapdijksroute, Wegelstukroute, Varemperoute en de Oudepolderroute.
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Zuiddorpe (online te bestellen).
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Zuiddorpe.
- Nieuws: - Actualiteiten uit Zuiddorpe op Facebook.
- Dorpshuis: - Gemeenschapshuis 't Kaaike, dat o.a. het thuishonk is van ouderenbond KBO, de Aan Z-commissie voor ouderenactiviteiten en biljartclub De Kaaimannen, is in 2017 gerenoveerd tot multifunctionele accommodatie en begin 2018 heropend. De gemeente had plannen om het voormalige schoolgebouw te herbestemmen tot dorpshuis, maar de gebruikers gaven de voorkeur aan renovatie van het bestaande gemeenschapshuis.
- Sport: - Wielercomité De Zwaluw is opgericht in 1948, toen onder de naam Supportersclub De Zwaluw. Hoe de naam deze vereniging bij toeval tot stand is gekomen, lezen wij op de pagina de geschiedenis van de vereniging van toen tot heden: "Op 18 september 1948 is ten huize van Prudent de Smet Café Centraal te Zuiddorpe opgericht een vereniging ter behartiging der wielersport, welke de naam heeft aangenomen Supportersclub de Zwaluw, onder voorzitterschap van de heer Piet van Dongen. De naam is afkomstig van een simpele waarneming tijdens de oprichting. Toen namelijk vlogen de zwaluwen rond op zoek naar insecten; een opmerkzame wielerfanaat zag dat en vond de naam van deze gevleugelde vriend interessant genoeg op ermee op de proppen te komen." Ze organiseren jaarlijks diverse evenementen, waarover je meer kunt lezen in het hoofdstuk Jaarlijkse evenementen.
- Biljartclub ZBC De Kaaimannen is opgericht in 1938. "De wekelijkse clubavond is op maandag van 19.00-23.00 uur op de bovenverdieping van dorpshuis 't Kaaike in Zuiddorpe. Wij hebben hier de beschikking over drie tafels. Er wordt gespeeld van de 2e of 3e maandag van september tot en met de laatste maandagavond van maart. Daarnaast wordt er sinds 1998 jaarlijks een gezellig dubbelinvitatietoernooi gehouden. Op deze vrijdagavond mogen de leden iemand uitnodigen (dus van buiten onze club) waar ze deze avond een koppel mee vormen. Hier zijn dikwijls ook mensen bij die eigenlijk nooit biljarten. Op het eind van de avond is er dan een winnend team en krijgen alle deelnemers een aandenken. Naast de competitieavonden wordt er gedurende het seizoen een aantal keren een prijskamp gehouden. De spelers worden dan in koppels door loting aan elkaar gekoppeld. Op het eind van de avond is er dan een winnend team en worden de prijzen, die meestal door een jarige of zo gesponsord zijn, verdeeld. De sportiviteit en gezelligheid staat bij onze club voorop. Dit geldt zowel voor de competitieavonden, prijskampen als het invitatietoernooi. Bij de wedstrijden is er geen arbiter aanwezig. De spelers dienen niet alleen zelf de caramboles te maken maar ze ook zelf te tellen en aan de “schrijver” door te geven. In tegenstelling tot wedstrijden bij de biljartbond zul je bij ons nooit een doodse stilte meemaken.
Op het eind van het seizoen houden we jaarlijks onze zogeheten “teeravond” waarop ook de einduitslag van de competitie bekend wordt gemaakt en huldiging van de kampioen. Dit alles wordt dan gedaan onder het genot van een smakelijke maaltijd en een drankje. Nog even een stukje geschiedenis wat betreft de lokaliteiten. Onze club is opgericht in 1938 onder de naam Z.B.C. (Zuiddorpse Biljart Club). In 1982 verhuisde de club naar dorpshuis ’t Kaaike (het gerestaureerde parochiehuis St. Aloysius). Toen is “De Kaaimannen” aan de naam toegevoegd. Daarvoor werd er lange tijd gespeeld in Café Centraal, dat momenteel bekend is onder de naam Restaurant Onder de Linden. Vanaf de oprichting werd er gespeeld in het café annex kapperszaak van de familie Gerres in Zuiddorpe. Deze zaak bestaat niet meer. Zij bevond zich op het adres waar nu de familie Le Feber-de Vaan woont (Hoofdweg Zuid 11). We hebben dan nog niet alle adressen gehad, want hierna nam men intrek in Café De Halve Maan van de familie Belaert op het dorpsplein. Dit pand bestaat niet meer. Het stond halverwege het plein, ter hoogte van het huidige bushaltekotje." - Het boekje t.g.v. het 75-jarig bestaan van ZBC De Kaaimannen in 2013 kun je hier online lezen.
- Volleybalvereniging VV Stevo is in 2015 ontstaan uit een fusie tussen VV Voorwaarts uit Axel en SV De Sterre uit Zuiddorpe.
- Zorg en welzijn: - Activiteitencentrum De Vier Elementen in Zuiddorpe biedt zinvolle dagbesteding door gebruik te maken van een gevarieerd en doelgericht activiteitenaanbod. Zo kan er worden gewerkt met hout, steen, textiele werkvormen of in de moestuin en kas. Andere mogelijkheden zijn: schilderen, tekenen, houtsnijden, graveren, wandelen en fietsen in de mooie omgeving. De cliënten kunnen zich oriënteren op hun eigen mogelijkheden, deze ontdekken en ontwikkelen op creatief, ADL en sociaal/maatschappelijk gebied met agogische doelen. Deze doelen zijn gericht op groei met als doel daardoor eigenwaarde, zelfvertrouwen en stabiliteit in het leven te krijgen en behouden.
- Veiligheid: - "Onder het motto 'Samen staan we sterk!' heeft 'Mooi Zuiddorpe' het initiatief genomen om een WhatsApp Buurtpreventie in te stellen. Iedere meerderjarige (18+ jaar), wonende in postcodegebied 4574, kan een verzoek richten aan een van de beheerders om in de groep te worden opgenomen. WhatsApp buurtpreventiegroepen zijn extra ogen en oren voor de politie. Zodra je iets verdachts ziet of hoort, zoals (vermoedens van) inbraak, oplichting, vernieling, straatroof, bedreiging of mishandeling, dan kun je eenvoudig via de WhatsApp groep een melding maken. Op die manier is iedereen bij jou in de buurt direct op de hoogte. Zie je een inbreker? Bel dan direct 112 en plaats vervolgens een melding in de WhatsApp groep. Zo vergroten we samen de pakkans!"
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Zuiddorpe, met foto's van de grafzerken. Op de begraafplaats bevindt zich onder meer een gemeenschappelijk graf voor twee tijdens de bevrijdingsgevechten alhier omgekomen Poolse soldaten.
Reactie toevoegen