Status

- Zonnemaire is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek en gemeente Schouwen-Duiveland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1960. In 1961 over naar gemeente Brouwershaven, in 1997 over naar gemeente Schouwen-Duiveland.

- De gemeente Zonnemaire is per 4-4-1866 vergroot met de gemeente Bommenede. Het verschil van het dorpsgebied voor en na deze herindeling is goed te zien op de twee op deze pagina afgebeelde kaarten (respectievelijk van vlak voor de herindeling in 1866 en van de actuele situatie).

- Wapen van de voormalige gemeente Zonnemaire. De beschrijving ervan luidt: "In azuur 2 versmalde golvende dwarsbalken van zilver, in het schildhoofd vergezeld van een zon van goud, oprijzende uit de bovenste dwarsbalk." Het is dus een zogeheten 'sprekend wapen', wat wil zeggen dat de afbeelding een plaatsnaam (of familienaam) letterlijk weergeeft. Doorgaans té letterlijk, ten opzichte van de werkelijke betekenis van de plaatsnaam, zoals ook hier deels het geval is. De Dorpsraad heeft er ook een mooie vlag van laten maken.

- Onder het dorp Zonnemaire vallen ook de buurtschap Dijkhuisjes en de voormalige buurtschappen Bloois en Bommenede.

Naam

In het Zeeuws
Sunnemere.

Oudere vermeldingen
985 kopie 13e eeuw Sunnemere, 985 kopie 16e eeuw in villa Sunnimeri, 1540 kopie 1690, 1573, 1665 Sonnemaer, ca. 1750 Sonnemaar.

Naamsverklaring
"Naar de ligging aan het thans verdwenen water, in 776 kopie 1170-1175 Sunnonmeri (waarop de oudste vorm betrekking heeft) (en dat vroeger Dreischor van het bij Zonnemaire horende Bommenede scheidde, red.), ca. 1305 Sonnemaer. Samenstelling van het Oudnederlandse meri = meer 'waterplas' en een oude eenstammige waternaam Sunnon, waarin mogelijk een oud, aan zwin 'kreek' verwant waterwoord schuilt. Een duiding sunnon 'zuid' is niet waarschijnlijk. Zie ook Sommelsdijk en Son."(1)

Ligging

Zonnemaire ligt N van Zierikzee, ZO van Brouwershaven en grenst via haar N buitengebied aan het Grevelingenmeer.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Zonnemaire, die dan nog slechts het dorp omvat, 65 huizen met 442 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 300 huizen met ca. 750 inwoners.

Geschiedenis

In den beginne
Nadat in 1374 de noordelijke Gouwe was afgedamd, verzandde de waterloop Sunnemere (zie verder bij Naam) snel, waarna het in 1401 werd ingepolderd. Vroeger werd er in de polder veel meekrap verbouwd. In 1682 werd het voortdurend door overstromingen geteisterde buurdorpje Bommenede definitief verlaten. Het grootste deel van de bewoners vestigde zich aan de dijk bij Zonnemaire. Dat buurtje stond daarom ook wel bekend als Nieuw-Bommenede.

Preukedurp
Een perceel aan de Trambaan in Zonnemaire was rond 1900 in bezit van landbouwer Pieter van der Bijl. Waarschijnlijk was hij het die het perceel verkavelde in ca. twintig stukken van vier are om die aan de dorpelingen te verhuren als 'hof'. In de volksmond heetten deze moestuinen het Preukedurp. Toen Van der Bijl de hofjes in 1920 verkocht, werden het eigen moestuinen van de dorpelingen. Bij de herverkaveling na de Watersnoodramp van 1953 zijn de moestuinen verplaatst naar de Veerdijk.

Aad Stolk, thans gepensioneerd universitair docent parodontologie, kocht in 1969 met zijn vrouw de voormalige arbeiderswoning op Trambaan 9 in Zonnemaire. Het huisje, dat ze aanvankelijk alleen recreatief gebruikten, werd in 1987 hun woonhuis. Aad hoorde van inwoners over het hiervoor beschreven moestuin-gebeuren en raakte geïntrigeerd door de naam Preukedurp. Hij wilde weten wat de naam betekent, en liefst ook wie wanneer waarom die naam bedacht had. Maar helaas: ondanks zijn zoektocht, die via het Zeeuws Woordenboek, het Zeeuws Etymologisch Woordenboek en het Zeeuws Archief zelfs naar het Meertens Instituut leidde, heeft hij niet kunnen achterhalen wat deze naam betekent. Als eerbetoon aan de bijzondere geschiedenis van dit stuk grond heeft Aad in 2000 de gevel van zijn huis opgesierd met een bord met de naam Preukedurp. Dus als je daar eens voorbij komt en je afvraagt wat dat betekent, weet je nu in ieder geval de achtergrond ervan. (bron en voor nadere informatie zie de reportage in de PZC d.d. 16-9-2010, pag. 74 en pag. 75)

Bezienswaardigheden

Rijksmonumenten
- Zonnemaire heeft 7 rijksmonumenten.

Hervormde kerk
De Hervormde (PKN) kerk (Professor Zeemanstraat 2) is een zowel historisch als architectonisch belangrijke neogotische kerk met toren. De kerk is gebouwd in 1867-1868, als vervanging van de 15e eeuwse kerk, die in 1866 is afgebroken. De toren is deels een restant van de vorige kerk. De kansel komt uit het oude kerkgebouw, de marmeren voet is van de oude doopvont van de vorige kerk. Deze staat ondersteboven, onder de kansel. De banken komen uit de St. Laurenskerk te Rotterdam en zijn in 2000 geplaatst. De toren is in 2003 door de gemeente Schouwen-Duiveland gerestaureerd. Het rijksmonumentale tweeklaviers orgel met aangehangen pedaal is in 1871 gemaakt door P. Flaes uit Amsterdam. In 2009 is het orgel gerestaureerd. De restauratie kostte ruim € 200.000. Dit bedrag is grotendeels door plaatselijke geldwerving bijeengebracht. De kerk valt onder de Protestantse Gemeente Zonnemaire. - De kerkdiensten kun je hier terugluisteren.

Molen
De huidige Korenmolen De Korenbloem (Molendreef 5) is in 1872 gebouwd als vervanging van de houten grondzeiler, die in 1870 was afgebrand. Deze stond op ca. 300 meter van de plaats van de huidige molen. De molen mocht niet op de oorspronkelijke plek worden vervangen omdat dat te dicht bij de weg was en voorbijkomende paarden bang waren van de wieken. Tot 1961 was de molen in bedrijf, waarna jaren van verval volgden. Nadat in 1990 tijdens een storm de kap grotendeels van de molen werd geblazen, is De Korenbloem gekocht door de toenmalige gemeente Brouwershaven, die de molen liet restaureren. Tegenwoordig wordt er graan gemalen door vrijwilligers. De molen is te bezoeken wanneer hij draait en doorgaans op zaterdagen van 11.00-17.00 uur. - Nieuws van molen De Korenbloem op Facebook.

Raadhuis
Het opvallende huis op Professor Zeemanstraat 15, aan de kerkring van het dorp, is omstreeks 1640 als woning gebouwd voor de toenmalige secretaris Pieter Eeuwigrijck. De gevelsteen in de voorgevel toont waarschijnlijk diens geslachtswapen. In de 18e en 19e eeuw diende het gebouw als pastorie van de tegenovergelegen hervormde kerk. Van 1943 t/m 1960 was dit pand het raadhuis van Zonnemaire. Tegenwoordig is het een woonhuis. Het huis is opgetrokken in gele bakstenen, met hier en daar decoratieve rode en lichtgekleurde natuurstenen blokken, zoals in de ontlastingsbogen boven de vensters. Mooie trapgevel, mooie sierankers. (bron: Serge Ydo)

Geboortehuis en buste prof. Pieter Zeeman
Een buste van de in dit dorp geboren Nobelprijswinnaar (Natuurkunde) prof. Pieter Zeeman staat naast zijn geboortehuis. Twee prijzen zijn naar hem vernoemd: de Pieter Zeemanprijs en de Gouden Pieter. De Pieter Zeemanprijs was aanvankelijk een vijfjaarlijkse prijs voor de beste student natuurkunde en werd in 1953 ingesteld door de toenmalige gemeente Zonnemaire en de Universiteit van Amsterdam. In 1960 werd de prijs voor het eerst uitgereikt. Een tweede en meteen laatste uitreiking volgde in 1965. In 2004 is de prijs terug ingesteld door de gemeente Schouwen-Duiveland, de Dorpsraad, de Universiteit van Amsterdam en Pontes scholengroep locatie Pieter Zeeman. Sindsdien is het een tweejaarlijkse prijs ter waarde van € 2500. Datzelfde jaar is een tweede aanmoedigingsprijs ingesteld: de Gouden Pieter. Deze prijs ter waarde van € 500 wordt jaarlijks uitgereikt aan een veelbelovende eindexamenkandidaat Natuurkunde van Pontes Pieter Zeeman.

Beeld Kees Everwijn
"In alle dorpen op Schouwen-Duiveland hebben wel bijzondere mensen gewoond. Personen die van betekenis zijn geweest of kleur gaven aan de lokale gemeenschap. Stichting Renesse vindt dat deze inmiddels overleden mensen blijvend herinnerd dienen te worden met een plaquette of een bescheiden standbeeld, In samenspraak met Dorpsraad Zonnemaire is in dat dorp gekozen voor Kees Everwijn (1896-1979). Kees Everwijn nam in het dorp een gewaardeerde plaats in. Hij was maatschappelijk actief, waarbij muziek zijn passie was. Zijn vader H.J. Everwijn bracht hem de liefde voor muziek al jong bij. Die had immers in 1873 op 18-jarige leeftijd samen met anderen het initiatief genomen voor de oprichting van de lokale harmonie Nut en Uitspanning, omdat ze zich wilden bekwamen in de wereld van de muziek.

Het werd het begin van het 'dirigententijdperk' van meerdere generaties Everwijn. Kees Everwijn was een van hen. Velen hebben goede herinneringen aan hem en koesteren sympathie en waardering voor hem, vooral vanwege de belangrijke bijdrage die hij leverde aan het muziekleven op Schouwen-Duiveland in het algemeen en dat van Zonnemaire in het bijzonder. Het bronzen beeld is vervaardigd door beeldend kunstenaar Elles Hubers uit Zierikzee." (bron: Stichting Renesse) - Het beeld is op 15 oktober 2021 feestelijk onthuld.

Gevelstenen
- Gevelstenen in Zonnemaire.

Evenementen

- Al sinds 1995 bouwt Jaap Verseput het erf van zijn boerderij in de polder bij Zonnemaire een of meer keren per jaar om tot een plek waar muziek, dans, kunst en/of theater de plek innemen van aardappelen, uien en tarwe. Op zijn site kun je terugkijken welke festivals en dergelijke er sinds 1995 hebben plaatsgevonden. Op zijn Facebookpagina kun je zien wat er de eerstvolgende keer gaat plaatsvinden. Lees hier een enthousiaste recensie van een bezoeker van een festival in 2017.

- "Stichting Oranjefeest Zonnemaire houdt zich actief bezig met het organiseren van een geweldige Oranjenacht en een gezellige Koningsdag voor jong en oud. De Oranjenacht is altijd een heel gezellig feest! De muziek wordt verzorgd door twee bands. De avond begint met een leuke kinderdisco voor de allerkleinsten, daarna barst het feest los. Aan Koningsdag wordt ook altijd veel aandacht besteed om er voor iedereen een gezellige dag van te maken. De dag wordt geopend door een afgevaardigde van de gemeente, daarna worden de ballonnen opgelaten door de kinderen. Vervolgens maken we een tocht door het dorp met verklede kinderen en voertuigen, deze wordt begeleid door Harmonie Nut en Uitspanning. Het thema maken we bekend via onze Facebookpagina. Vervolgens is er een Oranjemarkt, zijn er kinderspelen, en een 6-kamp gevolgd door zeepvoetbal. De dag word afgesloten met een gezellige barbecue."

- Beleef Zonnemaire (op een zaterdag in juli of augustus) is een gezellige dag voor jong en ouder, met veel live muziek, culinaire bijzonderheden, braderie, en oude en nieuwe ambachten.

- "Op een zaterdag half december is er in Dorpshuis De Maire in Zonnemaire een gezellige Kerstmarkt (10.00-16.00 uur). Leuke stands met handwerk, hobby en brocante artikelen. Er zijn mooie dingen te koop t.b.v. verenigingen en de kerk. We zorgen natuurlijk voor lekkere hapjes en drankjes en voor live kerst muziek. Tijdens de Kerstmarkt wordt er een leuke workshop gehouden (inloop van 11.00-15.00 uur): 'Pimp je oude kerstballen'. Neem kerstballen mee of geef ze af, of koop ballen (voor slechts 1 euro per stuk) en versier, schilder oftewel pimp ze weer helemaal op!"

- Op de zaterdag voor kerst is er jaarlijks de Route Culinair door Zonnemaire. De ontvangst is om 17.00 uur bij Molen De Korenbloem. Om 17.30 uur vindt het vertrek plaats. Eetcafé Bommenede, d’Ouwe Smisse, dorpshuis De Maire en Hofstede Villetta worden bezocht. Er wordt vertrokken in vier groepen. Kosten bedragen 27,50 euro per persoon. Kinderen tot twaalf jaar betalen 15 euro. Aanmelden kan tot en met de maandag ervoor bij de genoemde locaties. Vanaf 21.00 uur is er een After Party in Café Bommenede.

Landschap, natuur en recreatie

Speelpark
Het oude parkje bij het trapveld aan de Tuinweg is in 2016 omgetoverd tot Speelpark Zonnemaire (zie hier de video van de feestelijke opening), een speelparadijs voor jong en ouder, toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang.

Watersportvereniging
"Watersportvereniging WSV Bommenee is opgericht in 2012. Kenmerkend voor de vereniging is de kleine schaal en de verbondenheid met Zonnemaire. Die kenmerken hangen nauw samen met de wens van de oprichters om de Haven van Bommenede rustig te houden, het verenigingsleven van het dorp te bevorderen en de kern niet met extra verkeer op te zadelen. Daarom is het lidmaatschap in principe gebonden aan het woonachtig zijn binnen de grenzen van deze voormalige gemeente. Na lange voorbereidingsprocedures is het jachthaventje in de tweede helft van 2015 aangelegd, met eigen middelen en heel veel inzet van de leden. In mei 2016 is de jachthaven feestelijk geopend.

Het haventje ligt aan de westzijde van de Haven van Bommenede. Er zijn 22 ligplaatsen in het water, ongeveer 15 staanplaatsen op de kant, en een trailerhelling. De voorzieningen zijn beperkt tot water en elektra; er zijn geen hijsinrichtingen of bootstallingsfaciliteiten. Door bijna alles zelf te doen zijn de investeringen laag gehouden en dat geldt ook voor de tarieven van lidmaatschap en liggeld. Het is de bedoeling die tarieven laag te houden, maar de toekomst moet leren of dat gaat lukken. Het zal afhangen van de bereidheid van de leden om de handen uit de mouwen te blijven steken.

Het liggeld van een box varieert van ongeveer € 250,– tot € 950,– per jaar en een staanplaats voor een bootje op het jollenveld kost tussen de € 45,– en € 250,– per jaar, afhankelijk van de grootte van de boot. Om de drempel voor de jeugd laag te houden, wordt voor hen geen entreegeld in rekening gebracht. Momenteel zijn alle ligplaatsen in het water bezet. Belangstellenden kunnen zich op de wachtlijst laten zetten, als ze lid kunnen worden. Ze betalen dan voor lidmaatschap en entree. Jongeren tot 16 jaar kunnen lid worden zonder entreegeld te betalen. Er zijn nog staanplaatsen op de wal beschikbaar. De Haven van Bommenede, gelegen aan de Grevelingen, NO van de dorpskern van Zonnemaire, is ook zeer geschikt om kinderen te leren zeilen. Er zijn binnen WSV Bommenee verschillende leden die een zeiltraining kunnen geven. Als daar voldoende belangstelling voor is, kan dit georganiseerd worden. Voor aanmeldingen, inlichtingen en/of adreswijzigingen van leden kun je een mailtje sturen naar info@wsvbommenee.nl."

Nataarskreek
"Tussen het dorpje Zonnemaire en de Grevelingen, een beetje verstopt omdat hij lager ligt dan het land, schuilt de Nataarskreek, in de volksmond Naterkreek. Deze kreek is een restant van een kreek die ontstaan is na een dijkdoorbraak in 1808. De kreek was in een eerder stadium veel groter, maar de polders rondom zijn ingedijkt en daardoor is hij aanmerkelijk gedempt. Aanvankelijk was de kreek zout, maar sinds het afsluiten van de Grevelingen worden water en omliggende gronden almaar zoeter. Slechts hier en daar groeit nog een enkel zoutplantje. Dit kleine natuurgebied is wel degelijk erg belangrijk voor diverse vogels. Het hele jaar door is het hier erg vogelrijk. In het voorjaar en de zomer zie je hier de lepelaars, bruine kiekendieven, ganzen en eenden. Ook de kluten, scholeksters en de kleine zilverreigers zoeken in het ondiepe water naar voedsel. Staatsbosbeheer laat de natuur hier haar gang gaan. De kreek zal daardoor langzaam verlanden, waardoor de vegetatie en de vogelbevolking de komende jaren zullen veranderen. Het gebied is niet te doorkruisen, maar wel goed te bekijken vanaf de Grevelingendijk of de Binnendijk die deze plaats doorsnijdt." (bron: site van de Dorpsraad)

Inwoner en eigenzinnige levensgenieter, wandelfreak, blogger, vlogger, reisjournalist, boswachter en optimist Digna Mielard vertelt er het volgende over op haar weblog Wandelfreaks: "Jarenlang heb ik me verdiept in de geschiedenis van de verdronken stad Bommenede en de naastgelegen Nataarskreek. In de zomer organiseer ik zomeravondwandelingen door de polder van Zonnemaire en Bommenede, waar ik met name de geschiedenis van dit bijzondere stukje Zeeland vertel. Ook professor Zeeman komt in mijn verhaal aan de orde. De Nataarskreek is voor mij persoonlijk een bijzondere plek omdat mijn overgrootvader hier is opgegroeid. In het zoute water van de kreek leefde paling. Mijn overgrootvader, de vader van mijn oma, groeide met nog 10 broers en zussen op in het piepkleine witte huisje aan de Nataarskreek. Zijn vader, mijn over-overgrootvader, leefde van de palingvangst en had een aantal kippen zodat hij eieren kon verkopen. Volgens mijn oma hadden ze ook twee koeien." Aldus enkele citaten uit het mooie verhaal van Digna Mielard over deze omgeving. Lees de rest van haar verhaal in haar artikel 'Wandelen in Zeeland langs de Nataarskreek'.

Landschap
"Zonnemaire ligt wat verstopt in de noordelijke uitham van Duiveland, op enige afstand van de Brouwersdam en de Grevelingendam. Zodoende ligt het rustig mooi te wezen op afstand van het massatoerisme dat zich elders op Schouwen-Duiveland manifesteert. De troeven van dit dorp zijn landelijke en dorpse schoonheid. Die landelijke rust kun je vooral proeven ten noorden van het dorp. Je kunt hier fantastisch fietsen en genieten van het landschap. Omdat dit het meest afgelegen stuk is van het voormalige eiland Schouwen-Duiveland kan het er zelfs op een warme zomerse dag weldadig stil zijn. Bijvoorbeeld aan de Kijkuitsedijk en Zeedijk tussen Brouwershaven en de voormalige stad Bommenede. Die liggen beide in het dorpsgebied.

Op de dijken staande kijk je uit over de Grevelingen en heb je uitzicht op Flakkee en Tholen. Vanaf de weg kijk je richting het dorp. Ook het fietspad dat begint ten oosten van de jachthaven van Brouwershaven is een aanrader in dit verband." Aldus de inleiding van het artikel over de bijzonderheden van Zonnemaire in tekst en beeld, door oud-PZC-journalist Willem Staat, op diens site StaatsPareltjes, waar je nog veel meer mooie plaatsbeschrijvingen in tekst en beeld vindt.

Flora en fauna
Overzicht van waargenomen dier- en/of plantensoorten in Zonnemaire (tip: als je onder de tab 'Waarnemingen' weinig of geen resultaten ziet, leg de datum dan een stuk, bijvoorbeeld een jaar, terug).

Buurtplek
"Eindelijk is het zo ver. In maart 2021 is de eerste voorbereiding getroffen om het grasveld in Zonnemaire om te toveren naar een mooie buurtplek met een landschapje waar mensen kunnen verpozen. Het ontwikkelen van het plan heeft heel wat jaartjes geduurd. In januari 2020 is het plan in het dorpshuis gepresenteerd. Niet alleen de dorpsgenoten waren overtuigd van het belang om deze verlaten plek te ontwikkelen. De gemeente en Zeeuwland zagen daar ook een belang omdat de leefbaarheid onder druk stond. Uiteindelijk werd het ontwikkelen van het plan dus een gedeeld belang en werden kosten door meerdere partijen gedragen. Zeeuwland heeft budget beschikbaar gesteld voor de schuttingen aan de achterzijde van de woningen en het verbeteren van de voortuinen. De gemeente heeft budget beschikbaar gesteld voor de binnentuin. Ook heeft de werkgroep via Kern met Pit een bedrag ontvangen en heeft Ingrid Linssen door mee te doen met een prijsvraag € 1.000 ingebracht.

Vanaf maart 2021 is door onze 'huisaannemer' van de Velde Groenverzorging het plan uitgevoerd. Gedurende enkele maanden hebben werknemers de platte omgeving aangepast naar wat het nu is. Tussentijds is het plan nog iets bijgesteld omdat het hoogteverschil te groot was in relatie tot de ruimte die beschikbaar is. Rond de bouwvakvakantie was het meeste werk afgerond. Kortgeleden zijn de bankjes, de pergola en de verlichting aangebracht. Nu wachten we op het juiste seizoen voor de aanplant van enkele fruitbomen en het inrichten van de voortuinen. We kijken er naar uit want voor het planten van de bomen worden ook de bewoners gevraagd om aanwezig te zijn. Een klein feestje voor de buurt!" Aldus Dorpsraad Zonnemaire op haar site anno september 2021.

Beeld

- Dorpsfilm Zonnemaire anno 1965.

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Zonnemaire (online te bestellen).

Links

- Nieuws: - Nieuws uit Zonnemaire op Facebook.

- Belangenorganisatie: - Dorpsraad Zonnemaire bestaat uit 7 inwoners van dit dorp, die allemaal een eigen aandachtsgebied hebben. Zij zetten zich op vrijwillige basis in voor de belangen van het dorp en zijn inwoners. Het is geen actiecomité en het heeft geen enkele politieke binding. "De dorpsraad behoudt en bevordert het woon- en leefklimaat van de dorpsgemeenschap, door middel van overleg en communicatie tussen de bewoners, de dorpsraad en de gemeente Schouwen-Duiveland. We functioneren als platform voor het uitwisselen van meningen en ideeën van de dorpsbewoners en vertegenwoordigen die bij de overheid, gemeente en officiële instanties." - Nieuws van de Dorpsraad op Facebook.

- Dorpshuis: - Dorpshuis De Maire is een dorpshuis met vele kanten, vele gezichten en vele mogelijkheden. Het 'gezicht' van het Dorpshuis van Zonnemaire is Marlène van der Wekken. Dorpshuis De Maire is een accommodatie waar niets te veel is en waar veel kan. De ruimtes zijn geschikt voor feesten groot of klein, vergaderingen, begrafenissen, kinderfeestjes, etentjes, zelfs themafeesten behoren tot de mogelijkheden. Als je wensen en ideeën hebt, zijn ze uitermate bereid om met je mee te denken én doen! Het pand beschikt over een grote zaal met of zonder podium en kleedkamer, een kleine zaal met of zonder bar, en een praktijkruimte met wachtkamer. Het dorpshuis wordt verder gebruikt voor repetities van de harmonie en drumband, er is een yoga avond en dansen voor senioren. Ook is er een ouderensoos die elke week actief is met het spelen van diverse spellen. Er zijn ook regelmatig discoavonden en filmavonden. Het dorpshuis valt onder Stichting Dorps- en Gemeenschapshuizen.

- Onderwijs: - Na het sluiten van Basisschool De Zonnewijzer in Zonnemaire na afloop van schooljaar 2017-2018 is een belangrijke pijler in het dorp weggevallen, waardoor de leefbaarheid van deze toch al kleine gemeenschap verder beperkt wordt. Inwoners met schoolgaande kinderen krijgen er een belemmering bij omdat de kinderen niet op het dorp naar school kunnen en dus over grotere afstand dagelijks vervoerd moeten worden. Dit kan ertoe leiden dat inwoners zich wellicht elders gaan vestigen nabij scholen. Ook zullen potentieel nieuwe inwoners met kinderen niet snel kiezen voor een dorp zonder basisschoolvoorziening. En de school had ook een sociale functie voor de kinderen van het dorp onderling.

Om de nadelen door het wegvallen van De Zonnewijzer te beperken en de leefbaarheid te behouden, is er door een aantal inwoners voor gekozen om het leerlingenvervoer naar Zierikzee e.o. in gezamenlijkheid te regelen middels Schoolbus Zonnemaire. Daarbij kan de schoolbus tevens een sociale rol spelen omdat kinderen elkaar hierdoor nog elke dag even treffen, én kunnen ze ermee voorkomen dat dagelijks een tiental auto's de weg opgaat en achter elkaar aanrijdt, met alle milieubelasting van dien. Ze zien graag een duurzame toekomstbestendige oplossing zodat hiermee het dorp ook aantrekkelijk blijft voor toekomstige nieuwe bewoners.

Sinds schooljaar 2018-2019 rijdt de Schoolbus tussen het dorp, Noordgouwe / Schuddebeurs en Zierikzee. De (vaste) vrijwillige chauffeurs zijn ouders van een van de kinderen of een goede bekende woonachtig op het dorp of omgeving. De chauffeurs worden door het bestuur gescreend. Ook willen ze om efficiënt te werken en de leefbaarheid te vergroten samenwerken met andere organisaties op het eiland, zoals de Hulpkring Zonnemaire. Samen met hen willen ze de ouderen een vervoersoplossing bieden om daarmee te voorkomen dat men in een isolement raakt, dan wel noodgedwongen moet verhuizen naar de stad om nog van voorzieningen gebruik te kunnen maken. Zelfredzaamheid en voorkoming van vereenzaming zijn kernpunten om ouderen zolang mogelijk thuis te kunnen laten wonen in hun vertrouwde omgeving. Voor het noodzakelijke vervoer kan men dan een beroep doen op de Schoolbus op de momenten dat deze beschikbaar is.

In 2018 is het schoolbus traject opgestart met 2 gebruikte dieselbusjes. Echter was er van meet af aan de insteek om het vervoer van de basisschoolleerlingen en buiten de schooltijden ook voor de ouderen, milieuvriendelijk te gaan doen middels 100% elektrische bussen. Mede door het Oranje Fonds is dit sinds schooljaar 2019-2020 een feit. Het bestuur is daarom ook heel blij met de steun van 20.000 euro van het Oranje Fonds, dat ernaar streeft dat niemand zich buitengesloten voelt en iedereen mee kan doen in de samenleving. Daarom steunt het jaarlijks duizenden projecten die mensen met elkaar verbinden. Iets dat met name ook de insteek is van Stichting Schoolbus Zonnemaire, zowel voor de kinderen als de ouderen op het dorp. De Schoolbus heeft naast de functie vervoer ook een sociaal element voor kinderen onderling en om de ouderen uit een isolement te houden/halen door gezamenlijk activiteiten te bezoeken. Stichting Schoolbus heeft tevens een stemronde van het ING Nederland Fonds gewonnen (wat 5.000 euro opleverde), en ook Nutsfonds Zierikzee heeft het project met 5.000 euro gesteund. En de gemeente heeft een Agrisnellaadpaal van CZAV geplaatst.

"Naast zijn rol als initiatiefnemer en voorzitter van de stichting, rijdt Joost Loomans met veel plezier op een vaste dag met Schoolbus Zonnemaire. “Kinderen vragen: mama, mag ik asjeblieft mee met de schoolbus?” In totaal is er een groep van ca. 16 chauffeurs, veelal bestaande uit ouders van schoolgaande kinderen, die volgens een rooster ritten maken. Meer dan alleen een schoolbus. Inmiddels rijden er twee elektrische schoolbussen op het eiland. De inkomsten van de schoolbus komen nu uit ritprijzen, sponsoring en subsidies. Om de inzet van de bussen te kunnen waarborgen, zijn inmiddels ook andere doelgroepen aangehaakt. De bus wordt nu ook ingezet door en voor de lokale sportvereniging, als ouderenvervoer en voor kinderfeestjes. Speciaal voor toeristen en dagjesmensen, rijden de bussen in de zomerperiode ook in Renesse als shuttle van het Transferium naar het strand." (bron: site Schouwen-Duiveland Op Weg)

- Muziek: - Harmonie Nut en Uitspanning (N&U) in Zonnemaire is het oudste burgerorkest van Schouwen-Duiveland en wellicht zelfs van heel Zeeland. Er bestaat wel een ouder orkest, maar dat is voortgekomen uit de voormalige schutterij, zoals zovele orkesten ontstonden in die tijd. De vereniging is opgericht in 1873. Inmiddels is N&U uitgegroeid tot een bloeiende vereniging, bestaande uit een jeugdorkest, harmonieorkest en slagwerkgroep. Naast vele optredens per jaar boekt N&U vaak successen door prachtige resultaten te behalen op regionale of landelijke kampioenschappen en concoursen. De harmonie speelt op hoog niveau en neemt elke 2 jaar deel aan een KNF-concours. Ook de Drumband neemt met regelmaat deel aan een concours. De vereniging heeft momenteel een flink aantal leerlingen, maar toch zijn er nog een aantal vacatures. Elke leerling krijgt een opleiding bij de Zeeuwse Muziekschool in Zierikzee en na een periode van deelname aan leerlingenorkest Minimonie is er de toetreding tot het grote orkest of de Drumband.

De Harmonie verleent jaarlijks medewerking aan vele activiteiten op het dorp. Koningsdag, Sinterklaasintocht, Lampionoptocht, verschillende concerten op het dorp of elders in Zeeland. Ook de intocht van de Avondvierdaagse in Zierikzee en het Stroafeest in Scharendijke worden jaarlijks door de Harmonie muzikaal begeleid. Tijdens de eilandelijke muziekdag op Schouwen-Duiveland, die elk jaar door een andere vereniging wordt georganiseerd, treedt Nut en Uitspanning met het orkest en de drumband op. Samen met de voetbalvereniging organiseert de Harmonie elk jaar een Rommelmarkt in het dorp. Mede door de inzet van vele vrijwillgers is deze dag altijd een groot succes. Nut & Uitspanning bruist zoals dat bij Zonnemaire hoort!

De vereniging mag gekenmerkt worden als een vereniging die met de tijd meegaat. Dit was vroeger zo, en dat is nu nog steeds. Modern denken en uitvoeren is dan ook een van hoogste prioriteiten van het hele gezelschap. Het dorp Zonnemaire, waar de vereniging gevestigd is, telt ongeveer 750 inwoners. Het is daarom altijd een uitdaging om nieuwe leden te vinden, maar door periodieke wervingsacties en schoolprojecten trachten we ons ledenpeil in stand te houden. Naast jeugdige leerlingen, vormen volwassenen ook zeker een doelgroep. Volwassenen blijken dan ook steeds vaker de weg naar onze vereniging te vinden. Ben je op zoek naar een gezellige, actieve vereniging? Kun je een muziekinstrument bespelen, of heb je het altijd al willen leren? Kom dan eens langs op de repetitie van de harmonie en/of minimonie op vrijdagavond of bij de slagwerkgroep op maandagavond in het dorpshuis! Check en like ook de Facebookpagina van Nut en Uitspanning, om op de hoogte te blijven van alle activiteiten!"

- Kaviaar is een 'Instrumental Psychedelic Jazz-Funk band' uit Zonnemaire, met onder meer de onder Evenementen vermelde Jaap Verseput met als rollen 'saxofoon, visuals & samples'. In september 2019 was de releaseparty van hun dubbelelpee-met-usb-stick getiteld '320 gram', naar wij vermoeden verwijzend naar het gewicht van de dubbelelpee. Zie ook de promovideo voor 'Kaviaar 320 gram'.

- Sport: - DZC'09 (= Dreischor Zonnemaire Combinatie) is de (fusie) voetbalvereniging van en voor de beide genoemde dorpen. Momenteel telt DZC'09 bij de heren een seniorenteam en een 40+ team, bij de dames een 35+ zevental, bij de jeugd een JO11 team en is er een JO7 'in de maak'. "Het is niet heel veel, maar we zijn nog altijd blij en trots dat we onze vereniging hebben en kunnen behouden. Het is vooral zaak om niet stil te blijven zitten en bezig te blijven. Ook op bestuurlijk gebied en in het onderhouden van het terrein. Daarin doe ik veel zelf, samen met enkele andere vrijwilligers. Want dat is en blijft nog altijd de kurk waarop alles drijft bij verenigingen en zéker bij de kleintjes zoals wij zijn. En we hebben er ondanks de coronatijd toch weer enkele nieuwe sponsoren bij gekregen én er zijn bedrijven bereid gevonden om ook ons eerste elftal in het nieuw te steken. Dat geeft toch wel aan dat er betrokkenheid is en ook een bepaalde verbondenheid met onze kleine vereniging." Aldus het anno 2020 33-jarige bestuurslid Peter Stouten (die al op 14-jarige leeftijd de bestuursfuncties is 'ingerold'!), in de reportage over DZC'09 in Voetbaljournaal Beveland, najaar 2020.

- Agrarisch: - "DKV Agro Vof is een combinatie van een aantal akkerbouwbedrijven op Schouwen-Duiveland in de buurt van Zonnemaire. Wij wensen je/jullie een voorspoedig en vruchtbaar 2021. DKV staat voor de namen Delst, Knop en Verseput. Deze korte documentaire is gemaakt uit betrokkenheid en passie voor de akkerbouw en landbouw in het algemeen. Het onomkeerbare ritme van de seizoenen gaat eeuwig door. / De aardappelen en bieten zijn gerooid. / De grond geploegd. / De wintertarwe is gezaaid, gekiemd en aan de groei. / 2021 kan beginnen."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Zonnemaire, met foto's van de grafzerken.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)